به گزارش خبرگزاری فارس از بجنورد، استان خراسان شمالی با مساحتی حدود ۲۸ هزار و ۴۳۴ کیلومتر مربع از ۸ شهرستان بجنورد (مرکز استان)، شیروان، اسفراین، مانه و سملقان، جاجرم، فاروج و گرمه و راز و جرگلان، ۱۹ بخش، ۲۲ شهر و ۴۵ دهستان تشکیل‌شده است.
این استان از نظر موقعیت جغرافیایی، از شمال با کشور ترکمنستان، از شرق و جنوب با استان خراسان رضوی، از جنوب غربی با استان سمنان و از غرب با استان گلستان هم‌مرز است.
طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت استان خراسان شمالی ۸۶۳ هزار و ۰۹۲ نفر اعلام شده که مطابق آمار اعلامی، جمعیت مردان استان رقم ۴۳۳ هزار و ۶۳۳ نفر و جمعیت زنان استان ۴۲۹ هزار و ۴۵۹ نفر است. همچنین ۴۸۴ هزار و ۳۴۶ نفر از کل جمعیت استان در مناطق شهری و ۳۷۷ هزار و ۵۳۳ نفر در مناطق روستایی سکونت دارند و هزار و ۲۱۳ نفر هم به‌صورت غیرساکن هستند. با توجه به جمعیت استان طی سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰، متوسط رشد جمعیت محاسبه شده استان طی سالهای ۱۳۹۰ لغایت ۱۳۹۵، منفی ۰.۱۱ است.
اما طی سالیان اخیر میزان ولادت‌های ثبت‌شده و فوت در استان خراسان شمالی چه روندی را تاکنون طی کرده و چه پیش‌بینی در این عرصه می‌توان انجام داد.
بر اساس آمار اعلام‌شده از سوی مجموعه‌های متولی همچون ثبت‌احوال، در سالهای اخیر کاهش معناداری در میزان متولدین در خراسان شمالی ثبت‌شده است، به‌نحوی‌که تعداد متولدان استان از سال ۹۵ به ۹۶ به میزان ۳.۸ درصد کاهش، از سال ۹۶ به ۹۷ به میزان ۱۰ درصد کاهش و از سال ۹۷ به ۹۸ نیز ۸.۲ درصد کاهش ثبت‌شده که نشان‌دهنده شیب تند کاهش تولد نوزادان در خراسان شمالی است.
بر اساس اعلام ثبت احوال در سال ۱۳۹۵ تعداد ۱۹۱۹۸ مورد تولد، در سال ۱۳۹۶ تعداد ۱۸۴۶۵ مورد تولد نوزادان و در سالهای ۹۷ و ۹۸ نیز به ترتیب ۱۶۵۱۰ و ۱۵۱۵۴ مورد سند ولادت ثبت شده است.
نکته قابل‌توجه در متولدان شهری و روستایی خراسان شمالی، افزایش آمار متولدان روستایی و کاهش آمار متولدان شهری است که به نظر می‌رسد، امکان ثبت دقیق محل زندگی افراد باعث افزایش دقت در این امر طی سالهای اخیر شده است.
با بررسی آمارهای اعلام‌شده از این مجموعه، سن مادران در هنگام تولد فرزندان طی سه سال اخیر نیز به‌صورت نامحسوسی تغییرات جزئی داشته که پیش بینی می‌شود، در صورت وجود آمارهایی از سالهای گذشته و همچنین بررسی آینده، این تغییرات به‌صورت محسوس‌تری مشاهده می‌شود.
بر همین اساس بیشترین نسبت سنی فرزند آوری مادران در خراسان شمالی ۲۵ تا ۲۹ سال است. اما بررسی‌ها طی سالهای ۹۶ تا ۹۸ نشان می‌دهد نسبت فرزند آوری مادران ۲۵ تا ۲۹ سال قدری کاسته شده و در مقابل فرزندآوری مادران در سنین ۳۵ تا ۳۹ سال و همچنین ۴۰ تا ۴۴ سال افزوده‌شده است. با ترسیم نمودار این تغییرات پیش‌بینی می‌شود، سن فرزند آوری مادران در خراسان شمالی طی سالیان آینده نیز بیشتر افزایش یابد و سهم مادران ۲۵ تا ۲۹ سال در فرزند آوری در استان کاسته شود.
بر اساس آمارها هم‌اکنون ۲۷.۵ درصد فرزند آوری مادران در خراسان شمالی در سن ۲۵ تا ۲۹ سال اتفاق می‌افتد و پس از ۲۳.۳ درصد مادران در سن ۳۰ تا ۳۴ سال، فرزندآوری دارند.
این اتفاق بر اساس نظر کارشناسان علاوه بر ناشی شدن از استرس خانواده‌ها از فرزند آوری، افزایش سن ازدواج نیز بر آن تأثیرگذار است.
وضعیت متوفیان
بررسی آمارهای ثبت‌احوال نشان می‌دهد طی سالیان اخیر میزان فوت‌های ثبت‌شده در خراسان شمالی نیز از سال ۹۵ روند رو به رشدی را در حال تجربه کردن است. به‌نحوی‌که در سال ۹۶ بیش از ۷ درصد، در سال ۹۷ بیش از ۱.۵ درصد و همچنین در سال ۹۸ بیش از ۵.۵ درصد رشد متوفیان در خراسان شمالی ثبت شده است.
بر اساس همین آمارهای اعلام‌شده در سال ۹۵ تعداد ۴۲۵۷ مورد، در سال ۹۶ تعداد ۴۵۷۱ مورد فوت و در سالهای ۹۷ و ۹۸ نیز به ترتیب ۴۶۴۲ مورد و ۴۸۹۹ مورد فوت در خراسان شمالی ثبت و اعلام‌شده است.
آمارهای ثبت‌احوال در میزان سن متوفیان در خراسان شمالی نیز نشان می‌دهد، سن فوت افراد در این استان در حال کاهش است، به‌نحوی‌که با بررسی جداول ارائه‌شده از سن تفکیکی متوفیان، بیشترین سن فوت‌شدگان در استان ۸۰ تا ۸۴ سال بوده و پس‌ازآن ۷۵ تا ۷۹ سال سن و همچنین ۸۵ تا ۸۹ سال در رده‌های بعدی قرار دارد.
اما تطبیق سن فوت‌شدگان طی دو سال ۹۷ و ۹۸ با توجه به تفکیک‌های ارائه‌شده نشان می‌دهد، طی این دو سال از نسبت فوت‌شدگان در رده سنی ۸۰ تا ۸۴ سال کاهش‌یافته اما رشد محسوسی در فوت افراد ۶۵ تا ۶۹ سال استان واقع‌شده است. همچنین فوت در سن ۴۵ تا ۴۹ سال و فوت در سنین زیر ۲۰ سال طی سال ۹۸ نسبت به سال ۹۷ افزایش‌یافته است.
طبیعتاً امکان بررسی چندین سال متوالی نتایج دقیق‌تری را نشان می‌دهد اما تفکیک‌های سنی لحاظ شده در آمارهای ثبت‌احوال پیش از سال ۹۷ بازه کمتری از سنین را در نظر گرفته که امکان مقایسه با وضعیت کانون را از بین برده است.
افزایش متوفیان شهری و کاهش متوفیان در روستاها طی سالیان اخیر نیز می‌تواند نتیجه تراکم بیشتر جمعیت استان در شهرها باشد و البته ساکن بود افراد هم در شهر و هم در روستا نیز در این آمار تأثیرگذار است.
با بررسی‌های تطبیقی میزان ولادت‌های و فوت در خراسان شمالی می‌تواند به نموداری رسید که نشان‌دهنده سرعت نزدیک شدن این دو نمودار به یکدیگر طی سالهای ۹۵ تا ۹۸ است.
این کاهش معنادار فاصله میان دو نمودار متولدان و متوفیان در خراسان شمالی نشان می‌دهد، با توجه به تجربه کاهش ۱۱ صدم درصدی جمعیت در سرشماری سال ۹۵ به نسبت سال ۹۰، در سرشماری سال ۱۴۰۰ نیز جمعیت استان نسبت به سال ۹۵ افت محسوسی را شاید پیدا کند.
همچنین زنگ خطر کاهش سن فوت در خراسان شمالی از سویی، افزایش سن فرزندآوری از جهت دیگر زنگ خطر مهم دیگری را در احتمال ایجاد خانواده‌های تک سرپرست در استان به وجود می‌آورد.
شرایط اقتصادی نامناسب، عدم حمایت‌های لازم از خانوارهای پرجمعیت در کشور، عدم اقدامات بسترساز در ازدواج آسان و زودهنگام جوانان و برخی مسائل و مشکلات دیگر در این راستا، باعث شده که اکنون شاهد این مسیر جمعیت در خراسان شمالی باشیم که با این روند، جمعیت فعال در خراسان شمالی به‌طور محسوسی کاهش پیدا می‌کند و به‌سرعت تبدیل به استانی با میانگین سنی بالا در میان استان‌های کشور می‌شود.
انتهای پیام/ح
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
