خبرگزاری فارس شاهرود- گروه اجتماعی: همین چندی پیش بود که حجت‌الاسلام عباس امینی، امام جمعه شاهرود محور حرکت شد و با همراهی شماری از اعضای شورای شهر، اساتید دانشگاه، دوستداران محیط‌زیست، وکلا، کارشناسان معدن، جمعی از مؤثران، بازاریان و اصحاب رسانه شهرهای شاهرود، بسطام و مجن و... از قله شاهوار و معدن بوکسیت تاش در ارتفاعات این قله بازدید کردند.
جدای از اینکه این بازدید چه نتایجی به همراه داشت و تا چه اندازه در تغییر نگرش بازدیدکنندگان تأثیر گذاشت، حداقل ماجرا به اینجا ختم شد که خواسته مهم دوستداران طبیعت در این برنامه میدانی مطرح و شنیده شد.
سازمان‌های مردم‌نهاد زیست‌محیطی در شاهرود و البته سراسر استان سمنان به دلیل آثار زیان‌بار معدن بوکسیت تاش بر زیست‌بوم منطقه، خواستار «تعطیلی کامل این معدن» و «جبران کلیه خسارات زیست‌محیطی» وارده از سوی «شرکت آلومینای ایران» هستند و این امروز یک خواسته غیرقابل تردید است.
منهای این خواسته‌ها، امروز باید مسؤولیت برخی دست‌اندرکاران امر هم در تخریب محیط‌زیست مشخص شود؛ گفته می‌شود گلایه‌های ابتدای کار شنیده نشد و حتی شکایت‌های اولیه «مسموع نبود»!
امروز باید دانست که چرا این همه بی‌توجهی انجام شد تا کار به اینجا برسد و از سویی، نقش دستگاه‌های نظارتی و دستگاه قضایی در این پرونده چیست؟
از ابتدا گلایه‌مند بودیم؛ اما توجهی نشد!
«سیدحسین سادات»، عضو هیأت رئیسه شورای اسلامی شهرستان شاهرود است که در این زمینه می‌گوید: شورای اسلامی شهر مجن از همان آغاز مسؤولیت در مورد معدن بوکسیت تاش و عوارض مخرب فعالیت آن از قبیل تهدید منابع آبی، نابودی حیات‌وحش و گونه‌های نادر گیاهی، نابودی کشاورزی منطقه مجن، افزایش تصادفات و تلفات انسانی و ... در جلسات مختلف با مسؤولان ازجمله دیدار با استاندار سمنان هشدار داده بود.
موضع مسؤولان و مردم شهر مجن، حمایت همه‌جانبه از تعطیلی این معدن یا فعالیت با شرایط خاص است
وی بیان کرد: ما از ابتدا گلایه‌مند بودیم؛ اما آن زمان توجهی نشد و اعلام داشتیم که بیشترین ضرر به مردم مجن و کشاورزان مجنی وارد می‌شود؛ ولی منافع عظیم آن نصیب افرادی معدود در منطقه و بیشتر در خارج از شهرستان شاهرود و استان سمنان خواهد شد.
عضو هیأت رئیسه شورای اسلامی شهرستان شاهرود گفت: باید با در نظر گرفتن همه جوانب و منافع مردم کل منطقه درگیر این بحران عظیم زیست‌محیطی، از قبیل مجن، بسطام و شاهرود تصمیم مناسب اتخاذ شود.
سادات تصریح می‌کند: موضع مسؤولان و مردم شهر مجن، حمایت همه‌جانبه از تعطیلی این معدن یا فعالیت با شرایط خاص است.
برنامه جدی «حفاظت از محیط‌زیست» چه شد؟
اما نکته جالب توجه در میان این همه بی‌توجهی به گلایه‌های مردمی و مسؤولان محلی اینجاست که هم مسؤولان عالی منتصب دولت فعلی در گذشته در استان سمنان و هم «علیرضا آشناگر»، استاندار فعلی سمنان یکی از برنامه‌های جدی دولت را حفاظت از محیط‌زیست بیان می‌کردند.
گرچه شخص رئیس دولت به‌طور مکرر، حفاظت از محیط‌زیست را برنامه اولویت‌دار خود می‌دانسته، پرسش اینجاست که چرا تا امروز دغدغه‌های مردم به‌طور جدی مورد توجه قرار نگرفته است؟
آشناگر، استاندار سمنان می‌گوید: «دغدغه اصلی و اولویت اول مسؤولان و مدیران استان در حفظ محیط‌زیست و مخالفت با اجرای هرگونه اقدام خلاف محیط‌زیستی است. دغدغه اصلی، حفظ محیط‌زیست و تمام گونه‌های گیاهی و جانوری منطقه است و هیچ‌گاه اجازه نخواهیم داد به دلیل مساعدت با یک بهره‌بردار یا تولیدکننده، محیط‌زیست استان با خطر نابودی یا آسیب مواجه شود».
این سخنان امیدوارکننده ادامه می‌یابد تا آنجا که آقای استاندار اضافه می‌کند: «پس از حفظ محیط‌زیست، به‌عنوان اولویت نخست ما در ارائه مجوزهای معدنی و تولیدی استان، رعایت مسائل و نکات امنیتی در درجه دوم اولویت و اهمیت قرار دارد و لازم است تا با رعایت تمام نکات امنیتی و انتظامی، اقدامات مختلف صنعتی، معدنی و ... در استان به انجام رسد».
آشناگر گفته که «اگر بهره‌برداری از معادن، موجب نارضایتی و دغدغه مردم باشد، ضرورت دارد تا در جلسات مختلف، این موضوع سریعاً مورد بحث و بررسی قرار گرفته و در صورت امکان با انجام تعامل دوسویه، موجبات رضایت مردم را فراهم آورد».
هر سه وجه مهم موردنظر استاندار سمنان درباره معدن بوکسیت تاش صدق می‌کند؛ نخست اینکه تصاویر و تأیید کارشناسان به‌وضوح نشان می‌دهد که مساعدت با شرکت آلومینای ایران برای بهره‌برداری از این معدن، سبب تخریب بخش قابل‌توجهی از شاهوار شده است.
چرا یک بار برای همیشه بر محور همین سخنان استاندار سمنان، کار بهره‌برداری از شاهوار یک‌سره نمی‌شود؟
دوم اینکه در حوزه رعایت مسائل و نکات امنیتی هم معدن بوکسیت تاش شاهد مسائلی بوده است؛ چندین و چند تجمع مردمی در حفاظت از شاهوار برگزار شده که هر یک اگر با شیطنت دست‌های آلوده همراه می‌شد، می‌توانست منشأ یک تهدید امنیتی برای منطقه باشد.
سوم اینکه نارضایتی و دغدغه مردم از روز نخست همواره مطرح بوده و جدای از تجمع‌ها و جلسات مکرر، پویش‌های متعدد در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی نیز گواهی بر این مسأله است.
اما چرا یک بار برای همیشه بر محور همین سخنان استاندار سمنان، کار بهره‌برداری از شاهوار یک‌سره نمی‌شود و چه دلایلی وجود دارد که با در نظر داشتن همه موارد پیش‌گفته، باز به «تعطیلی موقت» بسنده می‌شود؟ این پرسشی است که امروز مردم مکرر می‌پرسند و پاسخی به آن داده نشده است.
چشم نبندید و سکوت اختیار نکنید!
اما در این زمینه، حجت‌الاسلام عباس امینی امام جمعه شاهرود که برخلاف خیلی از مدیران استان سمنان، از نزدیک روند تخریب معدن بوکسیت تاش را مورد بررسی قرار داده، با صراحت می‌گوید: حراست از سرمایه‌های مردم بر مسؤولان لازم است.
وی تأکید می‌کند: «مسؤولی که ادعای خدمت به مردم داشته باشد، نمی‌تواند چشم بر این تخریب گسترده بسته و سکوت اختیار کند»!
امام جمعه شاهرود کمی با صراحت بیان بیشتری حتی می‌گوید که «معدن بوکسیت تاش طلا هم باشد، نمی‌خواهیم»!
این مسأله تا حدود زیادی تکلیف را مشخص می‌کند؛ امام جمعه شاهرود ادامه می‌دهد «جناب آقای استاندار طبق وعده‌ای که دادند، ان‌شاءالله پس از حضور در شاهرود، مسأله معدن بوکسیت تاش و نگرانی‌ها و تقاضاهای مردم را بررسی و پیگیری می‌کند».
البته ما هم همچون امام جمعه شاهرود منتظر سفر استاندار سمنان به شاهرود و حضور در محل بهره‌برداری از شاهوار می‌مانیم؛ به امید اینکه مسؤولان امر، چشم بر این تخریب گسترده نبسته و سکوت اختیار نکنند و اتفاقی قابل توجه برای پایان دغدغه‌های مردم رخ دهد.
دستگاه قضایی چرا ورود نمی‌کند؟
امروز یکی از پرسش‌های مکرری که درباره معدن بوکسیت تاش مطرح می‌شود، این است که دستگاه قضایی چرا ورود و برای توقف دائمی فعالیت این معدن حکم صادر نمی‌کند؟
روح‌الله اسماعیلیان، رئیس دادگستری شهرستان شاهرود در این زمینه می‌گوید: موضوع «شاهوار» به حوزه قضایی بسطام مربوط می‌شود و آن‌ها باید جوابگو باشند؛ اما اگر تصمیم‌گیری می‌شود، باید بر اساس کار کارشناسی باشد و دستگاه‌های ذی‌ربط موارد را اعلام کنند و تشخیص با دادگستری نیست.
مردم منتظر سفر استاندار سمنان به شاهرود و حضور در محل بهره‌برداری از شاهوار هستند
وی با اشاره به موارد مطرح در فضای مجازی گفت: بیشتر جرائمی که در فضای مجازی رخ می‌دهد، برای شبکه‌ها و سایت‌های غیرمجاز است.
رئیس دادگستری شهرستان شاهرود گفت: باید تلاش کنیم به جای پرداختن به حواشی، به اصل موضوعات پرداخته شود و به جای خبرسازی، اطلاع‌رسانی بیشتر شود.
محیط‌زیست اعلام جرم کند
از سوی دیگر، مردم از مدعی‌العموم انتظار دارند تا درباره این معدن پرماجرا اقدامی قاطع صورت دهد و وارد میدان برخورد با تخریب محیط‌زیست شود.
عبدالجواد پارسافر، دادستان عمومی و انقلاب شهرستان شاهرود با اشاره به فعالیت معدن تاش و تأکید بر اینکه مسأله این معدن جزو حوزه قضایی بخش بسطام است، اظهار کرد: جرائم عمومی مثل تخریب محیط‌زیست مربوط به حوزه قضایی بخش بسطام بوده و در این راستا، محیط‌زیست شهرستان باید اعلام جرم کند و طبق نظر کارشناسی و تخریب انجام‌شده، می‌توان موضوع را پیگیری کرد.
وی با اشاره به ادعای آلودگی آب در راستای فعالیت این معدن بیان کرد: اگر کارشناسان مورد تأیید دستگاه قضایی بر صحت این امر صحه بگذارند که فعالیت معدن تاش به آلودگی غیرمجاز آب منجر می‌شود، به شکایت هیچ نهادی نیاز نیست و دادستان ورود پیدا می‌کند.
دستگاه قضایی چرا ورود و برای توقف دائمی فعالیت این معدن حکم صادر نمی‌کند؟
دادستان عمومی و انقلاب شهرستان شاهرود بیان کرد: در یک سال گذشته، گزارشی در این زمینه نرسیده و فقط در فضای مجازی مطالبی مطرح بوده و مستند قابل قبولی ارائه نشده است.
پارسافر با تأکید بر اینکه اگر سندی باشد، به‌عنوان مدعی‌العموم وارد ماجرا می‌شویم، اظهار کرد: ابتدا باید مستندات لازم در این زمینه ارائه شود.
مدیرکل محیط‌زیست حرف‌های دیگری دارد
سخنان رئیس دادگستری شهرستان شاهرود و دادستان عمومی و انقلاب این شهرستان درباره معدن بوکسیت تاش در حالی مطرح می‌شود که «امیر عبدوس»، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان سمنان حرف‌های دیگری دارد.
او در این زمینه به یک سایت خبری گفته که «معدن بوکسیت از سال 91-90 شروع به فعالیت کرده بود. آغاز فعالیت آن هم بدون استعلام از محیط‌زیست بوده است. حتی محیط‌زیست در ابتدا به دستگاه قضایی شکایت می‌برد ولی شکایتش مسموع نمی‌شود؛ به دلیل اینکه می‌گویند این منطقه، حفاظت‌شده نیست».
دادستان شاهرود: اگر سندی باشد، به‌عنوان مدعی‌العموم وارد ماجرا می‌شویم
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان سمنان ادامه می‌دهد: «به‌محض آنکه ما در بهار سال 98، مقادیری از آلودگی را در آب رودخانه شناسایی کردیم، دستور تعطیلی کامل فعالیت معدن توسط شورای تأمین صادر شد».
سخنان عبدوس آنجا مهم‌تر می‌شود که گفته: «آب در آزمایش‌ها اولیه ما، حتی استاندارد مصارف کشاورزی را نداشت»؛ «حوزه تخریب پوشش گیاهی و عرصه، مربوط به اداره کل منابع طبیعی است و ما در آن دخالتی نداریم. حفظ مسیل‌ها و جانمایی محل دپوها هم مربوط به آب منطقه‌ای است».
این سخنان چندین مسأله مبهم را فراروی ما قرار می‌دهد که باید به آن پاسخ داد؛ آنچه در ادامه خواهیم پرسید و امید است مسؤولان مرتبط بدان پاسخ دهد، شاید کمی از ابهامات این پرونده بکاهد.
و اما چند پرسش بی‌پاسخ؟!
بنا بر آنچه مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان سمنان در مصاحبه خبری خود به‌صراحت بیان کرده، معدن بوکسیت شاهرود سبب مشاهده آلودگی‌هایی در منابع آب شده است و این امر می‌تواند زمینه‌ساز اثبات خسارت‌بار بودن برداشت بوکسیت از شاهوار و موجب توقف دائمی فعالیت این معدن شود؛ اما چرا در این زمینه اقدام جدی نمی‌شود؟
دادستان عمومی و انقلاب شاهرود تأکید کرده که «اگر ثابت شود فعالیت معدن بوکسیت تاش به سلامت مردم شاهرود آسیب می‌زند، از ادامه کار آن جلوگیری می‌شود» و در جای دیگری تصریح می‌دارد که «اگر کارشناسان تأیید کنند فعالیت معدن بوکسیت تاش منجر به آلودگی آب و وارد شدن آسیب به سلامت مردم می‌شود، دادستان به‌عنوان مدعی‌العموم از فعالیت آن جلوگیری می‌کند».
حال پرسش اینجاست که آیا نتیجه آزمایش‌هایی که به گفته مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان سمنان، در آن‌ها آلودگی آب محرز شده است، می‌تواند محل تشکیل پرونده از سوی دادستان شاهرود قرار گیرد یا خیر؟
و آیا سخنان مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان سمنان به‌عنوان فرد اول دفاع از محیط‌زیست در استان، می‌تواند دادستان را به‌عنوان «مدعی‌العموم» به میدان آورد تا مستند به همین سخنان، از حقوق مردم دفاع کند؟
دادستان شاهرود تأکید کرده که «اگر طبق نظر کارشناسی مشخص شود تخریب در حد آسیب به محیط‌زیست است، باید رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست علیه معدن اعلام جرم کند» و سؤال دیگر اینجاست که آیا اداره محیط‌زیست شهرستان شاهرود یا اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان سمنان تاکنون علیه این معدن و برای توقف فعالیت‌های آن اعلام جرم کرده‌اند یا خیر؟
اگر پاسخ مثبت است، نتیجه آن باید قطعاً ورود دادستانی به ماجرا باشد که گفته شده «در یک سال و دو ماه گذشته فقط در روزنامه‌ها و فضای مجازی چنین ادعایی درباره معدن بوکسیت مطرح می‌شود» و اگر به‌احتمال زیاد، پاسخ منفی است، باید دید چرا تاکنون چنین اقدامی انجام نشده است؟
مدیرکل محیط‌زیست استان سمنان: در بهار سال ۹۸، مقادیری از آلودگی را در آب رودخانه شناسایی کردیم!
از سوی دیگر، اگر دغدغه اصلی استاندار سمنان، حفظ محیط‌زیست و رضایت مردم است، باید تشریح شود که از زمان حضور «علیرضا آشناگر» به‌عنوان استاندار چه اقدامی در خصوص شاهوار انجام شده است؟ برنامه شفاف استاندار سمنان درباره معدن بوکسیت تاش، منهای توقف موقت، چیست؟
از طرفی، حوزه تخریب پوشش گیاهی و عرصه، مربوط به اداره کل منابع طبیعی استان سمنان است و امروز این پرسش مطرح می‌شود که آیا منابع طبیعی استان بررسی دقیقی از این نوع تخریب انجام داده یا خیر؟ موضع شفاف منابع طبیعی در قبال این تخریب‌ها چیست و چطور چندین سال کار ادامه داشته است؟
گفته می‌شود حفظ مسیل‌ها و جانمایی محل دپوها هم مربوط به آب منطقه‌ای است و باز باید دید آب منطقه‌ای در این زمینه چه کرده است؟ آیا آلودگی منابع آب برای مسؤولان این شرکت مهم بوده و اقدامی برای جلوگیری از آن انجام داده‌اند یا خیر؟
به عمل کار برآید...
آنچه بدیهی است، اینکه امروز بخشی از «شاهوار» پوشش گیاهی ذی‌قیمتش را از دست داده و خاکش دچار آلودگی شده است و باید فکری برای آن شود.
آبخیزداری حقیقی و خدادادی شاهوار بنا به گفته کارشناسان محلی، تا حدود زیادی ویران شده و اینک به نام «احیا» در آن، طرح آبخیزداری اجرا می‌شود و این هم نکته قابل تأمل دیگری است.
مسؤولان استان سمنان باید بکوشند تا جلوی زخم بر پیکر شاهوار و خدشه‌دار شدن موقعیت استراتژیک آن گرفته شود و این نیازمند راهکار و اقدام عملی است؛ چه اینکه گفته‌اند: «به عمل کار برآید، به سخن‌دانی نیست»!
تصاویر هوایی از تخریب شاهوار را در ویدئوی زیر ببینید:
شمار زیادی از مخاطبان خبرگزاری فارس پیش‌تر با ورود به سامانه «فارس من» که مطالبات و مشکلات مردمی را در سراسر کشور پیگیری می‌کند، با سوژه‌های «با معدن بوکسیت شاهوار شاهرود را خوردند»، «لزوم ایجاد کارخانه آلومینا در شرق استان و جلوگیری از ارسال ذخائر بوکسیت به دیگر مناطق» و «معدن بوکسیت تاش به محیط زیست آسیب می‌زند»، از مسؤولان پیگیری این موضوع را درخواست کرده بودند.
انتهای پیام/۲۵۶۸/س/
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
