خبرگزاری فارس-کرمانشاه-رضا حیدری: اگر آدم خیال پردازی باشید و بعد از خواندن هر کتابی ساعت‌ها و روزها ذهن‌تان درگیر صحنه‌های آن می‌شود، خواه ناخواه باید از ژانر دفاع مقدس خوشتان بیاید. چون در سایر نوشته‌ها، اعم از رمان، داستان و یا شعر، جدای از آن جوشش ادبی، یک کوشش برنامه ریزی شده برای تسخیر ذهن شما هم وجود دارد و همین باعث شده که کمتر نویسنده‌ای توانسته باشد که ذهن مخاطبان و یا خوره‌های کتاب را اسیر قلم و نوشته‌های خودش کند.
اما روایت‌های دفاع مقدس اینطور نیستند؛ شاید بپرسید چرا؟
به نظر من دلیلش روشن است؛ جنگ هشت ساله ایران، شاید مردمی‌ترین دفاع تاریخ این مرز و بوم باشد و اساساً قهرمان آن خود مردم هستند، چه آن رزمنده‌ای که در قالب نیروهای بسیجی داوطلب وارد عرصه شد، چه آن سربازی که دوره خدمتش را گذراند. در جای جای صفحات جنگ تحمیلی نقش مردم، صبوری‌شان،حمایت‌شان، احساسات‌شان دیده می‌شود و چون این روایت‌ها، صادقانه و از جنس واقعیت‌ها و بدون اغراق و تخیل پنداری است، سریعاً هم منتقل می‌شود و مصداق همان جمله معروف است که «هر آنچه از دل برآید لاجرم بر دل نشیند» است.
البته از دل روایت‌های جنگ به اسطوره می‌رسیم و نمی‌توانیم بگوییم که این کتاب‌های تهی از خیال پردازی هستند، اما نکته مهم و قابل توجه این ژانر این بوده که در نهایت این خواننده است که برای خودش خلق قهرمان و یا اسطوره می‌کند و تلاش آگاهانه‌ای از سوی راوی برای این کار انجام نمی‌گیرد و شاید به همین دلیل است که اساساً قهرمان‌های جنگ تحمیلی و شهدای آن برای مردم ایران قابل باور هستند؛ چرا که می‌دانند با آن‌ها زندگی کرده، شبیه آن پوشیده، خورده، کار کرده و در نهایت آسمانی شده است.
البته اسطوره‌ها لزوماً شهدا نیستند و در لابه‌لای کتاب‌های دفاع مقدس متوجه انبوهی از قهرمانان مردمی می‌شویم که همین امروز هم در کنار من و شما هستند؛ از این رو خلق قهرمان در ژانر دفاع مقدس محدود به شهدا، فرمانده‌هان جنگ و یا دست اندرکاران کشوری و استانی نیست و همین هم آن بسیار متمایز کرده است.
جنگ در غرب کشور مهجورتر است
با توجه به کارهای خوبی که انجام گرفته، اما به نظر می‌رسد که به اندازه کافی (منظور وسعت از خودگذشتی مردم در آن هشت سال است) خاطرات و مخاطرات جنگ روایت نشده است؛ مع الوصف تاریخ جنگ در غرب کشور مهجورتر از جنوب است و کمتر کتاب دندان گیر و قابل اتکایی از اتفاقات و از خودگذشتگی‌های مردمی و یا شرح عملیات‌ها و... وجود دارد.
البته کتاب درخوری همچون «فرنگیس» هم وجود دارد که اثر برگزیده کتاب سال دفاع مقدس هم شد و البته رهبر انقلاب اسلامی هم در تقریظی این چنین در موردش نوشت: «بخش ناگفته و با اهمیتی از حوادث دوران دفاع را، به مناسبت شرح حال این بانوی شجاع و فداکار، در این کتاب می‌توان دید. بانو فرنگیس دلاور با همان روحیه استوار و پرقدرت و با زبان صادق و صمیمی یک روستایی و با عواطف و احساسات رقیق و لطیف یک زن با ما سخن گفته و منطقه ناشناخته و مهمی از جغرافیای جنگ تحمیلی را، با جزئیاتش، به ما نشان داده است. ما از روستاهای مرزی در دوران جنگ و مصائب فراوان آنان و آوارگی‌ها و گرسنگی‌ها و خسارت‌های مادی و ویرانی‌ها و داغ عزیزان آن‌ها هرگز به این وضوح و تفصیلی که در این روایت صادقانه آمده است خبر نداشتیم و نیز از فداکاری جوانان آنان که در شمار اولین شتابندگان به مقابله با دشمن مهاجم بودند. ماجرای قتل و اسارت دشمن به دست این بانوی دلاور هم که خود یک داستان مستقل و استثنایی است که نظیر آن فقط در سوسنگرد، در همان اوان، اتفاق افتاده بود. بانو فرنگیس را باید بزرگ داشت و از نویسنده کتاب، خانم فتاحی، به خاطر قلم روان و شیوا و هنر مصاحبه‌گیری و خاطره‌نویسی، باید بسیار تشکر کرد.»
اما جز همین موارد اندک تدوین خاطرات جنگ در غرب کشور کم رمق‌تر می‌نمایاند. که البته باید به جای خود و به تفصیل در این خصوص صحبت کرد و مشکلات آن را احصاء نمود.
«دوشکاچی» یک روایت صادقانه، مردمی و همه جانبه از جنگ
سال 98 اما یک کتاب درخور و دندان‌گیر (به اصطلاح کتاب خوان‌ها) توسط انتشارات سوره مهر (وابسته به حوزه هنری) به چاپ رسید که کمی جای خالی ژانر دفاع مقدس در ادبیات کرمانشاه را پر کرد. این کتاب با نام «دوشکاچی» خاطرات «علی حسن احمدی» از سال 62 تا 67 و عملیات مرصاد است که نویسندگی آن را آقای «علیرضا کسرایی» به عهده داشته است و می‌توان آن را یکی از حجیم‌ترین کتاب‌های ژانر دفاع مقدس دانست.
پروسه تدوین این کتاب هرچند زمان‌بر بوده اما داستان جالبی دارد. ماجرای شروع ثبت خاطرات از یک عکس بر روی دیوار قرارگاه کربلا شروع می‌شود و «افشین آزادی» که این روزهای ریاست حوزه هنری کرمانشاه را بر عهده دارد از کسرایی می‌خواهد آن ثبت و ضبط کند.
این کتاب شرح حال، زندگی و عملیات‌های پاسدار نوجوان گردان ادوات است که آغاز دوران نوجوانی‌اش را از ارتفاعات کردستان و کرمانشاه شروع می‌کند و دوران جوانی‌اش را پشت خاکریزهای جنوب و نی‌زارهای جزیره مجنون بوده است.
نکته متمایز این کتاب زندگی روای آن است، بدواً کمتر رزمنده‌ای است که هم تجربه جدی چندین عملیات علیه ضد انقلاب را داشته باشد و هم در ادامه کارش به خاکریزهای گرم و خشک جنوب بکشد و در آخر هم سری به جزایر مجنون و مینو بزند. از طرفی حضور ذهن روای کتاب کم نظیر است، با وجود تعدد عملیات‌ها و حضور جدی او در آن‌ها اسامی شهدا، فرمانده‌هان و بسیاری از از اطلاعات ریز و درشت دیگر را به خوبی بیان کرده است و همین باعث شده که خواننده را تا دل ماجرا ببرد؛ توصیفات آنقدر دقیق است که خواننده، هم سرمای قله‌های برف گیر کرمانشاه و کردستان را درک می‌کند و گاهی هم باید گرد و خاک‌های جنوب را از لباس‌هایش بتکاند.
ضد انقلاب این کتاب را دوست ندارد
از دیگر طرف دیگر روایت علی حسن احمدی بی پیراهه است؛ مسائل را آنطور که بوده‌اند بیان کرده و اصلاً تلاش نکرده که خودستایی کند و یا فضایی تخیلی برای خواننده ایجاد نمایند. مصداق آن هم به رفتار اهالی روستای «لیلمانج» پیش از انقلاب و حمایت‌های از روی ترس آنان از محمدرضا پهلوی تا حضور جدی همان اهالی در عملیات‌های دفاع مقدس است.
از سوی دیگر شوخی‌ها گاه و بی‌گاه روای باعث قهقهه خواننده خواهد شد و جای دیگر از بعضی از کارهای رزمندگان هم متعجب می‌شود. او صادقانه از اشتباهات تاکتیکی خودش و یا فرماندهان، مقاومت نیروهای دشمن و البته سنگ اندازی برخی مسئولین داخلی در ایام جنگ صحبت می‌کند و همین باعث شده که خواننده از فضای اسطوره‌ای و تخیلی فاصله گرفته و با ابعاد واقعی جنگ بیشتر آشنا شود.
علی حسن احمدی پای خودش را با سیم تلفن به پایه دوشکا می‌بندد که با ترسش مقابله کند و از مقابله دشمن فرار نکند. این کتاب با روایت این عکس شروع می‌شود.
علی حسن احمدی دوشکاچی شهید کاوه و بروجردی بوده است؛ اما هیج‌جا با تکبر از این مسئله یاد نکرده، او تا آخرین لحظات همراه شهید بروجردی بوده و ایشان جلو چشمان احمدی به شهادت می‌رسد؛ روای همچنین از غرور خاص یک نوجوان در ایام مبارزه با ضد انقلاب صحبت می‌کند و شرح عملیات‌ها را به خوبی بیان کرده است.
او جزوء اولین نیروهای تیپ ویژه شهدا (کوهستان) سپاه بوده که نقش مهمی در آرام کردن غرب کشور و بازپس گیری مریوان و چندین شهر غرب کشور داشته است و به همین خاطر ضد انقلاب یقیناً از این کتاب خوشش‌شان نخواهد آمد.
این کتاب روایت 6 سال زندگی یک رزمنده و پاسدار زمان جنگ است و تمام ابعاد آن را در برگرفته است؛ از مشکلات شخصی و خانوادگی و کمبود حقوق و... گرفته تا شوخی‌ها و اشتباهات و دلخوری‌ها و البته دلاوری و پایمردی‌های رزمندگان در جبهه‌های غرب و جنوب.
این کتاب در 793 صفحه و 18 فصل تنظیم شده و با قیمت 100 هزار تومان در دسترس خوانندگان قرار گرفته است.
انتهای پیام/ح
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
