خبرگزاری فارس- خراسان‌جنوبی؛ درست در کنار گوشمان، پاتوقشان اطراف میدانی در مرکز شهر است که شاید روزی چند بار پشت سر هم گذرمان به آن افتاده و می‌افتد، وجه مشترکشان چهره‌هایی است آفتاب‌سوخته و دستانی پینه‌بسته.
سپیده که می‌زند به امید یافتن روزی حلال از خانه بیرون می‌زنند، با دلهره اینکه شب دست خالی به خانه بازنگردند خود را به یکی از میدان‌های شهر که محل تجمع کارگران است می‌رسانند.
تعداد اندکی دور میدان ایستاده اما بیشتر آن‌ها بر روی چمن‌های اطراف میدان نشسته‌اند، عده‌ای از بیکاری سیگاری دود می‌کنند و عده‌ای ایستاده و در انتظار وانت و صاحب‌کاری که بیاید و آن‌ها را انتخاب کند! بیشتر اوقات، تجمعی بیش از ۲۰ نفر دارند و حتی در گرم‌ترین نقطه روز نیز در سایه‌ای کوچک با چهره‌هایی خسته، عطش کار دارند.
اینجا کارگران چشم‌انتظارند...
هنوز از ماشین پیاده نشده و سر بلند نکرده که چند نفر دور و اطرافش را می گیرند؛ «گچ‌کار می‌خواهی. کارگر اثاث‌بر چی؟ لوله‌بازکن می خواهی یا کارگر ساده؟»...
حاشیه خیابان شلوغ تر است و تعداد کارگران چشم‌انتظار بیشتر از آن چیزی است که در ذهن ساخته و پرداخته‌ایم. هنوز از ماشین پیاده نشده و سر بلند نکرده که چند نفر دور و اطرافش را می گیرند... دو مرد دیگر از فاصله کمی دورتر دوان دوان خودشان را به ماشین رساندند و رو به یکی از مردهای اطراف می کنند و می پرسند؛ «چه می خواهد»؟
وقتی نزدیک‌تر می‌روند متوجه این موضوع می‌شوند که تنها یک نفر نیروی کار نیاز دارد؛ یک کارگر عادی برای تخریب، بقیه با آهی برآمده از دل به عقب برمی‌گردند و در انتظار خودرویی دیگر به انتظار می‌نشینند، بیشتر آنان کیسه‌های خالی برنجی را در دست داشتند که شاید داخل آن لباس کارها یا چاشتشان را گذاشته بودند همان کیسه‌هایی که حکم «کوله سرنوشت» را برایشان داشت.
ساعت از ۱۰ صبح گذشته است، «محمدعلی» با نایلونی در دست که لباس کار را در آن قرار داده دور میدان ایستاده و منتظر است تا برای امروز خود، کاری دست و پا کند، صورتش را با پارچه‌ای پوشانده و از پشت شال مشخص نیست چند سال دارد، اما از پیشانی پینه‌بسته‌اش به‌نظر می‌رسد پا در میدان دهه ششم زندگی گذاشته. می‌گوید مستأجر است و تا پنجم ابتدایی بیشتر درس نخوانده، سال‌ها است کارگری می‌کند و تنها منبع درآمدش از محل کاری است که روزانه به‌دست می‌آورد.
شرمندگی؛ مُهری بر پیشانی کارگران
گرچه با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کند و کمرش زیر بار مشکلات و خرج و مخارج زندگی خمیده اما باز هم شاکر است و می‌گوید: «خدا روزی‌رسان است».
برخی از افرادی که از این محل عبور می‌کنند ما را به چشم یک مزاحم نگاه می‌کنند که گویا وصله ناجوری برای شهر و جامعه هستیم
یکی دیگر از کارگران که خود را محمد معرفی می‌کندمی‌گوید: وضعیت اقتصادی این روزها اوضاع کار را خراب کرده و اگر کاری هم نصیبت شود باید خیلی خوش‌شانس باشی، من از اول عید تا الان جمعا ۵۰۰ هزار تومان کارکرده‌ام و تا همین امروز میزان بدهی‌هایی که به دوست و آشنا دارم به سه میلیون تومان می‌رسد.
محمد ادامه می‌دهد: کار قبل از کرونا تا حدودی خوب بود و خرجمان را در می‌آوردیم البته آن زمان هم نمی‌توانستیم پولی را پس‌انداز کنیم ولی حداقل نیاز به قرض گرفتن برای گذران امور نبود و هرروز کار بود ولی الان کار هم نیست.
بیمه بیکاری، کارگران و هیچ!
محسن از دیگر جوانانی است که به تازگی صاحب یک فرزند شده و از مشکلات این روزهایش می‌گوید: با وجود داشتن تخصص در کارهای ساختمانی باز هم بیکار و از بیمه و مزایای آن برخوردار نیستم چرا که با آغاز کرونا ساختمان‌سازی نیز تقریباً تعطیل شده و امیدی به یافتن کار نیست.
چشم امیدم به دریافت بیمه بیکاری بود که بتوانم در این دوران روزی بگذرانم اما گویا کارگران روزمزد جزو بیمه‌بگیران محسوب نمی‌شوند
وی ادامه می‌دهد: چشم امیدم به دریافت بیمه بیکاری بود که بتوانم در این دوران روزی بگذرانم اما گویا کارگران روزمزد جزو بیمه‌بگیران محسوب نمی‌شوند و علناً بیمه به درد این روزهای ما هم نمی‌خورد.
کرونا و دست‌های خالی کارگران
یکی دیگر از کارگران حاضر در میدان از شرایط بد کاری این روزها اینگونه می‌گوید: «کرونا» باعث شده پر رونق‌ترین فصل سال برای ما کارگران به بی‌رونق‌ترین روزهای عمرمان تبدیل شود.
صفر؛ سهم کارگران در روزهای کرونایی
یکی دیگر از کارگران در پاسخ به اینکه چطور خرج خود را در می‌آورید، می‌گوید: من بچه روستا هستم که چند سالی است به اینجا می‌آیم تا کار کنم، یک پسر بیمار دارم که ماهی حدود یک میلیون تومان برای بیماری‌اش هزینه می‌کنم علاوه بر آن کرایه خانه و خرج و مخارج هم زیاد است و مانده‌ایم با این هزینه‌ها چه کنیم.
خشکسالی بر روستا تاخت و قنات روستا خشک شد و دیگر امیدی به ماندن نبود، به امید کار از روستا به شهر کوچ کردیم و در حاشیه شهر خانه‌ای اجاره‌ای کردیم و چند سالی است که کارگری می‌کنم
وی علت مهاجرتش را خشکسالی‌های بی‌امان ذکر می‌کند و می‌افزاید: از کودکی در زمین‌های پدری‌ام کشاورزی می‌کردم و زندگی خوبی داشتیم تا اینکه خشکسالی بر روستا تاخت و قنات روستا خشک شد و دیگر امیدی به ماندن نبود، به امید کار از روستا به شهر کوچ کردیم و در حاشیه شهر خانه‌ای اجاره‌ای کردیم و چند سالی است که کارگری می‌کنم.
مسؤولان فقط وعده می‌دهند!
یکی دیگر از کارگران با بیان اینکه با داشتن ۵۰ سال سن بیمه نیستم و باید تا آخر عمر کار کنم با گلایه از مسؤولان، می‌گوید: مسؤولان مدام شعار حمایت از کارگران را سر می‌دهند اما این شعارها هیچ وقت به عمل ختم نشده و هر چه تاکنون شنیده‌ایم تنها وعده و وعید بوده و بس.
حتی در هفته کارگر هم کسی سراغ ما نیامد ببیند مشکلاتمان چیست؟ دردمان چیست؟ کارگران سر گذر ترحم و بسته معیشتی نمی‌خواهند آن‌ها به‌دنبال کار و روزی حلال هستند
وی اضافه می‌کند: حتی در هفته کارگر هم کسی سراغ ما نیامد ببیند مشکلاتمان چیست؟ دردمان چیست؟ کارگران سر گذر ترحم و بسته معیشتی نمی‌خواهند آن‌ها به‌دنبال کار و روزی حلال هستند تا جلوی خانواده‌شان شرمنده نباشند.
کارگری که جثه لاغری دارد و ماسک به صورت زده سریع به میان حرف او می‌دود و می‌گوید: شرایط برای بسیاری از ما سخت است چون ما کارگران روزمزد هستیم و درآمد ما پاسخگوی نیازهای معمولی زندگی هم نیست و در این وضعیت همان درآمد هم بسیار کاهش یافته و برای برخی همکارانم به صفر رسیده و با این گرانی‌های کمرشکن نمی‌توانیم همان مایحتاج ضروری زندگی را تهیه کنیم.
محسن گریزی به دوران قبل از کرونا می‌زند و بیان می‌کند: من تا قبل از کرونا نقاشی ساختمان می‌کردم اما با شیوع بیماری کرونا درست در زمانی که اوج کار این شغل بوده، آسیب غیرقابل جبرانی به من و همکارانم وارد شد و با شیوع کرونا و شدت گرفتن آن افراد احساس خطر کرده و تمام سفارشات و کارهای پایان سال و سال جدید را کنسل کردند، شخصی مثل من که به‌طور متوسط ماهانه دو تا پنح میلیون تومان از این حرفه درآمد داشتم اکنون درآمدم به صفر رسیده است.
سؤال‌های بی‌جواب کارگران
برای ما کارگران سؤال است که بسته حمایتی دولت به حساب چه افرادی واریز شده است!
وی همچنین به بسته‌های معیشتی دولت اشاره می‌کند و می‌گوید: شنیده‌ایم دولت طی سه تا چهار مرحله به حساب افرادی که از کرونا ضربه خورده‌اند مبلغی را واریز کرده اما از تک تک افراد اینجا اگر بپرسید هیچ‌کدامشان حتی یک مرحله هم این مبلغ را دریافت نکردند. حال برای ما کارگران سؤال است که این مبلغ به حساب چه افرادی واریز شده است!
آنچه که از اوضاع کنونی مشخص می‌شود نه‌تنها کارگران روزمزد از ویروس منحوس کرونا ضربه دیده‌اند بلکه بسیاری از مشاغل نیز اوضاع خوبی ندارند و برخی تا تا مرز ورشکستگی و تعطیلی پیش رفته‌اند و برخی هم در آستانه تعطیلی هستند و اگر حمایتی از سوی دولت و دولتمردان صورت نگیرد قطعا ضربه مهلکی به آنان وارد خواهد شد.
اوضاع کساد کسب و کارها
یکی از مغازه‌داران هم از اوضاع کساد کار می‌گوید و بیان می‌کند: مردم اکنون استقبال چندانی از بازار پوشاک و کیف و کفش و غیره نمی‌کنند، وقتی دخل و خرج مردم کاهش یابد، قطعاً فروش ما هم کم می‌شود و سبب تعطیلی و ورشکستگی مشاغل می‌شود.
صاحب یک فروشگاه پوشاک نیز با بیان اینکه ترس از ویروس کرونا اوضاع کاسبی را به کسادی کشانده، عنوان می‌کند: بیش از سه چهارم مشتری‌های ما کم شده و در طول روز بیشتر اوقات مغازه خلوت است و خبری از مشتری نیست.
اگر وضع به همین منوال بماند حداقل نیمی از فروشندگان صنوف مختلف با مشکلات اقتصادی اعم از برگشت چک‌ها، اجاره‌های عقب افتاده و عدم پرداخت وام‌ها مواجه می‌شوند
وی مطرح می‌کند: به جرأت می‌گویم، اگر وضع به همین منوال بماند حداقل نیمی از فروشندگان صنوف مختلف با مشکلات اقتصادی اعم از برگشت چک‌ها، اجاره‌های عقب افتاده و عدم پرداخت وام‌ها مواجه می‌شوند.
زخم کرونا بر معیشت ۱۲ هزار کارگر ساختمانی
۱۲ هزار کارگر ساختمانی در استان خراسان‌جنوبی ساماندهی شدند که از این تعداد، شش هزار نفر در بیرجند هستند
«حسن علیزاده» مدیرعامل انجمن صنفی کارگران ساختمانی بیرجند در گفت‌وگو با فارس، می‌گوید: ۱۲ هزار کارگر ساختمانی در استان خراسان‌جنوبی ساماندهی شدند که از این تعداد، شش هزار نفر در بیرجند هستند.
وی بیان می‌کند: این افراد در ماه‌های اسفند سال گذشته و فروردین به‌دنبال شیوع ویروس کرونا تقریباً فعالیتی نداشتند و برنامه‌ای برای حمایت از آن‌ها نیز ارائه نشد.
مدیرعامل انجمن صنفی کارگران ساختمانی بیرجند با اشاره به اینکه در ماه‌های بعد هم به‌دلیل وجود کرونا فعالیت‌های ساختمانی مثل گذشته نبود و فعالان این بخش همچنان با مشکلات زیادی روبه رو بودند و کمتر سر کار می‌رفتند، عنوان می‌کند: در هشت شهرستان خراسان‌جنوبی انجمن صنفی کارگران ساختمانی داریم و در سه شهرستان زیرکوه، درمیان و خوسف نیز انجمن در حال ساخت است.
علیزاده عنوان می‌کند: بیمه کارگران ساختمانی توسط خودشان پرداخت می‌شود و کارفرمای ثابتی ندارند بنابراین این افراد از تسهیلاتی که دولت برای مشاغل آسیب‌دیده از کرونا در نظر گرفته نمی‌توانند استفاده کنند و فقط مشابه دیگر یارانه‌بگیران از همان وام یک میلیون تومانی یارانه استفاده کردند.
وی با اشاره به اینکه فعالان این حوزه حتی مشمول بیمه بیکاری هم نشدند، ادامه می‌دهد: با پیگیری‌های انجام شده فقط توانستیم چهار هزار و ۵۰۰ کیسه برنج با همکاری اداره‌کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی برای استان و ۳.۵ تن گوشت مرغ با همکاری ستاد اجرایی فرمان امام(ره) برای کارگران ساختمانی بیرجند تأمین کنیم و حدود ۸۵۰ سبد غذایی نیز با همکاری اداره‌کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی و همت خیران در اختیار کارگران قرار گرفت.
اختصاص تسهیلات ۲۶۸ میلیاردی به استان
«غلامرضا اشرفی» مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان‌جنوبی با اشاره به شناسایی ۱۱ هزار و ۲۰۶ کارگاه آسیب‌دیده از کرونا در استان، می‌گوید: ۲۶۸ میلیارد تومان تسهیلات برای کسب و کارهای آسیب‌دیده ناشی از کرونا در استان اختصاص یافت.
وی با اعلام اینکه این تسهیلات با نرخ ۱۲ درصد و دوره بازپرداخت آن با احتساب دوره تنفس، ۲۴ ماهه خواهد بود، مطرح می‌کند: براساس شیوه‌نامه ابلاغی، رقم تسهیلات در سه سطح ۶۰ میلیون ریالی، ۱۲۰ میلیون ریالی و ۱۶۰ میلیون ریالی تعیین شده است.
مبلغ تسهیلات کسب و کارهای آسیب‌دیده به ازای هر نفر بیمه شده ۱۲۰ میلیون ریال، واحدهای تعطیل شده به ازای هر بیمه شده ۱۶۰ میلیون ریال و رانندگان مسافری درون شهری و برون‌‌شهری ۶۰ میلیون ریال است
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان‌جنوبی اضافه می‌کند: کسب و کارهایی که آسیب شدید دیده‌اند، به ازای هر نفر بیمه شده ۱۲۰ میلیون ریال و واحدهایی که تعطیل شده‌اند به ازای هر بیمه شده ۱۶۰ میلیون ریال و رانندگان مسافری درون شهری و برون‌‌شهری هم ۶۰ میلیون ریال تسهیلات دریافت می‌کنند.
اشرفی در خصوص ثبت‌نام‌کنندگان در سامانه بیمه بیکاری هم می‌گوید: شش هزار و ۱۰۰ نفر در سامانه مربوطه ثبت‌نام کرده‌اند که پنج هزار و ۳۹۰ نفر واجد شرایط شناخته شده و لیست آن‌ها به سازمان برنامه و بودجه ارسال شده و پرداخت‌ها به‌تدریج انجام می‌شود.
تسهیلات گران و کم؛ عامل بی‌میلی اصناف
در حالی که مرحله اول پرداخت تسهیلات کرونایی از یک ماه قبل و ثبت‌نام برای مرحله دوم هم شروع شده اما هنوز این تسهیلات در استان به کارگاه‌ها و بنگاه‌هایی که کارکنان آن‌ها بیمه هستند، نرسیده و بسیاری از کارآفرینان از اینکه با داشتن تمام شرایط هنوز موفق به دریافت تسهیلات نشده‌اند نگران و گلایه‌مندند.
آمار ارائه شده از سوی اداره‌کار نیز نشان می‌دهد که از حدود ۱۱ هزار نفر مشمول دریافت تسهیلات حدود سه هزار نفر متقاضی هستند
آمار ارائه شده از سوی اداره‌کار نیز نشان می‌دهد که از حدود ۱۱ هزار نفر مشمول دریافت تسهیلات حدود سه هزار نفر متقاضی هستند که برای دریافت حدود ۲۷ میلیارد تومان تسهیلات به بانک‌ها معرفی شده‌اند و حدود ۹ هزار نفر هم راننده هستند و برخی از رانندگان نیز با توجه به شرایط کاری نرخ تسهیلات را بالا می‌دانند و چندان تمایلی به استفاده از این تسهیلات ندارند.
رئیس انجمن صنفی رانندگان نیز می‌گوید: از ۹ هزار راننده در مرحله اول فقط هزار نفر تأیید شدند و از زمان شروع ثبت‌نام‌ها در هر مرحله برای بسیاری از رانندگان مشکلات زیادی پیش آمد و بسیاری نتوانسته‌اند برای برخورداری از این تسهیلات ثبت‌نام کنند.
کارگرانی که طعم بازنشستگی و بیمه را نمی‌چشند
«علی اسماعیل‌زاده» نماینده اتاق اصناف خراسان‌جنوبی نیز با اشاره به فعالیت بیش از ۱۴ هزار واحد صنفی در حوزه‌های خدمات، تولید و توزیع، مطرح می‌کند: متأسفانه از این تعداد واحد صنفی تنها هفت درصد آن‌ها برای بیمه اقدام کرده‌اند چراکه بیشتر واحد‌ها توان مالی پرداخت حق بیمه را ندارند.
کارفرمایان توان پرداخت ماهانه ۷۰۰ هزار تومان حق بیمه را به ازای هر نفر ندارند و تسهیلات اعلام شده هم جبران ضرر و زیان ناشی از کرونا را نمی‌کند
وی به بالا بودن حق بیمه کارگری اشاره می‌کند و می‌افزاید: کارفرمایان توان پرداخت ماهانه ۷۰۰ هزار تومان حق بیمه را به ازای هر نفر ندارند و تسهیلات اعلام شده هم جبران ضرر و زیان ناشی از کرونا را نمی‌کند.
نماینده اتاق اصناف خراسان‌جنوبی اضافه می‌کند: واحدهای صنفی پرخطر که مجوز فعالیت در شرایط کنونی را ندارند و خیلی از صنوف کم‌‍خطر هم، چون توان مالی ضعیفی دارند در معرض تعطیلی هستند.
مرگ تدریجی اصناف در سایه کرونا
اسماعیل‌زاده از احتمال تعطیلی ۳۰ درصدی صنوف آسیب‌دیده با ادامه ضرر و زیان‌ها خبر می‌دهد و بیان می‌کند: هزینه‌های اجاره مغازه بالا است و برخی صنوف در شرایط کنونی که فروش، بسیار کاهش یافته و درآمد زیادی ندارند چاره‌ای جز تعطیلی ندارند.
اصناف مختلف با کلی چک‌های برگشتی و مشکلات مالی دست به گریبان هستند و در این شرایط، تسهیلات بدون بهره بانکی می‌تواند کمک شایانی به آن‌ها برای از سرگیری دوباره کسب و کارشان کند
وی عنوان می‌کند: اصناف مختلف با کلی چک‌های برگشتی و مشکلات مالی دست به گریبان هستند و در این شرایط، تسهیلات بدون بهره بانکی می‌تواند کمک شایانی به آن‌ها برای از سرگیری دوباره کسب و کارشان کند.
نماینده اتاق اصناف خراسان‌جنوبی خواهان کمک به صنوف با تسهیلات بانکی با دوره بازپرداخت بلندمدت و بهره کم شد و بیان می‌کند: سود ۱۲ درصدی تسهیلات بسیار بالا است و تسهیل‌گر نیست، وثایق و ضمانت‌ها برای دریافت وام نیز سختگیرانه است بنابراین اگر تسهیلات کرونا، کمکی به رونق دوباره این کسب و کارها نکند شاهد تعطیلی واحدهای صنفی استان خواهیم بود.
و اما...
کرونا، مهمان ناخوانده‌ای است که بیش از ۱۶۰ روز از آمدنش به کشور ایران می‌گذرد. کار کردن در روزگاری که ویروس‌ها بر جان آدمی زخم می‌زنند و به سادگی بدن را لانه می‌کنند، جان فرسا است اما مورد جان فرساتری هم وجود دارد؛ «نبود یک سقف حمایتی».
کرونا که آمد دولت برای حمایت از قشر آسیب‌دیده از این بیماری که در چند ماه اخیر بیکار شده بودند وعده پرداخت بیمه بیکاری را داد اما تمام این افراد مشمول دریافت بیمه بیکاری نشدند.
از سوی دیگر نیز با تمهیدات اندیشیده شده طی هفته‌های گذشته این امکان فراهم شد تا اصناف آسیب‌دیده از کرونا که بیمه ندارند نیز بتوانند از این تسهیلات استفاده کنند اما آن‌طور که آمار و گفته‌ها حکایت دارد این تسهیلات گران‌قیمت در بین اصناف آسیب‌دیده چندان مشتری ندارد.
بی‌تعارف بگوییم این روزها زندگی کارگران در صنوف مختلف تلخ می‌گذرد. بیکاری در روزهای کرونایی دمار از روزگار گروه زیادی از کارگران و اصناف در‌آورده و هر روز خمودگی اقتصادی آنان بیشتر به چشم می‌آید.
انتهای پیام/3403/ح
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
