رنگین‌کمانی از بی‌توجهی‌‌ها به «فرهنگ عمومی» در استان مرکزی

 خبرگزاری فارس، اراک؛در جامعه امروز مسائل فرهنگی و هنری که بخش مهمی از پایه‌های جامعه هستند، مغفول مانده و نگاه دغدغه‌مندی از سوی مسوولان در این حوزه وجود ندارد.

دغدغه فرهنگی امروز در جامعه تداعی کلمه مظلومیت در ذهن اهالی هنر و فرهنگ بوده و فرهنگی که در واقع ذخیره‌‌ ذهنی و فکری افراد و عامل حرکت در جامعه محسوب می‌شود به انزوا رفته است.

در روزهای کرونایی که مسئولان مکرراً توصیه‌های بهداشتی دارند، باید نسبت به این امور به جهت حفظ سلامت خود و دیگران اهتمام ورزیده و نگاه فرهنگی داشت؛ به طور  مثال فرهنگ استفاده از ماسک، فرهنگ رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی را می‌توان نمونه بسیار کوچکی از فرهنگ دانست که متاسفانه برخی افراد همچنان به آن بی‌توجه هستند.

اما یکی از مسائل مهم در این حوزه، تفاوت نگاه فرهنگی مردم و مسوولان در جامعه است، اگرچه ابتدا این سوال مطرح است که «فرهنگ چه جایگاهی در زندگی مردم دارد؟»

در پاسخ به این سوال مهم باید گفت متاسفانه امروز به سبب شرایط سخت اقتصادی، معیشت اولویت نخست مردم بوده و تعداد افرادی که دغدغه‌ فرهنگی داشته باشند، بسیار کم است.

اولویت‌های فرهنگی در هر استان و شهر با توجه به نیازها و اقتضائات جامعه متفاوت بوده و به همین سبب این حوزه نیازمند ورود کارشناسان متخصص است.

در این گزارش اهم مسائل فرهنگی در استان مرکزی را از دیدگاه هنرمندان، کارشناسان و مسئولان مورد بررسی قرار می‌دهیم.

اسلام، زیربنای فرهنگ در جامعه است

معلم و فعال فرهنگی استان مرکزی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در مورد موضوعات فرهنگی معتقد است در این مسائل نباید نگاه در خط مستقیم داشت، چرا که جامعه متشکل از رده‌های سنی مختلف با سلایق و نگاه‌های متفاوت تشکیل شده است.

مجتبی رفیعی می‌گوید: در بحث فرهنگ باید پایه و زیربنا داشته باشیم که زیربنای فرهنگ در جامعه، اسلام بوده و امورات در این زمینه پایه‌گذاری می‌شوند.

این معلم و فعال فرهنگی می‌گوید: در تاریخ حتی قبل از اسلام هیچگاه فرد بدون حجاب نداشتیم که می‌توان گفت ایران باستان و اسلام جدایی نداشته‌ و اسلام اساس و بنیان جوامع است.

رفیعی ادامه می‌دهد: باید دیدگاه اسلام نسبت به مسائل فرهنگی را در ابعاد مختلف استخراج کنیم چراکه دید فلسفی و پژوهشی از بطن اسلام گرفته شده است.

این معلم و فعال فرهنگی می‌افزاید: متاسفانه امروز زیربنای فرهنگ در جامعه به خوبی نهادینه نشده است.

بخشی از مشکلات فرهنگی به «افراط و تفریط» برمی‌گردد؛ افراط در سال‌های گذشته باعث تفریط‌های امروز شده است، اما «فرهنگ» از نگاه یک هنرمند داستان دیگری دارد.

در جستجوی گوش شنوا برای فریاد هنرمندان

خبرنگار فارس پای درد و دل وحید علی‌محمدی کاریکاتوریست اراکی با بیش از ۲۰ سال سابقه فعالیت در این حوزه نشست.

علی‌محمدی یکی از کاریکاتوریست‌های حرفه‌ای بوده و علیرغم مشکلات بسیار در حوزه هنر همچنان با قدرت به کار خود ادامه داده، اما انرژی سال‌های نخست را ندارد.

وی در پاسخ به حمایت مسوولان از فرهنگ و هنر می‌گوید: متاسفانه مدیران حوزه‌های فرهنگی و هنری استان مرکزی از هنرمندان بومی حمایت خاصی نداشته‌ و هنرمندان روزهای سختی را سپری می‌کنند.

علیمحمدی می‌افزاید: سازمان‌های متولی فرهنگ باید دیدگاه خود نسبت به اهالی هنر به ویژه هنرمندان بومی را تغییر داده و در مسیر تقویت پایه‌های فرهنگ و هنر در جامعه گام بردارند.

نگاه بالادستی مسوولان به «فرهنگ»

یعقوب کریمی کارشناس حوزه فرهنگ استان مرکزی نیز پرداختن به موضوع خانواده را مهم‌ترین اولویت فرهنگی در جامعه می‌داند.

وی بیان می‌کند: اگر به این حوزه توجه شود می‌توان بسیاری از مشکلات فراگیر جامعه را برطرف کرد.

کریمی با تاکید بر اهمیت آموزش در خانواده‌ها بیان می‌کند: نهادهای مختلف رویکردهای متفاوتی نسبت به فرهنگ دارند اما در نهایت باید با هدف مشترک برای جانمایی فرهنگ در تمام ابعاد زندگی تلاش شود.

این کارشناس حوزه فرهنگ ادامه داد: در مورد تفاوت نگاه فرهنگی مردم و مسوولان باید گفت مسوولان دید بالادستی دارند در حالی که کار فرهنگی موثر باید از بطن جامعه و در ارتباط چهره به چهره نشات بگیرد.  

عدم توجه به فرهنگ و هنر اقوام و مذاهب  

کارشناس حوزه فرهنگ استان نیز عدم توجه به فرهنگ و هنر اقوام و مذاهب و بهره‌گیری از ظرفیت‌های آنها می‌گوید: این مقوله نقش موثری در افزایش وحدت و انسجام ملی و رونق اقتصاد فرهنگ و هنر استان دارد، اما متاسفانه تنها در حد مصوبه باقی مانده و اجرایی نشده است.

فرزاد مرادی می‌افزاید: بی‌اهمیت دانستن نقش انجمن‌ها، تشکل‌ها و موسسات فرهنگی و هنری درحوزه فرهنگ از دیگر چالش‌های این حوزه است، این در حالی است که با توجه به این تشکل‌ها به خوبی می‌توان   در توسعه فرهنگ و هنر به ایفای نقش پرداخت.

نیازسنجی در برنامه‌های فرهنگی جدی گرفته شود

حمیدرضا طهماسبی مسئول سازمان بسیج هنرمندان استان مرکزی ضمن گلایه‌مندی از اینکه امور فرهنگی در جامعه تعطیل است، می‌گوید: در شرایط کنونی برنامه‌های مختصر فرهنگی از سوی برخی دستگاه‌های مربوط در حال اجرا بوده که اولویت برنامه‌ها گزارش‌دهی است و به نیازسنجی جامعه و اثرگذاری پرداخته نمی‌شود.

وی بیان می‌کند: اولویت مردم در حال حاضر مسائل معیشتی بوده و به علت مشکلات اعتباری نمی‌توان اقدامات جدی در حوزه فرهنگ و هنر انجام داد در حالی که رویکرد سپاه پاسداران در موضوعات فرهنگی شهدا و دفاع مقدس است.

مسئول سازمان بسیج هنرمندان استان مرکزی بهترین ابزار انتقال فرهنگ را هنر عنوان کرده و می‌گوید: دغدغه‌‌ای برای اجرای برنامه‌های فرهنگی در جامعه نیست در حالی که به طور ویژه باید در ۲ بخش آگاه‌سازی مردم و ایجاد امید و نشاط در جامعه اقدام شود.

طهماسبی تصریح می‌کند: پرداختن به تولید محتوای هنری و رویکرد فضای مجازی لزوم کار فرهنگی است و اگر تصمیمات کلان مسوولان همراه با تعامل و هماهنگی باشد با اعتبارات کم هم می‌توان اقداماتی مثبتی انجام داد.

وی فرهنگ فردی را می‌توان عقاید هر فرد دانسته، اما رفتارهای جامعه نشات گرفته از فرهنگ عمومی است که تمام افراد جامعه در ایجاد این فرهنگ عمومی سهیم هستند.

فضای مجازی بازیگر اصلی صحنه «فرهنگ» 

محمد اسفندیاری کارشناس مسائل فرهنگی از منظر دیگری به مباحث فرهنگی پرداخته و می‌گوید: آشفتگی فرهنگی از نظر تعدد دستگاه‌های اجرایی در جامعه حاکم بوده و در بحران‌های اقتصادی دغدغه فرهنگی، به کل فراموش می‌شود.

وی معتقد است در جامعه به عرصه فرهنگ به خاطر مسائل اقتصادی پرداخته نشده و کسانی که تمایل به ترویج فرهنگ غربی دارند، از این فرصت به خوبی استفاده می‌کنند و هیچ دستگاهی هم بر این موضوع نظارت ندارد.

اسفندیاری بازیگر اصلی عرصه فرهنگ را  فضای مجازی دانسته و ارتقاء سواد رسانه‌ای را یکی از ضروریات جامعه عنوان می‌کند.

وی ضمن گلایه‌مندی از عملکرد ضعیف مسوولان فرهنگی بیان می‌کند: موسیقی زیرزمینی، پوشش نامتعارف و بدحجابی و آسیب‌های اجتماعی پرخطر ناشی از ضعف در «فرهنگ» بوده که نیازمند توجه جدی است.

اسفندیاری می‌گوید: فضا برای فعالیت‌‌های فرهنگی اصحاب فرهنگ و هنر در استان کم است و اعتبارات تخصیصی نیز پاسخگوی نیازهای این بخش نیست، اهالی فرهنگ هم از نبود امکانات مادی رنج می‌برند و هم نبود حمایت‌های معنوی.

 مظلومیت رصد و شناسایی مسایل فرهنگی اجتماعی 

راحله شمسی از دیگر اهالی فرهنگ و هنر استان مرکزی نیز می‌گوید: در جامعه‌ای که مدعی است فرهنگ اولویت نخست است از رصد و شناسایی مسایل فرهنگی اجتماعی و ‌تحلیل و بررسی مسایل فرهنگی اجتماعی خبری نیست.

وی تصریح کرد: یکی از مصوباتی که شورای فرهنگ عمومی در سال‌های گذشته به تصویب رسانده بررسی این مسائل است، اما این مصوبه هم همانند سایر مصوبات بر زمین مانده است.

 شمسی مغفول ماندن منشور توسعه فرهنگ قرآنی، نبود برنامه واحد در گرامیداشت مناسبت‌های مذهبی و انقلابی در استان، نداشتن ریل‌گذاری در حوزه فرهنگ استان را از دیگر چالش‌ها این حوزه برشمرده و می گوید: مصوباتی که در نشست‌های شورای فرهنگ عمومی به تصویب می‌رسد تاکنون دردی از مسائل فرهنگی استان دوا نکرده است.

مظلومیت فرهنگ در پی بحران‌های اقتصادی 

احمد جوانمرد رئیس اداره ارشاد شهرستان زرندیه نیز به عنوان یکی از مسوولان عرصه فرهنگ، ساماندهی فضای مجازی را مهم‌ترین دغدغه فرهنگی در جامعه امروزی عنوان می‌کند.

وی می‌گوید: مسوولان از ورود به این موضوع هراس دارند در حالی که قطعا در جنگ نرم باید اقدامات جدی در حوزه فضای مجازی انجام شود.

رئیس اداره ارشاد شهرستان زرندیه با بیان اینکه مباحث اقتصادی سبب مظلومیت و غفلت از «فرهنگ» شده است، می‌گوید: بخشی از مسائل اقتصادی به تحریم‌ها برمی‌گردد اما بخشی ریشه فرهنگی دارد که افراد سودجو فاصله طبقاتی را بیشتر می‌کنند.

جوانمرد ادامه می‌دهد: در زمینه تفاوت نگاه فرهنگی باید به سمتی برویم که تفاوت به حداقل رسیده و مدیریت شود.

وی  می‌گوید: مسوولان فرهنگی که بنده نیز جزو آنها هستم، نتوانستیم جوانان را جذب کرده و خواسته‌هایشان را برآورده کنیم و متاسفانه مسیری اشتباه در پیش گرفته‌ایم.
سخن از فرهنگ و بررسی ابعاد مختلف آن بسیار بوده، اما می‌توان با توجه به سخنان کارشناسان و مسئولان این حوزه اینگونه نتیجه گرفت که دغدغه فرهنگی در جامعه امروز بسیار کم‌رنگ شده و گلایه از این اتفاق به جاست.

بخش‌های مختلف اجتماع در هم تنیده با فرهنگ هستند و بسترسازی فرهنگی می‌تواند آغازگر یک جریان یا خاتمه دهنده به یک معضل باشد و در مجموع با این دستاویز امکان اصلاح بسیاری از عادت‌های اشتباه اجتماعی و زمینه‌سازی برای شکل‌گیری یک رونق از جمله رونق تولید و خودکفایی وجود دارد که به نظر می‌رسد از این ظرفیت به درستی بهره مند نشده‌ایم.

شورای فرهنگ عمومی در استان مرکزی هر سال در تعدادی محدود با حضور مسوولین استان تشکیل می شود، اما باتوجه به مسائل جامعه و نقش فرهنگ در این جریان می‌توان گفت اثرگذاری قابل قبولی از این شورا دیده نمی‌شود.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مرکزی با اشاره به اینکه سال ۹۸ حدود پنج جلسه این شورا در استان تشکیل شده، می‌گوید: در مجموع جلسه‌های تشکیل شده در سال گذشته ۱۱ مصوبه به تصویب رسید که از این تعداد ۱۰ مصوبه در استان اجرا شد.

دانشی در پاسخ به این سوال که مصوبه‌های در نظر گرفته شده تا چه حد تاثیرگذار بوده‌اند، بیان می‌کند: این شورا در شرایط کنونی حکم اتاق فکر بخش فرهنگ استان را به عهده دارد، اما به دلیل شرایط اقتصادی دستگاه‌های مختلف شاید بتوان گفت امکان ارائه طرح‌های ابتکاری و پیشنهادی به دستگاه‌ها وجود ندارد.

وی در خصوص اهمیت نقش این شورا عنوان می‌کند: این شورا با در نظر گرفتن برنامه‌های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت نقش توسعه‌ای در همه بخش‌ها ایفا کند و تحقق این نقش تا حد قابل توجهی منوط به توجه و ابلاغ مصوبات توسط استانداران و فرمانداران است.

دانشی ادامه می‌دهد: استاندار استان مرکزی همواره در جلسه حضور دارد و مصوبات را ابلاغ می‌کند و تنها فرمانداران تعدادی از شهرستان‌ها مصوبات جلسه را ابلاغ نمی‌کنند، در مجموع در صورتی که دستگاه‌ها توان عملیاتی داشته باشند شورا می‌تواند متناسب با فرهنگ استان طرح‌های مختلف را برای دستگاه‌ها تعریف یا حتی با مشارکت خود دستگاه‌ها و متولیان فرهنگی برنامه‌هایی در در نظر بگیرد.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مرکزی در خصوص این سوال که آیا این شورا نمی‌توانست نقش اثرگذارتری ایفا کند؟ می‌گوید: این شورا از بدو تاسیس نقاط قوت و ضعف مختلفی داشته است و به هر حال انتظارهای از این شورا وجود دارد، با اصلاح آیین نامه قدرت اجرایی این شورا افزایش پیدا خواهد کرد که این موضوع به تأثیرگذاری نقش شورا کمک می‌کند و این اصلاح در دستور کار شورای فرهنگ عمومی کشور قرار دارد.

به گزارش فارس، در این گفت‌وگوها آنچه به عنوان بخشی از دغدغه‌های اصلی حوزه فرهنگ خودنمایی کرد؛ بی‌توجهی به فرهنگ ایرانی اسلامی و عدم توجه به آن در برنامه‌ریزی‌‌ها، عدم اعتماد مسوولان استانی به هنرمندان بومی و مرغ همسایه را غاز دیدن، گم بودن نهاد خانواده‌ در برنامه‌ریزی‌های فرهنگی به عنوان رکن اصلی جامعه، نبود منشور واحد برای برگزاری مناسبت‌ها، عدم نیازسنجی‌های فرهنگی در برنامه‌ریزی‌ها و سلیقه‌ای عمل کردن مسوولان در برنامه‌ریزی‌ها، نادیده انگاشتن اصل مهم نشاط آفرینی و امیدآفرینی در جامعه در حالی که از نیازهای اصلی زندگی امروزی است، ترویج فرهنگ غربی و عدم نظارت و کنترل آن، نبود امکانات فرهنگی و اعتبارات مناسب در حوزه فرهنگ و طولانی شدن روند ساخت و ساز فضاهای فرهنگی، کم توجهی به موضوع سواد رسانه‌ای، مغفول ماندن فعالیت‌های قرآنی، بی‌حساب و کتاب بودن فضای مجازی، گسترش موسیقی زیرزمینی، پوشش نامتعارف و بدحجابی و آسیب‌های اجتماعی ناشی از آن و مسائلی از این دست بود، این در حالی است که به نظر می‌رسد شورای فرهنگ عمومی توجه چندانی به این موضوعات نداشته و تلاشی هم برای رفع این دغدغه‌ها ندارد.

انتهای پیام/ح