پرنده‌ای با اعضا و جوارح طلایی/ درآمدزایی از «پر» تا «پوکه»

خبرگزاری فارس- همدان: ادا و اطوارش را می‌شود ساعت‌ها نگاه کرد، هرچند دنبال نشانه‌های اسمش رفتن بسیار دشوار است، در اصل حق دارد که نه زیر بار شتر بودنش برود و نه مرغ بودنش، نه از کوهان خبری است و نه از پاها و گردنی کوچک که اغلب در ذهن با بیان کردن نام مرغ، شکل می‌گیرد، اما نعمت بی‌نظیری است که خداوند بر انسان ارزانی داشته که با سرمایه‌گذاری بر روی آن می‌تواند رزق و روزی‌اش را به دست آورد.

این حیوان که یکی از اجتماعی‌ترین مخلوقات است، هم گوشت خوبی تولید می‌کند و هم تخم مناسبی دارد، ضمن آنکه پوستش نیز نوعی چرم ویژه را در اختیار آدمی قرار می‌دهد، بنابراین راه‌اندازی یک واحد پرورش شترمرغ می‌تواند چند نفری  را دست به کار کند به ویژه آنکه همدان در این حوزه توانسته رتبه سوم کشور را در تولید از آن خود کند و نشان داده که ظرفیت‌های لازم در مسیر توسعه این صنعت را دارد.

بنابراین حالا که تولیدکنندگان با سرمایه‌های خرد و کلان نشان ‌دادند که  از عهده این کار  بر می‌آیند، بهتر است مسؤولان نیز کلیشه‌هایی که درباره تولید و اشتغال در ذهن دارند و تاکنون به نتیجه مطلوب نیز نرسیده را کنار بگذارند و به این نوع ظرفیت‌ها توجه بیشتری کنند.

برای بیان بهتر و جلب توجه مدیران استانی به یکی از مزارع پرورش شترمرغ در شهرستان رزن مراجعه کردیم تا با بررسی وضعیت، مزایای این صنعت را بهتر و واضح‌تر بیان کنیم.

تعاونی پرورش شترمرغ حامد از سال ۸۶ توسط خانواده حسنی‌پژو راه‌اندازی شده است، خانواده‌ای که هر کدام گوشه‌ای از کار را به دست گرفته و هر روز با قدرت بیشتری پیش می‌روند، اگرچه موانع و دلسردی‌هایی نیز در میانه راه به خود دیدند با این وجود امروز این تعاونی در حال فعالیت است و با پرورش شترمرغ، از گوشت و سایر فرآوردهای این پرنده بهره ‌می‌برند.

ناگفته نماند نبود سرمایه درگردش و نقدینگی لازم باعث شده این واحد نتواند از همه محصولات جانبی شترمرغ به صورت بهینه استفاده کند و میزان تولید و درآمدش را افزایش دهد.

 این واحد تولیدی تشنه نقدینگی است تا در سال جهش تولید محصولات بیشتر و متنوعی را به بازار عرضه کند و سهم خود را در تحقق شعار سال به انجام برساند.

مدیر «تعاونی پرورش شترمرغ حامد» از آغاز به کار مزرعه پرورش شترمرغ می‌گوید: این تولیدی با ظرفیت یک‌هزار قطعه شترمرغ پرواری و مولد آغاز شد و در حال حاضر به طور متوسط هفتگی ۴۰ قطعه شترمرغ کشتار و از هر قطعه ۳۵ کیلو گوشت خالص استحصال می‌‌کنیم.

«ابوالفضل حسنی‌پژو» ادامه می‌دهد: گوشت حاصل از پرورش شترمرغ در این مزرعه در سطح شهر تهران بین فروشگاه‌های بزرگ توزیع می‌شود البته این گوشت در سطح شهرستان چندان متقاضی ندارد و برای جذب ذائقه مشتری کار بیشتری می‌طلبد.

سرمایه در گردش داده شود می‌توانیم ۱۰۰ شغل با خرید تضمینی ایجاد کنیم

وی با رضایتمندی از بازار خوب این محصول می‌افزاید: چنانچه بانک‌های عامل و سازمان جهاد کشاورزی در پرداخت تسهیلات سرمایه در گردش به ما یاری رسانند، می‌توانیم در سطح شهرستان و با برون‌سپاری بین ۶۰ تا ۱۰۰ شغل با خرید تضمینی ایجاد کنیم.

این تولیدکننده موفق یادآور می‌شود: هزینه انتقال این پرنده از دیگر استان‌ها بالا و مقرون به صرفه نیست از همین رو واحدهای کوچک در شهرستان بدون تحمیل هزینه اضافی می‌توانند در پرورش این پرنده و سود حاصله تاثیرگذار باشند.

وی در ادامه به ناملایماتی که در مدت ۱۲ سال کار و تلاش  به جان خریدند اشاره می‌کند و می‌گوید: حتی حقوق کارمندی خودم را در این مزرعه سرمایه‌گذاری کرده و تا کنون ریالی برداشت نکردیم بلکه در چندین مرحله مزرعه را توسعه دادیم؛ اگرچه امروز بدهی‌ قبلی  مجموعه را با مشکل مالی مواجه کرده است.

حسنی‌پژو با بیان اینکه طبق مصوبه دولت واحدهای تولیدی فعال با وجود بدهی‌های بانکی می‌توانند تسهیلات سرمایه در گردش دریافت کنند اضافه می‌کند: در حالی که این مصوبه در شهرستان رزن مورد توجه قرار نگرفته و بانک‌های عامل همکاری لازم در این زمینه را با تولیدکنندگان ندارد.

وی معتقد است در مسیر تولید شترمرغ تمام راه را آمدیم به ویژه نسبت به واحدهایی که نوپا هستند و تجربه کمی دارند فقط منتظر جرقه کوچک سرمایه درگردش هستیم تا چرخه تولید را تکمیل کنیم.

این تولیدکننده موفق که در حوزه پرورش این پرنده با تلاش وافر از پس مشکلات فائق آمده و امروز برای  جذب بازار چندان مشکلی ندارد ادامه می‌دهد: با تلاش شبانه‌روزی در این حرفه روز به روز موفقیت‌های روزافزون کسب کردیم اما امروز متاسفانه درگیر سرمایه درگردش هستیم.

وی اضافه می‌کند: چند سالی تلاش کردیم تا بازار خوبی برای گوشت شترمرغ فراهم شود و در حال حاضر بازارپسندی برای این نوع گوشت قرمز ایجاد شده البته در بحث فرآوری محصولات جانبی این تولید نیز فرآیندهای لازم طی شده که مستلزم توسعه فعالیت و افزایش تولید سالانه است.

حسنی پژو به مزایای تولید شترمرغ اشاره می‌کند و می‌گوید: با افزایش ظرفیت می‌توانیم خوراک واحدهای جانبی در تولید چرم و سایر محصولات اعم از فعالیت‌های زینتی را فراهم کنیم و علاوه بر بازار فروش گوشت، بازار محصولات جانبی این تولید ایجاد خواهد شد.

اراده خانوادگی در پرورش شترمرغ

این تولیدکننده کوشا در بخشی دیگر از سخنانش  به سختی‌ کار و چگونگی فعالیتشان اشاره می‌کند می‌گوید: تمام شرایط سخت را پذیرفتیم تا بازار را جذب کنیم که خدا را شکر در حال حاضر بازار را در اختیار داریم.

حسنی‌پژو به نحوه اداره مزرعه و کار خانوادگی می‌پردازد و یادآور می‌شود: این مزرعه را به صورت تعاونی خانوادگی راه‌اندازی کردیم، برادرم در حوزه مدیریت بازار و بنده هم به عنوان شغل دوم و مدیر مجموعه مشغول به کار هستم البته پسرم و برادرزاده‌هایم نیز در اوقات فراغتشان به کمک ما آمده و در کنار همدیگر مشغول به تولید و پرورش شترمرغ هستیم.

وی از مزایای فعالیت تعاونی خانوادگی را نبودن بیکار بین اعضا خانواده می‌داند و تأکید می‌کند: از پسر بچه‌های ۵ تا ۶ ساله تا بزرگسالان همه در مزرعه مشارکت دارند و به سهم خودشان کار می‌کنند.

مدیر این مزرعه با بیان اینکه تولید و پرورش شترمرغ کار بسیار متنوعی است و تقریبا هیچ دورریزی ندارد بیان می‌کند: هر یک از اعضای خانواده می‌توانند در قسمتی از محصولات جانبی این تولیدی مشغول باشند و ارزش افزوده قابل توجهی تولید کنند.

وی ادامه می‌دهد: در حال حاضر تنها از گوشت این پرنده درآمد کسب می‌کنیم در حالی که فرآوری سایر محصولات دو برابر درآمد گوشت سودآوری دارد  تا جایی که می‌توان هزینه جیره پرنده را از محصولات جانبی کسب کرد.

حسنی‌پژو معتقد است در سطح استان و شهرستان حمایت‌های لازم به دلیل اینکه تسهیلات معوق دارند صورت نمی‌گیرد در حالی که طبق مصوبه دولت باید تسهیلات سرمایه در گردش به واحدهای فعال تعلق گیرد.

«حامد حسنی پژو»، فرزند ارشد آقای حسنی‌پژو که از دوران کودکی در مزرعه پرورش شترمرغ فعال بوده است بیان می‌کند: از بچگی در این واحد فعال بودم و هرچه بزرگتر شدم مسوولیت بیشتری به عهده گرفتم، امروز هم در حوزه  کشتار و انتقال شترمرغ کار می‌کنم.

وی با گله‌مندی از سنگ‌اندازی‌ها و مشکلات موجود که کار را بیش از بیش سخت کرده است می‌گوید: حتما آدم باید علاقمند باشد که در این وضعیت بازار تولید را ادامه دهد، من هم تصمیم دارم در آینده تولید شترمرغ را در کنار شغلی دیگر ادامه دهم.

آقا حامد اضافه می‌کند: کار در مزرعه به درس و مدرسه‌ام لطمه نمی‌زند چون اغلب بعد از اینکه درسم را می‌خوانم  در مزرعه مشغول به کار می‌شوم، زمانی هم که درس و مدرسه و آزمون‌ها تمام شود تمام وقت کار می‌کنم و لذت می‌برم.

اعضا و جوارح طلایی

اگرچه مسائل مالی و نبود نقدینگی لازم مجموعه را آزار می‌دهد و فرصت اوج را در سالی که مزین به جهش تولید است گرفته، اما امید و همدلی اعضای خانواده در اداره تعاونی باعث شده، کار تا امروز پیش رود؛ هر یک از اعضای خانواده بخشی از کار را بر عهده دارند و هر فرد با توجه به توان خود کار را پیش می‌برد.

«سعید حسنی پژو، نایب رئیس تعاونی پرورش شترمرغ حامد» و یکی دیگر از اعضای خانواده که دغدغه فرآوری محصولات واحد تولیدی را دارد و آن را را دنبال می‌کند، در این باره می‌گوید: چرم شترمرغ به عنوان یکی از مهمترین محصولات جانبی این پرنده با لطافت و نرمی مثال زدنی است همچنین وجه تمایز و زیباکننده چرم این حیوان، وجود نقاط مربوط به فولیکول‌های ساقه پر بر روی سطح آن است که در صنایع کیف و کفش و لباس زنانه کاربرد دارد.

سعید در ادامه به سابقه همدان در دباغی اشاره می‌کند و آن را ظرفیتی می‌داند که می‌تواند همدان را در پیشبرد صنعت تولید شترمرغ پیشرو کند، وی بیان می‌کند: پیگیری لازم برای دباغی پوست شترمرغ انجام شده اما یک اصل مهم در انجام این زمینه رعایت مسافتی است که باید طی شود تا به موقع دباغی صورت گیرد در غیر این صورت کیفیت لازم به دست نمی‌آید.

 ناگفته نماند همدان پیشینه خیلی خوب در صنعت دباغی دارد از همین رو از هنرمندان دعوت می‌کنیم تا در این زمینه ورود کنند.

نایب رئیس این تعاونی به صنایع تبدیلی که می‌تواند به عنوان صنایع پایین دستی این نوع فعالیت برپا شود اشاره می‌کند می‌افزاید: صنایع تبدیلی چرم شترمرغ اعم از کیف و کفش، لباس زنانه، پوتین و تابلو فرش‌ است، اگرچه همدان در تولید تابلو فرش نیز زبانزد خاص و عام است و حرف برای گفتن دارد.

وی از فرآیند تهیه چرم شترمرغ می‌گوید: پوست پرنده بیش از ۵۰ روز باید در دستگاه بماند و برای هر قطعه حدود ۱۲۰ هزار تومان هزینه‌ در بر دارد تا درجه‌بندی چرم مشخص شود پس از آن نیز رنگ‌بندی شده و سپس وارد بازار می‌شود بنابراین با یک حساب سرانگشتی بیش از ۶ ماه پول در این مسیر درگیر است و خواب دارد.

سعید حسنی‌پژو به دیگر محصولات جانبی این پرنده می‌پردازد و اضافه می‌کند: از پرهای این پرنده گردگیرهای بسیار با کیفیتی تولید و در فروشگاه‌های لوکس و مراکز خاص اعم از اماکن تاریخی و یا زیارتی استفاده می‌شود.

پوکه تخم شترمرغ، بهترین بستر کار هنری/ فروش به قیمت گزاف

وی در ادامه باز هم به مزایای این تولید اشاره می‌کند و یادآور می‌شود: پوکه تخم شترمرغ نیز برای ساخت آباژور و طرح‌های زینتی استفاده می‌شود حتی عکس اشخاص را روی این پوکه‌ها حکاکی می‌کنند و به قیمت‌های گزاف به فروش می‌رود که می‌توان جزو صنایع تبدیلی این تولید محسوب شود.

نایب رئیس این تعاونی هنوز در زمینه شگفتی‌های این پرنده حرف برای گفتن دارد و عنوان می‌کند: روغن شترمرغ در صنعت آرایشی و بهداشتی و البته درمانی حائز اهمیت است و ما می‌توانیم از این محصول سالانه بالغ بر ۲ میلیارد تومان از همین مزرعه در بیمارستان‌ها بر بالین بیماران درآمدزایی کنیم در حالی که متاسفانه باز هم به دلیل عدم سرمایه در گردش در ابتدای مسیر مانده‌ایم.

وی با تأکید بر اینکه امروزه از روغن شتر مرغ به عنوان طب سنتی استفاده می‌شود ادامه می‌دهد: با کسب مجوزهای لازم می‌توان این روغن را در بسته بندی‌های پانسمان بیولوژیک که قیمت قطعات ۱۰ در ۱۰ آن یک میلیون تومان است و در درمان بیماران سوختگی با هزینه بسیار کمتر استفاده کرد.

سعید اضافه می‌کند: از هر شترمرغ بین ۵ تا ۶ کیلو روغن شتر مرغ فرآوری می‌شود که در بازار کیلویی ۹۰ هزار تومان مطابق با قیمت گوشت به فروش می‌رود.

وی معتقد است تولیدات گسترده در تمام زمینه‌های تولیدات این پرنده نیازمند حمایت مالی است تا با فراغ خاطر از مباحث مادی در سطح وسیع به ارزآوری منجر شود.

در اصل توجه به این صنعت، می‌تواند گوشه‌ای از مشکلات اشتغالزایی در استان را رفع کند از همین رو این باید در لیست حمایتی مسؤولان به ویژه بانک قرار گیرد تا ضمن ایجاد شغل، ثروت نیز تولید شود، اما ظاهراً این اقدام به شکل مناسبی رخ نمی‌دهد و دلیل آن نیز همچنان بر همه ما پوشیده است!

چوب لای چرخ صادرات

«ابوالفضل حسنی پژو»، مدیر این تعاونی موفق در پایان سخنانش با گله‌مندی از مسوولان به ذکر خاطره‌ای می‌پردازد و ادامه می‌دهد: بحث کشتارگاه نیز از مشکلات ذبح این پرنده محسوب می‌شود به طوری که باید شترمرغ را با هزینه گزاف در شهرستان ساوه کشتار کنیم چراکه بازه زمانی تعریف شده در کشتارگاه شهرستان کبودراهنگ متناسب با زمانی نیست که ما حیوان را به محل برسانیم.

وی اضافه می‌کند: یک مشتری آلمانی سال گذشته به منظور همکاری و صادرات گوشت شترمرغ جذب مجموعه و مذاکرات لازم انجام شد و تنها شرط این همکاری با توجه به قوانین و علم در این زمینه، کشتار در داخل مزرعه بود که متاسفانه دامپزشکی استان به هیچ وجه نپذیرفت در کنار مزرعه کشتارگاهی ایجاد شود.

این مدیر توانمند و البته جوان عنوان می‌کند: شرط همکاری آلمان‌ها وجود کشتارگاه در داخل مجموعه بود که متاسفانه انجام نشد حتی طی مذاکراتی بنا شده جیره و فرمول غذایی را طبق مطالعات کشور آلمان در اختیار ما قرار دهند و  گوشت با کیفیت مورد نظرشان صادر شود.

وی می‌گوید اگر این همکاری اتفاق می‌افتاد در هر تناژ ۷۰۰ میلیون تومان نسبت به بازار داخل سودآوری و ارزآوری بیشتری به همراه داشت، ولی دامپزشکی به دلیل اینکه از لحاظ بهداشتی توجیه نداشته نپذیرفت، در حالی که می‌شد موارد بهداشتی را با تأکید بیشتر رعایت و پایه‌ریزی کرد.

ابوالفضل حسنی‌پژو در ادامه می‌گوید: بیش از اینکه در جلسه کمیسیون دامپزشکی شرکت کنم از طریق ایمیل با اتحادیه پرورش شترمرغ آفریقای جنوبی به عنوان مادر این صنعت در دنیا تماس گرفتم و جویای موارد بهداشتی و بررسی مشکلات احتمالی وجود کشتارگاه در جوار مزرعه شدم که متاسفانه با استیکر خنده جواب بنده را دادند!

وی می‌افزاید: امروز هم جا به جایی پرنده به منظور کشتار به شهرستان کبودراهنگ به ازای هر کیلو بالغ بر ۵ هزار تومان هزینه روی دست ما می‌گذارد که در قیمت تمام شده محصول تاثیرگذار است.

همدان دارنده رتبه سوم تولید شترمرغ در کشور

این مدیر موفق در آخر به بیماری‌های این پرنده اشاره می‌کند و می‌گوید: بیماری شترمرغ اکثرا با بیماری‌های سایر پرندگان یکسان است اگرچه جزو پرندگان مقاوم‌تری محسوب می‌شوند و از سه ماهگی به بعد کمترین مرگ و میر دارند مگر اینکه درگیر بیماری‌های چون آنفلوآنزا شوند.

لازم به ذکر است تمام موارد بهداشتی و واکسیناسیون را مطابق دستورالعمل‌ها را رعایت می‌کنیم، بیماری این پرندگان در حداقل است به ویژه اینکه سویا و نهادهای طیور به موقع و با کیفیت عرضه شود.

مدیر امور طیور سازمان جهاد کشاورزی استان همدان در جریان بازدید از مزرعه پرورش شترمرغ با بیان اینکه ایران به عنوان دومین کشور پرورش‌دهنده این پرنده در دنیا مطرح و همدان نیز به عنوان سومین استان پس از اصفهان و تهران در کشور حائز رتبه شده است می‌گوید: در استان ۱۲ واحد پرورش شترمرغ در حال فعالیت است که ۳۱۵ قطعه شترمرغ مولد صنعتی و ۲ هزار و ۱۰۳ قطعه شترمرغ پرورشی تولید و از این میزان ۲۵۵ تن گوشت شترمرغ تولید می‌شود.

«علیرضا قراگوزلو» معتقد است پرورش شترمرغ بازار خوب و آینده درخشانی پیش رو دارد، ضمن اینکه امروز این بستر فراهم شده و تولیدکنندگان در این عرصه خط‌شکن بودند و طی چند ساله گذشته زحمات بی‌شماری در راستای شناسایی این محصول به جامعه را متحمل شدند.

وی می‌افزاید: شترمرغ پرنده‌ای است که خوراک فیبری دارد به این معنا که بیش از ۲۰ درصد یونجه در خوراک این پرنده می‌تواند کمک شایان ذکری در بحث تامین نهاده‌های این طیور باشد.

مدیر امور طیور سازمان جهاد کشاورزی استان همدان با تأکید بر اینکه همدان برای پرورش شترمرغ مستعد است ادامه می‌دهد: مشکلات تولید این نوع تولید به مراتب کمتر از دیگر طیور است و به طور کلی این تولید یکی از بخش‌های سودآور در صنعت طیور به شمار می‌رود.

دباغی پوست شترمرغ بازار مناسبی برای درآمدزایی

وی با بیان اینکه گوشت شترمرغ از ارزش غذایی بالایی برخوردار است و به دلیل آهن فراوانی که در این نوع از گوشت وجود دارد در راستای افزایش هوش کودکان حائز اهمیت است می‌گوید: از دیگر مزایای گوشت شترمرغ علاوه بر قیمت مناسب کلسترول بسیار پایین این گوشت در مقیاس با انواع گوشت‌های قرمز است.

قراگوزلو با بیان اینکه در پرورش این پرنده  علاوه بر گوشت محصولاتی دیگری چون چرم که قیمتی‌ترین فرآورده شترمرغ محسوب می‌شود بازار دارد عنوان می‌کند: زیبایی منحصر به فرد، مقاومت، لطافت و استحکام از مشخصات چرم شترمرغ است اگرچه  به دلیل مشکلاتی در راستای دباغی این نوع چرم هنوز در استان به بهره‌برداری نرسیده است.

وی معتقد است دباغی پوست شترمرغ در کیفیت چرم مهم و تاثیرگذار است بنابراین دباغی پوست شترمرغ از جمله دباغی‌هایی به شمار می‌رود که باید با ظرافت خاصی انجام شود.

مدیر امور طیور سازمان جهاد کشاورزی استان  یادآور می‌شود: تا سال گذشته صادرات خوبی در زمینه صادرات پوست شترمرغ به کشور آلمان داشتیم که این نوع صادرات ارزآوری قابل توجهی برای کشور به همراه داشت.

وی  از همکاران در حوزه صنعت و هنرمندان دعوت کرد تا با گردهم آمدن تولیدکنندگان، صنعتگران و هنرمندان ارزش افزوده خوبی در محصولات جانبی این تولید نصیب کشور شود.

قراگوزلو روغن شترمرغ را از دیگر محصولات جانبی موثر در صنعت آرایشی و بهداشتی دانست و  با تأکید بر درآمدزایی این محصول به اهمیت و نقش ارزنده آن در حوزه درمان پرداخت.

وی با اشاره به اینکه قرنیه چشم، ناخن و پوکه تخم شترمرغ نیز ارزش افزوده و درآمدی خوبی به همراه دارد ادامه می‌دهد: در حال حاضر ۲۵۵ تن گوشت و ۱۲ هزار و ۶۰۰ قطعه جوجه به صورت سالانه در استان تولید می‌شود که این میزان در کشور رقم قابل توجهی است.

مدیر امور طیور سازمان جهاد کشاورزی استان همدان در پایان سخنانش می‌گوید: در راستای بهره‌وری از محصولات جانبی شترمرغ باید تشکلی در استان پی‌ریزی شود و تولیدکنندگان به صورت مستمر از طریق این تشکل به اندازه نیاز پوکه و یا پوست در اختیار صنعتگران و هنرمندان قرار گیرد، به طور کلی افزایش درآمدزایی در این حرفه در گرو راه‌اندازی زنجیره تولید است.

انتهای پیام/89033/خ