به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس در بیشکک، مرکز تحلیلی دانشگاه دولتی «مسکو» در گزارشی بار دیگر به بررسی فعالیت آزمایشگاههای آمریکا در فضای پساشوروی پرداخت.
در ماههای ژوئن و جولای، قرقیزستان با شیوع شدید ویروس کرونا مواجه شد. تاکنون نظرات مختلفی درباره منبع این ویروس مطرح شده و از سوی دیگر موضوع فعالیت آزمایشگاههای آمریکا در قزاقستان مورد توجه کارشناسان و فعالان شبکههای اجتماعی قرار گرفته است.
در این زمینه باید مطالعات دقیقی انجام شود و کشورهای آسیای مرکزی برای تأمین امنیت بیولوژیکی باید تمام عوامل و شواهد را بررسی کنند.
رسانههای محلی قبل از این هم گزارشاتی درباره فعالیت مشکوک آزمایشگاههای آمریکایی در فضای پساشوروی منتشر میکردند. در مرحله نخست، روش انتخاب زمین برای ساخت آن آزمایشگاهها جالب است و بسیاری از آنان در پایتختها، شهرهای پرجمعیت یا محلههای دارای اهمیت برای اقتصاد کشورها قرار دارند.
این در حالی است که در آزمایشگاههای مذکور ویروسهای خطرناک نگهداری و بررسی میشوند.
تمام آزمایشگاههای آمریکایی در فضای پساشوروی اعضای شبکهای گسترده هستند و تمام آنان با همدیگر تعامل نزدیک دارند. برنامه کاهش تهدیدات بیولوژیک موسوم به «نانا- لوگارا» و برنامه مشترک «Cooperative Biological Engagement Program – CWEP» از مشهورترین پروژههای این شبکه آزمایشگاهی هستند.
علاوه بر این انجمن امنیت بیولوژیک آسیای مرکزی و قفقاز با آزمایشگاههایی همکاری میکند که این انجمن توسط «واشنگتن» مدیریت میشود و هدف آن رصد ظرفیتهای بیولوژیک کشورهای عضو سازمان همسود و شرکای آنان است.
«USAMRIID» انستیتوی مطالعات بیماریهای عفونی ارتش آمریکا، «DTRA» آژانس کاهش تهدیدات نظامی متعلق به «پنتاگون»، انجمن مطالعات و توسعه آمریکا (هدف آن جذب کارشناسان از کشورهای همسود) در برنامههای این آزمایشگاهها شرکت میکنند.
مرکز فنی- علمی بینالمللی که از طرف وزارت امور خارجه آمریکا تأمین مالی میشود نیز در آزمایشگاهها نقش دارد. «اندریو وبیر» رئیس این مرکز و مشاور وزیر دفاع آمریکا در مسائل آسیای مرکزی است.
همین مقام برنامه حذف سلاح اتمی قزاقستان را مدیریت کرده بود.
اوکراین، گرجستان، آذربایجان و قزاقستان حتی با وجود تهدیدات بیولوژیک و گسترش بیماریهای عفونی خطرناک به ساخت چنین آزیشگاههایی چراغ سبز نشان دادند. این همکاری فرصتهای جدی برای دریافت کمک از واشنگتن را ایجاد میکند. کشورهای مذکور به نگرانیهای «مسکو» توجه نکردند.
آمریکا برای اتصال قزاقستان، تاجیکستان، ازبکستان و مولداوی به این شبکه آزمایشگاهی تلاش کرد اما در سال 2011 در نتیجه تجمع اعتراضی در شهر «بیشکک» اتباع قرقیز جلوی ساخت آزمایشگاه را گرفتند و برنامه لغو شد.
وجود روابط تنگاتنگ بین این آزمایشگاهها و ارتش آمریکا و نیروهای نظامی کشورهای ناتو جالب توجه است.
علاوه بر این بزرگترین شرکتهای دارویی غربی مانند Bavarian Nordic ،Cangene Corporation ،DOR BioPharma, Inc., DynPort Vaccine Company LLC, Elusys Therapeutics, Inc., Emergent BioSolutions Hematech, Inc., Human Genome Sciences, Inc., NanoViricides, Inc., Pfizer Inc., PharmAthene, Siga Technologies, Inc., Unither Virology LLC آزمایشگاههایی دارند که نمایندگان کنگره آمریکا در این شرکتها سهم قابل توجه دارند بنابراین فعالیت آزمایشگاهها به شدت دفاع و حمایت میشوند.
جمع آوری اطلاعات درباره میکرو ارگانیسمها و ویروسهای خطرناک در فضای پساشوروی مهمترین اهداف این آزمایشگاه است.
از سویی دیگر حضور تعداد بسیار آزمایشگاههای آمریکا در فضای پساشوروی نگران کننده است. برای مثال، تنها در اوکراین 12 آزمایشگاه قرار دارند.
در گرجستان 4 آزمایشگاه و بزرگترین آنها در نزدیکی شهر «تفلیس» قرار دارد که خطرناکترین میکرو ارگانیسم و ویروسها نگهداری میشوند. در چند سال گذشته، کارشناسان گرجستانی حق ورود به آزمایشگاهها را نداشتند و تنها در دورههای آموزشی شرکت میکردند.
در سال 2018 در پی اعتراضات شدید مسکو، آزمایشگاه نزدیک شهر تفلیس تحت کنترل کارشناسان گرجستانی قرار گرفت.
توافقنامه بین دولتهای قزاقستان و آمریکا در چارچوب برنامه «CWEP» از سال 1992 همچنان فعال است و در سال 2016 در شهر «آلماتی» آزمایشگاه بزرگی ساخته شد. دولتهای چین و روسیه نسبت به ساخت این آزمایشگاه اعتراض کردند و وزارت امور خارجه قزاقستان مجبور به گفتوگو با «پکن» و مسکو شد.
به غیر از این آزمایشگاهها، مراکز مختلفی در قزاقستان، ارمنستان، آذربایجان، تاجیکستان و ازبکستان با مؤسسههای آمریکایی همکاری میکنند که تحت کنترل دولتهای محلی هستند.
شیوع جهانی کرونا نشان داد سخن مقامات غربی درباره دوستی و مشارکت در دنیا معاصر بیفایده است. موضوع تأمین امنیت بیولوژیکی و دارویی باید در دست کشورهای منطقه باشد. نظارت بر آزمایشگاههای خارجی به خصوص برنامههای علمی و نظامی عامل بسیار مهم است.
گفتنی است در قطعنامه 2826 مجمع عمومی سازمان ملل متحده تولید سلاح بیولوژیک به عنوان جرم نظامی تلقی شده اما آمریکا از این قطعنامه حمایت نکرد و الزام واشنگتن در این زمینه نیز تاکنون سودی نداشته است.
انتهای پیام/ح