به گزارش خبرنگار گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس ، حجت عابدی اصل ، در حال حاضر یکی از معضلات اصلی شرکت‌های دانش‌بنیان، مسئله بازار و بازارسازی محصولات دانش بنیان است. اجرایی نشدن مصوبات دولت مبنی بر خرید محصولات دانش بنیان تولید داخل از سوی دستگاه‌های دولتی و خلاصه شدن حمایت «صندوق نوآوری و شکوفایی» به اعطای وام، دو مشکل اساسی در حوزه توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان است.
شناسایی و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان موضوعی است که در چند سال اخیر مورد توجه قرار گرفته است. روند شناسایی و تائید صلاحیت شرکت‌های دانش‌بنیان در ۵ سال اخیر طوری است که تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان از ۴۰ شرکت در سال ۹۲ به ۳۲۰۰ شرکت در سال ۹۶ رسید. در این زمینه تاکنون حمایت‌های مختلفی از شرکت‌های دانش‌بنیان در قالب‌های وام، معافیت‌های مالیاتی، معافیت‌های گمرکی و غیره صورت گرفته است. اما نکته اصلی که در خصوص شرکت‌های دانش‌بنیان باید بر آن تأکید کرد، رشد و ادامه حیات آنها است. در شرایط فعلی اگر روزی حمایت‌های دولتی از این شرکت‌ها قطع گردد، این شرکت‌ها رو به افول می‌روند.
مسئله‌ای که در خصوص شرکت‌های دانش‌بنیان به نظر مغفول مانده است، موضوع بازار محصولات دانش بنیان تولید داخل است. در حال حاضر یکی از معضلات اصلی شرکت‌های دانش‌بنیان، مسئله بازار و بازارسازی محصولات دانش بنیان است. در این زمینه باید گفت که هم‌اکنون شرکت‌های دانش‌بنیان با معضل عدم خرید محصولاتشان در بازار مواجه هستند و تا زمانی که این معضل حل نشود، هر اندازه از این شرکت‌ها حمایت شود، بی‌فایده است. زیرا این شرکت‌ها زمانی می‌توانند بدون حمایت دولت سرپا باشند که بتوانند سهم خودشان را از بازار محصولاتشان به دست آورند.
بحث تولید بدون کارخانه خصوصا در سال جاری که به نام سال جهش تولید نیز نامیده شده است، می‌تواند فرایند تولید کارخانه‌ها را سرعت بخشیده و از سوی دیگر، از خروج ارز و هزینه‌های غیرضروری جلوگیری کند این بخشی از گفته های مدیر یک شرکت دانش بنیان است که در حوزه تولیدات داخلی فعالیت می کند و نیازمند حمایت بخش دولتی به خصوص معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری است و البته صحبت های زیادی در زمینه تولید و رشد اقتصادی دارد که شنیدن صحبت های او خالی از لطف نیست.
نسیم توکل تحصیلات آکادمیک خود را در رشته علوم پایه آغاز کرد، در مقاطع ارشد و دکتری به سمت مدیریت و گرایش‌های مربوط به مدیریت صنعتی، انتقال تکنولوژی و کسب‌وکار تغییر جهت داد و دیپلم بازاریابی جهانی (Global Marketing) را نیز از دانشگاه ماستریخت هلند دریافت کرد. توکل در سال ۸۳ با پیوستن به یک شرکت دانش‌بنیان در زمینه تجارت الکترونیک، رویکرد کاری خود را به سمت مدیریت سوق داد و در حال حاضر یکی از سهام‌داران و رئیس هیأت مدیره یک شرکت دانش بنیان است.
آنچه در گفت‌وگوی ما با نسیم توکل می خوانید:
* مأموریت این شرکت دانش بنیان تسهیل‌گری و مدیریت زنجیره تأمین است
* در حال خدمتگزاری به بخش تولید هستیم
* جای بخش دولتی به شدت در کنار ما خالی است و ما منتظر حمایت هستیم
* حمایت از تولید داخل و بومی‌سازی محصولات در مرکز جامع غربالگری، تشخیص هویت و آزمون قطعات الکترونیک
* توانستیم از سال گذشته با شرکت های فعال در صنعت خودروسازی به روند توسعه برنامه‌های ملی کمک کنیم
* محصولات و خدمات ما از سوی معاونت علمی به عنوان دانش‌بنیان به رسمیت شناخته نمی‌شوند
* صفر تا صد تولید محصول را انجام داده و خدمات فناورانه را به شرکت‌های دانش‌محور ارائه می‌دهیم
* در بخش دولتی نیز چشم‌انداز الکترونیک نداریم و هیچ تشکل و سندیکای خاصی برای آن وجود ندارد
* مقوله تولید بدون کارخانه می‌تواند فرایند تولید کارخانه‌ها را سرعت بخشد
* وجود کارخانه‌هایی که عملا به صورت نیمه‌وقت کار می‌کنند
* باید از ظرفیت تولید بدون کارخانه هم در داخل کشور و هم در خارج از کشور استفاده کنیم
* از بخش دولتی و وزارت صمت تقاضا می‌کنم طرح‌های تحقیق‌وتوسعه و تیم فنی ما را بررسی کنند
* مأموریت این شرکت دانش بنیان تسهیل‌گری و مدیریت زنجیره تأمین است
فارس: به عنوان مدیر یک شرکت دانش‌بنیان، چه اهدافی را در راستای حمایت از تولید داخل ترسیم کرده‌اید؟
توکل: این شرکت دانش بنیان با رویکرد فعالیت در صنعت الکترونیک، یک شرکت EMS محسوب می‌شود. عموما در سطح بین‌المللی برای صنایع الکترونیک با توجه به نوع بیزینسی که دارند، تعاریف خاصی وجود دارد درواقع به شرکت‌های فعال در این حوزه EMS، OEM و ODM سرویس گفته می‌شود. شرکت ما عملا به عنوان تردپارتی (Third Party)، همکار و عضو اجرایی تولیدکنندگان در صنایع الکترونیک محسوب می‌شود که مأموریت ما تسهیل‌گری و مدیریت زنجیره تأمین است.
* در حال خدمتگزاری به بخش تولید هستیم
فارس: منظورتان از مدیریت زنجیره تأمین، فعالیت بازرگانی و خرید و فروش است ؟
توکل: خیر ، توجه داشته باشید که مدیریت زنجیره تأمین به معنای بازرگانی و خریدوفروش نیست، بلکه به این معناست که ما در هر یک از مراحل تولید، یا به عنوان بخشی از پروژه مدیریت تولید و یا به عنوان مدیر پروژه‌های تولید، در حال خدمتگزاری به بخش تولید هستیم.
مدیریت زنجیره تأمین به معنای بازرگانی و خریدوفروش نیست، بلکه به این معناست که ما در هر یک از مراحل تولید، یا به عنوان بخشی از پروژه مدیریت تولید و یا به عنوان مدیر پروژه‌های تولید، در حال خدمتگزاری به بخش تولید هستیم.
* جای بخش دولتی به شدت در کنار ما خالی است و ما منتظر حمایت هستیم
فارس: در راستای حمایت از تولید داخل، چه اهدافی را در نظر گرفته اید و تاکنون به چه دستاوردهایی در زمینه تولید و کارآفرینی رسیده‌اید؟
توکل: در سال گذشته ما موفق به تأسیس دو مرکز شدیم که با داشتن سابقه دو دهه فعالیت، در روند بومی‌سازی تولیدات صنایع الکترونیک، نقشی کاربردی دارند. یکی مرکز تحقیق و توسعه پروژه‌های کلان است که از طریق ارتباط بین نخبگان و متخصصان صنعت الکترونیک با دانشگاه، در انجام پروژه‌های ملی و بومی‌سازی در صنایع مختلف مخابرات، آسانسور، لوازم خانگی، هوا فضا و ... تأثیرگذار بوده است. مرکز دوم نیز مرکز جامع غربالگری، تشخیص هویت و آزمون قطعات الکترونیک است که در قالب یک پروژه ملی آغاز شده و نزدیک به ۴۰ درصد کار آن نیز پیش رفته است، در این مرکز با همکاری دانشگاه صنعتی شریف کارهایی را به انجام رسانده‌ایم، اما جای بخش دولتی به شدت در کنار ما خالی است و ما منتظر حمایت‌های مالی و معنوی این بخش هستیم.
* حمایت از تولید داخل و بومی‌سازی محصولات در مرکز جامع غربالگری، تشخیص هویت و آزمون قطعات الکترونیک
فارس: درباره مرکز جامع غربالگری، تشخیص هویت و آزمون قطعات الکترونیک بیشتر توضیح دهید؟
توکل: مرکز جامع غربالگری، تشخیص هویت و آزمون قطعات الکترونیک، دو وظیفه اصلی را در راستای حمایت از تولید داخل و بومی‌سازی محصولات این صنعت برای خود در نظر گرفته است. وظیفه اول، فعالیت در راستای یک مرکز طراحی و توسعه قطعات الکترونیک و ICهاست و وظیفه دوم نیز در زمینه تشخیص هویت و اصالت قطعات الکترونیک، خصوصا تشخیص قطعات اصل و تقلبی است که این فرایند در بهره‌وری سیستم، تولیدات و محصولات الکترونیک بسیار تأثیرگذار است.
*توانستیم از سال گذشته با شرکت های فعال در صنعت خودروسازی به روند توسعه برنامه‌های ملی کمک کنیم
فارس: به اقداماتی که تاکنون درحوزه تولید انجام داده اید اشاره کنید؟
توکل: ما اقدامات قابل توجهی در زمینه تولید انجام داده‌ایم و این فرایند، خصوصا بعد از تحریم‌ها، شدت بیشتری یافته است. بخش خودروسازی از جمله بخش‌هایی است که با توجه به کارخانه‌ها و تولیدکنندگان زیادی که در زمینه مکانیک خودرو در کشور وجود دارند، با چالش عمده‌ای روبه‌رو نشد، اما در حوزه قطعات الکترونیک با مشکل مواجه شد و ما توانستیم از سال گذشته همکاری خود را با شرکت‌های فعال در صنعت خودروسازی ادامه داده و در طراحی مهندسی و تولید تجهیزاتی مثل ECU، ACU و ایموبلایزر خودرو، به روند توسعه برنامه‌های ملی کمک کنیم.
* محصولات و خدمات ما از سوی معاونت علمی به عنوان دانش‌بنیان به رسمیت شناخته نمی‌شوند
فارس: چالش‌ها و مشکلات شما در راستای تولید داخل چیست؟
توکل: یکی از مشکلات عمده‌ای که ما به عنوان یک شرکت فعال در زمینه مدیریت زنجیره تأمین صنعت قطعات الکترونیک با آن روبه‌رو هستیم، این است که محصولات و خدمات ما از سوی معاونت علمی به عنوان دانش‌بنیان به رسمیت شناخته نمی‌شوند. این در حالی است که ما محصول دانش‌بنیان داریم، اما برندی برای خود نداشته و در اصل، محصول تولیدکنندگان را تولید کرده و در بخش زنجیره تأمین، تحقیق و توسعه، طراحی مهندسی، تأمین برد و قطعه و مونتاژ در خدمت آنها هستیم. در حال حاضر معاونت علمی به دلیل کمبود وقت و ... چنین خدماتی را مگر برای شرکت‌هایی خاص، جزو فعالیت‌های دانش‌بنیان قرار نمی‌دهد.
ما محصول دانش‌بنیان داریم، اما برندی برای خود نداشته و در اصل، محصول تولیدکنندگان را تولید کرده و در بخش زنجیره تأمین، تحقیق و توسعه، طراحی مهندسی، تأمین برد و قطعه و مونتاژ در خدمت آنها هستیم.
* صفر تا صد تولید محصول را انجام و خدمات فناورانه را به شرکت‌های دانش‌محور ارائه می‌دهیم
فارس: برای حمایت توسط معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری چه اقداماتی کرده اید؟
توکل: ما بارها درخواست را مبنی بر دانش‌بنیان کردن محصولات‌مان به معاونت علمی ارائه دادیم که رد شده است، در حالی که ما صفر تا صد تولید محصول را انجام داده و خدمات فناورانه را به شرکت‌های دانش‌محور ارائه می‌دهیم. EMSها، OEMها و ODMسرویس‌ها در همه جا پیشرو ارائه خدمات دانش‌بنیان به تولیدکنندگان و صنایع هستند و به نظر من باید دیدگاه معاونت علمی به چنین شرکت‌هایی که بازوی اجرایی شرکت‌های دانش‌بنیان محسوب می‌شوند، تغییر یابد.
* در بخش دولتی نیز چشم‌انداز الکترونیک نداریم و هیچ تشکل و سندیکای خاصی برای آن وجود ندارد
فارس: آیا در مسیر حمایت از تولیدات داخل مشکلات دیگری دارید؟
توکل: بله، چالش دیگری که به عنوان یکی از فعالان صنعت الکترونیک با آن روبه‌رو هستیم، عدم به رسمیت شناختن این صنعت است. حتی از سوی وزارت صمت نیز نگاه جدی‌ای به این صنعت وجود نداشته و متأسفانه در بخش خصوصی نیز هیچ تشکل و سندیکای خاصی برای آن وجود ندارد. از سوی دیگر در بخش دولتی نیز چشم‌انداز الکترونیک نداریم و این در حالی است که برای طراحی و توسعه قطعات سفارشی و همکاری با دیگر کشورها ، باید یک فکر اساسی اتخاذ شود.
در بخش دولتی نیز چشم‌انداز الکترونیک نداریم و این در حالی است که برای طراحی و توسعه قطعات سفارشی و همکاری با دیگر کشورها ، باید یک فکر اساسی اتخاذ شود.
* مقوله تولید بدون کارخانه می‌تواند فرایند تولید کارخانه‌ها را سرعت بخشد
فارس: مهم ترین چالشی که با آن روبه رو هستید چیست؟
توکل: چالش مهم دیگری که در این زمینه وجود دارد، متفاوت بودن تعریف صنعتگری با کارخانه‌داری در صنعت الکترونیک و در بخش OEM، ODM و EMSسرویس‌هاست. به این معنا که من می‌توانم صنعتگر باشم و یک محصول، از مرحله تحقیق‌وتوسعه تا مرحله طراحی، متعلق به من باشد، اما لزوما کارخانه‌دار نباشم. خصوصا در شرایط اقتصادی کنونی به نظر می‌رسد خارج کردن ارز از کشور، وارد کردن تجهیزات و خریدن سوله در شهرک‌های صنعتی، چندان مقرون به صرفه نباشد، زیرا صدها شرکت و کارخانه وجود دارند که ظرفیت استفاده از تجهیزات آنها پر نشده و برخی از آنها عملا بین ۳ الی ۴ ساعت کار می‌کنند؛ این در حالی است که بحث تولید بدون کارخانه خصوصا در سال جاری که به نام سال جهش تولید نیز نامیده شده است، می‌تواند فرایند تولید کارخانه‌ها را سرعت بخشیده و از سوی دیگر، از خروج ارز و هزینه‌های غیرضروری جلوگیری کند.
* وجود کارخانه‌هایی که عملا به صورت نیمه‌وقت کار می‌کنند
فارس: درباره طرح تولید بدون کارخانه توضیح دهید؟
توکل: طرح تولید بدون کارخانه سال‌هاست که روی میز وزارت صمت قرار داشته و حتی در بهمن ماه سال گذشته نوید اجرایی شدن آن را دادند، اما در نهایت به تصویب نرسیده است. داشتن مجوز تولید بدون کارخانه این فرصت را برای من تولید‌کننده فراهم می‌کند که با کارخانه‌های موجود که ظرفیت آنها تکمیل نشده است، قرارداد ببندم، در حالی که محصول و فرایند تحقیق‌وتوسعه آن کاملا برای من بوده و کارخانه، فقط نقش مونتاژگر را خواهد داشت. با این رویکرد دیگر نیازی نیست که یک شرکت دانش‌بنیان، فرایندهای کارخانه‌داری، تعمیر تجهیزات و مدیریت منابع انسانی را بر دوش بکشد؛ اتفاقی که می‌افتد این است که مزیت رقابتی آن شرکت، تحقیق‌وتوسعه و تولید محصول خواهد بود، ولی دیگر نیازی نیست که با خرید تجهیزات، میلیاردها دلار ارز از کشور خارج شود، آن هم در حالی که برای تجهیزات مذکور کارخانه‌هایی وجود دارند که عملا به صورت نیمه‌وقت کار می‌کنند.
طرح تولید بدون کارخانه سال‌هاست که روی میز وزارت صمت قرار داشته و حتی در بهمن ماه سال گذشته نوید اجرایی شدن آن را دادند، اما در نهایت به تصویب نرسیده است.
* باید از ظرفیت تولید بدون کارخانه هم در داخل کشور و هم در خارج از کشور استفاده کنیم
فارس: روند فرایند تولیدی شما به عنوان یک شرکت دانش به صورت طرح بدون کارخانه است؟
توکل: ما در حال حاضر همین کار را انجام می‌دهیم، یعنی به صورت بدون کارخانه فرایند تولید را به جلو برده‌ایم. در نظر داشته باشید که ممکن است هر کارخانه‌ای مجهز به یک نوع فناوری باشد و شرکتی مانند ما که تنوع محصول دارد، می‌تواند هر محصول را به یک کارخانه داده و توسعه محصول داشته باشد. از سوی دیگر امکان تولید برخی از محصولات، به دلیل فناوری خاصی که دارند، در داخل وجود نداشته و توجیه اقتصادی ندارد که به خاطر یک پروژه خاص، تجهیزات خاصی را وارد کنیم، بر همین اساس باید از ظرفیت تولید بدون کارخانه هم در داخل کشور و هم در خارج از کشور استفاده کنیم.
* از بخش دولتی و وزارت صمت تقاضا می‌کنم طرح‌های تحقیق‌وتوسعه و تیم فنی ما را بررسی کنند
فارس: اگر درخواستی در حوزه تولید دارید، بگوئید؟
توکل: در پایان از بخش دولتی و وزارت صمت تقاضا می‌کنم در کنار ما تولیدکنندگان قرار گرفته و به جای اینکه از ما کارخانه بخواهند، طرح‌های تحقیق‌وتوسعه و تیم فنی ما را بررسی کنند؛ چراکه در فرایند تولید، ارزش تجهیزاتی که برای مونتاژ محصولات به کار می‌رود، بسیار کمتر از طرح تحقیق‌وتوسعه یک محصول است.
انتهای پیام/
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
