اخبار فارس من افکار سنجی دانشکده انتشارات توانا فارس نوجوان

استانها  /  البرز

طالقان پایتخت فرهنگی ادبیات عاشورا و تعزیه سلسله جبال البرز

یکی از مناطق فرهنگی و مذهبی ایران که تاثیرات شگرفی در ادبیات عاشورا و شعر آیینی، نهضت مرثیه‌سرایی و تعزیه خوانی داشته طالقان است؛ که چون نگینی بر خاتم عاشورا می‌درخشد.

طالقان پایتخت فرهنگی ادبیات عاشورا و تعزیه سلسله جبال البرز

فارس پلاس البرز؛ بشیر صابری: یکی از مناطق فرهنگی و مذهبی ایران که تاثیرات شگرفی در ادبیات عاشورا و شعر آیینی، نهضت مرثیه‌سرایی و تعزیه خوانی داشته طالقان است؛ که چون نگینی بر خاتم عاشورا می‌درخشد.

بررسی تطبیقی و سیر تحول و تطور نظم و نثر عاشورایی در طالقان مستلزم نگاشتن مقالات و کتاب هایی است که باید توسط اساتید و فرهیختگان و متتبعانی به زیور طبع بیاراید و در این زمینه مکتبی بنیان گذاشته شود و در این جستار اندک ما نمی‌گنجد.

عواملی که ذیلا عنوان می شود از صدها عواملی است که از طالقان به عنوان مرکز فرهنگی سترگ وام القرای سلسله جبال البرز است.

 پیشینیه تاریخی تعزیه خوانی ونهضت مرثیه خوانی در طالقان به سیصد سال می رسد که در نوع خود کم نظیر و قابل تامل است. بزرگترین شاعر آیینی و مرثیه سرای فحول و مقتل نگار عاشورایی با هزار عنوان مراثی مرحوم ملا علی راجی دیزانی طالقانی است و دیگر مراثی سرایان طالقان که بیش از صد عنوان تخلص از آنها در دست است. شاعران وسرایندگان بزرگ دیگر از جمله: مرحوم  غواص آرتونی طالقانی (که به زبان سریانی هم مرثیه دارد)، استاد جهانبخش ذوقی طالقانی (متخلص به ناظم)، مرحوم مکلای نویزکی طالقانی، فیاض طالقانی، لسان طالقانی، غافل طالقانی، عاطف طالقانی، عندلیب طالقانی و... از این منطقه برخاستند.

عکس | نمونه ای از نسخه های تعزیه در طالقان 

بیشترین خوشنویسان، کاتبان، وراقان و پدیدآورندگان جنگ مراثی و تعزیه خوانی در استان البرز طالقانی بودند که شاخص ترین آنها عبارتند از:
۱- خداوندگار خط شکسته نستعلیق ایران، استاد بی بدیل درویش عبدالمجید مهرانی طالقانی که با کتابت بی نظیر خود ترکیب بند محتشم کاشانی را به زیور طبع آراسته است.

2- استاد ابراهیم بوذری طالقانی: یکی از اولین اثر پژوهشی خود تحت عنوان «تعزیه و دو مجلس آن» را نگاشته است.

3- استاد دکتر عنایت اله شهیدی برغانی نگارنده «کتاب تعزیه خوانی درایران»که کتاب ایشان 
به عنوان کتاب سال شناخته شد و اعتقاد داشته که در تعزیه ساوجبلاغ، برغان حتی تهران باید ردپای طالقانی ها را پیدا کرد (ایشان می فرمودند: من عنایت اله شهیدی برغانی طالقانی هستم.

عکس | نمونه ای از نسخه های تعزیه در طالقان 

4- استاد میرزا آقا رضای دیزانی طالقانی، بزرگترین نسخه نگار استان البزر بالغ بر صدها نسخه تعزیه را نگاشته که در استان مازندران، البرز، خوانده می شود (ایشان مکتب دار روستای احمدآباد نظرآباد و نسخه های ترکی از روستای صالحیه در کارنامه خود دارد.

5- استاد میرزا حبیب اله مینایی طالقانی، بزرگترین مکتب دار، مدرس و مفسر قرآن، مروج سیره نبوی و علوی در روستای خور ساوجبلاغ، که صدها شهید و جانباز و ایثارگر را در کنار سفره قرآن و اهل بیت پرورش داد.

از دیگر افتخارات این منطقه میتوان به حضور استاد میرزا جلیل دیزانی طالقانی از بزرگترین تعزیه خوانان ایرانی نام برد که در روستاهای هیو، فشند، امام زاده جعفر (ع) هشتگرد می‌زیست و سالیانی دراز به نشر معارف اهل بیت (ع) پای افشرد.

سبک خاص سینه زنی سنتی طالقان، به عنوان سبک فاخر بدون استفاده از آلات موسیقی، با ملودی های ایرانی و اسلامی، (به صورت حلقوی با محتوای عرفانی و مدور و حول محور واحد) که این سبک در روستاهای مازندران، عباس آباد، تنکابن، کجور و کلاردشت و حتی ساوجبلاغ از زمان های گذشته با تبعیت از اساتید طالقانی اجرا می شد.

وجود امام زادگان، تکایا، حسینیه های قدیم ازجمله: تکیه قاجاری جوستان طالقان، بر غنای این فرهنگ می افزاید. بزرگترین تعزیه سرای استان البرز مرحوم ملا علی بابای مهرانی (متخلص به مخلص) صاحب کتاب عظیم «تشبیه المصایب» که بیش از چهل مجلس ناب و اشعار بسیار قوی تعزیه می باشد.

بیشترین اساتید، معین البکاهای قدیم در اقصی نقاط ایران طالقانی بودند که عبارتند از:
استاد حاج محمد مهرانی طالقانی (حافظ ۸۰ مجلس تعزیه، راوی زنده تعزیه، تاریخ دان، مقتل خوان، و حافظ هزاران بیت از اشعار آیینی)؛ استاد محمد رضا ریاضی طالقانی، پرورش دهنده دهها تعزیه خوان در ایران، مرصع خوان، مبدع و پایگذار تعزیه ترکی در البرز، صاحب سبک، (استاد رضا مشایخی و استادا حمد بلبل، از شاگردان ایشان بودند).

 

مادحین قزوین که حقیر از دیر باز با آنان مراوده و مکاتبه و مجالسه داشتم جمله ای را می گفتند که در خور اهمیت است (قزوین مهد تعزیه ایران و طالقان پایتخت تعزیه ایران است و گاهی برعکس هم می گفتند). مرحوم استاد میرزا یوسف روشنابدری طالقانی میرزا احمد رزاقی طالقانی، ملا ذبیح اله طالقانی، میرزا امین آقای طالقانی، استاد حاج محمد مهرانی طالقانی از مروجین و برپاکنندگان تعزیه در قزوین قدیم بودند.

 اساتید هنر و نمایشی که از این خطه برخواسته اند نیز از دیگر گنجینه های فرهنگی طالقان است که از جمله می‌توان   استاد دکتر جابر عناصری، استاد رنجبر، استاد عنایت اله شهیدی، استاد فتحعلی بیگی را نام برد.

 

این مطلب را برای صفحه اول پیشنهاد کنید
نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط خبرگزاری فارس در وب سایت منتشر خواهد شد پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد
Captcha
لطفا پیام خود را وارد نمایید.
پیام شما با موفقیت ثبت گردید.
لطفا کد اعتبارسنجی را صحیح وارد نمایید.
مشکلی پیش آمده است. لطفا دوباره تلاش نمایید.

پر بازدید ها

    پر بحث ترین ها

      بیشترین اشتراک

        اخبار گردشگری globe
        اخبار کسب و کار تریبون
        همراه اول