به گزارش خبرگزاری فارس از همدان، شهر مریانج در غربیترین نقطه از شهر همدان واقع شده، دیوار به دیوار هگمتانه، اما در ایام محرم و صفر دقیقاً میشود دیوار به دیوار کربلا و شاید قطعهای کربلا.
مردمانش سینهچاک همیشه حسین(ع) هستند، عشق و ارادتشان به ارباب بیکفن در این خاک و بوم شهره شده است، مردمانی با دلهایی به وسعت یک دنیا که از همه داشتههایشان برای اسلام و انقلاب گذشتهاند، شهری کوچک که با وجود جمعیت ۴ هزار نفریاش در دوران دفاع مقدس، ۱۵۰۰ ایثارگر و ۱۶۳ شهید را جبههها داشت.
بیحکمت نیست که زائران حسین(ع) از روی شانههای همین شهر باید به کربلا بروند، شهری با مردمانی ساده، صمیمی و باصفا و مردانی با عزم آهنین...آری! شهری که جنس عزاداریاش برای سالار شهیدان با همه عالم فرق دارد.
میزبانی از محرم
درست در آخرین روزهای ذیالحجه که در شهر قدم بزنی کمتر کوچهای را میبینی که پرچم مشکی در آن به چشم نخورد، همه جا سیاهپوش پسر غریب فاطمه(س) است.
کوچههای قدیمی شهر را بروی، محال است یک حسینیه با مسجدی در آن پیدا نکنی، تمام کوچه پس کوچههایش حسینیههای کوچکی دارند به وسعت آسمان. هر حسینیه یک دسته عزاداری دارد دستهروی میکنند.
شب آخر ماه ذیالحجه مراسمی در حسینیه ابوالفضلی کوی سنگ بزرگ برگزار میشود و همه بعد از آن پیراهنهای رنگی خود را از تن خارج کرده و در ماتم صاحب ایام، پیراهن مشکی بر تن میکنند و مراسمشان را نام گذاشتهاند، مشکی پوشان.
موکبها و ایستگاههای صلواتی در این شب در حال برپایی هستند، که انگار خبری عظیم در راه است. تکیهها و دستهجات عزاداری در حال آمادهسازی وسایل خود هستند که وقت بسیار تنگ است.
عزاداریها از اقامه نماز مغرب آغاز میشود
آخرین روز ماه ذیالحجه برابر میشود با شب اول ماه محرم، خورشید غروب میکند و سیاهی شب، مراسمهای عزاداری دهه اول ماه محرم در این شهر آغاز میشود.
بعد از نماز مغرب و عشا؛ سه هیأت محبانالزهرا(س)، هیأت روضهالشهدا و هیأت پنجتن آل عبا(ع) با دعوت از سخنرانان و مداحان اقامه عزا میکنند و مشتاقان حسین(ع) فصلی جدید از سال خود را آغاز میکنند، فصلی به نام گدایی نوکر از ارباب و فصلی به رنگ خون!
ساعت از ۱۰ شب میگذرد و آرام آرام بلندگوهای این سه هیأت خاموش میشود و هیچ فردی بدون صرف شام از مکان مراسمها خارج نمیشود. شاید گمان کنید که مراسمهای این شهر تمام شد، اما این پیشدرآمدی بود برای عزاداری شبانه مردم مریانج.
شروع حرکت دستهجات از اواخر شب
عقربههای ساعت آرام میروند که پایان شب را نشان دهند، امام انگار در مریانج عزاداری بر سید شهیدان پایان ندارد، زیرا دستهجات عزاداری درست از همان شب اول مسیرهای حرکت خود را آغاز میکنند.
حوالی ساعت ۱۰ و نیم تا ۱۱ شب صدای بلندگوهای دستهجات بلند میشود و نوای عزای حسین شهر را فرا میگیرد. مسیرها جداست، اما مقصد یکی است؛ از جلوی هیئتها به سمت میدان شهید بهشتی و پیمودن مسیر واحد که از قبل مشخص شده است.
دسته زینبیه(س) از ابتدای بلوار شهیدان عباسی، دسته چهارده معصوم(ع) از خیابان امام(ره)، دسته منتظران المهدی از محله شهید مطهری، دسته شاهزاده علی اصغر(ع) و دسته ابوالفضلی مرحوم آقاجلال از خیابان شهید مدنی، دسته هیأت موسیبن جعفر از خیابان شهید سلیمانی، دسته هیأت ابولافضلی محله سنگ بزرگ از خیابان امیرکبیر و دسته حضرت علی اکبر از مسجد جامع شهر و دسته برگ حضرت قاسم بنالحسن(ع) از میدان شهید بهشتی شروع به حرکت میکنند.
این دستههای عزاداری هر کدام به فراخور فرهنگ منطقه خود، با آیینهای خاصشان یک مسیر واحد را حرکت میکنند و از غم شهادت «دردانه خدا» زنجیر و سینه میزنند تا برسند به میدان مرکزی شهر، جایی که شبها و تا پاسی از بامداد قلب تپنده عزای حسین(ع) است.
جالب است بدانید زمانی که مردم دیگر شهرها آماده خوابیدن هستند، چراغهای مریانج روشن است و مردم با تجمع در میدان مرکزی شهر آیین خاص خود را برگزار میکنند و تا پاسی از بامداد این برنامهها ادامه دارد.
اجتماع بزرگ زنجیرزنان در میدان مرکزی شهر
ساعت حوالی یک بامداد را نشان میدهد، اما هیأتها و دستهجات که مسیر خود را پیمودهاند تازه به فکر یک اجتماع عظیم هستند، آری ابتدای بامداد میشود بزرگترین اجتماع زنجیرزنان استان و بلکه غرب کشور را در مریانج مشاهده کرد.
دو دسته قاسم بنالحسن(ع) و شاهزاده علی اصغر(ع) با هم ادغام میشوند و تازه شروع میکنند به خلق یک حماسه و یک همبستگی که تصاویرش را کمتر جایی میتوان یافت. نیم ساعتی اجتماعشان طول میکشد و دست آخر مراسم با سلام بر حسین(ع) و اولاد و اصحابش تمام میشود.
موکبها نذری تقسیم میکنند
اینجا بازار نذری داغ داغ است، موکبها نذورات خود را بین عزاداران توزیع میکنند تا مبادا کسی از نذر حسین(ع) بینصیب بماند.
موکبهای مستقر در شهر مریانج از جمله موکب امام حسین(ع) و موکب علمدار(ع) از همان ساعت شروع مراسمها تا ساعت یک بامداد شروع به پذیرایی از زائران با غذای گرم میکنند.
موکب امام حسین(ع) غذاهای لقمهای از جمله فلافل، ساندویچ، آش و... را تقسیم میکند. این موکب آشپزخانه سیار و نانوایی در کنار خود دارد و با همان نان تازه و گرم پذیرای عزاداران حتی در ساعات پایانی شب هستند.
موکب علمدار هر شب خورشت قیمه و قورمه سبزی خود را بار میگذارند و بین عزاداران حسینی تقسیم میکنند. موکب محور مقاومت و موکب شهدای غواص، قهوه جوشهای خود را آماده کرده و در همان لیوان های کوچک از عزاداران پذیرایی میکنند و چند موکب نیز، از هندوانه و خربزه گرفته تا چای و شربت را آماده کرده و نذر شهید کربلا میکنند.
باورش سخت است، اما این همه مراسم و درست از همان شب اول رقم میخورد و همین امر باعث حیرت میهمانان و حتی اهالی دیگر مناطق همدان شده است.
مریانج قطعهای از کربلا
اگر در ایام عاشورا و اربعین راهی کربلا شده باشی، برایت عزاداری مردمان مریانج در این ایام آشنا تر میشود و درک آن برایت بهتر؛ تفاوت مریانج در دهه اول محرم و شهر کربلا در ایام اربعین، تنها به حرم سیدالشهدا(ع) ختم میشود.
آوازه عزاداری مردم این شهر دیگر از ایران عبور کرده و بینالمللی شده، سال گذشته یک میهمان از شهر کربلا در مریانج بود، میگفت نامش را شنیده و مشتاق شدم بیایم ببینم مریانج کجاست؟ با لهجه شیرین عراقیاش سه بار گفت «به والله مریانج،کربلاست».
آری ارادت مردمان مریانج به ائمه اطهار مرزهای کشور را پیموده و آوازهاش به آن سوی مرزها رسیده، شهری که از همان شب نخست با شور و هیجانی وصف ناپذیر برای سوگ خون خدا عزاداری میکنند.
ورود کاروان عشق از روز دوم محرم
در دومین روز از ماه محرم، کاروانی به همت هیأت ابوالفضلی (ع) سنگ بزرگ از یک نقطه از همدان شروع به حرکت میکند به سمت میدان مرکزی مریانج.
کاروان آرام آرام بهپیش میرود؛ زنها چادر بر سر داخل محملها نشستهاند و کودکان معصومانه لبخند میزنند. جوانان بنیهاشمی دور محملها را گرفتهاند و مراقبند تا غباری به کجاوه عمه سادات ننشیند؛ گامها استوار است و علمدار قافله ایستاده است.صدای زنگ شترها لالایی گوشنوازی است که کودک در گهواره را به خواب شیرینی فروبرده؛ خوابی که از صدای مهربان مادر و دست نوازش پدر پر است.
بعد از یک روز پیمایش مسیر، کاروان حوالی اذان مغرب به میدان مرکزی شهر مریانج میرسد و اینجاست که لشگری از قرمزپوش وارد کاروان میشود و اجازه حرکت نمیدهند.
شب ششم محرم و برنامهای منحصر بفرد
عزاداری مردم مریانج در دهه نخست محرم هر شب به مانند شبهای دیگر است، اما در شب ششم محرم که به نام حضرت قاسم(ع) نامگذاری شده است، رنگ عزاداری فرق میکند.
چند سالی است در این شب، جوانان هیأت قاسم بن الحسن(ع) شهر مریانج بعد از اتمام اجتماع زنجیرزنی خود، یک مراسم ابداعی دارند، مراسمی که تلفیقی از تعزیه و نمایش صحنهای و همچنین نمایش بیکلام است. این هنر نمایشی، با استفاده از روضههای مداحان مطرح کشوری صوتی آماده شده و نمایشی بیکلام توسط جوانان اجرا میشود.
جمعیت حاضر در این نمایش شاید به بالای ۱۰ هزار نفر هم برسد و میهمانان زیادی از استانها و شهرهای همجوار دارد. در این شب نمایشی اجرا میشود که شهادت حضرت قاسم(ع) روضهای مجسم است و آنچنان در قلوب عزاداران حسینی(ع) نفوذ میکند که کمتر کسی را میتوان دید با چشمان بدون اشک.
عصر تاسوعا تجلی «الحسین یجمعنا»
عصر تاسوعا در مریانج متعلق به هیچ دسته و هیأتی نیست. مردم شهر خودجوش و بدون پرچم و کتل خاص هیأتی، در کنار هم جمع میشوند و عظیمترین اجتماع سینهزنی استان همدان را رقم میزنند.
سالهاست که این مراسم از شبکههای ملی و استانی پخش زنده میشود زیرا دلدادگی مردمان این دیار و اجتماع بزرگشان باعث شده است نتوان از به تصویر درآمدنش گذشت. حاج اکبر امیرپور، پیشکسوت جاد و شهادت یا همان «عمو اکبر» مداح سنتی این آیین است و با صدای دلنشین او، این مراسم دلپذیرتر میشود.
درب همه منازل در روز عاشورا باز است
روز عاشورا دستههای عزاداری از همان صبح زود آغاز به حرکت میکنند و مسیر واحدی که از قبل مشخص بوده را میپیمایند.
هر هیأتی نماد معروف خود از جمله علامت، علم غیبی، گهواره، خانچه، پیکر شهدای کربلا و... را جلوتر از دسته خود به نمایش میگذارند و میروند تا در هنگام نماز ظهر مراسمهای خود را جلوی مسجد جامع به اتمام برسانند.
ظهر عاشورا و پس از پایان دستههای عزاداری و اقامه نماز ظهر، درب همه منازل باز میشود سفرههای میهماننوازی پهن شده و مردمان این شهر نمیگذارند کسی بدون میل غذا عازم شهر خود شود.
حلیم مریانج سالهاست در بین مردمان ایران معروف است، اما با تغییر ذائقه عمومی مردم، قیمه نیز به آن اضافه شده و در هر خانهای آماده است تا نذر «شاه کربلا» شود.
تعزیه نماد عزاداری مردم مریانج
یکی دیگر از مراسمهای عزاداری مردم مریانج، اجرای تعزیه است، تعزیه آیین ملی مذهبی ما ایرانیان است که در شهر مریانج قدمتی بالغ بر ۲۰۰ سال دارد و سینه به سینه از بزرگان آن به نسل امروز رسیده است.
تعزیه مریانج ۱۰ سالی است که در فهرست آثار ناملموس کشور به ثبت ملی رسیده است و امروز دو هیأت شبیه خوانی سیدالشهدا و قمربنیهاشم روزانه و در نوبتهای مختلف برای عموم به اجرا در میآیند.
روز سوم عاشورا و توزیع هزاران نذری از سوی هیأتها
رز سوم عاشورا روی پایانی عزاداریهای عمومی شهر مریانج است، روزی که بعد از حرکت دسته جات و اقامه نماز ظهر و عصر، تمام هیأتها و دستهجات در حسینه و مساجد خود سفره پهن کرده و میزبانی از عزاداران میکنند.
جالب است بدانید که چند سالی میشود که شهرداری مریانج در یک ابتکار زیبا و طراحی المانهایی خاص فضایی در میدان مرکزی ایجاد کرده است که شبیه به بینالحرمین در شهر کربلا شده و ماکتی نیز از حرم امام حسین(ع) ضلع جنوبی میدان نصب کرده که احساس آدمی را راهی کربلا میکند.
خلاصه؛ مریانج در دهه اول محرم، قطعهای از کربلاست، خطهای که تجلی عاشورا در قالب فرهنگی عاشورایی مردمانش قابل مشاهده است، هرچند امسال کرونا سبک عزاداری این شهر را تغییر داده اما هنوز این شهر، قطعهای از کربلاست.
گزارش از مجتبی دیآبادی
انتهای پیام/89042/