سروعلیشاهی: موضوع قاچاق انسان دغدغه ملت ها است/عواقب مهاجرت غیر قانونی گریبان گیر مهاجران است

به گزارش خبرنگار تئاتر خبرگزاری فارس، نمایش عبور یک نمایشنامه مکزیکی نوشته هوگو سالسدو است که بهروز سروعلیشاهی آن را ترجمه کرده است که این نمایشنامه به موضوع مهاجرت می پردازد که  مسئله ای است که در سال های اخیر کل جهان به خصوص اروپا را درگیر خود کرده است.

این نمایشنامه یکی از واحدهای درسی سروعلیشاهی در دانشگاه آونیون فرانسه بوده است که به نظر کارگردان شباهت هایی به کشورهای آسیایی دارد که براساس یک اتفاق واقعی نوشته شده است که در سال 1989 اتفاق افتاده است که یک واقعه ای است که یک عده مسافر قاچاق در یک واگن قطار جاسازی می شوند که بعد از روزها جسد این افراد متلاشی شده پیدا می شوند که یک تراژدی ملی در مکزیک می شود.

نمایشنامه ای درباره این موضوع توسط نویسنده مکزیکی نوشته می شود که برای نخستین بار در ایران اجرا خواهد شد. سال گذشته تم کل جشنواره تئاتر آونیون مهاجرت بود که به نظر این کارگردان جای موضوعاتی چنین جهان شمول در تئاتر ما خالی است.

این نمایش قرار است از یکشنبه شانزده شهریور در سالن اصلی تئاتر مولوی هر شب ساعت 20/30 به مدت بیست و یک شب اجرا شود.

بازیگران این نمایش بابک قادری، بهروز سرو علیشاهی، شاهین ملک زاده، معصومه میراشه، ملیکا شهاب، هدی استواری، سهیلا مفیدی، سعید نبوی، الهام پرویزی، سجاد دبیریان، احمد حامدی ورسول قادری هستند.

در ارتباط با این نمایش و دغدغه مهاجرت در بین جوامع و توجه آن در عرصه نمایش با بهروز سرو علیشاهی کارگردان این کار به  گفت وگو نشستیم که در ادامه مشروح آن را می خوانیم. بهروز سرو علیشاهی بازیگر و مترجم ایرانی متولد سال 1359 در تهران است. او مدرک لیسانس بازیگری و فوق لیسانس کارگردانی از دانشگاه آزاد تهران مرکز دریافت کرده است. این هنرمند در نمایش‌های "خسوف"، "قصه بخت برگشته"، "ابرهای باران زا"، "آخرین بازی" و "آنتیگون" ایفای نقش کرده است. از دیگر فعالیت های هنری سروعلیشاهی میتوان به ترجمه نمایشنامه های فرانسوی "یک مورد جالب" و "بلافیگورا" اشاره کرد.

*آقای سروعلیشاهی شنیدم که همین دیروز بازبینی نمایش عبور را داشتید و مجوز اجرا را برای سالن مولوی دریافت کردید، لطفا درباره این نمایشنامه و همینطور نویسنده آن که خیلی در ایران شناخته شده نیست، توضیح دهید اینکه چطور دغدغه اجرای این نمایشنامه را در ایران پیدا کردید؟

بله درست است ما روز گذشته اجرای بازبینی کار را داشتیم که خوشبختانه مشکلی هم پیش نیامد و مجوز اجرا را  دریافت کردیم.

موضوع نمایش ما درباره مهاجرت است که یک نویسنده مکزیکی به نام هوگو سالسدو آن را براساس یک اتفاق واقعی در ارتباط با مهاجرت غیرقانونی  مکزیکی ها از مرز مکزیک به آمریکا نوشته است که این مهاجران در یک واگن جاساز شده بودند به خاطر خروج غیر قانونی از مرز مکزیک که متأسفانه خفه می شوند و اجسادشان بعد پیدا می شود.

این مرگ تراژیک در رسانه ها و مکزیک می پیچد و به یک تراژدی ملی تبدیل می شود هر چند که اتفاق رایجی بوده اما کار قاچاق انسان از مکزیک به آمریکا را مطرح می کند و مورد توجه رسانه ها قرار می گیرد و به یک نمایشنامه هم تبدیل می شود که جوایز زیادی در مکزیک ، آمریکای لاتین و کشورهای اسپانیایی زبان دریافت می کند.

خود نمایشنامه جزو واحدهای درسی من در دانشگاه اونیون فرانسه است زمانی که مقطع فوق لسانس تئاتر و میراث فرهنگی را در دانشگاه می گذراندم یکی از درس های تئاتر آمریکای لاتینم بود همان زمان فکر کردم که این نمایشنامه دغدغه فرا کشوری دارد و شرایطش به خاورمیانه و آسیا و کشورهایی مثل سوریه، لبنان و ایران می خورد بنابراین نمایشنامه را ترجمه فارسی کردم.

این نمایشنامه لاکچری نیست اساسا کار ما لاکچری نیست به نوعی دغدغه ای فرای بورژوازی داریم که اخیرا می بینیم خیلی ها روی این مباحث دست گذاشتند درحالیکه اینها نگاه من نیست و نگاه من مسئله جهانی است که در ده سال اخیر در همه دنیا به خصوص اروپا و آمریکا سیل گسترده مهاجرت ها را شاهد هستیم.

طبق آخرین نظرسنجی موسسه نظرسنجی گالوپ هفتصد میلیون در دنیا در فکر مهاجرت از کشورهای  مختلف به ویژه آفریقا و خاورمیانه هستند در تاریخ یونان باستان هم نمایشنامه های بزرگی در ارتباط با مهاجرت هست مثل نمایشنامه اودیسه و انه اید که مسله مربوط به خاک و وطن است.

*سال گذشته هم این نمایشنامه را در فستیوال اونیون اجرا کردید؟

بله سال پیش کل فستیوال اونیون فرانسه تم و موضوع مهاجرت داشت که از کارگردان های مختلف در این جشنواره نمایش رسیده بود و به شکل های مختلف به این موضوع پرداخته شده بود یک عده روی موضوع مهاجرت سوری ها که ناشی از جنگ هست ، کار کرده بودند یک عده هم مسائل دیگر.

یک آماری هم دیدم که ایرانی ها خیلی بیشتر از سوری ها که در جنگ هستند، مهاجرت دارند با اینکه ما الان در صلح هستیم این برایم سوال شد که با همه اینکه در صلح هستیم چرا این اندازه حجم مهاجرت زیاد است این در خیلی از کشورها باید بررسی و آسیب شناسی شود.

بهرحال تصورات غلط و اشتباه در ارتباط با مهاجرت خیلی ها را به ورطه اشتباه و حتی نابودی می کشاند یک عده که برای زندگی بهتر دست به مهاجرت غیر قانونی می زنند تهش به هیچ چیز نمی رسند و دلتنگی و مشکلات ارتباطی و زندگی در غربت نه راه پیش و نه پس برایشان می گذارد ، بهرحال  حتی اگر خیلی ها به همان شرایط مطلوبشان هم برسند باز هم متعلق به آن خاک نیستند و هزار  و یک مشکل روحی و روانی برایشان ایجاد  می شود و اگر هم به فکر برگشت بیافتند باز هم با هزار و یک مشکل دیگر روبه رو هستند که اگر غیر قانونی از کشور مبدآ خارج شده باشند دیگر راه بازگشتشان سخت است.

بهرحال بحث مهاجرت هم سالهاست از زمان تحصیل دغدغه من بوده که در ایران درباره آن کار کنم.

*در سال های اخیر در مبحث مربوط به مهاجرت نمایشنامه هایی کار شده است و اجراهایی روی صحنه رفته است  مثلا نمایش امین میری مانوس که چندین مرتبه در تئاتر شهر و دیگر سالن ها اجرا شد و ازاین دست کارهای دیگری هم اجرا شدند ، به نسبت این کارها چه ویژگی هایی را در این نمایش می بینید که باعث برتری کارتان می شود و اینکه آیا به گیشه و فروش کار در اینشرایط فکر کردید؟

خب اولین مسئله این است که بایدبگویم متاسفانه کارهایی که فرمودید در ایران کار شده را نتوانستم ببینم اما اگر منظورتان این باشد که من پاسخ دهم درباره کار در این حد می توانم بگویم که این کار از یک فرهنگ دیگر آمده است و مورد ترجمه قرار گرفته است حال در این مواجهه فرهنگی از یک قاره دیگر ما در این کار  متوجه می شویم که مهاجرت یک درد مشترک بین فرهنگ ها است که جغرافیا و مرز ندارد و با دیدن این کار مخاطب متوجه می شود که با اینکه کار از یک سرزمین دیگر آمده اما درد مشترک بشری است.

درباره موضوع این نمایشنامه هم باید بگویم که نمایشنامه 10 اپیزود دارد از مردانی که قصد سفر و مهاجرت دارند و مسائلی که برایشان مطرح می شود واگنی که مطرح شد و مردم  مهاجر قاچاقی در آن خفه شدند و مردند و در نهایت زنانی که در این سفرهای مردانه و پسرانه چشم انتظار اعضای خانواده شان می شوند یا در انتظار قدری دلار می مانند و در نهایت از تیپ نمایش هایی مثل خانه برناردا آلبا زنان تنها می مانند و چشم انتظار.

همین الان که دارم نمایشنامه را کار میکنم می بینم از هر دو نفر ، یک نفر تصمیم یا در فکر مهاجرت است شاید حتی خود من به عنوان کسی که می توانم اما نمی روم، باشم بنابراین من دست روی موضوعی گذاشتم که همین الان خیلی ها درباره اش فکر میکنند.

*شما خودتان دغدغه فروش و مخاطب ندارید در این شرایط کرونایی خیلی ها به فکر اجرا نمی افتند یا قید سود کار را می زنند.

ببینید ما یک شانسی که داریم در یک سالن دولتی یعنی سالن اصلی تالار مولوی به صحنه خواهیم رفت بنابراین قدری فشار مالی سالن برای ما کمتر است  ما قدری در این رابطه جلو هستیم ولی  در مجموع باید بگویم که همه جای دنیا الان تئاتر راه افتاده است داستان قرنطینه هم صد در صد فقط سه ماه بود که دیگر گذشته است همین الان در فرانسه فصل تئاتر از سپتامبر شروع شده و تا ماه ژوئن ادامه دارد ، فقط چند فستیوال بزرگ که در پیک کرونا قرار گرفت به خاطر نبود مسافر و پروازها کنسل شد دیگر الان همه جا با رعایت پروتکل ها به کارهایشان برگشته اند. تئاتر هم می بایست همینطور باشد.

نکته دیگر اینکه خود شما الان به عنوان خبرنگار در حال کار هستید ما کار میکنیم خیل یها از همان فروردین دست به کار شدند شرکت ها باز بودند، بنابراین سوال من این است که چرا باید تئاتر تعطیل باشد درحالیکه یک شغل است مگراینکه ما آن را لاکچری بدانیم و شغل حساب نکنیم!

بنابراین اگر ما اسم کار را روی تئاتر می گذاریم پس باید انجام دهیم دیگر چه کسی است بعد این همه ماه تعطیل باشد خداراشکر این مدت هم سالن ها باز بودند اتفاقی در سالن ها برای کسی نیافتاده و خیلی بیش از جاهای دیگر از پاساژها و مغازها و رستوران ها سلامت در آن وجود دارد و همه بهداشت را با رعایت پروتکل ها درنظر دارند.شاید بیش از خیلی پاساژهای مبایل و جاهای دیگر که همه نزدیک به هم راه می روند و کار میکنند.

بنابراین این کرونا به موازات زندگی ما این روزها حضور دارد نباید آن را فراموش کنیم و نباید بزرگ کنیم می بایست با رعایت تعادل حتی در سالن ها با پنجاه درصد سالن و فاصله های اجتماعی مردم هم حضور پیدا کنند بنابراین قرار نیست که کرونا به یان زودی برطرف شود که ما به دنبال تطعیلی بیشتر باشیم. درباره فروش هم باید بگویم که نمی شود به فروش این روزها حساب کرد چه کرونا باشد و جه نباشد حتی بدون کرونا هم هیچ چیز مشخص نیست که در چه وضعیتی باشد بنابراین برای منی که لیسانس و فوق لیسانس تئاتر دارم و زندگی ام از این راه می گذرد ، برد و باخت و سود و نبود سود دیگر معنایی ندارد باید کار کنم.

*درباره انتخاب بازیگرتان هم برایمان توضیح دهید با توجه به اینکه چهره هم در کارتان وجود ندارد دغدغه تان در این رابطه چه چیز بوده است

خب درست است ما خیلی بازیگر معروف به استثنای بابک قادری نداریم بهرحال بودجه ای هم در این رابطه نیست ، بازیگر چهره هم به کارگردان فشار می آورد هم به لحاظ مالی هم به لحاظ کارگردانی دست کارگردان را می بندد عموما کارگردانی دیگر منعقد نمی شود پس کمکی به کار نیست اصلا هم مخاطبی که بازیگر چهره می آورد بدرد ما در تالار مولوی نمی خورد چرا که اصلا به اتمسفر کار ما نمی آید.

*نکته پایانی؟

من نمایشنامه هایی مثل نمایشنامه یک مورد جالب آلبرکامو و بلافیگورای یاسمینا رضا را ترجمه کردم که خیلی هم جذاب هستند خیلی از این نمایشنامه ها که به اجرا می رسند و با بازیگر چهره هستند نمی توانند موفق هم باشند هرچند برخی سالن ها خصلتشان چنین اجراها و هنرمندانی است اما کار ما در تالار مولوی این نخواهد بود چرا که اتمفسرمان فرق دارد و می خواهیم تئاتر را طور دیگری نشان دهیم چرا که اینطور ر دانشگاه ها آموزش دیدیم.

اجرای نمایش ما از یک شنبه شانزدهم شهریور آغاز و بیست و یک روز ادامه دارد امکان دارد باز هم اگر مخاطب داشته باشیم تمدید کنیم.

انتهای پیام/