آیا قانون از همه آمرین به معروف و نهی از منکر حمایت می‌کند؟

گروه اجتماعی خبرگزاری فارس- محمد تاجیک: امر به معروف، امر کردن و فرمان دادن به خوبی‌ها و نهی از منکر، نهی کردن و بازداشتن از زشتی‌هاست. در اسلام، از فریضه‌ امر به معروف و نهی از منکر، به عنوان ضامن اجرای قوانین و دستورهای شرع مقدّس یاد شده است. آیات و روایات بسیاری درباره‌ اهمیت و آثار و برکات آن وجود دارد تا آن جا که گفته می‌شود که همه‌ کارها حتی پیکار در راه خدا، در مقایسه با این فریضه، همانند قطره‌ای آب در برابر دریایی پهناور است؛ زیرا دوام و بقای احکام دیگر، در گرو عمل به این فریضه است.

برای آشنایی با اقدامات و برنامه‌های حوزه امر به معروف و نهی از منکر، با حجت‌الاسلام والمسلمین حامد فاطمی روش، جانشین دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر استان تهران  به گفت‌وگو نشستیم تا از کم و کیف برنامه‌های این ستاد در راستای احیای این فرضیه در ارکان مختلف جامعه با خبر شویم. آنچه در ادامه از نظرتان می‌گذرد، مشروح این گفت‌وگو است.

**حاج آقای فاطمی! به عنوان اولین پرسش توضیح دهید ستاد امر به معروف و نهی از منکر در چه سالی ایجاد شد؟

سال 72، به پیشنهاد آیت الله جنتی در راستای اینکه امر به معروف و نهی از منکر در جامعه کمرنگ شده بود، وی این موضوع را با رهبر معظم انقلاب مطرح می‌کنند؛ البته اینکه سابقه این پیشنهاد از کجا بوده است را نمی‌دانم، اما در این سال موافقت شده و ستاد امر به معروف و نهی از منکر راه اندازی می‌شود. آرام آرام در کشور ستادهای استانی شکل می‌گیرد و فراز و نشیب‌های زیادی نیز داشته است.

**این ستاد چه هدفی را دنبال می‌کند؟ آنچه در اذهان در خصوص امر به معروف و نهی از منکر شکل گرفته موضوع عفاف و حجاب است؛در این خصوص توضیح دهید.

قاعدتا آن چیزی که منویات ذهنی پیشنهاد کنندگان ستاد بوده شاید دستیابی به آن مشکل باشد؛ یعنی ببینیم که چه اتفاقی افتاد که آنها تصمیم گرفتند این ستاد شکل گیرد، اما قطعا مشکلات و معضلاتی که در جامعه وجود داشته بی تاثیر نبوده است. نگاه کردند و دیدند که یکسری مسائلی در جامعه وجود دارد که این موضوعات می‌تواند با امر به معروف و نهی از منکر حل شود.

به همین مناسبت در راستای اینکه چون امر به معروف و نهی از منکر در سطح اجتماع کمی کم رنگ شده و منجر به بروز این مشکلات شده است؛ قاعدتا به این فکر افتادند تا ستادی تشکیل دهند و متولی پیگیری پر رنگ کردن امر به معروف و نهی از منکر شود.

**اکنون موضوع امر به معروف در ادارات به شکلی است؟ احساس می‌شود شورای امر به معروف و نهی از منکر در ادارات فقط به صورت نمادین است؛ در این خصوص توضیح دهید؟

اولا شورای امر به معروف و  نهی از منکر ادارات اصلا در چارت اداری قرار ندارد؛ مثل معاونت‌هایی که در ادارات وجود دارد. در واقع این شورا، یک شورا، کمیته و قرارگاه تاکتیکی است. شورای ادارات در واقع یک رده بندی سازمانی و مسئله‌ای در چارت اداره نیست.

بر طبق دستورالعمل اجرایی قانون امر به معروف و نهی از منکر، از ادارات خواسته می‌شود شورای امر به معروف خود را تشکیل دهند. اینکه می‌گویید این یک مسئله تشریفاتی و نمادین است، ما هم وقتی به ستاد اجرایی امر به معروف و نهی از منکر وارد شدیم، به همین نتیجه رسیدیم که آن نویسنده دستورالعمل اجرایی قطعا با یک حکمتی نگاه کرده و به این نتیجه رسیده که در ادارات استان تهران باید چنین شورایی تشکیل شود.

ما به سطوح بالا و پایین تر آن کاری نداریم؛ یعنی به شورای وزارتخانه‌ها کاری نداریم؛ چون موضوع آنها مربوط به ستاد امر به معروف و نهی از منکر کشور می‌شود.

اما آن چیزی که اتفاق می‌افتد همین است که در واقع اداره‌ای برای اینکه رفع تکلیف کرده باشد، یک شورایی را ایجاد کرده تا خود را از تکلیفی که ستاد در دستورالعمل اجرایی برای او تکلیف کرده، بری کند. طبق قانون هم ملزم به اجرای آن هستند.

در نهایت نیز این شورای اداری باید گزارش دهد؛ آن هم گزارش کارهای فرهنگی که انجام داده و یا نداده است را به ما می‌دهد؛ مثلا اینکه نماز جماعت، زیارت عاشورا و دیدار با خانواده شهدا و .. را انجام داده‌ایم.

** قانون اصولا چه وظایفی برای شورای امر به معروف و نهی از منکر در ادارات قائل شده است؟

آنچه قانون وظیفه تعیین کرده، یکسری موارد بسیار کلی است که همان‌ها هم خیلی کار آمد نیست، اما ما این موضوع را بازنگری کردیم و دیدیم شورای ادارات با تمام ضعفها نقایص و ایرادات موجود، یکسری ظرفیت‌های فوق العاده  برای احیای امر به معروف و نهی از منکر دارد.

 قانون ظرفیت‌هایی را ایجاد کرده که تاکنون از آن بی بهره بودیم.حال باید  از این ظرفیت‌ها را استفاده کنیم.ما به مقدار ظرفیت‌ها و همچنین مسیر پیشروی خودمان نگاه کردیم و دیدیم شورای ادارات در این مسیر خیلی می‌تواند کمک کند.

به شورای ادارات رویکرد اعلام کردیم و گفتیم باید در این مسیر حرکت کنید. ظرف سه ماه، 80 جلسه با تک تک شوراهای ادارات کل استان تهران جداگانه جلسه گذاشتیم. بعضا اداره‌ای بوده که 14 سال چنین جلسه‌ای نداشته بود.

5 رویکرد کلی تعیین کردیم و گفتیم شما برای این رویکرد جلسه و برنامه ریزی متناسب با این رویکرد در ادارات انجام دهید. گفتیم ما تا آخر سال در این خصوص و رویکردها گزارشی از برنامه‌هایتان می‌خواهیم.

**در خصوص رویکردهای پنجگانه که اعلام کردید، توضیح دهید؛ اینکه با تعیین این رویکردها قصد انجام چه اقداماتی در این حوزه را دارید؟

ابتدا گفتیم در شورای امر به معروف و نهی از منکر ادارات در مرحله اول کاری کنید تا در تمام سطوح اداره یعنی از مدیرکل اداره تا آبدارچی اداره که شامل می‌شود، شما باید با این رویکرد برنامه هایی را در اداره خود اجرا کنید و تا  افراد از امر به معروف و نهی از منکر استقبال کنند.

برای نمونه اگر فردی از مقابل اتاق کار شما در اداره عبور کرد و اجازه گرفت و گفت شما در کار خود این ایراد را داشتی، مسؤول یا نیروی کاری در این اداره به فرد نگوید شما چه آدم گستاخی شدی؟ من مدیرکل اداره یا ... هستم؛ یعنی موضوع امر به معروف و نهی از منکر را پذیرفته و از آن استقبال کند.

ما موضوع را مهارتی کردیم و در گزارش نیز همین موضوع را می‌گویم. ما قبول داریم مدیریت در کشور یک موضوع پیش پا افتاده و سطحی اجتماعی نیست، تا مثلا از وسط خیابان اداره کل آن را اداره کنیم. اینکه ما می‌گوییم از امر به معروف استقبال کنیند؛ به این معنی نیست که سیستم مدیریتی کشور مختل شود، بلکه باید شما موضوع امر به معروف و نهی از منکر را بپذیری و از آن استقبال کنید و فضای مدیریتی را نبندید؛ و بگو یید موضو ع و انتقاد بیان شده را بررسی می‌کنیم، اما باید پاسخگو باشید.

بنده به شدت معتقدم اینکه امر به معروف و نهی از منکر در جامعه کمرنگ شده؛ به این خاطر است که شنونده ندارد. مصادیق امر به معروف و نهی از منکر تمام ارزش‌ها و ضد ارزشهاست.

هر چیز انسانی و غیر انسانی است. تمام مسائل انسانی شامل امر به معروف هستند و همه مسائل غیر انسانی مصادیق نهی از منکر هستند. قانون اساسی این را هم ترجمه کرده است.در فقه ما نیز علما بحث دارند که آیا مستحبات و مکروهات جزو این هست یا نیست؟ خیلی‌ها قبول دارند هست؛ یعنی فقط مربوط به واجب و حرام  نیست. در همین موضوع کرونا  تعداد زیادی امر به معروف و نهی از منکر داریم؛ مثلا ماسک بزنید و دست را به صورت نزنید. این دو امر به معروف و نهی از منکر است.

حالا چرا امر به معروف و نهی از منکر انجام نمی‌شود؟ به خاطر اینکه وقتی امر به معروف و نهی از منکر می‌شود به امر به معروف کننده می‌گویند «به تو چه؟»، «چرا دخالت کردی؟» شهید مطهری می‌گفتند «شیعه متهم به فضولی کردن است؛ بله شیعه فضول است؛ چراکه برای شیعه حیات اجتماعی مهم است.»

مهم است جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنیم، زنده باشد و فرد نمی‌تواند بی تفاوت بگذرد و بگوید هر اتفاقی خواست بیفتد.چون این فرد نمی‌تواند بگوید «به من چه؟»، کسی هم حق ندارد به او بگوید «به تو چه؟»

این فرد از روی دغدغه اجتماعی که امروز غربی‌ها به آن مسئولیت اجتماعی می‌گویند حرف می‌زند؛ چون برای جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کند، ارزش قائل است و به خاطر آن توجه می‌کند و معروفاتی که ترک شده  را تذکر می‌دهد. برای نمونه اکنون آیا می‌توان به کسی که می‌گوید «شما ماسک بزنید»، بگوییم «به شما چه؟!»

دیدیم اگر این «به تو چه» را حذف کنیم، خود به خود بسیاری از تذکرات در جامعه شکل خواهد گرفت. اول هم از سوی مسئولان است. رهبر معظم انقلاب هم فرمودند «امر به معروف و نهی از منکر حوزه‌های گوناگونی دارد که امر به معروف مسئولان در اولویت قرار دارد.»

ما به مسئولان گفتیم چرا از امر به معروف و نهی از منکر استقبال نمی‌کنید و برخی فوائد را هم برای آنها بازگو کردیم تا حتی در فردی که ممکن است غرضی در دل داشته باشد، آرام  آرام بگوید اگر امر به معروف بشونم به نفع خودم است. امر به معروف نیامده تا در مسائل شخصی دخالت کند، بلکه اولا یک مسئله اجتماعی بوده و شخصی نیست و دوم اینکه، بحث فضولی نیز مطرح نبوده است.

** با این توضیحات شما احساس و اعتقاد ندارید که از ابتدا امر به معروف و نهی از منکر به خوبی تبیین نشده است؟

چرا، من احساس نمی‌کنم بلکه یقین دارم امر به معروف و نهی از منکر از ابتدا به خوبی تبیین نشده است.

**برخی اوقات دیده‌ایم که افرادی به صورت احساسی امر به معروف و نهی از منکر کرده‌اند و  مشکلاتی به وجود آمده است.

بله، بالاخره یک اتفاقی می‌افتد و منِ نوعی با یک هیجانی می‌روم و به فرد خطا کار جوابی می‌دهم تا شما این را کنار بگذارید؛ این چیزی است که یکدفعه به صورت اتفاقی به وجود آمده است، اما اینکه در جامعه نگاه می‌کنید و می‌بینید چنین چیزی وجود ندارد، این نشانه ضعف بینشی، فرهنگی و آموزشی است.

رویکرد اول را این موضوع قرار دادیم و گفتیم توجه کنیم؛ برای نمونه مردم می‌گویند مثلا در یک اداره‌ای حرف ما را گوش می‌کنند یا کارمندان همین این اداره بگویند مدیران اداره حرف ما را گوش می‌کنند. البته ممکن است مدیر اداره رعایت نکند، اما می‌توان یک پیشنهاد را شنید و از آن استقبال کرد؛ چه بسا بسیاری اوقات همین پیشنهادات و تذکرات راهگشا هم بوده است.

رویکرد دوم ما در ستاد اجرایی امر به معروف و نهی از منکر این است که گفتیم  امر به معروف و نهی از منکر بین کارمندان ادارات ترویج شود. ما در دستورالعمل اجرایی داریم که شوراهای امر به معروف و نهی از منکر ادارات موظف هستند مسائل معروف و منکر اداره خود را احصا کنند.

خب باید بگوییم این کار چه سودی دارد؟ بحث مهم این است که بنده نوعی، معروفاتی را که در حال ترک شدن است را ببینم و منکراتی که در اینجا شایع است را هم ببینم و با استفاده از امر به معروف راه چاره پیدا کنم؛چراکه  ما مسؤول احیای امر به معروف و نهی از منکر هستیم.

همچنین گفتیم کارمندان اداره را در تمام سطوح از مدیر اصلی تا آبدار چی و نگهبان نسبت به معروفاتی که در حال ترک شدن است و نسبت به منکراتی که در حال انجام است، حساس کنیم تا در مقابل منکر ساکت نشینند.

مثلا کارمندی به یک مدیر موضوعی را تذکر دهد یا به کارمندی بگوید «چرا با تلفن اداره صحبت شخصی می‌کنی؟» حتی در اداره آرام آرام به این نقطه می‌رسند که فلان کارمند این اداره سه مسئله مهم دارد و کارمند دیگری مسائل دیگری دارد. 

این موضوع را ترویج دهیم تا در اداره همه افراد نسبت به آن بی تفاوت نباشند؛ اگر فردی منکری دید،تذکر خود را بدهد؛ این موضوع هم برای اداره و هم فرد منفعت دارد.

رویکرد سوم ما در ستاد امر به معروف و نهی از منکر این است که  به مدیران ادارات گفتیم زیر ساخت‌های مطالبه‌گری را در اداره‌تان ایجاد کنید.

**در ادارات کل مختلف، شورای امر به معروف و نهی از منکر چند عضو دارد؟

یکی از معاونان هر اداره کل رئیس شوراست، معاون برنامه ریزی و منابع اداره، مسؤول حراست، مسؤول روابط عمومی، امام جماعت، مسؤول بسیج، مشاور امور بانوان و دو نفر کارمند که در مجموع 9 نفر را شامل می‌شوند این شورا را تشکیل می‌دهند و یک نفر هم دبیر شوراست که یا از میان همین افراد یا از بیرون از اداره انتخاب می‌شوند.

البته برخی ادارات این شورا را تشکیل دادند و برخی تشکیل نداده‌اند یا برای برخی تشکیل این شورا مقدور نبوده است.

در شهرستان‌های استان تهران نیز ستاد شهرستانی داریم که به ادارات شهرستان ابلاغ می‌کند تا ذیل ستاد شهرستان شورا را تشکیل دهند. در رویکرد سوم انتخاب اعضای شورا هرکدام بر اساس حکمتی انجام شده است. بسیاری می‌گویند قانون حمایت از آمرین با عجله تصویب شد. البته ضعف‌هایی دارد، اما به شدت این قانون ظرفیت‌هایی دارد. ما به مدیران ادارات می‌گوییم در اداره خود زیر ساخت لازم را فراهم کنید.

زیر ساخت ایجاد کنیم تا امر به معروف و نهی از منکر در تمام شقوق خود در اداره، متناظری داشته باشد تا مکلف باشد و معلوم شود متولی آن، یک مجموعه است.

ما در رویکرد چهارم خود در ستاد می‌گوییم مخاطب خود را آموزش داده و فرهنگ سازی کنید. مثلا در اداره تبلیغ محیطی کنید، برای نمونه در اداره اعلام کنید امر به معروف و نهی از منکر برای همه آزاد است تا فرد مراجعه کننده بفهمد اینجا کسی است حرفش را بشنود. ابزار مختلفی برای فرهنگ سازی و آموزش وجود دارد.

 در رویکرد پنجم؛ طبق ماده 9 قانون امر به معروف و نهی از منکر هر شخص حقیقی و حقوقی که در مسیر امر به معروف و نهی از منکر مانع ایجاد کند، مجرم شناخته شده و این قانون می‌گو‌ید اگر این فرد شخصیت حقوقی باشد و از بیت المال سوء استفاده کرده، از منصب خود سوء استفاده و ممانعت ایجاد کند، علاوه بر مجازات آن جرم، به اشد مجازات هم محکوم می‌شود.

اگر در اداره‌ای مطالبه گری از پایین تا بالاترین سطح اجتماعی صورت گرفت؛ اگر فردی به عنوان کارمند مجموعه با این فرد برخورد کرده و مانعی در انجام امر به معروف  و نهی از منکر ایجاد کرد، این فرد طبق قانون مجرم است. اگر این موضوع در اداره حل و فصل نشود، به ما ارجاع داده می‌شود. 

ما طبق بند 10 ماده 16 قانون امر به معروف و نهی از منکر موظف به حمایت همه جانبه از آمران امر به معروف و  نهی از منکر هستیم و باید علیه فرد در دادگاه اعلام جرم کنیم. البته ما به شورای امر به معروف و نهی از منکر در اداره مذبور می‌گوییم  این موضوع را حل و فصل کنید تا به مرحله دادگاه نرسد.

 

ما این 5 رویکرد را در شورای امر به معروف و و نهی از منکر ادارات ایجاد کردیم و از 15 فروردین سال جاری این رویکردها ایجاد شده است.

**‌چقدر این رویکردهای ابلاغی به ادارات را رصد و کنترل می‌کنید تا به صورت کامل انجام شود؟

 مهمترین نکته این است که امام خمینی(ره) با انقلاب اسلامی ثابت کرد هر زمان مردم به صحنه بیایند، می‌توان جلوی بزرگترین مستکبرین عالم ایستاد. اصل ما گزارشات مردمی است و تصمیم ما نیز این است که ارتباط خود را با رسانه قطع نکنیم و به گوش همه مردم برسانیم تا به ادارات بروند و به صورت قانونی مطالبه گری کنند و اگر برخورد نامناسبی دیدند به ما گزارش دهند و به آنها می‌گوییم بدانید یک پشتیبان حقوقی وجود دارد.

این شبکه مردمی تا حد زیادی برای ما ایجاد شده و تاکنون نزدیک به یکصد گروه جهادی در تهران داریم که به 69 گروه مجوز داده‌ایم و بقیه نیز در سیر صدور مجوز هستند.

هر کدام گروه جهادی حداقل 7 نفر هستند؛ یعنی حداقل ما همین اکنون 700 نفر در سطح تهران بزرگ داریم که در عرصه‌های تخصصی کار امر به معروف و نهی از منکر را انجام می‌دهند.

** این گروه‌های جهادی چه اقداماتی را انجام می‌دهند؟

این گروه‌های جهادی برای این هستند که امر به معروف و نهی از منکر فراگیر شود.گروه‌های جهادی با هدف مردمی تر کردن امر به معروف و نهی از منکر فعالیت می‌کنند. مردم فکر می‌کنند امر به معروف و نهی از منکر قشری شده است و فقط مربوط به حوزه عفاف و حجاب است، اما ما می‌خواهیم بگوییم این طور نبوده، بلکه این موضوع مربوط به آحاد جامعه اسلامی است.

همه وظیفه دارند و این موضوع در قانون حق است و در شرع بالاتر از حق بوده و یک وظیفه است. مردمی کردن به این معناست که تصور مردم در خصوص وظیفه همگانی امر به معروف و نهی از منکر اصلاح شود.

موضوع دوم، امر به معروف و نهی از منکر در حوزه‌های خاص است که  آن هم با توجه به تصور غلط مردم بوده است؛ یعنی تصور می‌شود که امر به معروف و نهی از منکر در محدوده عفاف و حجاب است و اینکه امر به معروف و نهی از منکر فقط مبارزه با بدحجابی باشد. فقط نهی از منکر کنیم و این موضوع را همه به عنوان امر به معروف می‌شناسند. در حالی که امر به معروف و نهی از منکر حوزه‌های مختلفی دارد و چرا فقط در این مورد منحصر شده‌اید.

بسیاری از مشکلات موجود از همین جا نشأت می‌گیرد؛ چراکه خانمی که حجاب درستی ندارد، احساس می‌کند وظیفه‌ای در خصوص امر به معروف و نهی از منکر ندارد؛ در حالی که این شخص می‌تواند در خصوص غیبت کردن و دیگر مسائل اخلاقی تذکر بدهد و در خصوص مسائل اجتماعی مختلف و ... امر به معروف و نهی از منکر کند؛ به عبارت دیگر باید مشارکت مردم را بالا ببریم.

سومین موضوع، این است که امر به معروف و نهی از منکر را تخصصی کنیم. فقه ما می‌گوید آمر به معروف و ناهی از منکر باید این موضوع را بشناسد؛ یعنی اگر قصد امر به معروف و نهی از منکر در حوزه محیط زیست را دارد، باید امر به معروف  نهی از منکر مربوط به این حوزه را به خوبی بشناسد.

16 عرصه تخصصی امر به معروف و نهی از منکر را ایجاد کرده‌ایم. مانند پزشکی، مسؤولان، امور تربیتی و... تا افراد با شناخت امر به معروف و نهی از منکر در حوزه‌های تخصصی، اقدام به این کار کنند.

** در ادارات بحث امر به معروف و نهی از منکر کردن چقدر ضمانت اجرا دارد؟ مثلا در برخی ادارات از سوی بانوان کارمند مجموعه حجاب درست رعایت نمی‌شود و برخی نیز به آنها تذکر می‌دهند اما اثری ندارد. 

ستاد امر به معروف و نهی از منکر به هیچ عنوان متولی عفاف و حجاب نیست. ما متولی امر به معروف و نهی از منکر هستیم که عفاف و حجاب یکی از موارد امر به معروف و نهی از منکر است. ما باید کاری کنیم تا اگر کارمندان اداره‌ای مشاهده کردند یکی از کارکنان زن در اداره حجاب را رعایت نمی‌کند، خودشان به این فرد تذکر دهند.

ما وظیفه ترویج امر به معروف و نهی از منکر داریم. اگر امر به معروف و  نهی از منکر ترویج پیدا کرد، عفاف و حجاب هم درست خواهد شد. اگر امر به معروف و نهی از منکر منطقی، عقلی، قانونی و اخلاقی را جمع کنیم، امر به معروف و نهی از منکر شرعی می‌شود و باید با رعایت احترام این کار را انجام دهیم.

امام صادق (ع) فرمودند:‌ «انسانی که امر به معروف و نهی از منکر می‌کند، باید دارای سه خصلت باشد؛ معروف و منکر را می‌شناسد، در آن چیزی که امر می‌کند و در آن چیزی که نهی می‌کند عدالت به خرج‌دهد؛ یعنی اگر درباره موضوعی لازم است یکبار تذکر دهد، دوبار نباید تذکر دهد، یعنی این فرد رفق و مدارا دارد.»

پیامبر اکرم (ص) فرمودند:«اگر امر به معرف و می‌کنید، این امر شما باید خودش معروف باشد.» با منکر که نمی‌توان معروف ایجاد کرد؛ باید رفاقتی امر به معروف و نهی از منکر کنیم.

**شما به عنوان ستاد  امر به معروف و نهی از منکر چه اقداماتی در هفته امر به معروف و نهی از منکر انجام می‌دهید؟

واقعیت این است که یک فرهنگ بی منفعت اداری وجود دارد؛ اینکه مناسبتی کار کردن و هفته گذاشتن برای یک موضوع ؛ البته این که افراد را به موضوعی توجه  بدهیم، بد نیست اما اینکه بگوییم در هفته امر به معروف و نهی از منکر چکار کردیم و آن را اعلام کنیم و هفته‌های بعد از آن، دیگر هیچ کاری صورت نگیرد، درست نیست.

در نتیجه اگر بپرسید برای هفته امر به معروف و نهی از منکر برنامه دارید؟ می‌گویم هیچ برنامه‌ای نداریم؛ به جز اینکه برنامه ریزی‌هایی که در طول سال کرده‌ایم را اجرا کنیم. همیشه برای ما هفته امر به معروف و نهی از منکر است و باید هر روز برای من روز امر به معروف و نهی از منکر باشد؛ چراکه کار بنده این است.

برنامه خاص ما برنامه‌ای است که در طول سال اجرا می‌کنیم و برای جذب و ایجاد انگیزش مردم نقشه راه ترسیم کرده‌ایم تا بتانیم در این مسیر حرکت کنیم.

** یکی از موضوعات مهم انجام امر به معروف و نهی از منکر توسط افراد مختلف است و در نتیجه این اقدام برخی مواقع افراد دچار آسیب می‌شوند، اما از این فرد حمایت حقوقی نمی‌شود؛ در این باره چه کرده‌اید؟

امیرالمومنین(ع) فرمودند «به واسطه امر به معروف و نهی از منکر بینی فساق به زمین مالیده می‌شود.» مهمترین چیزی که مدنظر ماست، موضوع افرادی است که با آمر به معروف برخورد کنند. این آمر به معروف فرق نمی‌کند از کدام گروه و قشری است.

هر ایرانی وظیفه و حق امر به معروف و نهی از منکر دارد؛ هرکسی با هر ایرانی که امر به معروف و نهی از منکر کرده، مقابله کند، بداند که ستاد امر به معروف و نهی از منکر طبق قانون وظیفه دارد، به این وظیفه خود واقف بوده و تمام قد مقابل آن خواهد ایستاد.

ما در استان تهران تمام ظرفیت‌های خود را فعال می‌کنیم تا فاسقینی که در مقابل امر به معروف و نهی از منکر ایستادگی کنند، بینی‌شان را به خاک بمالیم. ظرفیت‌های مختلفی در قانون وجود دارد که همه آنها را فعال کرده‌ایم.

ما فعلا این موضوع حمایت خود را از آمران امر به معروف و نهی از منکر رسانه‌ای نکرده بودیم و این موضوع علت داشت. علت اصلی این است که زمانی می‌توان یک حمایت جامع از امر به معروف و نهی از منکر داشت که امر به معروف  و نهی از منکر در چارچوب منطقی صورت گیرد؛ یعنی در یک جا امر به معروف  صورت نگیرد که فرد مسیر را اشتباه رفته باشد. 

ماده 9، قانون امر به معروف و نهی از منکر می‌گوید هر فرد حقیقی و حقوقی که در مقابل امر به معروف و نهی از منکر مانعی ایجاد کند، مجرم شناخته می‌شود و در قانون نیز برای آن مجازات تعیین شده است. ما در جلسه‌ای این موضوع را به «القاصی مهر» دادستان تهران ارائه کردیم و به وی گفتیم قانون چنین فردی را مجرم شناخته و این هر فردی که می‌خواهد، باشد.

وی نیز بیان کرد تا کی باید کوتاه بیاییم؛ همین امروز دادسرای کارکنان دولت شعبه‌ای تشکیل دهد و ستاد امر به معروف و نهی از منکر نیز هر زمان علیه چنین افرادی اعلام جرم کرد، دادسرای کارکنان دولت این موضوع را پیگیری قضایی کند.

 این دستاورد بزرگی بود که با همکاری دادستان استان تهران به مرحله اجرا رسیده است. دیگر اینکه دفتر حمایت حقوقی ایثارگران که وظیفه آن ارائه مشاوره رایگان و دادن وکیل به ایثارگرانی که سابقه حضور در جبهه‌ها را داشتند و آزادگان و جانبازان را دارد، که ما با هماهنگی صورت گرفته موانع و مشکلات آنها را شناسایی و مرتفع کردیم. 

با همکاری دفتر حمایت حقوقی ایثارگران با ستاد امر به معروف و نهی از منکر در راستای حمایت از آمرین به معروف این همکاری آغاز شد که قبلا این همکاری وجود نداشت و در استان تهران شکل گرفته است. امیدواریم با همکاری دفتر مرکزی حمایت حقوقی ایثارگران، این موضوع در کل کشور اجرا شود.

اگر آمر به معروف پرونده قضایی، چه شاکی یا متهم داشته باشد، ما مشاوره و وکیل رایگان داده و از آن حمایت قضایی انجام می‌دهیم تا آمر به معروف متضرر نشود.

مسئله دیگر، بحث ضابطین قضایی بود که با سپاه حضرت محمد رسول الله(ص) تهران بزرگ در این خصوص هماهنگ کردیم و معاونت اجتماعی آنها ضابطین امر به معروف  را شکل داده‌اند  تا کسانی به عنوان ضابط قضایی حامی آمر به معروف و نهی از منکر باشند؛ یعنی برای رسیدگی به موضوع، در کلانتری‌ها و مراکز نظامی حاضر شده و گزارش نویسی مبتنی به قانون را بدانند و  با توجه به قانون از آمر به معروف حمایت کنند تا در اثر انجام امر به معروف و نهی از منکر دچار آسیب نشود.

**شما چه حمایتی از افرادی که  امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند، ‌انجام می‌دهید؟

قانون این موضوع را در نظر گرفته است. اگر فردی در اثر امر به معروف و نهی از منکر دچار آسیب شود، فرد آسیب زننده ضامن ارش و خسارات آن است؛ یعنی اگر فردی خراشی در بدن فرد دیگر ایجاد کرد یا ضرب و شتم منجر به نقص عضو شود، باید دیه آن را بپردازد.

در برخی موارد است که آمر به معروف  آسیب دیده و آسیب زننده فرار می‌کند که در اینجا مشکل به وجود می‌آید. قانون، ستاد امر به معروف و نهی از منکر را موظف کرده تا دیه این فرد را بپردازد، اما این موضوع ردیف بودجه‌ای دارد که دولت در اختیار ستاد امر به معروف  و نهی از منکر نمی‌گذارد.

ما پرونده‌هایی داشتیم که چنین اتفاقی افتاده و مکاتباتی با دستگاه قضا کردیم و گفتیم ما موظف به حمایت هستیم اما ردیف بودجه ما خالی است و از جانب سازمان برنامه و بودجه بودجه‌ای برای این کار اختصاص پیدا نکرده است.

اگر این بودجه تخصیص داده شود، بعد از آن نیز قوه قضائیه می‌تواند این را به صندوق دیات ارجاع دهد تا از آن جا پرداخت شود؛ نتیجه اینکه، قانون راهکار لازم برای این موضوع را دیده است.

برای حمایت از آمرین مسئله دیگری که از ابتدا با آن روبرو بودیم را آسیب شناسی کرده و مشاهده کردیم که علت اینکه در بسیاری از پرونده‌ها آمربه معروف گیر افتاده است، به این خاطر است که فرد امر به معروف کرده است اما در گزارش کلانتری و مرکز فوریت‌های پلیسی این موضوع ذکر نشده که این امر به معروف  بوده و تنها ذکر شده که نزاع، فحاشی یا اهانت بوده است؛ در حالی که بار حقوقی آنها با هم متفاوت است.

در مواردی ما متوجه نمی‌شویم چنین پرونده‌ای اتفاق افتاده است؛ مگر اینکه  آمر به معروف خود اقدام کند و در غیر این صورت ما متوجه نمی‌شویم این پرونده مربوط به امر به معروف و نهی از منکر بوده است.

درباره این موضوع را با سردار رحیمی فرمانده انتظامی تهران بزرگ صحبت کردیم و وی این موضوع را به همه مراکز انتظامی تهران بزرگ ابلاغ کرد تا از این به بعد اگر در پرونده‌ای موضوع مربوط به امر به معروف و نهی از منکر بود، باید در گزاش ثبت شود تا بعد برای حمایت حقوقی و قضایی بدانیم که با چه کسی طرف هستیم. الحمد الله این موضوع انجام شد.

موضوع بعدی این است که طبق قانون، دادگاه‌ها و دادسراها باید شعب ویژه امر به معروف و نهی از منکر داشته باشند. علی الحساب با دستور القاصی مهر در سه دادسرای ارشاد، جرائم رایانه‌ای و کارکنان دولت قرار شد این شعبه ویژه راه اندازی شده و به امر به معروف و نهی از منکر اختصاص پیدا کند. مترصد هستیم تا در مراکز و مجتمع‌های قضایی این شعب ویژه امر به معروف  و نهی از منکر اختصاص پیدا کند. ما به دنبال این هستیم که هیچ کسی در سطح اجتماع، هیچ واهمه‌ای از امر به معرو ف و نهی از منکر نداشته باشد و بدون ترس این کار را انجام دهد.

**مردم چگونه می‌توانند با شما ارتباط برقرار کنند؟

شماره تلفن «22587848» مربوط به ستاد اجرایی امر به معروف و نهی از منکر استان تهران است و هرفردی می‌تواند در موضوعات مختلف حوزه امر به معروف و نهی از منکر تماس برقرار کند. سایت ستاد امر به معرف و و نهی از منکر داریم و افراد از همین سایت می‌توانند وارد  صفحه اختصاصی  ستاد امر به معروف  و نهی از منکر استان تهران شوند.

همچنین در فضای مجازی، صفحه اینستاگرام  به نشانی SETAD. EHYA داریم. روزهای سه شنبه ساعت 10 تا 12 را به ملاقات مردمی اختصاص داده‌ایم تا اگر فردی گزارشی درباره امر به معروف و نهی از منکر داشته یا پیشنهاداتی دارد، بتواند ارائه کند.

البته ما گزارش‌ها را با هدف برخورد دریافت نمی‌کنیم؛ چراکه ستاد احیای امر به معروف هستیم و سازمان بازرسی کشور نیستیم و به کسی تذکر نمی‌دهیم. 

وظیفه قانونی ما احیای امر به معروف و نهی از منکر توسط مردم است و ما سیاستگذار و فرهنگ ساز امر به معروف و نهی از منکر هستیم.

**اکنون در ادارات کل،  ادارات مختلف استان تهران چند شورای امر به معروف و نهی از منکر وجود دارد؟

در حال حاضر حدود 80 شورای امر به معروف و نهی از منکر در ادارات کل مختلف در استان تهران داریم که آنها نیز در برخی ادارات تابعه خود نیز این شورا را دارند.

**آیا اگر هر فردی امر به معروف کند و دچار خسارت بشود، شما از آن فرد حمایت می‌کنید؟  

اگر کسی امر به معروف و نهی از منکر کند و در این مسیر کتک بخورد ما حمایت می‌کنیم، اما اگر کسی رفت و امر به معروف غلطی را در جامعه انجام داد، حمایت نمی‌کنیم. تا زمانی که احراز نکردیم فرد آمر به معروف و نهی از منکر مسیر اشتباهی را نرفته، از آن فرد حمایت می‌کنیم و تا جایی که برای ما احراز شود فرد امر به معروف  غلطی انجام داده  و مسیر را اشتباه رفته است، در این زمان دیگر از این فرد حمایت نمی‌کنیم؛ یعنی هرجا متوجه شویم حق با آمر به معروف و نهی از منکر نبوده، حمایت خود را قطع می‌کنیم.

انتهای پیام/