به گزارش خبرنگار تجسمی خبرگزاری فارس، در پی شیوع ویروس کرونا و با هدف مستندکردن مواجهه همدلانه ایرانیان با این بیماری، واحد تهران‌شمال دانشگاه آزاد اسلامی با همکاری دانشگاه هنرهای ایرانی-اسلامی استاد فرشچیان و انجمن علمی پژوهش‌های هنری ایران، جشنواره عکس و پوستر با عنوان «همدلی و مشارکت مردمی در مقابله با کرونا» را برگزار می‌کند. مهلت ارسال اثر به این جشنواره تا ۲۵ مهرماه تمدید شده است.
درباره ضرورت برگزاری جشنواره عکس و پوستر «همدلی و مشارکت مردمی در مقابله با کرونا» با بهنام زنگی، مدرس دانشگاه، گرافیست و داور بخش پوستر این جشنواره گفت‌وگو کردیم. او معتقد است: طراح برای خلق یک پوستر نوآورانه و اثرگذار باید درک درستی از موضوع داشته باشد که این درک در اثر مطالعه و تأمل در موضوع به دست می‌آید. به همین دلیل خلق یک پوستر خلاقانه و نوآور، کار راحتی نیست. چون پوستر به عنوان یک اثر ارتباطی باید با مقتضای زمان و مکان سازگار بوده و قابلیت رقابت با آثار مشابه را نیز داشته باشد.
مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانیم.
* ارتباط هنر و مشخصا پوسترسازی با اتفاق‌های اجتماعی چیست؟
هنر به‌طور طبیعی همواره تابعی از محیط اجتماعی بوده است، به‌نحوی که تولید اثر هنری را می‌توانیم برآیند کنش‌های انسانی و طبیعی محیط اجتماعی بدانیم. این مساله در مورد آثار مختلف هنری نسبت‌های متفاوت دارد. برخی رشته‌های هنری به دلیل ساختارشان، تأثیرات کمتری از محیط اجتماعی دارند یا تأثیرات آن‌ها کمتر آشکار شده و به‌صورت پنهان و درونی شده است. برخی از رشته‌های هنری نیز به دلیل کارکردشان روابط آشکارتر و تعیین‌کننده‌تری با محیط اجتماعی دارند و ضمن اثرپذیری از جامعه، نوعی واکنش به آن محسوب می‌شوند.
برخی از رشته‌های هنری مانند گرافیک به دلیل کارکردشان روابط آشکارتر و تعیین‌کننده‌تری با محیط اجتماعی دارند و ضمن اثرپذیری از جامعه، نوعی واکنش به آن محسوب می‌شوند
گرافیک به‌طور اعم و پوستر به‌طور اخص از جمله گروه دوم‌اند. اساساً پوستر نوعی اثر هنری است که به عنوان یک رسانه عمل می‌کند. بنابراین، ارتباط آن با محیط اجتماعی و رویدادها، مطالبه‌گری‌ها، شرایط و تحولات امری اجتناب‌ناپذیر است. از این نظر شاید پوستر قوی‌ترین محصول هنر گرافیک برای همگامی با جامعه و تولید و ارایه معنا در آن باشد.
* در شرایط امروز و وجود بیماری همه‌گیر کرونا، هنر چه نقشی می‌تواند ایفا کند؟
پویش‌های فردی و جمعی بسیاری در سراسر جهان از سوی هنرمندان در رابطه با همه‌گیری کرونا به جریان افتاده است که ما نظیر آن را کمتر در سایر رویدادها و ابتلائات مشابه دیده‌ایم. این مساله ناشی از دو خصوصیت همه‌گیری ویروس کرونا از یک سو، و ظرفیت‌های رسانه‌ای فضای مجازی از سوی دیگر است.
هنرمندان رشته‌های مختلف در سراسر جهان در زمینه اشاعه و ترویج هشدارها، روش‌های پیشگیری و مراقبت، معرفی گروه‌های در معرض خطر و تجلیل گروه‌های موثر بر پیشگیری و درمان مانند کادرهای درمانی تلاش می‌کنند.
نزدیکی بیان هنری به زبان جامعه و تنوع رشته‌های هنری از موسیقی و نمایش گرفته تا رشته‌های تجسمی باعث اثربخشی پیام‌‌هایی می‌شود که از طریق هنر به جامعه منتقل می‌شوند
نزدیکی بیان هنری به زبان جامعه و تنوع رشته‌های هنری از موسیقی و نمایش گرفته تا رشته‌های تجسمی باعث اثربخشی پیام‌‌هایی می‌شود که از طریق هنر به جامعه منتقل می‌شوند. جذابیت انتقال پیام از طریق هنر می‌تواند کمک شایان توجهی به آموزش، اطلاع‌رسانی و اعلام هشدارهای لازم به جامعه کند.
* به نظر شما برگزاری جشنواره‌ها و مسابقه‌های هنری با موضوع کرونا چه تاثیری بر خلق آثار هنری در شرایط موجود خواهد داشت؟
با توجه به مسدود بودن عمده‌ی عرصه‌های فعالیت عمومی برای هنرمندان و طراحان، جشنواره و مسابقه‌های موضوعی از این نوع می‌توانند زمینه‌های لازم را برای تحقق ایده‌های هنرمندان فراهم کنند.
در شرایط همه‌گیری کرونا، وجود زمینه‌های ارایه اثر مثل جشنواره‌ها و مسابقات می‌تواند انگیزه لازم را برای تبدیل دغدغه‌های هنرمندان به اثر هنری فراهم کند
به هر حال بیماری همه‌گیر کووید-۱۹ یک مساله جهانی است که حیات نوع بشر و فعالیت‌های او را تحت تاثیر قرار داده است و به‌طور طبیعی هنرمندان جامعه نیز به عنوان قشر هوشیار و حساس آن، به این مساله توجه نشان می‌دهند. وجود زمینه‌های ارایه اثر مثل جشنواره‌ها و مسابقات می‌تواند انگیزه لازم را برای تبدیل دغدغه‌های هنرمندان به اثر هنری فراهم کند.
* با توجه به اینکه در حال حاضر ارائه آثار هنری محدودیت‌هایی پیدا کرده، مثلا برگزاری نمایشگاه‌ها کمتر و محدودتر شده و بازدیدکنندگان کمتری دارد، چنین جشنواره‌هایی چه تاثیری بر دیده شدن آثار خواهند داشت؟
بخش فرهنگ و هنر از شیوع ویروس کرونا آسیب‌های بسیاری دیده است. نمایشگاه‌ها، گالری‌ها، کارگاه‌های آموزشی و حتی کلاس‌های دانشگاهی رشته‌های هنری ماه‌هاست که در تعطیلی یا رکود و غیرحضوری به سر می‌برند و برگزاری مسابقات موضوعی از قبیل جشنواره «همدلی و مشارکت مردمی در مقابله با کرونا» می‌تواند مشوق خوبی برای هنرمندان و طراحان گرافیک باشد.
بخش فرهنگ و هنر از شیوع ویروس کرونا آسیب‌های بسیاری دیده است. نمایشگاه‌ها، گالری‌ها، کارگاه‌های آموزشی و حتی کلاس‌های دانشگاهی رشته‌های هنری ماه‌هاست که در تعطیلی یا رکود به سر می‌برند
با توجه به مسدود بودن اکثر مسیرهای ارایه‌ی رودرروی آثار هنری، نمایشگاه‌های مجازی و حتی رویدادهایی که با رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی، به شکل حضوری برگزار می‌شوند، کمک شایان توجهی به دیده شده آثار هنری خواهد کرد. به‌ویژه، اگر این نوع رویدادها دارای مدیریت واحد و حرفه‌ای باشند، آثار ارایه شده می‌توانند برد بیشتری داشته و به شکل‌های مختلف و روش‌های همپوشان ارایه شوند.
به عنوان مثال، آثار جشنواره می‌تواند در اختیار رسانه‌های تصویری و مطبوعات قرار گیرد، به صورت کتاب منتشر شود، در قالب پوسترهای دارای شمارگان وسیع چاپ شود یا در شبکه‌های اجتماعی انتشار یابد و از این طریق پیام آثار در سطح وسیع‌تری اثرگذار باشد.
* با توجه به اینکه جشنواره ملی عکس و پوستر «همدلی و مشارکت مردمی در مقابله با کرونا» از سوی یک نهاد علمی (و نه یک نهاد هنری) یعنی واحد تهران شمال دانشگاه ازاد اسلامی برگزار می‌شود، فکر می‌کنید استقبال خوبی از این جشنواره خواهد شد؟
البته علمی بودن نهاد برگزارکننده تضادی با هنری بودن آن ندارد. به ویژه که واحد برگزارکننده جزو واحدهایی است که دارای رشته‌های آموزشی هنر نیز هست و از همکاری مدرسان مجربی در زمینه آموزش هنر بهره‌مند است. علاوه بر این، همکاری انجمن علمی پژوهش‌های هنری ایران که تاکنون ده‌ها رویداد نظیر این را در سطح ملی و بین‌المللی برگزار کرده است و دانشگاه هنرهای ایرانی-اسلامی واحد فرشچیان نیز به کیفیت جشنواره کمک خواهد کرد.
برگزاری چنین جشنواره‌ها و رویدادهایی مستلزم وجود یک برگزارکننده معتبر، مشارکت نهادهای تخصصی مرتبط با موضوع و همکاری اساتید مجرب در قالب شورای سیاستگذاری، داوران و دبیران است که خوشبختانه در جشنواره ملی عکس و پوستر «همدلی و مشارکت مردمی در مقابله با کرونا» گرد آمده است.
«من ماسک می‌زنم» اثر بهنام زنگی
گرافیک رشته کم‌هزینه‌ای نیست و اتفاقا آموزش آن جزء گرانترین رشته‌های دانشگاهی است. همچنین، ابزارها و امکانات تولید اثر گرافیکی هم ارزان و ساده نیستند
* گرافیک یکی از رشته‌های هنری است که با پیشرفت تکنولوژی و فراگیرشدن رایانه، جای خودش را میان جوانان باز کرده است. برخی گمان می‌کنند این همه‌گیری به دلیل ارزان و در دسترس بودن ابزار طراحی است که بر خلاف هنرهای دیگر (مانند نقاشی) ملزومات خاصی نیاز ندارد. برخی هم معتقدند رایانه‌ها کار را ساده کرده‌اند و هر کس به صرف داشتن دیدگاه هنری و حتی بدون تبحر عملی، می‌تواند به خلق اثر بپردازد. نظر شما چیست؟
البته گرافیک رشته کم‌هزینه‌ای نیست و اتفاقا آموزش آن جزء گرانترین رشته‌های دانشگاهی است. همچنین، ابزارها و امکانات تولید اثر گرافیکی هم ارزان و ساده نیستند. با این حال، ما با رشد فزاینده جمعیت طراحان گرافیک و علاقمندان و هنرجویان این رشته مواجه هستیم. این مساله می‌تواند از یک سو، به جذابیت‌های ذاتی این رشته خلاق مربوط باشد و از سوی دیگر، ناشی از نیاز و اقتضای بازار کار باشد. به‌نحوی که ما همچنان با وجود افزایش جمعیت طراحان گرافیگ، کمبود طراحان خلاق، توانمند و مجرب را حس می‌کنیم.
بخشی از مشکلات داخلی صنف طراحان گرافیک در کشور ما نیز به همین مساله انتخاب ناآگاهانه یا اجباری برخی جوان‌ها برای ورود به این رشته باز می‌گردد
* معضلی که میان تازه‌واردان به حوزه گرافیک هم دیده می‌شود، کپی کردن است. نظرتان درباره کپی آثار گرافیک چیست؟
کپی‌کردن یا تقلید از ایده‌های دیگران ناشی از انتخاب نادرست این شغل و رشته است، چرا که اگر فرد براساس استعداد و علاقه ذاتی‌اش گرافیک را انتخاب کند، حتما مسئولانه به آن خواهد نگریست و از تقلید و کم‌کاری در تولید اثر خلاقانه دوری خواهد کرد.
بخشی از مشکلات داخلی صنف طراحان گرافیک در کشور ما نیز به همین مساله انتخاب ناآگاهانه یا اجباری برخی جوان‌ها برای ورود به این رشته باز می‌گردد و این مساله باعث می‌شود تا به مرور هیجان و اشتیاق افراد کاهش یافته و خلاقت و ذوق هنری در تولید آثارشان کم‌رنگ شود.
طراح برای خلق یک پوستر نوآورانه و اثرگذار باید درک درستی از موضوع داشته باشد که این درک در اثر مطالعه و تأمل در موضوع به دست می‌آید. به همین دلیل خلق یک پوستر خلاقانه و نوآور، کار راحتی نیست
* چرا خلق یک پوستر خلاقانه و نوآور، کار راحتی نیست؟
ما در تولید آثار گرافیکی به‌رغم صورت ظاهری آن که کاری ساده و جذاب است، با روندی دشوار و پیچیده مواجهیم. طراح گرافیک برای خلق یک اثر مطلوب و با کیفیت باید متغییرهای زیادی را شناسایی و تحلیل کند. این متغیرها می‌توانند ناشی از موضوع، سفارش‌دهنده، مخاطبان، رقبا، روش تولید و ارایه اثر و سایر عوامل باشند. این مساله در مورد طراحی پوستر نیز صدق می‌کند. طراح برای خلق یک پوستر نوآورانه و اثرگذار باید درک درستی از موضوع داشته باشد که این درک در اثر مطالعه و تأمل در موضوع به دست می‌آید. همچنین، وی باید مخاطبان اثر را بشناسد و بتواند سلایق آن ها را شناسایی و تحلیل کند و سپس با استفاده از خلاقیت و توانمندی خود، ایده مناسب را یافته و با روش های مناسب، طراحی و اجرا کند.
تازه همه این مسائل را که لحاظ می کنیم، عوامل دیگری مانند زمان و مکان و رقبا مطرح می‌شوند. پوستر به عنوان یک اثر ارتباطی باید با مقتضای زمان و مکان سازگار بوده و قابلیت رقابت با آثار مشابه را نیز داشته باشد.
* معیارهای شما در داوری بخش پوستر جشنواره «همدلی و مشارکت مردمی در مقابله با کرونا» چیست؟
اصولاً داوری آثار هنری نمی‌تواند مبتنی بر معیارهای فردی باشد. در رویدادهایی نظیر این جشنواره، اهداف و چشم‌اندازی پیش‌بینی و اعلام شده است که داوری آثار باید مبتنی بر این هدف‌گذاری باشد. اما در این بین، علاوه بر میزان انطباق اثر با اهداف جشنواره، معیارهای کیفی و مطلوبیت اثر نیز از نظر داوران مورد توجه است.
شخصاً فکر می‌کنم برداشت درست، موثر و آگاهانه از موضوع همه‌گری کرونا و بیان درست آن از طریق خلاقیت و جذابیت که می‌تواند به آگاهی‌بخشی، آموزش، یادآوری و کشف زوایای پنهان موضوع منجر شود، معیار اصلی کیفیت یک اثر است.
* نکته‌ای وجود دارد که بخواهید به آن اشاره کنید؟
ضمن تشکر از شما همکار رسانه‌ای، از دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال برای مدیریت برگزاری این رویداد فرهنگی-هنری قدردانی می‌کنم و از جانب انجمن علمی پژوهش‌های هنری ایران برای مشارکت در برگزاری هرچه بهتر این جشنواره اعلام آمادگی کرده و از همکاران طراحم برای شرکت در این مسابقه به عنوان یک رویداد همبستگی اجتماعی دعوت می‌کنم.
انتهای پیام/
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
