خبرگزاری فارس ـ همدان، امروز سال گردشگری آغاز شد، از سال ۱۹۸۰، سازمان جهانی گردشگری سازمان ملل متحد سالانه روز ۲۷ سپتامبر را به عنوان «روز جهانی گردشگری» جشن میگیرد، به این ترتیب سال گردشگری از ۲۷ سپتامبر آغاز میشود و تا ۲۷ سپتامبر سال آینده ادامه مییابد.
هدف از گرامیداشت چنین روزی، بالا بردن سطح آگاهی در مورد نقش گردشگری در جامعه جهانی و نشان دادن چگونگی تاثیر گردشگری بر ارزشهای اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی در سراسر جهان است.
شعار سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) در سال ۲۰۲۰ «گردشگری و توسعه روستایی» تعیین شده است.
گردشگری روستایی یکی از فعالیتهای مهم اقتصادی مورد توجه است که گروهی آن را بخشی از بازار گردشگری و گروهی دیگر آن را سیاستی برای توسعه روستاها قلمداد میکنند.
مهاجرت از روستاها به شهرهای بزرگ و کوچک و خالی شدن سکونتگاههای روستایی و تغییر سبک زندگی مردم جهان به زندگی صنعتی از عواملی است که موجب شده سیاستمداران به توسعه روستاها از طریق گردشگری اهمیت دهند؛ شاید گردشگری روستایی راهحلی برای همه دردها، مسائل و مشکلات نواحی روستایی نباشد اما یکی از شیوههایی است که ممکن است آثار مهم اقتصادی در پی داشته باشد، انتخاب این شعار کافی است تا گریزی داشته باشیم به چگونگی تاثیرگذاری آن در گردشگری استان همدانی که ۲۰ روستای هدف گردشگری را در آمار داشته های خود سالهاست که جای داده است.
*بار گران صنعت گردشگری
روزی که گردشگری را محور نخست توسعه استان نامیدند، بار گران این صنعت گویی بر شانههای توسعه سنگینی میکرد اینگونه شد که انگشت اشاره به سمت روستاها نشانه رفت و قرار شد به تدریج این مناطق بار مهمی از صنعت گردشگری استان را به دوش کشند.
در سالهای گذشته با انتخاب یکی پس از دیگری این مناطق آمار روستاهایی که هدف گردشگری نامیده شدند در همدان به ۲۰ روستا رسید.
در سالهای نخست رقم خوردن این اتفاق، رشد آمار روستاهای گردشگری چنان چشمگیر بود که معاون امور سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور اعلام کرد با بروز مشکل کمآبی در بسیاری از روستاهای کشور، اقتصاد روستاها باید کمکم به سمت گردشگری سوق پیدا کند.
به تدریج متولیان به این مهم دستیابی پیدا کردند که این امر کاهش بیکاری و ایجاد اشتغال، تامین منابع مالی پایدار برای روستاها و مهاجرت معکوس به روستاها را دربر دارد.
آمار ۲۰ روستای گردشگری در همدان این نکته را در ذهن متبلور میکند که به واقع با این آمار پروپیمان چه اتفاقی برای مسیرهای توسعه گردشگری در همدان رقم خورده است، وجود این تعداد روستایی که عنوان هدف گردشگری را بر آنها نهاده شده است هرگز نتوانست پتانسیلهای واقعی را در بالفعل کند.
نامگذاری «هدف گردشگری» روی روستاها هم نتوانست عاملی برای مهیا شدن زیرساختها در روستاهای همدان باشد.
*روستا به روستا...
برای این ادعا کافی است راهی روستاهایی همچون مانیزان، ورکانه، گشانی، سیمین و... شوید برای رسیدن به این مقاصد باید مسیری ناهموار و بدون نام و نشان طی شود تا به مقصد برسید.
«روستای ورکانه» که به عنوان نگین گردشگری روستای استان همدان معرفی میشود یکی از ۶ روستای گردشگری همدان است که نام آن در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و به عنوان منطقه ویژه گردشگری کشور مطرح شد.
بافت کالبدی روستای ورکانه همدان به دلیل ویژگی خاص فرهنگی به عنوان میراثی ارزشمند از نیاکان به شمار میرود و حفظ و نگهداری آن را مورد تأکید قرار میدهد.
این روستا منطقه ای است که قدم زدن در کوچههای آن عظمت قدرت و زیبایی آن انسان را مبهوت میکند و آن را زیباتر از شهر به عنوان نگین همدان معرفی میکند اما بیراه نیست اگر بگوییم همچنان فرهنگ گردشگر پذیری در بین جامعه محلی و زیرساخت خدماتی و اقامتی لنگ میزند.
«روستای ملهمدره» را ماسولهای در غرب کشور مینامند که دارای رودخانه ای بسیار زیبا و دیدنی است که از ۴۰ چشمه سرچشمه میگیرد و دارای باغات میوه و تاکستان های انگور است و محصولات این روستا در سطح استان شهرت خاصی دارند.
خانههای این روستا که ییلاقهای بسیار مصفایی دارد روی هم ساخته شده، طوری که پشت بام یک خانه حیاط خانه دیگر است و این زیبایی روستا را دوچندان میکند.
کوهها و درهها از چهار طرف این روستا را احاطه کرده اند و این روستا در هر فصل زیبایی خاص خودش را دارد و میتوان آن را ماسولهای در غرب کشور نامید اما همچنان تبلیغات برای معرفی ملهمدره مغفول مانده است و حتی آنتندهی اینترنت هم آنجا اختلالات خود را دارد.
از جاذبه های دیگر این روستا علاوه بر جاذبههای طبیعیاش وجود معادن و سنگهای متنوع ساختمانی است و سنگهای زینتی و مرمر دره های این روستا در نماسازی ساختمان کاربرد زیادی دارد اما به واقع چند درصد از مردم بومی استان این روستا و ظرفیتهایش را میشناسند؟
و بالاخره روستای گشانی، خاکو، علیصدر و اشتران از دیگر روستاهای هدف گردشگری استان همدان بوده که هر کدام ویژگیهای بینظیری را در دل خود جای داده است و علاوه بر اینکه هر کدام از آنها گنجینهای از معماری اصیل ایرانی را در خود نهفته دارد میتواند برای توسعه گردشگری در استان همدان و رونق اقتصادی در این استان مثمر ثمر باشد.
*راههایی ناهموار به سمت گردشگری
کافی است برای شناسایی ظرفیتهای این روستاها راهی شوید، همان ابتدای راه درمییابید که متأسفانه در گردشگری استان، روستا برخلاف عنوانش گویا آنگونه که باید به رسمیت شناخته نمیشود و تامین زیرساختهای خدماتی و اقامتی همچنان جای کار دارد.
برای ر سیدن به هر یک از روستاها پیمودن مسیر ناهموار ابتدای کار است ، به محض رسیدن به روستاهایی که عنوان گردشگری را یدک میکشند با فضایی سوت و کور مواجه خواهید شد، در این روستاها از بلد محلی تا غذاخوریهای سنتی و بومگردی و یک فروشگاه برای تهیه مواد ضروری و حتی سوغاتسراهای محلی کمتر خبری هست.
در بازدیدهای سرزده فعالان گردشگری بارها مطرح شده که کافی است مسئولی عزمش را جزم کند و با هدف شناسایی مشکلات روستاهای گردشگری راهی این مناطق در استان همدان شود.
اجرای طرح بازدید میدانی از روستاها امروز دیگر یک ضرورت است، باید برای بررسی و رفع مشکلات زیرساختی، حمل و نقل، خدماتی و حتی ارتباطی روستاها در دستور کار قرار گیرند.
در یک نگاه سطحی پس از لحظاتی درنگ در سطح روستا درمییابید نه تنها از یک ایستگاه ماشین و رستوران دلچسب محلی و خانه بومگردی و حتی آنتن دهی موبایل و اینترنت به صورت تمام و کمال خبری نیست و همین نکتهها است که گردشگر را از روستاها فراری میدهد و مردم بومی را هم برای سر زدن به روستاها ترغیب نمیکند.
متاسفانه باید اذعان داشت که با تمام ویژگیهای روستاهای هدف گردشگری استان همدان هنوز این روستاها از امکانات و تجهیزات لازم برای نگهداری گردشگر در روستا و درآمدزایی برای روستائیان بیبهره هستند و جامعه محلی روستا همچنان به این باور نرسیده اند که با عرضه تولیدات محلی و محصولاتشان میتوانند اقتصاد روستا را پویا کنند.
بارها نبود مسیر دسترسی مناسب به این روستاها، نبود امکانات رفاهی و خدماتی برای گردشگر، نبود تابلو و یا راهنما برای راهنمایی گردشگر تیتر رسانه ها شده است اما هیچ اتفاقی برای این مناطق رقم نخورده است.
*اعتبار نیست!
وقتی از ارگانهای مرتبط پیگیر چرایی حال و روز این روستاها میشویم میگویند؛ متاسفانه برای روستاهای هدف گردشگری استان همدان تاکنون تامین اعتبار خاصی نشده است.
گویا روستاهای هدف گردشگری استان همدان تنها به عنوان روستای هدف گردشگری معرفی شدهاند و کاری در آنها انجام نشده است، بنیاد مسکن همدان و دفتر روستایی، میراث فرهنگی و حتی دهیاری یکی پس از دیگری از ارگانهایی هستند که میتوانند در تحقق نام هدف گردشگری برای روستا قدم بردارند اما آنگونه که انتظار میرفت، این هماهنگی بین ارگانها در راستای توسعه روستاها محقق نشده است.
خوب یا بد؛ ۲۰ روستای گردشگری در همدان وجود دارد که میتوانند در صورت جذب سرمایهگذار موجب توسعه خدمات برای گردشگران باشند، همدان و روستاهای گردشگری آن با ظرفیتهای بسیار و قدمتی همپای تاریخ، می تواند سهم به سزایی در توسعه گردشگری استان داشته باشد اما به واقع همه اینها در کلام و نوشتار مطرح است و در واقعیت ملموس خبری از توسعه آنها نیست.
امروزه توسعه گردشگری در بسیاری از کشورها به عنوان یک کاتالیزور مؤثر برای توسعه اقتصادی و اجتماعی روستاها محسوب میشود که موجب بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی روستاها خواهد شد.
سیمین، ورکانه، مانیزان، خاکو، حبشی، گشانی، گیان، علیصدر، کاج، پیروز، اشتران و قلعهجوق از جمله روستای هدف گردشگری استان همدان هستند که در صورت معرفی بیشتر با هدف سرمایهگذار و تلاش برای فرهنگسازی در راستای جذب گردشگر ، آنها می توانند جایی در بستههای سفری برای بازدید گردشگران باز کنند.
در بیان ویژگیهای روستاهای گردشگری میتوان عنوان کرد که نزدیکی روستاهای سیمین ابرو و روستای ورکانه به شهر و قابل دسترس بودن این دو روستا از جمله عواملی است که میتواند موجب استفاده از ظرفیت آنها به بهترین شکل توسط سرمایهگذاران و حتی برنامه ریزان استانی شود تا پس از اعمال سرمایهها موجب جذب گردشگر به این مناطق شوند.
بیشک انتخاب شعار " گردشگری روستایی" برای روز جهانی گردشگری ۲۰۲۰ و سال پیشرو در شرایط کنونی بحران مؤکد برنامه ریزی متمایز را میطلبد.
*جذب و حمایت از سرمایهگذار
توجه به ظرفیتهای بینظیر صنعت گردشگری برای رشد و توسعه مناطق روستایی، حفظ و پاسداشت آداب و سنن بیبدلیل روستایی، حمایت از پروژههای حفاظت از محیطزیست و کمک به جوامع محلی روستاها برای حفظ و نگهداری از میراث فرهنگی و طبیعی منحصر بهفرد آنها ضروری به نظر میرسد.
همدان نیز بهلحاظ دارا بودن روستاهای بکر و خاص بسیار توانمند است اما در این میان روستاهایی هم هستند که برخلاف ظرفیتهای مهم اقتصادی، کشاورزی و گردشگری ساکنانش راه شهرها را در پیش گرفتهاند و روستاهای همدان نتوانسته است به جایگاه مطلوب نزدیک شود.
در این میان پیشنهاد میشود حداقل امسال که گردشگری به حالت نیمه تعطیل درآمده است، همگام با توجه جهانیان در همدان نیز به توسعه روستایی در درجه نخست فرهنگسازی، اطلاعرسانی و تبلیغات صحیح با توجه به گردشگری پایدار همراه با تهیه و تصویب طرحی جامع توجه شود و برای معرفی داشتههای واقعی در مناطق روستایی گام برداشته شود.
در این میان توجه به ساخت و بهبود زیرساختهای لازم بهمنظور حفظ و احیای روستاهای مستعد و هدف گردشگری، ارائه مشوقهای لازم به فعالان محلی برای فراهم کردن مشارکت حداکثری روستائیان و آموزش جوامع محلی و ترویج رعایت کدهای اخلاقی از سوی گردشگران و دستاندرکاران با توجه به اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد تأکید میشود.
ارائه یا تجدیدنظر در نحوه در نظر گرفتن مشوقهای سرمایهگذاری و بسترسازی برای جلب مشارکت حداکثری بخش خصوصی و حمایتهای قانونی لازم و تسهیلگر بهمنظور سرمایهگذاری مولد در مناطق روستایی نیز از جمله عواملی هستند که سیاستگذاران باید به آن توجه کنند تا شعار «گردشگری و توسعه روستایی» به مقام عمل درآید و شاید پایان سال گردشگری شاهد تغییر وضعیت روستاهای گردشگری همدان باشیم.
انتهای پیام/ 3140/خ