خبرگزاری فارس استان کردستان/ صمدنیا؛ گستره و عمق کودکان کار به عنوان یک آسیب اجتماعی، در جوامع مختلف متناسب با وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، متفاوت است، اما در بعضی جوامع جای درمان و تسکین زخم‌ها، مرهم می‌گذارند.
تراژدی کودکان کار، کودکانی که در سن پایین بزرگ می‌شوند و غم نان آنها را به خیابان‌ها کشانده است، دیدن کودکانی که زباله‌گردی و تکدی‌گری، و دستفروشی سر چهارراه جای بازی کودکانه را برای آنها گرفته است، همچنان مورد بحث است، اما سوال اینجاست آیا تا به حال در حیطه عمل به این کودکان کمکی صورت گرفته است؟
اقدامات موسسه‌های خیریه
رئیس موسسه خیریه ئاسوی زانیاران سنندج می‌گوید؛ با توجه به مصوبه اجرایی دولت که می‌بایست، تمامی ارگان‌ها و سازمان‌های دولتی حامی کودکان کار باشند متاسفانه تنها ارگانی که از این کودکان حمایت کرده است، فقط سازمان بهزیستی است بدیهی است چنانچه کمک‌های مردمی نباشد، حمایت بهزیستی نیز کفاف مخارج این خانواده‌ها و کودکان را نمی‌دهد.
گلباغی گفت: موسسه زانیاران مدت هشت سال است که مشغول به فعالیت است و بعد از شناسایی و تشکیل پرونده و مشاوره روانشناسی برای این کودکان، اقداماتی از جمله، آموزش مهارت یادگیری کارهای فنی به کودکان که در آینده بتوانند به عنوان نیروی ماهر و متخصص وارد عرصه کار شوند، بازگشت به تحصیل، شناسنامه‌دار کردن تعدادی از این کودکان مهاجر، ارائه خدمات پزشکی و بهداشتی از جمله خدمات رایگان دندانپزشکی، کمک‌هایی از قبیل مواد غذایی و کمک هزینه مخارج خانواده‌ها، کمک هزینه سرویس مدارس پوشاک و ایاب و ذهاب، هفت پر کردن اوقات فراغت از جمله کلاس‌های ورزش و زبان انگلیسی را انجام می‌دهد.
وی از مسوولین درخواست کرد؛ در حیطه عمل حامی کودکان کار باشند و به مصوبه اجرایی دولت پایبند باشند و همچنین از اقشار مختلف مردم نیز تقاضا کرد با توجه به اینکه کودکان کار یکی از اقشار آسیب‌پذیر جامعه هستند، رفتارهایی توام با توهین، حقارت و یا ترحم در برخورد با این کودکان صورت نگیرد.
نگاهی پر از انتظار
«ترانه» با چشمانی معصوم و با نگاهی پر از انتظار و حسرت در حالی که به مادرش تکیه زده نگاهم می‌کند، حس حقارت در چشمان ترانه دیده می‌شود، او اکنون ۱۳ ساله است، آنها در خانه ویرانه و کوچک در محله «نایسر» مستاجرند.
«مهناز» مادر ترانه از روزهایی می‌گوید که همراه ترانه به دستفروشی می‌رفتند، از او می‌پرسم مگر ترانه به مدرسه نمی‌رفت؟ چطور او را با خود به دستفروشی می‌بردی، می‌گوید؛ چند سال قبل که ترانه کودکی بیش نبود صبح‌ها به مدرسه می‌رفت و بعد از ظهرها او را با خود به دستفروشی می‌بردم، ترانه خیلی خسته می‌شد و شب‌ها که به خانه برمی‌گشتیم خیلی زود خوابش می‌برد و نمی‌توانست مشق‌هایش را بنویسد.
شوهرم معتاد است و چند سالی است ما را رها کرده و رفته است و به تنهایی بار زندگی را به دوش می‌کشم، علاوه بر ترانه، یک پسر هفت ساله را نیز دارم.
از ترانه می‌پرسم که در این مدت که به خاطر کرونا درس‌های مدرسه به صورت مجازی برگزار می‌شود مشکلی برای درس خواندن نداری؟ ترانه که از خجالت سرش را پایین انداخته و نمی‌تواند پاسخ دهد، مادرش جای او می‌گوید، ترانه یک گوشی قدیمی و کهنه دارد که در موقع کلاس‌های آنلاین اغلب خاموش می‌شود، و نمی‌تواند درس‌هایش را به خوبی بخواند.
سه سال قبل یک موسسه خیریه ما را تحت حمایت خود قرار دادند و در تامین مواد غذایی کمکمان می‌کنند و دیگر به دستفروشی ادامه ندادیم البته حدود یک سالی می‌شود که کمک مالی موسسه نیز خیلی کم شده و به تنهایی هم نمی‌توانم از عهده پرداخت اجاره خانه و مخارج زندگی برآیم، شب‌ها از استرس اینکه صاحب خانه ما را از خانه‌اش بیرون کند خوابم نمی‌برد، حتی اغلب اوقات تصمیم به ادامه کار دستفروشی به سرم می‌زند.
اورژانس اجتماعی
«ناهید آوردی» رئیس اورژانس اجتماعی استان کردستان هم در گفت‌وگو با ما اظهار کرد: در حال حاضر هموطنان می‌توانند کودک‌آزاری و کودکان کار را از طریق اورژانس اجتماعی ۱۲۳ اطلاع دهند.
تیم سیار اورژانس اجتماعی این کودکان را جمع‌آوری و به مشاورین و متخصصین این مرکز تحویل و در صورت نداشتن سرپرست به عنوان مرکز شبه خانواده به سازمان بهزیستی معرفی خواهند شد.
آوردی در ادامه افزود: سال‌های قبل حدوداً سال ۷۸ سازمان بهزیستی عهده‌دار جمع‌آوری و نگهداری کودکان کار و خیابانی بود و فعالیت‌های به صورت شبانه‌روزی برای حمایت از این کودکان انجام می‌شد، اما در طی سال‌های اخیر نگهداری و جمع‌آوری این کودکان به مراکز خصوصی از جمله موسسه خیریه ئاسوی زانیاران که تحت نظارت سازمان بهزیستی است واگذار شده است.
غم پنهان
«هورام» یکی دیگر از این کودکان کار، که پدرش مریض و از کار افتاده است و نمی‌تواند مخارج زندگی را تامین کند.
هورام که ۱۴ سال بیش ندارد غرور کودکانه‌اش جریحه‌دار شده است و خودش بار مسوولیت خانواده را به دوش می‌کشد. هورام به تازگی درس و مدرسه را رها کرده و در یک مغازه مکانیک قطعات اتومبیل، مشغول به کار شده است.
قانون چه می‌گوید؟
«اسماعیل خوال» وکیل پایه یک دادگستری و مشاوره حقوقی هم می‌گوید: بر اساس قواعد پذیرفته شده بین‌المللی، از جمله اعلامیه جهانی حقوق بشر و کنواسیون حقوق کودک و نیز قوانین موضوعه داخلی، کودکان علاوه بر داشتن حقوق اولیه انسانی به جهت صغر سن و ضعیف و شکننده بودن در مقابل ناملایمات اجتماعی، دارای حقوق مضاعفی نیز هستند که از آن جمله می‌توان به حمایت از این قشر در قانون کار اشاره نمود.
ماده 79 قانون کار، اشتغال به کار کودکان زیر 15 سال را ممنوع دانسته است البته کارگران شاغل در کارگاه‌های خانوادگی که کارفرمای آنها، همسر یا بستگان و خویشاوندان نسبی درجه یک باشند، مشمول قانون کار نیستند در نتیجه حداقل سن کار در مورد چنین کارگرانی رعایت نمیشود.
بر اساس قانون کار، اگر یک کارفرما کودک زیر 15 سال را به کار بگیرد، متخلف خواهد بود و برای نخستین بار مجازات نقدی، بار دوم مجازات نقدی و حبس و بار سوم علاوه بر این موارد،کارخانه یا کارگاه پلمپ و پروانه کار فرد متخلف ابطال خواهد شد.
خوال در ادامه افزود: از سوی دیگر ماده 84 قانون کار پیش‌بینی کرده است که در مشاغل و کارهایی که ماهیت آن برای سلامتی یا اخلاق کارآموزان و نوجوانان زیانآور است، حداقل سن کار 18 سال تمام خواهد بود که تشخیص این امر با وزارت کار و امور اجتماعی است.
کودکان کار از دیدگاه جامعه‌شناسی
«فرشته نوری»کارشناس امور آسیب‌دیدگان اجتماعی اداره بهزیستی شهرستان سنندج هم معتقد است؛ پایین بودن سطح فرهنگی خانواده‌ها و نیاز اقتصادی منجر به شکل‌گیری پدیده آسیب‌های اجتماعی شده است.
از جمله دیدگاه‌های ضعیف و محدود و سطح خلاقیت پایین و خودپنداری منفی که منجر به گرایش به پذیرش آسیب‌های اجتماعی از جمله اعتیاد، طلاق و در پی آن کودکان کار و خیابانی را شکل می‌دهد.
نوری در ادامه افزود: آسیب‌های اجتماعی فعلی در آینده تسلسل پیدا خواهند کرد و چه بسا پیامدهایی حادتر و پایه برای تداوم کودکان کار، تداوم آسیب‌ها و مشاغل کاذب خواهد بود، چه بسا این کودکان در آینده آمادگی پذیرش آسیب‌های بسیار بدتر از جمله تجاوز، رفتارهای نابهنجار جنسی، بهره‌کشی از کودکان کار و وضعیت بدتر از وضعیت فعلی به وجود خواهند آورد.
راهکار پیشنهادی
این کارشناس امور آسیب دیدگان اجتماعی اداره بهزیستی شهرستان سنندج اضافه کرد: دولت می‌تواند با اختصاص درآمدهایی برای رسیدگی به وضعیت اقشار آسیب‌دیده و همچنین اشتغال‌زایی و تصویب قوانین مدافع حقوق زن و کودک تا حدی از تداوم و گسترش این شاخه از آسیب‌های اجتماعی جلوگیری کند.
وی تصریح کرد: با توجه به اینکه هرگونه بهره‌کشی از کودکان کار به عنوان سرمایه‌های انسانی کشور مذموم و ناپسند است، امید است که قوانین حمایت از اطفال و نوجوانان از جمله بیمه کودکان، به سرعت اجرایی شود تا بتوان چرخه خشونت علیه کودکان را کم کند و جهان را به جای امن‌تری برای آنها تبدیل کند.
انتهای پیام/2330/87/ی
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
