به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری فارس، بیست و دومین برنامه از سلسله پیش رویدادهای همایش بین‌المللی «افول آمریکا؛ روند گذشته و تحولات آینده» با عنوان «مفهوم شناسی افول قدرت های بزرگ» به میزبانی پژوهشکده مطالعات راهبردی در تهران برگزار شد.
در ابتدای این نشست، «مهدی شاپوری» با اشاره به نظریه افول و ظهور قدرت‌ها، گفت: «نظریه‌های افول قدرت بر این باور هستند که قدرت نظامی برای قرار گرفتن در جایگاه قدرت حائز اهمیت است، اما هیچ قدرت نظامی بدون برخورداری از قدرت تولید و ثروت نمی‌تواند جایگاه برتر نظامی و قدرت خود را در عرصه بین‌الملل حفظ کند.»
شاپوری در ادامه با اشاره به رابطه قدرت اقتصادی و افول یک کشور گفت: «وقتی کاهش بازدهی اقتصاد و فناوری اتفاق می‌افتد، زمینه افول قدرت فراهم می‌آید. قدرت‌ها برای حفظ قدرت نظامی نیازمند توانمندی در تولید، فناوری و به طور کلی قدرت اقتصادی هستند.»
وی افزود: «اگر بخواهیم سنجشی برای جایگاه قدرت‌ها در نظر داشته باشیم، باید به تمامی جنبه‌های قدرت و ابعاد آن توجه کنیم. یک قدرت برتر یا هژمون باید از جنبه‌های قدرتی یعنی قدرت اقتصادی، فناورانه، قدرت ارتباطی و گفتمانی برخوردار باشد تا به قدرت فراگیر دست پیدا کند.»
مهدی شاپوری همچنین گفت: «ممکن است قدرت‌ها از جنبه‌هایی از قدرت برخوردار باشند، اما از قدرت در دیگر جنبه‌ها برخوردار نباشند و همین موضوع آنها را از دسترسی به قدرت فراگیر بازمی‌دارد و نمی‌توانند یک نظم فراگیر و جهانی که برای دیگر قدرت‌ها جذاب باشد شکل دهند.»
وی در ادامه به مسائلی که زمینهساز افول یک قدرت هستند اشاره کرد و گفت: «در اکثر نظریه‌های ظهور و افول قدرت‌های بزرگ در اثر همان عواملی رخ می‌دهد که موجب صعود قدرت می‌شود. قدرت اقتصادی و نظامی و فناورانه همان طور که موجب برخورداری از قدرت می‌شود، اگر کاهش یابند زمینه ساز افول فراگیر قدرت خواهند شد. باید در نظر داشته باشیم میزان و کیفیت افول نسبی است و در مقایسه با دیگران سنجیده می‌شود.»
«یاسر نورعلیوند» به عنوان دومین سخنران این نشست با اشاره به وضعیت سنجی گذشته و حال توزیع قدرت در نظام بین‌الملل، گفت: «وقتی صحبت از توزیع قدرت در نظام بین‌الملل می‌شود، پای قطبیت به میان می‌آید. توزیع قدرت یک موضوع کلیدی در ساختار بین‌الملل است، چراکه در وضعیت آنارشیک نظام بین‌الملل میزان قدرت‌ها و نظام توزیع قدرت است که مناسبات میان کشورها را تبیین می‌کند. در صحبت از نظام توزیع قدرت، نظریه‌های واقع‌گرا و نوواقع‌گرا مطرح هستند.»
نورعلیوند در ادامه با اشاره به اینکه منابع قدرت از نظامی‌گری به سوی سایر منابع تغییر کرده گفت: «ما امروزه با پدیده متنوع شدن منابع قدرت مواجه هستیم و معیار قدرتمند بودن از نظامی‌گری به سوی سایر منابع قدرت تغییر کرده است؛ یعنی چون گذشته، تنها قدرت نظامی، تعیین‌کننده قدرت برتر نیست. چالش‌ها و تحولات جدید باعث شده است که منابع دیگر قدرت مانند فناوری، حیاتی باشد.»
وی افزود: «در این محیط امنیتی جدید همچنین تهدیدهای قدرت هم متنوع شده‌اند و از گسترش تسلیحات کشتار جمعی، چالش‌های زیست‌محیطی و تروریسم تا مهاجرت پناه‌جویان، به تهدیدهایی برای قدرت بدل شده‌اند. این مسئله باعث شده است ساختار غیر قطبی، جایگزین ساختار قطبی قدرت شود. این چالش‌ها، بدون مرز، نامتقارن و غیر وابسته به دولت‌ها هستند.»
یاسر نورعلیوند در ادامه با اشاره به نشانه‌های افول آمریکا در عصر فعلی گفت: «موضوعی که باعث شده است ضعف‌ها و کاستی‌های ابرقدرتی آمریکا پس از جنگ جهانی و در شرایط کنونی نمایان شود این است که آمریکا بیش از روی آوردن به الگوی رهبری، به الگوی سلطه روی آورده است در حالی که در این شرایط غیر متمرکز و غیر قطبی، الگوی رهبری بهتر جواب می‌دهد. این وضعیت یعنی عدم وجود ائتلاف که در تحریم تسلیحاتی ایران باعث شد آمریکا تنها بماند. در چنین شرایطی، دولت‌ها می‌بایست با مناسبات جدید، درباره حفظ و اعمال قدرت اقدام کنند.»
در پایان نشست نیز، «محمود یزدان فام» به عنوان آخرین سخنران و مدیر نشست، با اشاره به الگوهای مناسبات قدرت و تأثیر آن بر افول و ظهور دولت‌ها، گفت: «بر اساس هویتی که برای خودمان قائل هستیم، مناسبات ارتباطی اهمیت و جایگاه فوق العاده‌ای در نظام قدرت دارد. چهار نوع الگوی مناسبات قدرت در جهان یعنی نظم امپراطوری، نظم هژمونیک، نظم دموکراتیک و نظم موازنه قدرت بر روابط بین‌الملل حاکم است که جهان‌نگری هر قدرتی مبتنی بر یکی از این چهار الگو، می‌تواند جایگاهش در مناسبات بین‌المللی قدرت را تعیین کند.»
وی همچنین گفت: «مناسبات قدرت در سطح ملی، می‌تواند منشأ افزایش یا افول قدرت باشد. اگر در سطح ملی با یک اجماع روبرو باشیم، قدرتی را به همراه می‌آورد که در مشروعیت و کارآمدی قدرت ریشه دارد. هرقدر مشروعیت و کارآمدی افزایش یابد، افزایش قدرت را به دنبال خواهد داشت.»
یزدان فام در ادامه برخی نشانه‌های افول آمریکا را برشمرد و افزود: «در چهار سال اخیر، آمریکا در سطح مناسبات ملی با مشکلات ملی مواجه بوده است و آن بنیان‌هایی که بر آنها متکی بود دچار چالش جدی شده است. هرقدر مناسبات قدرت از حالت دموکراتیک و دوسویه خارج شود زمینه افول بیشتر قدرت را فراهم می‌آورد. در نظم برون ساختاری و فراملی هم همین طور است.»
مدیر این پیش‌همایش به عامل دیگری که موجب افول آمریکا شده اشاره کرد و گفت: «نظم لیبرال از دو منظر با دو چالش روبرو شده است؛ نخستین عامل ضعف این الگو، عاملان و قائلان آن هستند که از این نظم کنار کشیده و عدول کرده‌اند. عدول از نظم لیبرال، موقعیت آمریکا و جایگاه گفتمانی‌اش را با چالش مواجه کرده است و البته یکی از عوامل افول آمریکا را باید در همین مورد جست و جو کرد.»
وی افزود: «اکنون ایالات متحده، نظم مورد تاکید خودش را با خدشه و چالش روبرو ساخته است. امروزه ما چون به نوعی جایگزین دقیق و توانمندی در اختیار نداریم و نظم مسلط هم رو به افول رفته، جهان با یک نوع بی‌نظمی و سردرگمی روبرو شده است. نظم‌های جایگزینی نیز که ارائه می‌شود هیچ کدام از توانمندی جایگزینی برخوردار نیستند و اکنون دچار یک سرگشتگی در نظام بین‌المللی هستیم.»
گفتنی است همایش بین‌المللی «افول آمریکا؛ روند گذشته و تحولات آینده» به همت پژوهشکده مشترک شهید صدر (ره) دانشگاه جامع امام حسین (ع) و دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام، و با همکاری بیش از بیست دانشگاه و نهاد پژوهشی در تاریخ ۶ آبان ماه برگزار خواهد شد. علاقه‌مندان می‌توانند جهت کسب اطلاعات بیشتر، به تارنمای همایش به نشانی www.usdecline.info و صفحات مجازی دبیرخانه همایش در رسانه‌های اجتماعی به آدرس usdecline @ مراجعه نمایند.
انتهای پیام/
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
