به گزارش خبرگزاری فارس از تبریز، در آستانه «روز ملی حافظ» کتاب «نقش آذربایجان در تکوین و پیشبرد حوزه‌های حافظپژوهی» با همکاری مرکز حافظ‌شناسی، در بستر مجازی این مرکز برگزار شد.
سیصد و سی و دومین نشست علمی مرکز حافظ‌شناسی و کرسی پژوهشی حافظ، به بررسی و نقد کتاب «نقش آذربایجان در تکوین و پیشبرد حوزه‌های حافظپژوهی» تالیف «دکتر یحیی نورالدینی اقدم» پرداخت و علاوه بر نقد فنی و محتوایی کتاب، نقش پژوهشگران آذربایجانی در نسخه‌شناسی، تصحیح و شرح دیوان حافظ نیز مورد بررسی قرار گرفت.
حافظپژوهی در آذربایجان، با «هویت ملی» پیوند دارد
نورالدینی اقدم، مولف کتاب، در این نشست، با بیان اینکه شعر حافظ، از زمان سرایش، همواره مورد توجه اهل معنا و معرفت بوده‌است، افزود: حافظپژوهی در آذربایجان، صرفاً یک امر تفننی نیست، بلکه با هویت‌جویی و ساحت ملی دوران معاصر پیوند دارد.
وی ادامه داد: فارغ از گرایش‌های قومی و زبانی باید گفت، پژوهشگران آذربایجانی در کنار سایر محققان ایران‌زمین، ارادت ویژه‌ای به حافظ داشته‌اند، اما متاسفانه تاکنون، مجموع این دریافت‌ها و پژوهش‌ها، به شکل تاریخی و انتقادی تدوین و ارزیابی نشده بود.
نورالدینی اقدم بیان کرد: انگیزه من از تالیف کتاب حاضر، یک اقدام عملی برای جبران بخشی از این کاستی بوده‌است. به دنبال این بودم که ادای دینی داشته باشم به بزرگان حافظپژوهی آذربایجان و در این راستا، دو نگاه کلی را مد نظر داشته‌ام. اول، حافظپژوهی از منظر «هویت ایرانی» و دوم، از منظر »تحقیقات ادبی».
نقش شهریار و علامه‌طباطبایی(ره) در سیر حافظپژوهی
این محقق ادبی، با تقسیم دوره‌های حافظپژوهی به سه دوره مختلف اظهار کرد: دوره اول حافظپژوهی در آذربایجان، از زمان «ابوطالب‌خان تبریزی» (1166 ه.ش) تا 1320 ه.ش است. در این دوره مرحوم «سیدعبدالرحیم خلخالی» نسخه معروفی را گرد آورده که سال 1306 به چاپ رسیده‌است. این تصحیح ارزشمند، بنای نسخه معروف «غنی و قزوینی» است.
وی دوره دوم را مربوط به «سال 1320 تا پیروزی انقلاب اسلامی» خواند و افزود: در این دوره تامل‌های حافظ‌پژوهان، بیشتر، به ادراک زمینی و انسانی شعر حافظ می‌پردازد و مباحث قدسی و آسمانی کمتر است. «مقدمه‌ای بر حافظ‌شناسی» و «مکتب حافظ» اثر «مرحوم دکتر منوچهر مرتضوی» استاد نامی تبریزی، مهم‌ترین اثر پژوهشی این دوره است. همچنین «شرح سودی بر حافط» اثر شادروان «دکتر عصمت ستارزاده» نخستین شرح کامل دیوان حافط به شمار می‌رود.
نورالدینی اقدم با بیان اینکه در این دوره، حافظ پژوهشی آذربایجان دو نگاه متفاوت دارد، گفت: نگاه اول، مربوط به پژوهشگرانی است که نگاه ادبی به شعر حافظ داشته‌اند و دیگری بزرگانی چون استاد شهریار و مرحوم علامه‌طباطبایی(ره) که عوالم روحی و عرفانی حافظ را مد نظر داشته‌اند.
وی یادآور شد: مرحوم دکتر سلیم نیساری، مرحوم دکتر رشید عیوضی و مرحوم دکتر بهروز ثروتیان، پیش‌بَرَنده‌های نسخه‌پژوهی آذربایجان در دوره معاصر به شمار می‌روند.
این پژوهشگر ادبی، دوره سوم حافظپژوهی را مربوط به «پیروزی انقلاب اسلامی تا سال 1394» دانست و افزود: این دوره، دوره پختگی و بلوغ تحقیقات حافظ‌پژوهانه است و من در کتابم، نام 15 شخصیت سرآمد این دوره را ذکر کرده‌ام.
وی ادامه داد: از منظر اندیشه دینی و نگاه عرفانی و فلسفی به شعر حافظ، برداشت‌های علامه‌طباطبایی(ره)، علامه جعفری(ره)، استاد سید یحیی یثربی، جایگاه ممتاز دارد.
وی «مکتب حافظ» اثر استاد دکتر مرتضوی را اولین گام در حافظ‌پژوهی‌های نوین خواند و متذکر شد: این اثر، نقش بنیان‌گذارانه در جریان حافظپژوهی دارد.
حافظ ارادتمند آذربایجان است
در ادامه این نشست، دکتر علیرضا مظفری، استاد زبان و ادبیات فارسی، تاکید کرد: حافظ‌پژوهان آذربایجان، به ابعادی از شعر حافظ توجه کرده‌اند که چه بسا حافظ‌پژوهان خراسان و فارس، عنایتی به آن‌ها نداشته‌اند.
وی با بیان اینکه شناخت حافظ و آذربایجان، یک شناخت دوسویه است، تصریح کرد: مردم آذربایجان، از دیرباز شیفته هنر شاعری حافظ بوده‌اند و در مقابل، حافظ، آذربایجان را به خوبی می‌شناسد.
به گفته این پژوهشگر، غزل‌هایی نظیر «عراق و فارس گرفتی به شعر خوش حافظ/ بیا که نوبت بغداد و وقت تبریز است» یا «ای صبا گر بگذری بر ساحل رود ارس» نشان دهنده ارادت حافظ به خطه آذربایجان است.
دکتر مرتضوی، نقطه عطف جریان حافظپژوهی است
همچنین دکتر بهادر باقری، استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی، نیز به نقش بسزای آذربایجان در تعاملات و تحولات فکری و فرهنگی ایران، اشاره کرد و گفت: در عرصه ادبی، بزرگانی چون دکتر رشید عیوضی، علامه جعفری، دکتر سلیم نیساری و دکتر عباس زریاب خویی، حق سترگی بر گردن مباحث ادبی، به ویژه حافظپژوهی دارند.
وی با بیان اینکه اگر خطه آذربایجان، تنها «دکتر مرتضوی» را داشت، بر حق عظیم این خطه بر جریان آذربایجان‌پژوهی کافی بود، اذعان کرد: امروز مباحث حافظپژوهی به دو دوره قبل و بعد از مرحوم دکتر مرتضوی تقسیم می‌شود.
کتاب «نقش آذربایجان در تکوین و پیشبرد حوزه‌های حافظپژوهی» تالیف «دکتر یحیی نورالدینی اقدم» برگرفته از رساله دکترای این محقق بوده و در 374 صفحه توسط نشر بخشایش، منتشر شده‌است.
20 مهر، در تقویم رسمی کشور، به عنوان «روز ملی بزرگداشت حافظ» ثبت شده است.
انتهای پیام/60002/ر
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
