صنایع و ریزگردها عامل اصلی آلودگی هوای اصفهان/ کاهش تردد خودروها اثر چندانی بر شرایط ندارد

به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، در روزهایی که جهان درگیر همه‌گیری کروناست، آلودگی هوای شهر اصفهان عاملی شده تا تنفس از پشت ماسک برای مردم سخت‌تر شود.

آلودگی هوا که پیش از این با آغاز فصل زمستان و در پی پدیده وارونگی هوا تشدید می‌شد امسال از همان بهار شرایط دشواری را برای مردم ایجاد کرد و هوای اصفهان به گواه گزارش اداره کل حفاظت از محیط زیست استان اصفهان در بیشتر روزها «ناسالم برای گروه‌های حساس» و یا «ناسالم برای عموم» بوده است.

درحالی بازهم در نیمه پائیز ۹۹ هوای اصفهان روزهای نارنجی و قرمز را تجربه می‌کند که پیش از این هربار در روزهای آلوده منع رفت و آمدها برای مقابله با آن اتخاذ می‌شد ولی اکنون با وجود محدودیت‌های کرونایی و کاهش سطح ترددها در سطح شهر، مردم بازهم شاهد بازگشت غول سیاه آلودگی بر سر نصف‌جهان هستند.

کوروش خسروی، رئیس مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر اصفهان پیش از این عنوان کرده بود: اوج آلودگی هوای شهرها و کلانشهر در فصل زمستان به ویژه در دی ماه است و به اشتباه خودروها عامل اصلی آلودگی هوا عنوان می شود در حالی که  ۴۰ درصد آلودگی شهرها در آن فصل سرد سال ناشی از سیستم گرمایش منازل است.

همانطور که عضو شورای شهر اصفهان نیز به آن اشاره کرده معرفی خودروها به عنوان منبع اصلی آلودگی در زمستان صحیح نیست و آلودگی اصلی ناشی از سیستم‌های گرمایش است، حال سؤال اینجاست که در نیمه اول امسال که به دلیل محدودیت‌های کرونایی ترددها کاهش یافت و سیستم‌های گرمایشی غیرفعال بودند چرا آلودگی هوا تا این اندازه مشهود بود؟

محمدرضا طلایی، مدیر گروه پژوهشی آلودگی هوا در پژوهشکده محیط زیست دانشگاه اصفهان، در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در اصفهان عنوان کرد: گزارش نهایی منابع آلاینده هوای اصفهان تا ده روز آینده به شهرداری اصفهان تحویل خواهد شد که بعد از آن امکان رسانه‌ای شدن نتایج وجود دارد.

مدیر گروه پژوهشی آلودگی هوا در پژوهشکده محیط زیست دانشگاه اصفهان ادامه داد: ویژگی شهر اصفهان این است که در بسیاری از روزهای سال شاهد پدیده وارونگی دماست اما ارتفاع آن تغییر می‌کند، علاوه بر آن شهر اصفهان مرتفع است و این دلیل دیگری می‌شود تا فاصله شهر تا ارتفاعی که وارونگی در آن اتفاق می‌افتد به کمتر از ۱۰۰ متر برسد.

خودروها نقش زیادی در آلودگی اصفهان ندارند

وی افزود: موضوع بعدی که در شرایط فعلی اثرگذار است تولید آلاینده‌هاست، برای مطالعه دقیق‌تر آلاینده‌ها را به پنج دسته تقسیم می‌کنند که مهم‌ترین آن‌ها در آلودگی هوا پارامتر PM 2.5 است، این پارامتر که میزان ذرات ریزگزد با قطر ۲.۵ میکرون را تعیین می‌کند در بسیاری از مواقع مرز هشدار را هم رد می‌کند اما این به معنای وضعیت مشابه در سایر آلاینده‌ها نیست.

طلایی تصریح کرد: خودروها تأثیر چندانی بر پارامتر PM ندارد، تأثیر آلایندگی خودروها بر میزان مونواکسید کربن و VOC (ترکیبات آلی فرار) است، علاوه بر این خودروها تأثیری بر پارامتر اکسیدهای گوگرد هم ندارند چرا که سوخت خودروها در اصفهان یورو ۴ است.

مدیر گروه پژوهشی آلودگی هوا در پژوهشکده محیط زیست دانشگاه اصفهان افزود: گازوئیل تولید شده در پالایشگاه اصفهان به میزان ۲ میلیون لیتر در روز نیز از نوع یورو ۴ است که تحویل شرکت واحد می‌شود پس اتوبوس‌های شرکت واحد که بیشترین خودروهای دیزلی شهر را تشکیل می‌دهند سوخت مناسبی را مصرف می‌کنند چرا که میزان گوگرد در گازوئیل یورو ۴ بسیار کم است در صورتی که اگر سوخت آن‌ها یورو ۴ نباشد غلظت گوگرد در آن‌ها به ۵ هزار میلی‌گرم در لیتر برسد.

صنایع و ریزگردهای فرار  عامل اصلی آلودگی هوای اصفهان

وی یادآوری کرد: پس در پاسخ به این سؤال که چرا با وجود کاهش تردد خودروها در دوران کرونا همچنان شاهد آلودگی هوا هستیم باید گفت عامل آلودگی هوا میزان PM 2.5 است که خودروها نقش چندانی در آن ندارند و منشأ آن‌ها آلودگی ناشی از فعالیت صنایع و ریزگردهای فرار (Fugitive) است.

طلایی گفت: منشأ ریزگردهای فرار در بیرون از اصفهان است که بر اساس رفتار جریان‌های هوایی به اصفهان می‌رسند، اطراف اصفهان تالاب‌هایی داریم که خشکیده‌اند و حتی ممکن است منبع آلایندگی خارج از کشور باشد، این مسأله بسیار شایع است به عنوان مثال یکی از شهرهای بندری شمال انگستان به مدت یک ماه درسال درگیر ریزگردهایی است که از ۳ هزار کیلومتر آن طرف‌تر در شمال آفریقا به آن جا می‌رسند و شرایط را بحرانی می‌کنند.

ضرر فقر ناشی از تعطیلی صنعت کمتر از زیان آلودگی محیط زیست نیست

مدیر گروه پژوهشی آلودگی هوا در پژوهشکده محیط زیست دانشگاه اصفهان خاطرنشان کرد: منابع درونی سیستم باید با اجرای سناریوهایی محدود شوند، ما نمی‌توانیم منابع را صفر کنیم چون صفر کردن منابع آلایندگی به معنای تعطیلی یک فعالیت اقتصادی است که اقتصاد را منقبض می‌کند و آثار فقر ناشی از این انقباض بر سلامت انسان کمتر از زیان آلایندگی نیست.

وی افزود: موضوع اصلی در مسأله آلایندگی مدیریت است، به این معنا که منابع را طوری تنظیم کنیم که آلایندگی را به حداقل برسانیم و در عین حال این به حداقل رساندن منجر به زیان اقتصادی شدید نشود.

طلایی در پاسخ به این سؤال که استفاده از تجهیزاتی مانند فیلترها تا چه اندازه می‌تواند مؤثر باشد، بیان کرد: استفاده از این تجهیزات می‌تواند بسیار اثرگذار باشد اما باید به هزینه‌های این اقدامات نیز توجه کرد، به عنوان مثال فیلترهای الکترواستاتیک بین ۵۰۰ هزار تا ۴ میلیون دلار است و در برخی موارد ممکن است هزینه این تجهیزات از خود فرآیند گران‌تر باشد، حال مجبور کردن صنعتی که خودش مشکل اقتصادی دارد به هزینه در امر محیط زیست سخت است.

مدیر گروه پژوهشی آلودگی هوا در پژوهشکده محیط زیست دانشگاه اصفهان اضافه کرد: اجرای طرح‌های زیست محیطی برای صنایع و اعمال فشار بدون حمایت از آن‌ها به جایی نمی‌رسد و باید برنامه مبتنی بر واقعیت ارائه کرد.

حل مشکلات با راهبرد مدیریت بحران پاسخگو نیست

وی اظهار کرد: نمی‌توان بدون توجه به مسائل اقتصادی برای محیط زیست برنامه‌ریزی کرد، اگر فعال اقتصادی را وادار به کاری خارج از توان بکنیم آن صنعت یا تعطیل خواهد شد یا به فریب کارشناسان رو خواهد آورد، تصمیم‌گیری در این حوزه‌ها آسان نیست، یک سال است که در شهری در آلمان روی اثرات اقتصادی طرح زوج و فرد مطالعه می‌شود اما در کشور ما تصمیم‌گیری‌ها کیفی و غیرکمی است و مدیریت از جنس مدیریت بحران است.

طلایی در پایان یادآور شد: نیاز است تا از کارشناسان فنی در فرآیند تصمیم‌گیری شود و از نگاه بخشی و تک‌بعدی خودداری کرد تا در طول زمان بتوانیم مشکلات حوزه محیط زیست را حل کنیم.

ابلاغ نتایج تحقیقات دانشگاهی برای کاهش آلودگی هوا

پیش از این و در اوایل مهر ماه جاری منصور شیشه‌فروش، مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان نیز در این باره گفته بود: ۲ تحقیق جامع توسط دانشگاه‌های اصفهان و صنعتی اصفهان درباره سیاهه انتشار گازهای اصفهان و بازنگری در برنامه جامع کنترل کیفی هوای اصفهان انجام شد که اداره کل حفاظت محیط زیست موظف به ابلاغ نتایج این تحقیقات به دستگاه‌های اجرایی مرتبط برای استفاده از آن جهت کاهش آلودگی هواست.

وی به قانون هوای پاک که سال ۹۶ تصویب شده اشاره و اضافه کرد: در این قانون وظیفه هر دستگاه اجرایی درباره آلودگی هوا مشخص شده و بر اساس همین قانون، برنامه‌ریزی لازم برای پاییز و زمستان امسال صورت گرفته است.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان با بیان اینکه اصفهان دارای هوای خشک و نیمه خشک با میزان بارندگی پایین، حدود ۱۳ هزار واحد صنعتی و کارگاهی، ۲ هزار واحد سنگبری، کوره‌های آجرپزی متعدد، نیروگاه‌های تولید برق و ۲ میلیون دستگاه خودرو و موتور سیکلت است، تاکید کرده بود: همه این موارد شرایط و ظرفیت زیادی برای افزایش آلایندگی هوا در این استان ایجاد می‌کند.

آدرس غلط درباره آلودگی هوای اصفهان

به گزارش فارس، در فروردین ماه امسال هم علی‌رغم تعطیلی مدارس و کاهش رفت و آمد مردم به واسطه محدودیت‌های کرونایی، بازهم به طرز ناباورانه ای چند روزی هوای اصفهان آلوده شد؛ در سال ۹۸ نیز فقط ۲۰ روز هوای نصف‌جهان پاک بود.

این در حالی است که همیشه آلودگی هوا بر گردن ماشین‌های شخصی می‌افتاد که در روزهای کم تردد کرونایی باز هم هوای اصفهان به مرحله ناسالم رسیده است اما طبق مطالعات صورت گرفته در مورد وضعیت کیفی هوای اصفهان حدود ۱۲ درصد منشا آلودگی سهم خودروهاست.

بر اساس همین مطالعات صورت گرفته حدود ۶۷ درصد از آلایندگی هوای اصفهان مربوط به صنایعی است که کمتر در مورد آن‌ها صحبتی می‌شود. حال مشخص نیست چرا در این زمینه اقدام شفافی صورت نمی‌گیرد و همواره تعطیلی مدارس و ادارات به عنوان راه حل‌های مقطعی و غیرموثر کنترل آلایندگی، سر لیست اقدامات بوده است.

انتهای پیام/۶۳۱۱۳/ص۳۰/م