عضو فرهنگستان زبان فارسی: قانون منع کاربرد اسامی بیگانه را دور می‌زنند

خبرگزاری فارس ـ نفیسه اسماعیلی: محمدرضا ترکی، عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی و از اساتید برجسته ادبیات در گفت‌وگو با خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس درباره استفاده نکردن تولیدکندگان ایرانی از اسامی و نام‌های فارسی برای تولیدات خود و رواج اسامی غربی اظهار داشت: واقعیّت تلخی است که بخشی از جامعه ما دچار «خودکم‌بینی فرهنگی» شده است و نمادها و کلمات فرنگی را زیباتر از نمادها و کلمات فارسی می‌بیند.

* مراتبی از این بیماری خودکم‌بینی در برابر فرهنگ بیگانه

وی ابراز داشت: این خودکم‌بینی را همه‌جا می‌توان دید. از مقام مسئولی که در مصاحبه‌هایش واژگان فرنگی را ردیف می‌کند تا آن شرکت خودروسازی که علی‌رغم اعتراض فرهنگستان زبان و ادب فارسی و بسیاری از دلسوزان با هزار دوز و کلک اسم فرنگی «کوئیک» را روی خودرو تازه‌تولیدش می‌گذارد، تا فلان شرکت تولیدکننده محصولات لبنیات و بیسکویت و...که اجناسش فقط در داخل مصرف می‌شود، امّا اصرار دارد که اسم محصولش را با حروف درشت انگلیسی روی بسته‌بندی کالایش بنویسد، یا آن وزارتخانه محترمی که برای تدریس درس‌ها به انگلیسی در دانشگاه‌ها زمینه‌سازی می‌کند و به مقالات انگلیسی استادانش، بیشتر از مقالات فارسی آن‌ها افتخار می‌کند و آن تولیدکننده کیف و کفش مدارس که علائم انگلیسی را اگر می‌توانست روی پیشانی بچه‌های مردم هم نصب می‌کرد تا آن بوتیک‌داری که به اسم فرنگی مغازه‌اش پز می‌دهد و....همه دچار مراتبی از این بیماری خودکم‌بینی در برابر فرهنگ بیگانه هستند.

* تولیدکننده ترجیح می‌دهد مابه‌التفاوت هزینه تبلیغ یک نام خارجی را بدهد

این عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی خاطرنشان کرد: ما در تبلیغات تجاری تلویزیون عادت کرده‌ایم هنرپیشه‌های موبور و چشم‌رنگی را ببینیم که در فضای تزئینات خانگی غربی به ما لبخند می‌زنند و کالاهایی را که ظاهر و نامی فرنگی یا شبه‌فرنگی دارد به ما معرفی کنند. در این تبلیغات که معمولاً تقلیدشده از تبلیغات بازرگانی خارجی است، چطور می‌توان انتظار داشت اسامی ایرانی وصله ناجور نباشد و به دل بنشیند؟ ظاهراً بالا بردن تعرفه نام‌های فرنگی هم تأثیر زیادی ندارد و تولیدکننده ترجیح می‌دهد مابه‌التفاوت هزینه تبلیغ یک نام خارجی را بدهد و زیر بار یک نام ایرانی، حتی اصیل و زیبا هم نرود.

*  برخی اعمال سلیقه‌ها هم باعث سرگردانی مراجعه‌کنندگان به این بخش‌ها می‌شود

ترکی در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه قانون منع کاربرد اسامی و اصطلاحات بیگانه یا اجرا نمی‌شود یا ناقص اجرا می‌شود یا راه‌هایی برای دور زدن آن وجود دارد که برخی آن‌ها را یاد گرفته‌اند، توضیح داد: یکی از مشکلات وزارت ارشاد این است که متقاضیان نام‌های تجاری فرنگی را متوجه کند که به سراغ برخی نام‌ها نروند. برخی اعمال سلیقه‌ها هم باعث سرگردانی مراجعه‌کنندگان به این بخش‌ها می‌شود.

وی اضافه کرد: متأسفانه بخشی از جامعه ما به نوعی «تبعیض نژادی پنهان» مبتلا شده است. آیا در دوران پیشاکرونا برخورد ما با یک توریست فرنگی با برخورد ما با یک گردشگر خارجی، اما غیرفرنگی با اینکه چه‌بسا آن جهانگرد غیرفرنگی سود بیشتری به اقتصاد ما می‌رساند، یکسان بود؟

* بخشی از جامعه ما، حتی از میان واژگان فارسی به نام‌هایی ابراز علاقه می‌کند که طنین فرنگی داشته باشد

این استاد ادبیات بیان کرد: تقریباً یک‌ قرن است که «از مابهتران فرنگی»، از طریق تبلیغات مختلف سمعی و بصری، از جمله جاذبه‌های هالیوود و غیرهالیوود، به ما زیباتر و باهوش‌تر و بافرهنگ‌تر و انسان‌تر و زبان این «اَبَرانسان» و واژگان او از زبان خودی ارزشمندتر و خوش‌آهنگ‌تر شناسانده شده و بخشی از جامعه ما، حتّی از میان واژگان فارسی به نام‌هایی ابراز علاقه می‌کند که طنین فرنگی داشته باشد.

ترکی گفت: در این وانفسا، رسانه‌ها و فضای مجازی به وظایف فرهنگی خودشان عمل نمی‌کنند و بعضی‌ها کمر بسته‌اند که به هر بهانه و حتی بدون بهانه، هر روز گوشه و کنایه‌ای به فرهنگستان زبان فارسی بزنند و با ایجاد شایعات و جوسازی‌های عجیب ‌و غریب، مانع تأثیرگذاری فعالیت‌های این سنگر زبان فارسی بشوند. بخشی از کسانی هم که به زبان فارسی غیرت نشان می‌دهند، تنها رگ غیرتشان در برابر کلمات عربی که ده‌ها سال است حضورشان در فارسی هر روز کم‌رنگ و کم‌رنگ‌تر شده و خطری برای فارسی محسوب نمی‌شوند، می‌جنبد و از سیل اصطلاحات فرنگی ککشان هم نمی‌گزد!

* وظیفه نخبگان خصوصاً دانشگاه‌ها و رسانه‌ها در حفظ زبان فارسی و خط فارسی

عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی ابراز داشت: در این اوضاع و احوال نخبگان ما، خصوصاً دانشگاه‌ها و رسانه‌های ما وظایف سنگینی در حفظ زبان فارسی و خط فارسی که بسیار آسیب‌پذیرتر هم هست، به عهده دارند.

در راستای نامگذاری غیرفارسی بر کالاهای تولید داخل گزارش فارس را اینجا بخوانید. همچنین نظرات مخاطبان درباره موضوع نامگذاری فارسی را اینجا  و گفت‌وگوی فارس با محمدرضا شرفی خبوشان و علیرضا قزوه را با همین موضوع، اینجا و اینجا ببینید.

انتهای پیام/