به گزارش خبرگزاری فارس، استعفای رضا ملک زاده، معاون تحقیقات وزارت بهداشت، چند روزی است که دوباره موضوع طب سنتی را روی زبان ها انداخته. ملک‌زاده در میان بخشی از جامعه پزشکی به‌عنوان نماد مخالفت با طب سنتی شناخته می‌شد و شیوع کرونا باعث شد نام او در رسانه‌ها نیز به دلیل همین مخالفت‌ها تکرار شود.
ملک‌زاده البته چهره ناشناخته‌ای برای رسانه‌ها نبود. او از سال ۶۹ تا پایان دوره نخست دولت هاشمی رفسنجانی در سال ۷۲ وزیر بهداشت بود. طرح کنترل جمعیت و حذف کلیه امتیازات دولتی مربوط به فرزند چهارم به بعد، از مهمترین اقدامات او در قامت وزیر بهداشت بود. ملک‌زاده از ابتدای دولت روحانی در سال ۹۲ در جایگاه معاون وزیر بهداشت قرار گرفت اما ظاهرا زور کرونا آنقدر زیاد بود که در کمتر از یک سال توانست به دوره ۷ ساله معاونت او پایان دهد؛ چراکه ملک‌زاده مخالف سرسخت طب سنتی بود اما تحقیقات جهانی بیانگر دستاوردهای طب سنتی در مقابله با کرونا بود.
از تاریخ تاسیس دانشکده‌های مرتبط با طب سنتی در ایران حدود یک دهه گذشته است اما هنوز اثر محسوسی از حضور این طب در نظام سلامت کشور دیده نمی‌شود. نه دسترسی مناسبی به پزشکان متخصص در این حوزه وجود دارد، نه بیمارستان‌های مستقلی برای آن تاسیس شده و نه داروهای آن تحت حمایت بیمه هستند. اما جدای از اینکه مسئولین بهداشت و درمان ما چقدر به طب سنتی اعتماد دارند، مردم ثابت کرده اند که حساب ویژه ای بر روی طب سنتی، بالاخص در مواجهه با کرونا باز کرده‌اند. این را از سر به فلک کشیدن قیمت دارچین و زنجبیل و لیمو در اوایل کرونا می‌توان فهمید. همچنین اینکه اخیرا اعلام شد ۴۰ درصد از تماس گیرندگان با سامانه ۴۰۳۰ در خصوص دارو های طب سنتی سوال می‌کنند.
طب سنتی چین هم‌اکنون قریب به ۵۰ درصد بار بهداشت و درمان آن کشور را بر دوش می‌کشد
البته متخصصین طب سنتی از همان روزهای اول شیوع کرونا تا امروز، ۹ ویدئو کنفرانس مشترک با متخصصین طب سنتی چین برگزار کرده‌اند. چین به‌عنوان اولین کشور درگیر این بیماری همه‌گیر، هرچند در ابتدا اطلاعات دقیقی از این ویروس نداشتند اما امروز به خوبی توانسته اند آن را کنترل کنند. جالب است بدانید که طب سنتی چین هم‌اکنون قریب به ۵۰ درصد بار بهداشت و درمان آن کشور را بر دوش می‌کشد و حتی در بحران همه‌گیری کووید ۱۹ هم از پروتکل‌های درمانی مبتنی بر آن طب، به بهترین وجه استفاده شده است. البته در اوایل کار، در خود چین هم مقاومت‌هایی درباره استفاده از طب سنتی وجود داشت و تنها حدود ۴۰ تا ۴۵ درصد به آنها اجازه می‌دادند تا در روند درمان ورود کنند و در کنار پزشکی رایج کارهایی انجام دهند. اما کم‌کم به این نتیجه رسیدند بیمارانی که از داروی گیاهی در کنار داروهای شیمیایی استفاده می‌کنند کیفیت زندگی‌شان بالاتر است و مرگ و میر کمتری دارند. امروز میزان همزمانی استفاده از داروهای گیاهی و روش‌های رایج به بیش از ۹۰% رسیده و بنا به گزارش‌های اعلام شده، در تمام مراکزی که این دو درمان توام استفاده شده میزان مرگ و میر به صفر نزدیک شده است.
اساتید طب سنتی در ابتدای شیوع کرونا اعلام کردند که باید ضمن بالا بردن ایمنی بدن، با استرس مقابله کرد
طب سنتی ایرانی کجای کار نظام درمان ماست؟
در ایران با شیوع ویروس کرونا اساتید طب سنتی بیانیه ای صادر کردند که باید با بالا بردن ایمنی بدن به وسیله توصیه های طب سنتی با کرونا مقابله کنیم. مهمترین توصیه های این بیانیه راهکار هایی برای حفظ آرامش و بالا بردن ایمنی بدن بود.
پژوهش های علمی البته از قبل از ورود ویروس به ایران شروع شده بود اما با ورود ویروس و آغاز همه گیری این سیاست تغییر کرد و علاوه بر پژوهش باید برای مقابله فوری هم راهکار هایی استفاده می‌شد. زیرا خط مقدم مقابله با این ویروس منحوس نیاز به دارو و روش های درمانی داشت.
به گفته دکتر رضایی زاده، رییس دانشکده طب ایرانی دانشگاه تهران، ابتدا وزارت بهداشت طی بخشنامه ای به مراکز طبی اعلام کرد: بر اساس حدس و گمان منطقی و شواهدی از سازوکار اثرهای احتمالی، هر دارویی فکر می‌کنید ممکن است موثر باشد را استفاده کنید. اما پس از یک ماه و با استناد به مصوبه قانونی اخلاق پزشکی، این بخشنامه لغو شد.
البته تا آن زمان به متخصصان طب ایرانی اجازه ورود به درمان بیماران کرونا داده نمی‌شد. چراکه به گفته دکتر زرگران، مشاور بین‌الملل دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت، موضع وزارت بهداشت در باره طب سنتی «پژوهش» بود و «مداخله» فقط بعد از پژوهش‌ها مجاز دانسته می‌شد.
این نوع تصمیم‌گیری وزارت بهداشت، هرچند در ظاهر منطبق بر قوانین بود اما با رویه‌های جهانی در مواجهه با یک بیماری ناشناخته و همه‌گیر تفاوت داشت. درواقع، اغلب کشورها در چنین شرایط بحرانی هر آنچه داشتند و یا حدس می‌زدند که به کار می‌آید، وارد کارزار مبارزه با بیماری کرده بودند.
بالاخره در ۵ فروردین، وزیر بهداشت در پیامی به اهمیت و لزوم استفاده از طب سنتی برای مقابله با کرونا اشاره کرد. دو نکته مهم در پیام وزیر وجود داشت؛ اول اینکه طب سنتی جایگزین طب مدرن نیست و این دو باید درکنار هم مورد استفاده قرار بگیرند. دوم اینکه جایگاه شیادانی که ایجاد وهن می‌کنند از طب سنتی جداست.
پس از صحبت های وزیر بهداشت، در تاریخ ۱۱ فروردین دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت، و انجمن علمی طب سنتی ایران با انتشار فراخوانی، از متخصصان طب و داروسازی ایرانی و پزشکان و پیراپزشکان داوطلب، برای مقابله با کرونا دعوت به همکاری کرد.
اقدامات رسمی در بهره‌گیری از طب سنتی در مبارزه با کرونا حدود ۶ هفته پس از ورود بیماری به کشور کلید خورد
روز ۹ اردیبهشت مشاور وزیر بهداشت از تدوین اولین برنامه تدابیر پیشگیرانه و درمان های کمکی طب ایرانی به بیماران کرونا و ابلاغ آن به معاونت‌های مرتبط در وزارت بهداشت و روسای دانشگاه‌ها و دانشکده‌های علوم پزشکی سراسر کشور خبر داد. دو هفته بعد، سازمان بسیج فراخوان بررسی ایده‌های پژوهشی مقابله با کرونا در کمیته طب سنتی این سازمان را اعلام کرد.
پس از گذشت چند روز دکتر رضایی زاده، رئیس دانشکده طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت ۱۷ طرح پژوهشی طب سنتی، کد اخلاق گرفته اند. البته بیش از ۲۰۰ ایده به وزارت بهداشت رسیده بود که تنها ۶۸ مورد آن در قالب طرح پژوهشی ارائه شده بودند. وزارت بهداشت هم همچنان بدون در نظر گرفتن شرایط بحرانی کشور، با حذف ایده‌های بدون پروپوزال از روند تحقیقات، فقط روش‌های روتین پژوهشی را مورد توجه قرار داد. در نهایت فقط ۱۷ طرح مجوزهای لازم برای انجام کار آزمایی بالینی و کد اخلاقی (IRCT) را دریافت کرد.
کم‌تحرکی وزارت بهداشت در حوزه طب سنتی باعث شد سازمان بسیج به میدان بیاید
برای به میدان آوردن طب سنتی، همه به میدان می‌آیند
در میانه کم‌تحرکی معاونت تحقیقات وزارت بهداشت، شخص وزیر بهداشت در ۱۳ مرداد ماه جلسه‌ای با حضور سرپرست دفتر طب ایرانی وزارت بهداشت و مسئولین این حوزه برگزار کرد. او در این جلسه با تاکید بر لزوم تقویت صنعت داروهای گیاهی، از دانشمندان طب سنتی خواست که به مبحث کووید۱۹ ورود کنند. اما ظاهرا این جلسات هم درمانی برای کم‌توجهی مدیران وزارت بهداشت به طب سنتی نبود.
ماجرا به مجلس هم کشیده شد. در روز یکشنبه ۱۹ مرداد انتخابات اعضای هیئت رئیسه فراکسیون طب سنتی برگزار و زاکانی به‌عنوان رئیس این فراکسیون انتخاب شد. سه روز بعد، نامه‌ای با ادبیات غیرمتعارف با امضای دکتر ملک‌زاده منتشر شد که در آن ضمن ارتجاعی خواندن مکتب طب ایرانی، کار اغلب افرادی که تحت عنوان طب سنتی به کار مشغولند، موجب شرمساری قلمداد شده و زمینه علمی آنان زیر سؤال رفته بود. به‌فاصله کوتاهی از نامه مذکور، بیانیه‌ای هم منتسب به تعدادی از انجمن‌های علمی، در فضای مجازی با عنوان «اعتراض انجمن‌های علمی گروه پزشکی به طب سنتی و پدیده شوم شبه‌علم» منتشر شد.
این موضوع، واکنش رؤسای دانشکده‌های طب ایرانی را در پی داشت. آنها طی نامه‌ای به وزیر بهداشت از او خواستند: در شرایط کنونی و در اوج درگیری سیستم پزشکی کشور در نبرد با کووید۱۹، بزرگان و مدیران ارشد بر طبل تفرقه نکوبند و زمینه وفاق و همدلی جامعه پزشکی را فراهم سازند.
در روز دوم شهریور حسینعلی حاجی دلیگانی، نماینده مردم شاهین شهر، در تذکری به وزیر بهداشت، خواستار تحقیق و پژوهش درباره تاثیر طب سنتی و اسلامی در پیشگیری و درمان بیماری کرونا شد.
روز یازدهم شهریور ماه، بالاخره خبر خوشحال کننده ای منتشر شد. رئیس دانشکده طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی تبریز از نتایج مثبت آزمایش دو داروی طب سنتی در زمینه درمان کرونا در آذربایجان‌شرقی خبر داد. این دو دارو یکی مربوط به بیماران بدحال بستری و دیگری در خصوص پیشگیری و نیز درمان بیماران سرپایی بود.
اما این تحقیقات جسته و گریخته، متناسب با ابعاد پیچیده بیماری کرونا در کشور نبودو در آخرین روز مهرماه، زهرا شیخی رئیس کمیته طب سنتی ایرانی کمیسیون بهداشت مجلس نامه‌ای به رئیس جمهور نوشت و در آن ضمن برخی گلایه ها از اهمیت ندادن به طب سنتی، خواستار تشکیل کارگروه طب سنتی ایرانی شد. رئیس جمهور پس از چهار روز به وزیر بهداشت درخصوص نامه خانم شیخی دستور به اقدام داد.
دستور رییس جمهور به وزیر بهداشت درباره تشکیل کارگروه طب سنتی ایرانی در ستاد ملی مبارزه با کرونا
آبان خوش خبر برای طب سنتی
در تاریخ ۸ آبان دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری گیاهان دارویی و طب سنتی معاونت علمی گفت از ۲۵۰ طرح تحقیقاتی مصوب دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور که کداخلاق و کد IRCT را گرفته‌اند، ۶۷ طرح، طرح‌های طب سنتی، طب مکمل و گیاهان دارویی است. او گفت بسیاری از این طرح‌ها روی تعداد بالایی از بیماران تست شده است و جواب‌های مثبتی در برخی پارامترهای تسریع بهبودی داده است. باتوجه به اینکه تعداد اعضای هیئت علمی طب ایرانی حدود سه دهم درصد کل هیئت علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور است، این میزان طرح (یک‌چهارم کل طرح‌ها) برای مقابله با کووید۱۹، نشان دهنده اهتمام این متخصصان برای رفع مشکل بزرگ جهانی کرونا بود.
بالاخره این تلاش ها به ثمر نشست و در ۱۴ آبان‌ماه وزارت بهداشت رسما اعلام کرد ۴ داروی گیاهی مؤثر در درمان کرونا مجوز تولید کسب کردند. این داروها عبارت بودند از:
۱- اسپری دهانی PHR 160
۲- شربت موکوزیفت حاوی عصاره آبی میوه دو گیاه
و دو مورد فراورده دیگر که مصوبه کمیسیون اخذ کرده اند، ولی هنوز برای آن ها مجوز موقت صادر نشده است:
۳- فرآورده شربت تولیدی با نام اظهار شده استاپ سیویر (نام فرآورده تایید نهایی نشده است)
۴- فرآورده شربت با نام اظهار شده آنوال اس (نام فرآورده تایید نهایی نشده است)
نخستین مرکز خدمات طب سنتی ایران ویژه بیماران کرونایی افتتاح شد
مدتی کمی از خوشحالی مردم نگذشته بود که در ۱۸ آبان‌ماه خبر دیگری مبنی بر راه‌اندازی مرکز ارائه خدمات طب سنتی برای بیماران کرونا در فضای رسانه ای پخش شد. این مرکز در دانشکده طب سنتی دانشگاه شهید بهشتی و با همکاری دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت تشکیل شد که در آن ویزیت حضوری و مشاوره تلفنی به وسیله متخصصین طب ایرانی انجام می‌شود.
اما ظاهرا آبان قصد داشت همه اخبار خوش مرتبط با طب سنتی را یکجا در خود جای بدهد. در ساعات پایانی آخرین روز آبان و در آستانه آغاز بزرگترین محدودیت‌های کرونایی کشور بود که خبر استعفای دکتر ملک‌زاده از معاونت تحقیقات وزارت بهداشت منتشر شد. ملک‌زاده که در تمام مدت فعالیت خود در وزارت بهداشت، هیچ‌گاه از مقابله با طب سنتی و ابراز آن ابا نکرده بود، این بار در نامه خود، رسما یکی از دلیل استعفایش را «ادغام طب سنتی در نظام شبکه بهداشت و درمان» عنوان کرده بود. هرچند که بسیاری از کارشناسان، ملک‌زاده را از موثرترین افراد در اتخاذ تصمیمات غلط مرتبط با کرونا می‌دانند و استعفای او را روشی برای فرار از پاسخگویی قلمداد کردند، اما به‌هر حال می‌توان پیش‌بینی کرد که با جدایی او از وزارت بهداشت، مسیر حرکت برای متخصصان طب سنتی هموارتر شده و حالا می‌توان چشم انتظار دستاوردهای بیشتری در مقابله با کرونا بود.
انتهای پیام/
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
