به گزارش خبرگزاری فارس از بجنورد، استان خراسان شمالی از جمله استانهای با پایه روستانشینی است که شغل افراد به امور کشاورزی و دامداری وابستگی دارد.
به گواه آمارهای ارائهشده، خراسان شمالی بیش از ۲ میلیون رأس دام سبک و حدود ۶۰ هزار رأس دام سنگین دارد که استفاده از این ظرفیت همواره باید موردتوجه مسئولان کشوری و استانی باشد تا ظرفیتی چنین مهمی در کشور از دست نرود.
براساس آخرین آمار اعلامشده از سوی مرکز آمار، خراسان شمالی طی سال ۹۸ در رتبه ۶ تولید سرانه گوشت قرمز در کشور بوده، بهنحویکه سرانه تولید گوشت قرمز در این استان ۱۷.۷۸ کیلوگرم و بیش از ۷ کیلوگرم از میانگین سرانه کشور نیز بالاتر بوده است.
گفتنی است، در ردههای نخست تولید سرانه گوشت قرمز استانهایی نظیر ایلام، اردبیل، چهارمحال و بختیاری، قزوین و سمنان قرار دارند.
طبق آمار سازمان جهاد کشاورزی استان در خراسان شمالی به تفکیک ۲ میلیون و ۱۲ هزار رأس دام سبک شامل گوسفند و بز، ۷۹ هزار رأس دام سنگین از جمله گاو و گوساله، ۲ هزار و ۴۰۰ نفر شتر و هزار رأس اسب وجود دارد.
از سوی دیگر بر اساس اعلام دامپزشکی خراسان شمالی، طی شش ماهه نخست امسال ۳۳ هزار و ۵۳۸ رأس دام سبک، ۳ هزار و ۵۱۲ رأس دام سنگین در ۸ کشتارگاه دام استان کشتار شده که بالغبر هزار و ۷۲۱ تن گوشت قرمز استحصال شده و در همین مدت بیش از ۲۰۰ هزار رأس دام سبک و سنگین نیز از استان خارج شده که توانمندی استان در پرورش دام را نشان داده است.
سراشیبی سقوط در انتظار دامداریهای خراسان شمالی
رضا ریحانی، ازجمله دامداران خراسان شمالی است که با اعتراض نسبت به وضعیت دامداریهای استان تصریح کرد: گرانی نهادههای دامی از یک سو و نایاب شدن نهادههای دولتی باعث شده تا دامداری در خراسان شمالی صرفه اقتصادی نداشته باشد.
وی با هشدار نسبت به آینده دامداریهای خراسان شمالی طی ماههای آینده گفت: نهادههای دولتی به قیمت آزاد در بازار به فروش میرسد و این امر باعث شده تا هماکنون دامداران به عرضه دامهای مولد خود در بازار اقدام کنند که این امر زنگ خطری برای آینده دامپروری استان است.
مسئول کارگروه اشتغال قرارگاه پیشرفت و آبادانی خراسان شمالی ادامه داد: شبکه توزیع نهاده در خراسان شمالی بسیار نامناسب است و درحالیکه با اعلام مسئولین بهاندازه نیاز دامداران استان نهاده وارد خراسان شمالی شده اما همچنان کمبود نهاده در استان وجود دارد.
ریحانی با تأکید بر اینکه توزیع این نهادهها بر عهده جهاد کشاورزی استان است، گفت: چرا دامدار وقتی از جهاد کشاورزی نهاده میخواهد به او نمیدهند و میگویند باید از کارخانه خوراک دام تهیه کنی؟ وقتی به این کارخانه نیز میرود پاسخ میدهند که نهادهها آزاد است درحالیکه محتویات اصلی خوراک دام فقط دولتی وارد میشود.
این دامدار با اشاره به ارسال نهادهها از جهاد کشاورزی به کارخانه تولید خوراک دام، بیان کرد: کارخانه نیز به دامدارانی که رابطههای خاص دارند نهاده تحویل میدهد و بقیه را باقیمت آزاد به فروش میرسانند.
عدم صرفه اقتصادی دامداری و دامپروری در خراسان شمالی بهصورت سنتی دو راه را پیش پای مسئولان استانی قرار میدهد، نابودی این صنعت در استان یا تغییر مسیر پرورش دام بهخصوص سبک در خراسان شمالی.
مسئولان قرارگاه پیشرفت و آبادانی در راستای انجام وظایف محوله در مسیر توسعه زندگی روستایی اقدام به طراحی مسیری در راستای پرورش بهصرفه دام سبک انجام دادهاند.
اصلاح نژاد، اصلاح مسیر حیات دامداریها است
محسن پولادی، نماینده قرارگاه پیشرفت و آبادانی استان در گفت و گو با خبرنگار فارس گفت: این قرارگاه با شناسایی و تحت پوشش قرار دادن چند نقطه محروم خاص در هر استان، اقدام به رفع نیازهای معیشتی با ایجاد شغل و توانمندسازی میکند بهنحویکه هماکنون اصلاح نژاد دام سبک در خراسان شمالی و همچنین برخی زمینههای شغلی دیگر توانسته تا با مدلی، مردم را علاقهمند به حرکت در راستای تولید باکیفیتتر کند.
وی افزود: در این طرح طی یک پروسه دوساله با تهیه سرمایه در گردش و تأمین نژادهای اصلاحی برای چندقلوزایی و همزمان سازی زایش، دامدار به سود قابلتوجهی در شرایط فعلی میرسد و دام ارزشمندتری را روانه بازار میکند، بهطور مثال دامدار شاهد افزایش راندمان زایش گوسفندان خود از ۶۰ تا ۷۰ درصد معمول به ۱۱۰ تا ۱۵۰ درصد است.
پولادی تصریح کرد: با توجه به نوع ژن این دامها و افزایش قابلتوجه تولیدات و محصولات آن، همچون قیمتهای ۵ الی ۶ برابری دامهای اصلاح نژاد شده به همراه گوشت بیشتر دامها، جبران هزینهها و همچنین ایجاد سود مناسبی را برای دامدار رقم میزند که هماکنون نیز با استقبال دامداران محلی دربخشی از روستاهای شهرستان بجنورد همراه شده است.
وی ادامه داد: طی دوسال اخیر بالغبر ۳ هزار رأس دام در استان خراسان شمالی در فرآیند اصلاح نژاد قرارگرفتهاند که آورده مالی ۱۳ میلیارد تومانی را برای دامداران داشته اما درمجموع فقط هزینهای ۴ میلیارد تومانی را ایجاد میکند.
پولادی خاطرنشان کرد: بر اساس محاسبات انجامشده قیمت گوسفندان اصلاح نژاد (میش و بره) ۴ برابر حالت معمولی ارزش دارد، درنتیجه پس از دو سال ارزشافزوده دامهای موجود بسیار افزایشیافته و دامدار با فروش آنان میتوان به درآمدی قابلتوجه دست پیدا کند.
وی همچنین به معضل خوراک دام نیز اشاره کرد و گفت: مجموعههای علمی همکار در این طرح با بررسیهای انجامشده بر روی مواد خوراکی مختلف به دنبال ترکیبی از تولیدات داخلی هستند که به توان بهجای نهادههای وارداتی از آن استفاده کرد که تاکنون به موادی همچون پودر هسته خرما و ترکیبات دیگر نیز دست پیداکردهاند که ازنظر مواد مغذی میتوانند بخش زیادی و حتی بهطور کامل جایگزین نهادههای وارداتی شوند و از سوی هزینه تمامشده برای دامدار را کاهش دهند.
لزوم پیگیری اصلاح نژاد دام در استان
محمد وحیدی، نماینده مردم ۵ شهرستان استان در مجلس با تأکید بر موضوع اصلاح نژاد دام گفت: تولید ثروت در تولید دام برای استان یکی از موضوعات مهم و ضروری است.
وی یکی از ظرفیتهای بسیار مهم در استان وجود تولید دام سبک دانست و افزود: اساس تاریخی مردم این استان که هم موقعیت جغرافیایی استان این ظرفیت را دارد و دامداران زحمتش کشیدن در سالهای اخیر فعالیتهای خوبی صورت گرفته است.
وحیدی با اشاره به اصلاح نژاد دام سبک این ظرفیت قابل تجربه برای همه دامداران در سطح استان وجود دارد که بتوانیم همظرفیت و دام را افزایش دهیم و قابلیت اصلاح نژاد در آن وجود داشته باشد هم سودآوری و تولید ثروت در تولید دام برای همیشه در استان داشته باشیم.
فقر مراتع در خراسان شمالی عامل وابستگی شدید به نهادهها
سید محمد پاکمهر، نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی به موضوع دیگری در این عرصه اشاره و اظهار کرد: فقر مراتع منجر به وابستگی دامداران به نهادهها شده است.
نایبرئیس فراکسیون محرومیتزدایی ادامه داد: به دلیل اینکه بخش زیادی از نهادههای دامی وارداتی است افزایش قیمت دلار بهطور مستقیم بر قیمتگذاری آن اثرگذار است.
رئیس مجمع نمایندگان خراسان شمالی تصریح کرد: افزایش قیمت گوشت متناسب با افزایش قیمت نهادهها نیست و باوجود بیش از ۲.۵ میلیون دام در خراسان شمالی نهادههای دامی باید بهدست دامداران واقعی برسد.
ضعف فرآوری مشکل دیگری در خراسان شمالی
یکی از علل اصلی فروش و خروج دام بهصورت زنده از خراسان شمالی را میتوان نبود زیرساختهای فرآوری گوشت در استان دانست. نه تنها خراسان شمالی در زمینه فعالیت کارخانههای فرآوری بسیار ضعیف است بلکه استان در کشتار دام موردنیاز خود نیز با مشکل مواجه بوده است.
بهصورت کلی ۹۳ واحد صنایع تبدیلی و تکمیلی در بخش کشاورزی خراسان شمالی وجود دارد که هماکنون ۵۰ درصد آن فعال، ۲۵ درصد نیمه فعال و ۲۵ درصد راکد است.
از این تعداد فقط ۱۲ واحد مربوط به فرآوردههای لبنی، ۹ واحد خوراک دام و طیور و چهار کشتارگاه صنعتی دام و طیور است. با در نظر گرفتن فعالیت ۵۰ درصد آن و نیمه فعال بودن ۲۵ درصد دیگر و منهای کشتارگاههای مرغ، تقریباً سهم کارخانههای فرآوری گوشت و لبنیات در استان تقریباً هیچ است.
عبدالله یوسفی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان درباره گفت: استان خراسان شمالی از نظر واحدهای صنایع تبدیلی و تکمیلی حوزه دامی بسیار فقیر است و تنها یک کشتارگاه صنعتی در استان با ظرفیت ۱۳ هزار و ۵۰۰ تن فعال است.
محمدعلی شجاعی، استاندار خراسان شمالی دراینباره خاطرنشان کرد: با توجه به وضعیت اقلیمی پیشران اقتصادی استان بخش کشاورزی است که دام سبک یکی از داشتههای خوب این بخش است.
وی با تأکید بر نیاز استان به توسعه صنعت کشاورزی و دام سبک و سنگین، افزود: حوزه اقتصادی استانداری و سازمان جهاد کشاورزی استان در این حوزه کار کرده و شرایط ایجاد پروژههایی بااهمیت این حوزه را که موجب حل مشکلات استان و بهنوعی کشور میشود را فراهم کردهاند.
شجاعی
محمد وحیدی، نماینده مردم استان در مجلس شورای اسلامی با اشاره به سند توسعه خرسان شمالی که بر محور کشاورزی تنظیمشده بیان کرد: در ایجاد زنجیره تولید فرآوریهای زراعی و دامی در استان ضعیف عمل کردهایم.
وی افزود: از خراسان شمالی روزانه ۳ هزار دام خارج میشود و هیچ فرآوریای در استان شکل نمیگیرد لذا باید در حوزه صنعتی رویکرد ما ایجاد صنایع کوچک وابسته به صنایع بزرگ شکل بگیرد.
علیرغم هشدارهای دامداران و افراد متولی در عرصه دام نسبت به وضعیت رو به وخامت دامداریهای سبک خراسان شمالی، همچنان مسئولان به گفتاردرمانی مشغول هستند و تنها با ذکر برخی موارد کلی اقدام خاصی را در این عرصه برای کاهش هزینههای دام انجام ندادهاند درحالیکه طرحهایی ابتکاری از سوی مسئولان قرارگاههای مختلف باعث شده تا روزنه و کورسوی از امید برای احیا دامداریهای استان ایجاد شود.
به نظر میرسد دامداریهای سنتی دام سبک در استان برای آینده خود فقط دو مسیر را دارند، یا اینکه با دلخوش کردن به وعدههای مسئولان و گذران زندگی بر شیوه سابق، کمکم تضعیفشده و از بین بروند یا به سمتوسوی اقدامی نو در این راه، گام بردارند تا بتوانند با خوداتکایی نسبت به هزینهها به درآمدهای خود را کاهش دهند.
انتهای پیام/ح