«شگفت‌انگیزان» برنامه استعدادیابی بدون رقابت!/ چالش کودکان با «عصر جدید»

خبرگزاری فارس-گروه رادیو و تلویزیون: این روزها برنامه های استعدادیابی مختلفی به روی آنتن می رود. برنامه هایی که هر کدام در یک ژانر به خصوص و با محتوایی متفاوت از برنامه دیگر برای مخاطبان این روزهای تلویزیون تهیه و تولید می شوند. اما با وجود اینکه مدت هاست گروه سنی کودک و نوجوان در تلویزیون فراموش شده است، در این میان برنامه هایی انگشت شمار هستند که برای گروه های سنی کودک و نوجوان ساخته می شوند و هدفی مثل سرگرمی این گروه سنی و اهمیت دادن به آنها را دارند. یکی از این برنامه ها، «شگفت انگیزان» به تهیه کنندگی و کارگردانی حمیدرضاعطارد است که این روزها از شبکه پویا به روی آنتن می رود که گفت و گوی ما با این برنامه ساز را در ادامه می خوانید.

 

** کودکان و نوجوانان مخاطب اصلی

-همانطور که از نام شگفت انگیزان پیدا است این برنامه برای گروه سنی کودک و نوجوان از 4 تا 15 سال طراحی شده است. در هر قسمت از برنامه دو یا سه شرکت کننده نوجوان به عنوان مهمان در کنار مجری حاضر می شوند و بنا به علاقه ای که دارند، کار تخصصی یا حرفه ای که در آن کار کرده اند را به نمایش می گذارند. حال این تخصص می تواند پرورش گل و گیاه باشد یا تیراندازی با کمان و ورزشی به خصوص و ...

** عطارد:گرته برداری از «لیتل بیگ شات»

-سال ۹۶ از طرف شبکه کودک به تولید جُنگی کودکانه دعوت شدیم. برای پیدا کردن ساختار برنامه یک نمونه موفق در برنامه های خارجی را با نام (لیتل بیگ شات) را به  ما معرفی کردند. برنامه ای که هرچند موضوع آن کودکان بودند اما روی مخاطب بزرگسال هدف گذاری شده بود. برنامه ای با جذابیت بصری بالا، موضوع های جالب، خوش ریتم و پرهیجان و با ساختاری درست و همین هم باعث شده بود که خیلی از کشورهای دیگر برنامه هایی مشابه آن را بسازند.

 

-کار مطالعاتی و تحقیقاتی برنامه را در سال ۹۶ آغاز کردیم. آن برنامه را آنالیز کرده و با مهندسی معکوس مولفه های موفقیت آن را چه به جهت ساختاری و چه محتوایی بررسی کردیم تا بتوانیم بر اساس فرهنگ و اقلیم کشورمان برنامه ای را پایه گذاری کنیم که با سلیقه های کودکان ایرانی و دغدغه خانواده هایشان همخوانی داشته باشد و از طرفی در بستر چشم انداز محتوایی شبکه کودک در مقام یک رسانه مربی قرار بگیرد.

** توقف کار در مرحله پیش تولید

-بخشی از کار تحقیقاتی برنامه پیش رفت، اما چون این طرح جزو کارهای سنگین در حوزه تلویزیون محسوب می شود، به خاطر فراهم نبودن شرایط مالی مناسب کار متوقف شد. اما در سال ۹۸ از طرف مدیر شبکه نهال خانم کاظم بیگی در شبکه کودک مجدد به ما پیشنهاد شد که فصل اول این برنامه را با محدودیت های موجودی که هست روی آنتن ببریم تا در فصل های بعد شرایط مطلوب هم فراهم شود.

-این بار کار را در تابستان ۹۸ به طور جدی شروع کردیم و مسیر محتوایی و تولیدی برنامه را ترسیم کرده و عوامل به تناسب آن به ما اضافه شدند و جلسه های متعددی با حضور کارشناسان حوزه کودک برگزار کردیم. کارشناسان حوزه تربیتی و روانشناسی و رسانه به ما کمک کردند و در نهایت خط مشی اصلی برنامه تعیین شد و مولفه های دکور، مجری، پرسش ها، گفت و گوها، آیتم ها و ... برنامه را متناسب با همین خط مشی تعیین ‌کردیم.

** بچه های ما همگی «شگفت انگیزند»

-نکته دیگری که درباره این برنامه وجود دارد سن و سال شرکت کننده هایی است که به استودیوی شگفت انگیزان می آیند. گروه سنی این افراد بین ۴ تا ۱۵ سال در نظر گرفته شده است. تهیه کننده این برنامه در همین زمینه گفت: طبق نظرهای کارشناسان حوزه کودک و نوجوان مهم ترین مسئله در این گروه سنی تائید شدن بچه ها و بالا بردن اعتماد به نفس در آنها است. پس ساختار برنامه بر مبنای گپ و گفت طنازانه و ارائه توانمندی بچه ها به عنوان شگفت انگیز طراحی شد.

** در «شگفت انگیزان» چه اتفاقی می افتد؟

-هر قسمت از این برنامه با معرفی یکی از شرکت کننده ها آغاز می شود و با پرس و جوی مجری درباره کار تخصصی آنها ادامه پیدا می کند. در این میان شرکت کننده کار تخصصی خود را در مقابل دید سایرین به نمایش می گذارد و از سختی ها و مشکلاتی که برای آن کار دارد می گوید.

** موضوع های هر قسمت از برنامه چطور انتخاب می شوند؟

-به طور معمول برنامه های اینچنینی شامل بسیاری از شاخه ها و موضوع ها می شوند که بنا بر هدفگذاری اصلی برنامه باید بررسی شوند. عطارد درباره انتخاب موضوع های هر قسمت از این برنامه نیز گفت: موضوع های گسترده ای را برای برنامه های مختلف در نظر گرفتیم. از ورزش و هنر و ادبیات و کارهای علمی گرفته تا توانایی های فنی و مشاغل و حتی اموری که در خانه کاربرد دارد. از نظر ما توانایی و استعداد بچه ها در همه این امور ارزشمند و قابل تقدیر و قابل تامین است. در شگفت انگیزان بچه‌ها الگوی بچه های دیگر قرار می گیرند.

 

** آموزش فرهنگ کار گروهی در برنامه‌

-از آنجایی که در جامعه ما در حوزه کارهای جمعی مشکلات عدیده ای وجود دارد و این موضوع در همه رده های سنی نیز دیده می شود و آزاردهنده است، یکی از دغدغه های این برنامه سوق دادن بچه ها به سمت کارهای گروهی است به همین خاطر حضور بچه هایی که کارهای گروهی انجام می دهند برای ما در اولویت قرار دارد. البته در پرسش هایی که مجری با مهمان های فردی هم انجام می دهد مدام به انجام کارهای گروهی نیز اشاره می شود تا این برنامه به سهم خود در ایجاد فرهنگ کارهای گروهی در بین کودکان و آینده سازان کشور نقش‌آفرینی کرده باشد.

** «سعید شیخ زاده» گزینه مناسب اجرا

-«سعید شیخ زاده» را شاید این روزها در برنامه های متنوعی دیده باشید. او با اینکه پیشینه بازیگری دارد اما در قامت اجرا به خوبی درخشیده است و از معدود مجریان موفق این روزهای سیما است که هر برنامه ای را در هر ژانری می تواند اداره کند از مسابقه ایران گرفته تا نما به نما و مسابقه های دیگر تلویزیونی. او در «شگفت انگیزان» تنها یک مجری نیست بلکه بیشتر شبیه به همراه و دوست شرکت کننده های برنامه است. او به تناسب حضور هر شرکت کننده و سن و سال او با لحن و زبان خودش صحبت می کند و سعی می کند فضا را به سمتی ببرد که او حس غریبگی نکند. هر از گاهی با شرکت کننده ها و ابزاری که برای کارشان است شوخی می کند و فضای مفرحی را برای این افراد فراهم می کند.

** مجری ما کودکان را به خوبی می شناسد

-بر اساس خط مشی اصلی برنامه، مشخصه‌های مجری هم معلوم شد. فردی که کودک را بشناسد و ترجیحا در این حوزه فعالیت کرده باشد، به جهت چهره و صدا آنچه که مد نظر برنامه است را داشته باشد، توان بازیگری داشته که بتواند همراه شرکت کننده‌ها فضای نمایشی و طنز را خلق کند و ...

 

-بر همین مبنا لیستی مشخص شد و با تعدادی از هنرمندان وارد مذاکره شدیم. بعد از کش و قوس های فراوان با سعید شیخ زاده به توافق رسیدیم. آقای شیخ زاده تقریباً همه آنچه لازمه مجری این برنامه بود را داشت. سال ها فعالیت در حوزه کودک از بازی گرفته تا دوبله انیمیشن ها و فیلم های کودک را در کارنامه کاری خود داشت. او بازیگر توانمندی است و در حوزه صداسازی مولفه بسیار مناسبی برای خلق لحظه های نمایشی و ایجاد شور و هیجان بیشتر در برنامه بود.

** می خواستیم جنس اجرای مجری متفاوت باشد

-سعید شیخ زاده سابقه زیادی در اجرای برنامه های تلویزیونی دارد اما شرایط این برنامه بسیار متفاوت بود و می طلبید که جنس اجرای متفاوتی را هم داشته باشد. شاید اگر اغراق نکرده باشیم اجرای این برنامه شبیه راه رفتن روی لبه تیغ بود و اگر مجری اجرای متناسب با ساختار این برنامه را نداشت، مخاطب کودک او را پس می زد و تجربه تلخی برای مجری و برنامه به وجود می‌آمد. تجربه ای که برای دیگران در سال های اخیر در برنامه های مشابه به وجود آمده است و اعتبار و جایگاهشان در بین کودکان حتی در بین مخاطبان بزرگسال هم تحت‌الشعاع قرار گرفته است.

جلسه های متعددی با آقای شیخ‌زاده داشتیم و او با انگیزه و انرژی فراوان وقت گذاشت و همراهی کرد و بارها تمرین کردیم تا به آنچه مد نظر است برسیم. حالا بعد از پخش چند قسمت ابتدایی برنامه بازخوردهای بسیار زیاد و خارج از تصور نسبت به مجری برنامه داشتیم و بسیاری از خانواده‌ها اجرای او را پسندیدند و طبیعتا هرچه بیشتر پیش برویم این بازخوردها بیشتر خواهد شد و اعتقادمان این است که سعید شیخ زاده جایگاه ویژه ای بین کودکان و نوجوانان کشورمان پیدا خواهد کرد.

 

** در «شگفت انگیزان» فضای رقابتی و رای گیری نداریم

-ما از همان ابتدا در این برنامه قصد نداشتیم فضایی رقابتی را برای شرکت کننده ها ترسیم کنیم و همانطور که دیدید رای گیری هم نداریم و هیچ وقت فردی را به عنوان برتر انتخاب نمی کنیم و همانطور که از شعار برنامه مشخص است همه بچه ها شگفت انگیزند. برنامه شگفت انگیزان تلاش می کند در فضای شاد و طنازانه به طرق مختلف اعتماد به نفس بچه ها را بالا ببرد و به همه آنها بگوید تو می توانی، تو خوب و تاثیر گذاری، تو موفق هستی و موفق خواهی بود.

** محدودیتی برای حضور شرکت کننده های خارج از تهران نداریم

-ما در این برنامه مجدانه تلاش می کنیم تا فضا را به گونه ای پیش ببریم که همه بچه های هر نقطه از ایران با دیدن این برنامه انگیزه پیدا کنند و از ایستایی درآمده و تبدیل به فرد پویا توانمند و تاثیرگذار شوند. هر فردی در هر کجا با هر شرایطی که دارد می تواند تاثیرگذار و موفق باشد. لزومی ندارد حتما در شهرهای بزرگ باشند و به امکانات زیادی دسترسی داشته باشند، کافی است به شناختی از خودشان برسند، هدفشان را مشخص کنند، تصمیم بگیرند و تلاش کنند. تلاش ما بر این است که این برنامه میزبان بچه ها از سراسر کشور باشد و از همه نقطه های شهر و روستا هم برایمان فرقی ندارد و ملاکمان هم این نیست که حتما بچه ها کاری خارق العاده انجام داده باشند. کافی است کار درستی را پیش گرفته باشند و برای آن زحمت کشیده باشند و توانایی شان را خوب ارائه کنند.

 

** بچه ها باید دغدغه محور باشند

-البته ما در نقطه گذاری هایمان تلاش می کنیم بچه ها به سمتی سوق داده شوند که دغدغه محور و مسئله محور باشند. یعنی به اطراف خود خوب نگاه کنند و مسائل و مشکلات موجود را ببینند و برای رفع آنها بیندیشند و کاری انجام دهند. با این حساب یک کودک روستایی می تواند در حوزه کشاورزی، دامداری و ... توانایی خود را پرورش دهد و با یک ایده مشکلی را رفع کند و برای خود و خانواده و کشورش مفید و مثمر ثمر باشد.

** فراموش نکنیم فرزندانمان نیاز به کودکی کردن دارند

-در روزمره ها و مشغله‌های فراوان والدین خیلی اوقات شیرینی‌های کودکان نیز رنگ می بازد و شاید ریشه بسیاری از مشکلات و شکاف های بین والدین و فرزندان همین موضوع باشد. هرچند شگفت انگیزان برای مخاطب کودک و نوجوان هدف‌گذاری شده است اما تلاش می‌کند، غبار از منظر والدین نسبت به شیرینی ها و ارزش های کودکانشان بزداید و آنها را برای درک بهتر توانایی های فرزندان شان و حمایت درست از آنها ترغیب کند.

 

** نحوه حضور شرکت کننده ها در برنامه

-برای دعوت از شرکت‌کننده‌ها ابتدا تیزر فراخوانی تهیه شد و در مدت زمانی طولانی از شبکه کودک پخش شد. همزمان برای اینکه بتوانیم دامنه و تنوع توانمندی ها و استعدادهای بچه ها را وسعت دهیم لیستی از موضوعات مختلف تهیه کردیم و تلاش کردیم از طریق افراد آگاه، مجموعه های دولتی و غیر دولتی و دوستانی که در این رشته ها شناخت و آگاهی دارند به کودکان و نوجوانانی که دارای توانمندی و استعداد هستند دسترسی پیدا کنیم. همه اینها در کنار تمامی فیلم هایی که مخاطبان شبکه کودک به واسطه تیزر برنامه به آدرس معرفی شده ارسال کرده بودند توسط گروهی از کارشناسان بررسی اولیه شدند. بعد از چند مرحله مصاحبه لیست نهایی مشخص شد و به گروه اتاق فکر برنامه معرفی شدند و مرحله های بعدی هم همینطور سپری شد تا به ضبط برنامه رسیدیم.

 

** شرایط کرونا و مشکلاتی که برای کار کردن با بچه ها وجود دارد

-البته شرایط کرونا هم مانع حضور خیلی از برگزیدگان نهایی ما شد که امیدواریم در ادامه شرایط حضورشان فراهم شود. این افراد حق شان همچنان محفوظ است الان هم بعد از شروع پخش برنامه به خاطر تنوع موضوعی شرکت‌کنندگان، متقاضیان بسیار زیادی چه از طریق مبادی برنامه و همچنین رابطان برنامه به ما معرفی شده و خودشان تماس می‌گیرند و پیام می‌دهند و مدام پرسش می‌کنند که به چه طریقی می توانند با شگفت‌انگیزان مرتبط شوند و توانایی هایشان را معرفی کنند تا بتوانند به استودیو آمده و مقابل دوربین قرار بگیرد.

این کار را برای ما سخت تر می کند اما امیدواریم در ضبط های پیش رو فرصت به اکثر آنها برسد. البته ما در ابتدای راه هستیم و آغوش برنامه به روی همه بچه ها باز است و همه می توانند از راه های مشخص شده با برنامه ارتباط بگیرند و خودشان را به برنامه معرفی کنند تا شرایط و مراحل طوری پیش رود که انشالله شاید بتوانند آنها هم به برنامه شگفت انگیزان بیایند.

 

** شباهت «شگفت انگیزان» به «عصر جدید»

-همانطور که شگفت انگیزان در ساختار از یک الگوی تلویزیونی به نام (لیتل بیگ شات) بهره برده است، عصر‌جدید هم بر اساس برنامه‌های گاد تلنتی که حدود یک دهه در شبکه‌های تلویزیونی کشورهای مختلف دنیا پخش می‌شود طراحی و تولید شده است. گاد تلنت همیشه جزو برنامه‌های پر بیننده دنیا بوده و عصر جدید نمونه موفقی از این دست برنامه ها است. تا به حال در شبکه‌های مختلفی برنامه های متنوع استعدادیابی ساخته و پخش شده است، اما هیچ کدام به محبوبیت عصرجدید نبودند و شاید به همین خاطر بخواهند ما را با عصر جدید با مقایسه کنند.

 

درست است که شگفت انگیزان و عصرجدید هر دو جزو برنامه های استعدادیابی به شمار می روند، اما اگر نیم نگاهی به الگوهای این دو برنامه بیندازیم متوجه می‌شویم که هر کدام دنیای متفاوتی دارند و در یک جغرافیایی ناهمگون به سر می برند. در گات تلنت ها این طور است که اجرای توانمندی ها باید در بستر نمایشی اجرا شود و هیجانی که دیده می شود در بستر رقابت مسابقه به وجود می آید. اما در برنامه ای مثل لیتل بیگ شات رقابتی وجود ندارد و همه برنده اند و به همه به یک اندازه فرصت داده می‌شود تا خود را نشان دهند و تلاش می‌شود هیجان برنامه حاصل یک گفت و گوی جذاب و طنازانه باشد.

** تا الان فقط یک شرکت کننده مشترک با «عصر جدید» داشتیم

-در شگفت انگیزان ایجاد موقعیت های نمایشی فقط برای ایجاد فضای طنز و ایجاد بستری برای بهتر نشان دادن توانایی‌های مهمان‌های برنامه است و سعی ما بر این بوده تا خود کودک بدون هیچ آرایش و پیرایشی تخصص خود را نشان دهد تا مخاطب های تلویزیون بی واسطه با واقعیت شرکت کننده مواجه شوند. اما از آنجایی که هر دو برنامه برای تلویزیون کشورمان ساخته می شود و استعداد یکی از ویژگی‌های شرکت کننده های این دو برنامه است طبیعی است که در حوزه شرکت‌کنندگان کودک به صورت موردی مشترک هایی به وجود بیاید که تا الان یک مورد برای ما به وجود آمده است.

 

** کار کردن با بچه ها سخت است

-برنامه سازی شرایط خاص خود را دارد و طبق اصول مشخصی پیش می رود. سرما گرما روز شب فشردگی کار برنامه سازی تعریف شده است اما وقتی سوژه شما کودک می‌شود دیگر این اصول به هم می‌ریزد و تحت‌الشعاع شرکت‌کننده شما قرار می‌گیرد. کار با کودک سختی‌های خود را دارد و در کنار آن شیرینی های را هم دارد.

به عنوان مثال یکی از شرکت کننده های ما مسیر طولانی از خوزستان به تهران آمده بود و صبح به استودیو برنامه رسیدند و بعد از ظهر نوبت ضبط برنامه شان شد. به محض اینکه خواستیم ضبط را شروع کنیم شرکت کننده ما که هفت سالش بود گفت الان حوصله ندارم. ما همه گروه را چند ساعت تعطیل کردیم و گروهی که شرکت کننده های ما را حمایت می کنند مجبور شدند چند ساعت با این کودک بازی کنند تا او بپذیرد جلوی دوربین قرار بگیرد و زمانی هم که ضبط شروع شد او جلوی سن نشست دقیقا جایی که نور مناسبی نداشت و در اصلاح رنگ هم نمی توانستیم درستش کنیم.

موارد دیگری هم داشتیم که خانواده به دلیل بیماری یا مشکلات دیگری شب قبل از ضبط آمدنشان را به برنامه کنسل کردند در حالی که همه عوامل و تجهیزات هماهنگ شده بودند و ما امکان کنسل کردن را نداشتیم.

**چالش‌های گفت‌وگو کردن با بچه‌ها

-برای گفت و گو با بچه ها همیشه ملاحظاتی هست مخصوصاً برای سن خردسال و خیلی اوقات جواب مناسبی برای پرسش مجری به دست نمی آید و شرکت کننده خردسال حرف دیگری می زند و فضا را به سمت دیگری می برد و در این مواقع هوش و ذکاوت و صبر مجری خیلی مهم است. در مواجهه با کودکان و نوجوانان یکی از دغدغه ها این است که بتوانیم گفت و گو را به سمتی ببریم که شرکت‌کننده خود واقعی اش را ارائه کند نه آنچه دیگران از او توقع دارند.

 

** هدفمان طراحی دکوری شاد و کودکانه بود

-رنگ های استفاده شده، نورپردازی، تجهیزات فنی، حرکتی و آیتم های تولیدی برنامه و همه بخش های دیگر همه در راستای ایجاد فضای مفرح و شاد و طنازانه است که بتواند کودکان و نوجوانان را در یک مجال دوست داشتنی به نحوی درست معرفی کند و خود این موضوع برای افرادی که پای تلویزیون نشستند انگیزه ای شود. حتی در پشت صحنه و جایی که شرکت کننده ها می نشینند حواسمان هست که مانند مقابل دوربین، بچه ها را تکریم کنیم و برایشان ارزش قائل شویم و اصرار داریم طوری با بچه ها رفتار کنیم که حس کنند وارد فضایی شدند که برای خودشان است. خیلی اوقات پیش آمده بچه ها با استرس وارد سوله ضبط برنامه شدند قرار هم بوده سر زمان مشخصی بروند اما آنقدر به آنها خوش گذشته که ساعت ها ماندند و سر ضبط شرکت کننده های دیگر هم نشستند.

شبکه کودک به عنوان یک شبکه تخصصی جزو شبکه های پر بیننده سازمان صدا و سیما است. هرچند ما هنوز برنامه هایمان را در فضای مجازی به طور جدی آغاز نکردیم اما گفت و گو با یکی از شرکت کننده های برنامه در همان هفته اول پخش که هنوز برنامه جانیفتاده بود در فضای اینستاگرام بالای سه میلیون بازدید کننده داشت. شگفت انگیزان تازه شروع شده است و ما برنامه‌ها و اهداف گسترده‌ای داریم که الان فقط درصد کمی از آن را انجام دادیم. از مرداد ماه کار تولید متوقف شده و در حال رایزنی با شرکت کننده ها هستیم و به نتایجی هم رسیدیم و ان‌شاءالله با همراهی شبکه و مدیران ارشد سازمان و با فراهم شدن شرایط مناسب تولید برای ادامه کار و به خصوص در فصل های آینده به لطف خدا همه اهدافمان را اجرایی خواهیم کرد و امیدواریم حاصل تلاش گروه پرتعداد و کاربلد برنامه شگفت انگیزان در کنار همراهی های دوستانه و پر تلاش مدیران و عوامل شبکه کودک باعث شود موجی از پویایی در بین کودکان و نوجوانان کشور به وجود بیاید.

انتهای پیام/