برگزاری فارس ـ گروه غرب از نگاه غرب: بر اساس گزارشی که نشنال آکادمیز منتشر کرده، به نظر میرسد بیماری اسرارآمیزی که آن دسته از کارکنان سفارتخانههای آمریکا و مامورین سیا را درگیر کرده که طی چهار سال گذشته به کشورهای کوبا، چین، روسیه و چند کشور دیگر رفت و آمد داشتهاند، مایکروویو پرقدرت عامل آن باشد. کمیتهای مرکب از ۱۹ متخصص در زمینه پزشکی و سایر حوزهها به این نتیجه رسیدهاند که توان رادیوفرکانسی مستقیم و پالسی «موجهترین عامل» برای توضیح این بیماری باشد که آن را «سندروم هاوانا» نامیدهاند.
این گزارش اشاره نکرده که چه کسی در سفارتخانهها هدف قرار گرفته یا چرا هدف قرار گرفتهاند، اما فناوری پشت این تسلیحات مورد ظن کاملا شناخته شده است و تاریخ آن به مسابقه تسلیحاتی جنگ سرد بین آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی بازمیگردد. سلاحهای مایکروویو پرقدرت در اصل برای از کار انداختن تجهیزات الکترونیک طراحی شده بودند، اما همانطور که گزارشهای مربوط به سندروم هاوانا نشان میدهد، این پالسهای انرژی میتوانند به انسانها نیز آسیب برسانند.
من به عنوان یک مهندس الکترونیک و رایانه که منابع مایکروویوهای پرقدرت را طراحی میکند و میسازد، چند دهه را در زمینه فیزیک این منابع صرف و از جمله با وزارت دفاع آمریکا کار کردهام.
سلاحهای مایکروویو انرژی مستقیم انرژی را از یک منبع نیرو ـ یک پریز برق در یک آزمایشگاه یا موتور برق در یک وسیله نقلیه نظامی ـ به انرژی الکترومغناطیسی پرتوی تبدیل و آن را روی یک هدف متمرکز میکند. مایکروویوهای پرقدرت مستقیم به تجهیزات به خصوص وسایل الکترونیکی آسیب میرسانند، بیآنکه باعث کشته شدن افرادی شوند که در نزدیکی آنها حضور دارند.
یک نمونه خوب از این تجهیزات «پروژه موشک پیشرفته مایکروویو پرتوان ضد الکترونیک» (چمپ) متعلق به شرکت بوئینگ است که یک منبع مایکرویو پرقدرت است که روی یک موشک سوار میشود. نمونه دیگر«ریسپوندر عملیاتی پرقدرت تاکتیکی» (تور) است که اخیرا از سوی آزمایشگاه تحقیقاتی نیروی هوایی برای سرنگون کردن گلههای پهبادها مورد استفاده قرار گرفته است.
خاستگاههای جنگ سرد
این نوع از وسایل مایکروویو انرژی هدایت شده در اواخر دهه ۱۹۶۰ در آمریکا و شوروی ظهور یافتند. آنها با توسعه توان نوسانی در دهه ۱۹۶۰ تواناتر شدند. توان نوسانی پالسهای الکتریکی کوتاهی را تولید میکند که نیروی الکتریکی بسیار بالایی دارد که یعنی هم دارای ولتاژ بالاست ـ تا چند مگاولت ـ و هم جریانهای الکتریکی بزرگی ـ دهها کیلو آمپر ـ است. این مقدار از ولتاژی که یک خط انتقال برق دوربرد با بالاترین ولتاژ انتقال میدهد، بیشتر است و میزان جریان موجود در آن تقریبا به اندازه یک آذرخش است.
فیزیکدانان پلاسما در آن زمان متوجه شدند که اگر بتوانند برای مثال یک پرتو الکترون یک مگاولتی را با جریان ۱۰ کیلوآمپری به وجود آورند، نتیجه موجی با قدرت ۱۹ میلیارد وات یا گیگاوات است. تبدیل کردن ۱۰ درصد این قدرت موج به مایکروویوی به امواج کوتاه با استفاده از فناوری تیوپ مایکروویو استاندارد که تاریخ آن به دهه ۱۹۴۰ برمیگردد یک گیگاوات مایکروویو تولید میکند. در مقایسه توان خروجی یک اجاق مایکروویو معمولی امروزی حدود هزار وات، یعنی یک میلیون بار کمتر است.
توسعه این فناوری به آغاز یک مسابقه تسلیحاتی بین آمریکا و شوروی ـ یا یک دربی برق مایکرویو ـ انجامید. با فروپاشی شوروی در سال ۱۹۹۱ من و سایر دانشمندان آمریکایی به تسهیلکنندههای توان نوسانی روسی مثل سینوس ـ۶ دسترسی پیدا کردیم که امروزه هنوز هم در آزمایشگاه من در حال کار است. من یک دهه پرثمر از همکاری را با همکاران روسیام داشتم که به دنبال به قدرت رسیدن ولادیمیر پوتین به سرعت خاتمه پیدا کرد.
امروز تحقیقات در مایکروویوهای پرقدرت همچنان در اروپا و روسیه ادامه دارد و در چین نیز رونق بالایی پیدا کرده است. من از سال ۱۹۹۱ به این سو از آزمایشگاههایی در روسیه دیدن کردهام و از سال ۲۰۰۶ نیز از آزمایشگاههایی در چین بازدید کردهام و سرمایهگذاریهایی از سوی چین در آمریکا و روسیه انجام شده است. دهها کشور اکنون دارای برنامههای تحقیقات مایکروویو پرقدرت فعال هستند.
توان بسیار بالا، حرارت اندک
هرچند این منابع مایکروویو پرقدرت سطوح بسیار بالایی از نیرو را تولید میکنند، اما معمولا پالسهای کوتاه مکرری را تولید میکنند. برای مثال سینوس ـ۶ واقع در آزمایشگاه من یک پالس خروجی را با نظم ۱۰ نانوثانیه یا میلیاردها بار در هر ثانیه را تولید میکند. در نتیجه حتی وقتی یک گیگاوات توان خروجی تولید میکند، یک پالس ۱۰ نانوثانیهای فقط به اندازه ۱۰ ژول انرژی دارد. با در نظر داشتن این نکته، بد نیست بدانید که یک اجاق مایکروویو معمولی در یک ثانیه یک کیلوژول انرژی یا هزار ژول انرژی تولید میکند. در این اجاق معمولا ۴ دقیقه طول میکشد تا یک فنجان آب جوش بیاید که ۲۴۰ کیلو ژول انرژی برای آن مصرف میشود.
به همین دلیل است که امواج مایکروویوی که با این سلاحهای مایکروویو پرقدرت تولید میشوند، مقدار زیادی حرارت تولید نمیکنند. در نتیجه اصلا باعث نمیشوند که انسانها مثل اتفاقی که برای سیب زمینی پخته در اجاق مایکروویو میافتد، منفجر شوند.
قدرت بالا در این سلاحها مهم است، چون تولید توان بسیار بالای فوری، میدانهای الکتریکی بسیار فوری را به وجود میآورد که بر اساس ریشه مربع قدرت اندازهگیری میشود. این حوزههای الکتریکی بالا هستند که میتوانند وسایل الکترونیکی را مختل کنند و به همین دلیل است که وزارت دفاع به این وسایل علاقهمند است.
چگونه بر انسان تاثیر میگذارند
نشنال آکادمیز گزارش میدهد که امواج مایکروویو پرقدرت از طریق پدیدهای موسوم به «اثر فری» بر انسان اثر میگذارد. به این ترتیب که سر انسان به عنوان یک آنتن گیرنده برای امواج مایکروویو در طیف فرکانس پایین گیگاهرتز عمل میکند. پالسهای مایکروویو در این فرکانسها میتواند باعث شنیدن اصواتی در انسان شود که یکی از علائم گزارش شده از سوی پرسنل آمریکایی است که در معرض این امواج قرار گرفتهاند. سایر علائم گزارش شده سندروم هاوانا در میان کسانی است که از آن رنج میبرند؛ شامل سردرد، تهوع، از دست رفتن شنوایی، احساس سبکی و مسائل شناختی.
این گزارش اشاره میکند که وسایل الکترونیکی در طول این حملات مختل نمیشوند که نشان میدهد سطوح توان مورد نیاز برای ایجاد اثر فری، پایینتر از حدی است که برای حمله به وسایل الکترونیکی نیاز است. این میتواند به این دلیل باشد که سلاح مایکروویو پرقدرت در فاصله بیشتری از اهداف قرار دارد. بر اساس قانون مربع معکوس، با زیاد شدن فاصله، توان به شدت کاهش پیدا میکند که یعنی یکی از این وسایل میتواند سطح نیرویی را در هدف تولید کند که برای اثرگذاری بر وسایل الکترونیکی خیلی پایین خواهد بود، اما میتواند باعث به وجود آمدن اثر فری شود.
روسها و چینیها قطعا دارای قابلیتهای منابع مایکروویو پرقدرت میدانی نظیر آنها که به نظر میرسد در کوبا و چین به کار رفتهاند هستند. حقیقت آنچه عملا برای پرسنل آمریکایی در کوبا و چین اتفاق افتاده ـ و دلیل آن ـ احتمالا همچنان یک راز باقی میماند، اما فناوری که بیش از همه احتمال دارد در آن نقش داشته باشد از کتابهای درسی فیزیک بیرون آمده و نیروهای نظامی جهان همچنان به ساخت و توسعه و به کارگیری آن ادامه میدهند.
نویسنده: ادی اشمایل اوغلو (Edl Schamiloglu) استاد مهندسی الکترونیک و رایانه در دانشگاه نیومکزیکو
برای مراجعه به منبع مطلب از این لینک استفاده کنید.
انتهای پیام/