وضعیت تأسف‌بار «قلعه کُمیز» به‌عنوان نماد تمدن در رودان

به گزارش خبرگزاری فارس از رودان، دانیال سالارنسب فعال فرهنگی و اجتماعی در یادداشتی به پیشنه، تاریخ، عظمت و لزوم توجه متولیان امر به قلعه کمیز که این روزها وضعیت نابسامانی دارد، پرداخته است.

تاریخ دقیق ساخت این بنا به روشنی مشخص نیست ولی آنچه بر اساس متون تاریخ شهادت می‌دهند این قلعه از زمان ایلخانیان وجود داشته است هر چند مردمان این دیار به تاریخی بیش از این باور دارند و بر این عقیده‌اند بانویی به نام کُمَیِز که به‌دلیل لیاقت، گوی سبقت را از برادران خود ربوده بود این بنا را ساخته و سال‌ها در آن حکمرانی کرده است، اما اگر بخواهیم بر اساس متون ثبت شده صحبت کنیم این قلعه بیش 600 سال است که ساخته شده است و در 10 دیماه سال 1381 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

این قلعه که در فاصله 12 کیلومتری دهبارز مرکز شهرستان رودان قرار دارد بر فراز صخره سنگی خودنمایی می‌کند، این قلعه که بیش از 1000 متر زیربنا دارد و با چهار برج محافظت می‌شود به انضمام حصار اطرافش مساحتی حدود 18 هکتاری دارد.

کارکردهای قلعه

این قلعه که مرکز حکم‌رانی شهرستان رودان در صده‌های گذشته بوده است به جز مقر حکومت، کارکرد دفاع از مردم را نیز داشته است. در زمان‌هایی که اشرار و راهزنان در منطقه جولان می‌دادند مردم شب‌ها را از بیم غارتگران به قلعه پناه می‌بردند و شب‌ها را در آنجا سپری می‌کردند و این راز محوطه بسیار بزرگ و دیوارهای بلند آن بوده است که تقریبا تمام مردم را در زمان غارتگری‌های راهزنان یا فاتحان نجات می‌داد.

ویژگی‌های برجسته

همان‌طور که عنوان شد این قلعه بر روی صخره‌ای بنا شده که ارتفاع زیادی گرفته است به گونه‌ای که تمام دشت رودان را به نظاره ایستاده است و در قسمت شرقی این قلعه در فاصله حدود 4 کیلومتری، کوه‌های بلندی وجود دارد که به نوعی حصاری طبیعی برای قلعه لحاظ می‌شده، بجز ارتفاع، چهار برج بلند و دیواره قلعه بی‌شک مهم‌ترین ویژگی قلعه، چاهی است که در وسط آن قرار دارد، این چاه به جز تامین آب شرب مردم در زمان‌هایی که در محاصره طولانی‌مدت قرار داشت نقش دیگری هم داشته است، از پایین این چاه کانال افقی به سمت کوه‌ها حفر شده است و در زمانی که قلعه در حال سقوط بوده، مردم و مبارزان از این کانال بطور مخفیانه به بیرون قلعه می‌رفتند و غارتگران پس از فتح با قلعه خالی از سکنه مواجه می‌شدند.

در زمان آقامحمدخان قاجار وقتی دولت مرکزی سرگرم فتوحات در قفقاز بود شیوخ عمان موقعیت را مغتنم شمرده و به مرزهای جنوبی کشور یورش می‌برند و طی قراردادی ننگین میان شاه قاجار و شیوخ عرب، منطقه جنوب ایران شامل؛ جنوب استان فارس، استان بوشهر، استان هرمزگان و جنوب استان کرمان به این شیوخ اجاره می‌دهند و یکی از این شیوخ در قلعه کمیز مستقر بوده است، پس از قیام مردم جنوب که مردم رودان نیز نقش پررنگی در آن داشته‌اند و علیه این حکام ظالم به رهبری شیرعلی قیام می‌کنند به گفته منابع تاریخی، بزرگترین کشاکش در پشت حصارهای این قلعه شکل می‌گیرد و مجاهدان که از راز کانال مخفی قلعه و بی‌اطلاعی اجنبی‌ها آگاه بودند، شبانه به قلعه وارد می‌شوند و دشمن را تارومار می‌کنند.

ما برای حفظ قلعه چه کرده‌ایم؟

این بنا به جز ثبت در آثار ملی و مرمت بخش بسیار کوچکی از آن در سال‌های 90 و 91 و نصب یک تابلو، هیچ اقدام قابل ملاحظه‌ای بر روی آن انجام نشده است.

از سوی دیگر وجود اماکن عمومی روستای قلعه کمیز مانند زمین فوتبال، آرامستان و غسالخانه در محدوده این قلعه به آن آسیب بیشتری را متحمل کرده است که مشخص نیست چگونه در محدوده یک اثر ملی این ساخت‌ و سازها شکل گرفته است و از دیگر سو در حریم قله و بخشی از آن کشاورزی و باغات وجود دارد که بی‌شک نظارت نهادهای مسؤول را زیر سؤوال می‌برد.

این نکته حائز اهمیت است که طی سال‌های پیش در محدوده این قلعه، آثار باستانی زیادی کشف شده است که سازمان‌های مسؤول باید نقش پررنگ‌تری را در زمینه انتقال این مکان‌ها عمومی و خصوصی از حریم قلعه ایفا نمایند.

انتهای پیام/۸۸۰۵۹