به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، یکی از طرح‌های بیژن زنگنه وزیر نفت که در دولت یازدهم مطرح شد، طرحی با عنوان بومی‌سازی 10 قلم کالای استراتژیک در صنعت نفت بود که این طرح در سال 93 با هدف حمایت از ساخت داخل و پوشش خلاءهای تکنولوژیک در حوزه تجهیزات مورد نیاز صنعت نفت مطرح شد.
این 10 قلم کالای اساسی شامل تجهیزات سرچاهی و درون چاهی، پمپ‌های مربوط به چاه، مته‌های حفاری، شیرهای کنترلی، انواع لوله‌ها، الکتروموتورها، ماشین‌های دوار، فولادهای آلیاژی، ابزارهای اندازه‌گیری و ساخت پیگ هوشمند بودند.
در این بین هر چند تصمیم وزارت نفت مبنی بر بومی‌سازی 10 قلم کالای اساسی نفت تصمیم درستی بوده است، اما عملا در فضای اجرایی کمتر اقدام تاثیرگذاری برای همراه کردن دستگاه‌های دولتی برای حمایت از تولیدکنندگان داخلی صنعت نفت انجام شده است.
یکی از 10 قلم کالای اساسی صنعت نفت مته‌های حفاری است که در مصاحبه محمدمهدی توسلی‌خواه مدیرعامل شرکت ابزار برقی به عنوان یکی از شرکت‌های تولیدکننده مته‌های PDC به بررسی چالش‌های موجود در مسیر ساخت داخل این محصول و میزان موفقیت در بومی‌سازی این محصول پرداخته خواهد شد.
مشروح مصاحبه به شرح زیر است:
*22 درصد از دانش فنی ساخت مته‌های PDC بومی‌سازی شده است
فارس: دانش فنی لازم برای تولید چگونه به دست آمد؟ آیا انتقال تکنولوژی از شرکت خارجی صورت پذیرفت یا مهندسی معکوس کردید؟
توسلی‌خواه: انتقال تکنولوژی در چارچوب قرارداد ساخت داخل تحت لیسانس از یک شرکت خارجی مورد تایید شرکت ملی نفت ایران و بر اساس نقشه راه توافقی مدیریت و پشتیبانی کالا و خدمات با تاخیر در حال انجام می باشد.
فارس: با کدام شرکت خارجی از کدام کشور برای انتقال تکنولوژی وارد تعامل شدید؟ چه تکنولوژی‌هایی اخذ شد؟
توسلی‌خواه: انتقال تکنولوژی از شرکت DDS بلژیک انجام شد. در مرحله اول 22 مته با درصد ساخت داخل 22 % شامل ساخت شنک، رزوه زنی، جوشکاری، تمیزکاری و آزمون‌های لازم جهت تایید کیفیت از طرف این شرکت بلژیکی انتقال تکنولوژی صورت گرفت. در حال حاضر نیز از تعداد 22 مته تا به حال نمونه اولیه 14 مته توسط شرکت ابزار برقی ساخته شده و کلیه قطعات و ملزومات از طریق منابع شرکت و با دشواری و تاخیر تامین شده است.
فارس: تجهیزات لازم برای تولید را دارید؟ در صورت ناقص بودن آیا آن را تکمیل کرده‌اید؟
توسلی‌خواه: اکثر تجهیزات عمده خریداری شده است و 2 قلم از تجهیزات مورد نیاز در بازه زمانی متناسب با مراحل بعدی تولید، خریداری خواهد گردید و در این حوزه مشکل جدی وجود ندارد.
فارس: تست محصولات در خود کارخانه انجام می‌شود یا خارج از کشور و یا سایت عملیاتی؟
توسلی‌خواه: تست محصولات در داخل شرکت بر اساس دستورالعمل شرکت لایسنس دهنده انجام می‌پذیرد و نتایج جهت تایید به شرکت DDS ارسال می‌شود.
*در قرارداد با وزارت نفت آیتم ریسک برای بومی‌سازی مته در نظر گرفته نشد
فارس: شیوه قرارداد شما به وزارت نفت چگونه بوده است؟ آیا آیتم ریسک پروژه در قرارداد دیده شده است؟
توسلی‌خواه: متاسفانه در انتقال فناوری در راستای ساخت داخل تقسیم ریسکی صورت نگرفته است. در نتیجه با توجه به شرایط نامطلوب بینالمللی و با توجه به نوسانات غیرمتعارف ارزی و تورم موجود تمام ریسک به عهده شرکت ابزار برقی گذاشته شده است که همین موضوع کار را برای ما سخت‌تر کرده است. البته اندکی تعدیل در بخش ریالی قراردادها دیده شده است.
فارس: آیا برای تولید مته PDC تسهیلاتی از بانک‌ها، صندوق نوآوری، معاونت علمی ریاست جمهوری و صندوق پژوهش و فناوری دریافت کردید؟
توسلی‌خواه: خیر. کلیه سرمایه‌گذاری‌ها و هزینه‌ها از منابع سهامداران و خود شرکت تامین گردیده است. انتظار ما از بانک مرکزی و سایر نهادهای متولی این است که حمایت بیشتری از تولیدکنندگان داخلی داشته باشند. با عنایت به اینکه مته‌های حفاری یکی از 10 مگاپروژه شرکت ملی نفت ایران بوده است، پس از امضا توافق‌نامه برجام، شرکت ما مبادرت به گشایش اعتبار اسنادی نمود. علی الرغم تهدید بانک مرکزی و بانک گشایش‌کننده مبنی بر اینکه مواد و قطعات مته طی مدت 180 روز به مقصد نرسد، ارز تخصیص نخواهد شد، اما این کار در مدت کوتاهی انجام شد.
به بیان دیگر با همکاری شرکت لایسنس دهنده و فروشنده مواد و قطعات پس از 90 روز به گمرک جمهوری اسلامی رسید و اسناد جهت ظهرنویسی به بانک تسلیم شد که بانک گشایش کننده پس از 25 روز به استناد بخشنامه جدید بانک مرکزی از ادامه کار خودداری نمود. پس از آن طی مدت 18 ماه پیگیری و نامه نگاری تلاش‌ها بی‌نتیجه ماند و در نهایت این شرکت با ارز متقاضی از طریق صرافی بانک ملت با پرداخت 6 درصد کارمزد میسر شد.
*در عمل خرید تضمینی مته‌های PDC اجرایی نشده است
فارس: آیا تضمین خرید محصول به شما داده شده است؟
توسلی‌خواه: به صورت قراردادی بله، اما با در نظرگرفتن نحوه اجرا خیر. زیرا پس از سال هنوز وجه مته‌ها به این شرکت پرداخت نشده است.
فارس: به طور کلی سیاست حمایتی دولت و وزارت نفت از شرکت شما برای تولید مته PDC چه بوده است؟
توسلی‌خواه: ضمن قدردانی از سیاست‌های کلان وزارت نفت در راستای برگزاری مناقصه در این مورد و پیرو واگذاری قرارداد به این شرکت و دیدگاه و نظر مثبت مسئولین و مدیران محترم وزارت نفت متاسفانه به دلیل عدم تخصیص ارز دولتی در راستای بخشنامه دولت جهت اقلام اولیه مورد نیاز خط تولید و بعد از آن عدم مشخص کردن گروه کالایی و اعلام کد گمرکی به وزارت صمت جهت استفاده از ارز نیمایی، طولانی شدن فرآیند تخصیص چاه جهت تست میدانی، وجود قطعات اضافه ناخواسته در چاه هنگام تست مته و مواردی از این دست سیاست‌های اتخاذ شده به قدر کافی مثمر ثمر نبوده است.
*چرا پروژه بومی‌سازی مته‌های PDC به سرانجام نرسید؟
فارس: بازار محصول تولیدی شما چگونه است؟ سالانه چه تعداد تقاضا وجود دارد؟
توسلی‌خواه: طبق برآورد مسئولین محترم مدیریت پشتیبانی ساخت و تامین کالا سالانه بیش از 600 دستگاه می‌باشد.
فارس: آیا این محصول به تولید رسید؟ چه سالی به تکنولوژی ساخت آن رسیدیم؟ اگر نه پروژه تا چه اندازه‌ای پیشرفت داشته است؟
توسلی‌خواه: ساخت داخل با 22 درصد در سال 1388 تحت لیسانس شرکت DDS شروع و نمونه‌های اولیه تحویل گردید. در سال 1393 مجدداً طی ارزیابی‌های به عمل آمده، پروژه ساخت مته‌های PDC نهایتاً به 2 شرکت واگذار گردید که به دلایل مختلف عملیاتی شدن آنها با تاخیر مواجه شد. البته شرکت ابزار برقی جلوتر از زمان‌بندی نقشه راه، تعدادی از قطعات مته را با منابع مالی خود وارد و مبادرت به ساخت به آنها کرد.
فارس: دلایل موفقیت یا عدم موفقیت پروژه از نظر شما چیست؟
توسلی‌خواه: از جمله دلایل عدم موفقیت در پروژه بومی‌سازی مته‌های PDC می‌توان به تاخیر در مراحل مختلف سفارش گذاری و خرید مواد و قطعات جهت ساخت به دلیل نامشخص بودن مسئول بازگشایی اعتبار اسنادی، طولانی شدن تعیین منشا ارزی و عدم همکاری سیستم بانکی جهت اعتبار اسنادی، طولانی شدن زمان تست میدانی، وجود اقلام ناخواسته فلزی در داخل چاه و مواردی از این دست اشاره کرد.
انتهای پیام/ب
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
