به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس در دوشنبه، برگزاری دور جدید رایزنی‌های سیاسی ایران و ترکمنستان، عضویت ناظر در سازمان تجارت جهانی، افتتاح پل جدید مرزی سرخس بین ترکمنستان و ایران، دو مجلسی شدن پارلمان، نخستین نشست سه‌جانبه ترکمنستان، افغانستان و آمریکا، بازگشت «مسکو» و «عشق آباد» به توافق امنیتی و عدم ثبت موارد ابتلا به کرونا از مهم ترین رویدادهای ترکمنستان در سال 2020 است.
پسر «بردی محمداف» وزیر صنعت و شهرسازی ترکمنستان
در 8 فوریه «قربانقلی بردی محمداف» رئیس جمهور ترکمنستان پسر خود «سردار بردی محمداف» را وزیر صنعت و شهرسازی این کشور منصوب کرد.
قبل از این انتصاب، سردار بردی محمداف مسئولیت استانداری «آخال» را بر عهده داشت.
پسر رئیس جمهور ترکمنستان همچنین از سابقه فعالیت در وزارت امور خارجه به عنوان مدیر کل و سپس معاون وزیر، معاونت سازمان دولتی انرژی، نمایندگی پارلمان را نیز در کارنامه خود دارد.
بیشتر تحلیلگران معتقدند واگذاری مسئولیت‌های مختلف به سردار بردی محمداف با هدف آماده کردن وی برای جانشینی پدرش انجام می‌شود.
پسر رئیس جمهور ترکمنستان متولد سال 1981 بوده و 39 سال دارد.
برکناری وزیر امنیت ملی ترکمنستان
در 8 فوریه رئیس جمهور ترکمنستان با صدور یک فرمان «یالیم بردی اف» وزیر امنیت ملی این کشور را برکنار کرد.
قبل از این در تاریخ 22 ژانویه «قربانقلی بردی محمداف» رئیس جمهور ترکمنستان ضمن نشست شورای امنیت کشورش وزیر امنیت ملی را به دلیل وجود «نقایص جدی در انجام مسئولیت» مورد انتقاد شدید قرار داده بود.
همچنین درجه نظامی وی از سرلشکری به سرتیپی تنزل یافت و از سمت دبیری شورای امنیت ترکمنستان برکنار شد.
شایان ذکر است که در پاییز سال 2019 بردی محمداف دستور بررسی اموال وزیر امنیت ملی ترکمنستان را صادر کرده بود.
در اواخر سال 2019 وزیر تجارت و ارتباطات خارجی و وزیر کشور ترکمنستان به دلیل فساد مالی برکنار و محکوم شده بودند.
تصویب برنامه کمک های بشردوستانه ترکمنستان به افغانستان
«قربان قلی بردی محمداف» رئیس جمهور ترکمنستان برنامه ارائه کمک‌های بشردوستانه برای مردم افغانستان طی سال‌های 2020- 2022 را تصویب کرد.
این برنامه سه ساله حوزه مختلف را فرا گرفته و همچنین شامل ساخت تعدادی از تاسیسات اجتماعی، اجرای پروژه‌هایی در زمینه مراقبت‌های بهداشتی و همکاری در زمینه آموزش و پرورش و تحصیل دانشجویان افغان در دانشگاه های ترکمنستان است.
رئیس جمهور ترکمنستان قبل از این در تاریخ 14 ژانویه سال 2020 ضمن یک همایشی بین‌المللی بر لزوم حمایت از عادی سازی اوضاع افغانستان و بازسازی اقتصادی این کشور تاکید و انجام کمک‌های بشردوستانه در این راستا را مهم ارزیابی کرده بود.
به اعتقاد بردی محمداف اجرای پروژه‌های توسعه زیرساخت‌ها در زمینه انرژی، حمل و نقل و فناوری با حضور شرکت‌های افغانستانی شرط مهم حفظ صلح در این کشور خواهد بود.
ترکمنستان اجرای پروژه‌های مختلف مانند راه آهن ترکمنستان-افغانستان-تاجیکستان، مسیرهای تجاری بین‌المللی مانند «راه لاجورد» و خط لوله گاز ترکمنستان- افغانستان- پاکستان-هند را هدف‌گذاری کرده اما به دلیل بی‌ثباتی در افغانستان فعالیت‌ها در این زمینه متوقف شده است.
برگزاری دور جدید رایزنی‌های سیاسی ایران و ترکمنستان
در 5 می در دور جدید رایزنی‌های سیاسی ترکمنستان و ایران که به ریاست معاونین وزرای امور خارجه دو کشور «سیدعباس عراقچی» و «وفا حاجی اف» برگزار شد، آخرین وضعیت همکاریهای سیاسی، اقتصادی، تجاری، کنسولی و نیز مسائل منطقه‌ای و بین المللی مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت.
طرفین با بیان اهمیت روابط دو کشور دوست و همجوار، بر لزوم همکاری مشترک و اتخاذ تدابیر عاجل برای برطرف ساختن موانع و مشکلات حاصل از بحران کرونا تاکید کردند.
بازگشایی مرزهای ریلی و جاده ای با رعایت پروتکل های بهداشتی، همکاری برای مقابله با اثرات اقتصادی بحران جهانی کرونا، از سرگیری جلسات تخصصی میان دستگاه‌های مختلف اقتصادی دو کشور به صورت مجازی، از سرگیری مبادلات تجاری، رفع مشکلات ترانزیتی از اهم تفاهمات دو طرف در این نشست بود.
در این نشست همچنین پیرامون مسائل منطقه‌ای و تحولات افغانستان گفت و گو و تبادل نظر صورت گرفت.
ترکمنستان عضو ناظر سازمان تجارت جهانی شد
شورای عمومی سازمان تجارت جهانی در نشست خود که در تاریخ 22 جولای سال 2020 در «ژنو» برگزار شد، ترکمنستان را به عنوان کشور ناظر این سازمان پذیرفت.
بر اساس اعلام وزارت خارجه ترکمنستان، کسب وضعیت ناظر در این سازمان به توسعه پویای اقتصادی این کشور و نیز جذب سرمایه‌های خارجی و توسعه روابط تجاری بین المللی کمک خواهد کرد.
به دست آوردن وضعیت ناظر نخستین گام در جهت پیوستن ترکمنستان به سازمان تجارت جهانی است.
به منظور بررسی موضوعات مربوط به الحاق ترکمنستان به این سازمان، در ژوئیه سال 2019 یک کمیسیون ویژه دولتی تشکیل شده بود.
«عشق آباد» طی سال‌های اخیر با همکاری سازمان‌های بین المللی اقدام به اصلاح تعدادی از قوانین ملی پرداخته و رویه‌های تجاری را با محوریت سازوکارهای سازمان تجارت جهانی تسهیل کرده است.
ترکمنستان بیست‌و پنجمین کشوری است که مقام ناظر را در این سازمان به دست آورده است.
این سازمان بین‌المللی 164 عضو دارد.
وقوع چند مورد سیل در ترکمنستان
وقوع چند مورد سیل در ابتدای ماه ژوئن، برخی مناطق ترکمنستان را فرا گرفته و منجر به تخریب تعدادی از زیرساخت‌های شهری، خانه‌های مسکونی و ساختمان‌های دولتی شد.
به این دلیل در برخی از شهر و نواحی این کشور وضعیت اضطراری جاری شده و نهادهای مربوطه به صورت شبانه روزی فعالیت کردند.
بر اساس گزارش‌های رسانه‌های محلی، حرکت قطار بین «عشق آباد» و مناطق شمالی ترکمنستان نیز متوقف شد.
وقوع این گونه سیل‌ها در پی بارندگی شدید در فصل بهار در این کشور و شهرهای «عشق آباد» و «ترکمن باشی» معمول بوده و تقریبا همه ساله به خانه‌های مسکونی و ساختمان‌های دولتی آسیب وارد می‌کند.
معمولا در رابطه به وقوع حوادث طبیعی در ترکمنستان نه پایگاه‌های اطلاع رسانی دولتی، بلکه رسانه‌های مستقل و خارجی گزارش می‌دهند. به این دلیل در مورد میزان خسارات وارده گزارش‌های موثق و تاییدشده وجود ندارد.
افتتاح پل جدید مرزی سرخس بین ترکمنستان و ایران
در 9 ژوئن پل جدید مرزی سرخس بین ترکمنستان و ایران با حضور مجازی وزیر راه و شهرسازی ایران، وزیر ساختمان و معماری ترکمنستان و استانداران «خراسان رضوی» و «آخال» به بهره‌برداری رسید.
پل مرزی جدید سرخس به طول 96 متر و عرض 15 متر دستاورد مشترک ایران و ترکمنستان بوده، هدف ارتقای ایمنی و تسهیل ترانزیت مرزی و تسریع و بهبود کیفیت رفت و آمد در منطقه را دنبال می‌کند.
به باور کارشناسان، بهره‌برداری از این طرح کلیدی، همزمان با توسعه همکاری‌ها در قالب سازمان همکاریهای اقتصادی اکو، موافقت نامه ترانزیتی عشق آباد، موافقت نامه کشورهای ساحلی حوزه دریای خزر و جاده ابریشم، نویدبخش تقویت هرچه بیشتر همکاریهای ترانزیتی در منطقه و میان دو کشور محسوب می‌شود.
نشست مجازی رؤسای جمهور ترکمنستان، افغانستان و آذربایجان
در 2 جولای رهبران کشورهای ترکمنستان، افغانستان و آذربایجان با برگزاری یک نشست مجازی سه جانبه راه‌های توسعه همکاریهای تجاری را بررسی و در مورد ایجاد یک کمیته مشترک همکاریهای تجاری توافق کردند.
«قربانقلی بردی محمد اف»، «محمد اشرف غنی» و «الهام علی اف» در باره توسعه همکاریهای تجاری مذاکره کرده و همزمان دستور راه اندازی کمیته مشترک سه جانبه تجاری را صادر کردند.
رهبران این سه کشور همچنین اجرایی پروژه ترانزیتی بین‌المللی موسوم به «راه لاجورد» را بررسی و اعلام کردند که کمیته مذکور متشکل از وزرای حمل و نقل و سایر مقامات سه کشور بوده و در راستای ارتباطات منطقه ای، توسعه راه آهن، فیبر نوری و حمل و نقل عمل خواهد کرد.
اشرف غنی رئیس جمهوری افغانستان با حمایت از تشکیل کمیته مشترک، گفت که کشورش دارای معادن بزرگ آهن بوده و تاجران و سرمایه گذاران ترکمنستانی و آذربایجانی می‌توانند در این بخش و بخش‌های سنگ مرمر و زراعت سرمایه گذرای کنند.
وی خواستار ایجاد تسهیلات گمرکی برای تاجران افغان در ترکمنستان و آذربایجان شد.
غنی همچنین به این نکته اشاره کرد که افغانستان برای توسعه اقتصادی به 4 تا 6 هزار کیلومتر خط آهن نیاز دارد که همکاران بین المللی برای حضور و کمک در این بخش ابراز آمادگی کرده‌اند.
قربان قلی بردی محمداف رئیس جمهوری ترکمنستان به عنوان نخستین گام پیشنهاد ایجاد ساختاری جهت هماهنگی فعالیت‌های حمل‌ونقلی سه جانبه افغانستان، ترکمنستان و آذربایجان را ارائه داد و در این راستا برگزاری نشست های مجازی مقامات مختلف سه کشور را لازم دانست.
الهام علی اف رئیس جمهوری آذربایجان نیز از ابتکارات بردی محمداف در راستای اجرای پروژه‌ها در زمینه تقویت دهلیزهای ترانزیتی منطقه‌ای را دارای اهمیت ویژه ای عنوان کرد و گفت که چنین فعالیت‌هایی منجر به پیشرفت روابط دوستانه و برادرانه بین کشورهای منطقه خواهد شد.
پارلمان ترکمنستان دو مجلسی شد
رئیس جمهور ترکمنستان در 25 سپتامبر اصلاحیه‌های قانون اساسی این کشور را تصویب کرد که بر اساس آن علاوه بر مجلس سفلی، مجلس علیا نیز ایجاد خواهد شد.
مجلس علیای این کشور «ترکمنستان خلق مصلحتی» (شورای مردمی ترکمنستان) نام داشته و در صورتی که رئیس جمهور به هر دلیلی قادر به اجرای مسئولیت خود نباشد، جانشین موقت وی خواهد شد.
قرار است انتخابات مجلس علیای ترکمنستان در ماه مارس سال 2021 برگزار شده و از اول ژانویه سال جدید میلادی پارلمان این کشور «شورای ملی» عنوان شده و از اعضای «مجلس» و «خلق مصلحتی» شکل می‌گیرد.
«ترکمنستان خلق مصلحتی» عالی ترین نهاد نمایندگی ترکمنستان است که ریاست آن را رئیس جمهور این کشور بر عهده دارد.
این شورا که در 18 ماه می سال 1992 توسط «صفرمراد نیازف» رئیس جمهور پیشین ترکمنستان ایجاد شده بود، در 26 سپتامبر سال 2008 در پی اصلاح قانون اساسی این کشور تعطیل و به صورت اسمی به «شورای بزرگان ترکمنستان» تبدیل شد.
در 9 اکتبر سال 2017 «شورای بزرگان ترکمنستان» دیگربار به «ترکمنستان خلق مصلحتی» تبدیل شد.
بر اساس قانون در باره «ترکمنستان خلق مصلحتی»، این شورا متشکل از رئیس جمهور، رئیس پارلمان، رئیس دادگاه عالی، دبیر شورای امنیت، نمایندگان پارلمان، اعضای کابینه وزرا، کمیسر ملی حقوق بشر، دادستان کل، استانداران، شهرداران و روسای نواحی، روسای شوراهای استانی، شهری و نواحی، روسای نهادهای خودگردان شهرها و شهرک ها، رهبران احزاب سیاسی، اتحادیه های کارگری و سایر انجمن های اجتماعی است.
برخی از تحلیلگران بر آنند که منظور رئیس جمهور ترکمنستان از اصلاح قانون اساسی و ایجاد نهاد جدیدی مانند «خلق مصلحتی» فراهم کردن زمینه برای جانشینی پسرش «سردار بردی محمد اف» است.
پیش بینی می شود که پسر بردی محمداف در مرحله اول معاونت این شورا را عهده دار شده و بعدا ریاست آن را در اختیار خواهد گرفت و به نفر دوم این کشور تبدیل خواهد شد.
نخستین نشست سه‌جانبه ترکمنستان، افغانستان و آمریکا
در 8 اکتبر سال 2020 وزرای امور خارجه افغانستان و ترکمنستان و «دیوید هیل» معاون سیاسی وزارت امور خارجه آمریکا، نخستین نشست سه جانبه را به صورت مجازی برگزار کردند.
در این نشست روی سه محور؛ گسترش روابط سیاسی، تقویت همکاریهای امنیتی و توسعه تعاملات اقتصادی بحث گفت و گو صورت گرفت.
ترکمنستان و آمریکا حمایت قاطع خود را از مذاکرات صلح و حفظ دستاوردهای سال‌های گذشته در افغانستان اعلام کردند.
همچنین «عشق آباد» از آمادگی خود برای میزبانی مذاکرات صلح افغانستان خبر داد و به نتیجه رسیدن این روند را متضمن تامین صلح و ثبات در منطقه دانست.
در زمینه همکاریهای امنیتی، مقامات سه کشور بر مبارزه مشترک و هماهنگ با شبکه‌های تروریستی منطقه ای و بین‌المللی، تقویت همکاریهای مرزی و به ویژه جلوگیری از جنایت‌‌های سازمان یافته به شمول قاچاق مواد مخدر، ایجاد مکانیسم تبادل اطلاعات در زمینه‌های امنیتی تأکید و در مورد تعدادی از اقدامات عملی سه‌جانبه بحث کردند.
در رابطه به بحث تقویت همکاریهای اقتصادی، معاون وزیر خارجه آمریکا از حمایت کشورش از پروژه‌های حمل و نقل منطقه ای خبر داد و تحقق پروژه‌های اقتصادی و انرژی را در تأمین امنیت و رفاه جمعی منطقه حیاتی عنوان کرد.
ترکمنستان و آمریکا از عضویت و مشارکت افغانستان در ساختارهای مشترک آمریکا با کشورهای آسیای مرکزی نظیر نشست «5+1» و «تیفا» حمایت کردند.
بازگشت «مسکو» و «عشق آباد» به توافق امنیتی
موافقتنامه همکاریهای امنیتی روسیه و ترکمنستان که هنوز در 10 آوریل سال 2003 در «مسکو» امضا شده بود، پس از گذشت بیش از 17 سال بالاخره در 21 اکتبر سال 2020 توسط مجلس دومای روسیه به تصویب رسید.
در این سند تأمین امنیت روسیه و ترکمنستان به منظور کمک به تقویت ثبات و امنیت در آسیای مرکزی، هدف مهم عنوان شده است.
بر این اساس، دو کشور در امر مبارزه با تروریسم بین المللی، جرایم سازمان یافته، جرایم اقتصادی، قاچاق مواد مخدر و پولشویی همکاری خواهند کرد.
همچنین گفته شده است که روسیه و ترکمنستان به طور مشترک علیه مهاجرت غیرقانونی، قاچاق، صادرات اموال فرهنگی مبارزه خواهند کرد و در زمینه امنیت اکولوژی و حفظ محیط زیست تعامل خواهند داشت.
برگزاری رایزنی‌های منظم دو کشور در رابطه با موضوعات مختلف مورد علاقه متقابل از دیگر اهداف این سند عنوان شده است.
تعهدات دو کشور در مورد جلوگیری از استفاده از خاک خود علیه امنیت طرف مقابل از مهمترین نکات این سند دانسته می‌شود.
در این مورد بیشتر بحث تضمین‌های لازم جهت ممنوعیت نهادینه شدن و فعالیت گروه‌های مخالف و مهاجر حقوق بشری ترکمن در میان است که احتمال اقدامات آنها علیه رژیم ترکمنستان از خاک روسیه وجود دارد. همچنین موضوع شناسایی، بازداشت و استرداد مقامات فراری ترکمن در نظر است که با دریافت تابعیت روسی می توانند در این کشور پنهان شده باشند.
به باور تحلیلگران، برای «مسکو» مسائل امنیت منطقه ای بسیار مهم بوده و از سال 2013-2014 ایجاد بی ثباتی در مرز ترکمنستان و افغانستان نگرانی‌های روس ها بیشتر شده است. به این دلیل طرف روسی روی ضرورت مشارکت خود در تأمین امنیت کلی در این زمینه اصرار دارد. توجه رهبری روسیه نسبت به این موضوع به معنای تامین حضور مستقیم نظامی در ترکمنستان نبوده بلکه بیشتر بحث تبادل اطلاعات، کمک‌های مشاوره‌ای (به عنوان مثال از طریق ایجاد گروهی از مشاوران نظامی روسیه)، عرضه تجهیزات نظامی و دستگاه‌های کنترل روسی با تسهیلات مالی مد نظر است.
ترکمنستان ترور شهید «فخری زاده» را محکوم کرد
وزیر امور خارجه ترکمنستان با حضور در سفارت جمهوری اسلامی ایران در «عشق‌آباد» ترور شهید «محسن فخری زاده» را محکوم کرد.
«رشید مرداف» وزیر امور خارجه ترکمنستان با «غلام عباس ارباب خالص» سفیر ایران در این کشور دیدار و پیام تسلیت این کشور را در ارتباط با ترور «محسن فخری زاده» دانشمند هسته‌ای، رئیس سازمان تحقیقات و نوآوری وزارت دفاع ایران ابلاغ کرد.
این مقام سیاسی ترکمن همچنین پیام تسلیت کتبی دولتش در ارتباط با این جنایت غیر انسانی به سفیر جمهوری اسلامی تقدیم کرد تا به همتای ایرانی‌اش ابلاغ کند.
به ویژه در این پیام آمده است که عشق آباد این جنایت را شدیداً محکوم و با تکیه بر اصول اساسی منشور سازمان ملل تأکید می‌کند که هرگونه بروز خشونت، به ویژه مواردی که منجر به تلفات انسانی شود، نقض فاحش قوانین ملی و ارزش‌های انسانی بین المللی است.
ترکمنستان و سازمان ملل تفاهمنامه همکاری امضا کردند
نماینده دائم سازمان ملل در ترکمنستان با وزیر خارجه این کشور دیدار و طرفین توافقنامه همکاری امضا کردند.
در 11 دسامبر سال 2020 «ناتیا ناتسویلی شویلی» نماینده دائم سازمان ملل متحد در «عشق آباد» و «رشید مرداف» وزیر خارجه ترکمنستان توافق نامه همکاری امضا کردند.
این توافق نامه اجرای برنامه جدید تعاملات میان ترکمنستان و سازمان ملل متحد برای سال‌های 2021 - 2025 در نظر دارد.
این برنامه شامل بیش از 20 سند مختلف است که به عنوان نمونه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
تفاهم نامه همکاریهای بین وزارت انرژی ترکمنستان و برنامه توسعه سازمان ملل متحد در زمینه توسعه پایدار صنعت برق
پروژه مشترک سازمان گمرک ترکمنستان، برنامه توسعه سازمان ملل متحد و کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل متحد تحت عنوان «پنجره واحد برای عملیات صادرات و واردات»
پروژه مشترک آکادمی خدمات دولتی وابسته به ریاست جمهوری ترکمنستان و برنامه توسعه سازمان ملل متحد برای ظرفیت سازی این آکادمی
پروژه مشترک موسسه دولت، قانون و دموکراسی ترکمنستان و برنامه توسعه ملل متحد تحت عنوان «مساعدت به اجرای برنامه اقدامات ملی ترکمنستان در زمینه حقوق بشر برای سال های 2025-2021»
تقویت ظرفیت دفتر کمیسر ملی حقوق بشر ترکمنستان برای سال های 2021 -2022
تمدید پروژه مشترک تجارت و روابط اقتصادی خارجی ترکمنستان و برنامه توسعه سازمان ملل متحد تحت عنوان «تحکیم ظرفیت تجاری ترکمنستان»
ترکمنستان کشوری عاری از کرونا
ترکمنستان تنها کشوری در منطقه است که دولت آن مدعی است هیچ‌گونه مورد ابتلا به ویروس کرونا در این جمهوری به ثبت نرسیده است.
این در حالی است همه کشورهای همسایه ترکمنستان به شمول افغانستان، ایران، قزاقستان و ترکمنستان حدود یک سال است که درگیر مبارزه با این بیماری همه گیر هستند. در این کشورها ده ها هزار نفر مبتلا به کرونا شده‌اند اما ترکمنستان تاکنون هیچ موردی از ابتلا به این ویروس در قلمرو خود را رسما ثبت نکرده است.
این در حالی است که رسانه‌های منطقه‌ای و خارجی بارها از شیوع کرونا در این کشور خبر داده و موارد قابل توجه از مرگ و میر را نیز بازتاب داده‌اند.
همچنین طی ماه‌های گذشته خبر ابتلای برخی از دیپلمات های خارجی مقیم ترکمنستان به کرونا و حتی مرگ یکی از آنها هم رسانه‌ای شده بود.
گفته می‌شود افرادی که به کرونا گرفتار شده‌اند در بیمارستان های این کشور به نام بیماران تنگی‌نفس ثبت می‌شوند.
دولت ترکمنستان یک ماه پیش از شیوع بیماری کرونا، تمامی مرزها و همه پروازها را در این کشور لغو کرد. رئیس جمهور «قربانقلی بردی محمدوف» به شهروندان کشورش توصیه داد که با دود کردن تخمه اسپند و دم نوش ریشه شیرین بیان می‌توانند ویروس کرونا را دفع کنند. این توصیه رئیس جمهوری ترکمنستان در رسانه‌های این کشور و شبکه‌های اجتماعی بازتاب و واکنش‌های گسترده‌ای را به همراه داشت.
با این وجود که موارد ابتلا در ترکمنستان رسما تایید نشده است، دولت این کشور به دنبال خرید واکسن روسی «اسپوتنیک وی» برآمده است. گفته می‌شود که در دیدار «بردی نیاز ماتی اف» معاون وزیر امور خارجه ترکمنستان با «الکساندرا درونووا» معاون وزیر بهداشت روسیه بر علاقه مندی «عشق آباد» جهت خرید واکسن روسی تاکید کرده است.
با این حال مقامات ترکمن از مردم کشور خود دعوت می‌کنند تا ماسک بزنند و حضور در مکان‌های عمومی پرهیز کنند. اجرای برنامه‌های جمعی مرتبط با سال جدید میلادی در وزارت خانه ها، سازمان‌ها و موسسات دولتی و غیر دولتی ممنوع اعلام شده است.
به شهروندان این کشور توصیه می‌شود که سال جدید 2021 را در جمع خانواده‌های خود استقبال و از برگزاری برنامه‌های عمومی پرهیز کنند.
انتهای پیام/ح
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
