مجله فارس پلاس؛ آنسوی شفافیت، پنهان کاری است؟
اگر عده ای برای اجرای شفافیت آرا تردید دارند علتش همین دوقطبی‌های کاذب است. گوئی چماق جدیدی یافتیم تا عده‌ای را غیرانقلابی کنیم.
حیثیتی کردن امور ده‌ها عارضه دارد و یکی‌اش هم تردید برای اجرا نشدن شفافیت آراست. آنسوی شفافیت، پنهان کاری نیست. پنهان کاری یعنی رانت وفساد. حال آنکه مخالفان شفافیت آرا نگران کارآمدی مجلس اند. حق هم دارند. یک نمونه روشنش همین روزها و ماجرای طرح شفافیت آرا. چنان فضا را دوقطبی کرده ایم که مخالفان جرئت بیان نظر کارشناسی شان را هم ندارند.
پس فرق این مجلس با مجلس قبل چیست؟
اول مختصری درباره تفاوت ایندو. دقت کنیم که نباید در ظاهر ماند. دونفر ممکن است همزمان بگویند مصلحت اما یکی از سر عافیت اندیشی باشد و دیگری از سر مقتضیات زمان و مکان.
و اما چرا ایندو ظاهرا شبیه و اما در واقع متفاوت اند؟
یکم. طرح شفافیت آرا در مجلس قبل با ۱۷۰ امضای اولیه، ۵۰ رای هم نیاورد.این یعنی تظاهر. اما در مجلس یازدهم اکثریت نماینده ها موافق شفافیت هستند و چون دوسوم آرا برای تغییر آئین نامه لازم بود 3 رای کم آورد. این تفاوت مهم نیست؟
دوم. نگاهی به استدلال مخالفان مجلس دهم داشته باشید. مطهری می گفت شفافیت آرا برای نظارت استصوابی است. جلودارزاده گفت انقدر مشکلات داریم که شفافیت در آن گم است. رحیمی گفت شفافیت موضوعی سیاسی است. پارسایی گفت خلاف دموکراسی است. حسین زاده گفت این طرح برای رد صلاحیت است. پزشکیان گفت این طرح برای تفتیش عقاید است. وکیلی گفت خوبه ولی از خبرگان و مجمع تشخیص و غیره شروع شود. این اظهار نظر نماینده های اصلاح طلب.
سوم. دست آخر۹۰ نفر نماینده مجلس دهم رد صلاحیت شدند. شورای نگهبان علت عمده ردصلاحیت‌ها را مالی دانست. به نظرشما منطقی است که مخالفت با شفافیت را از مجلس دهم با حسن ظن ببینیم؟
اما در مجلس یازدهم عده‌ای مخالفند. در میان مخالفان نادران و عباسی و روح الامین و غیره‌اند. سابقه این افراد روشن نیست؟ بغیر نماینده‌ها بسیاری از کارشناسان انقلابی و دلسوز هستند که این طرح را موجب ناکارآمدی مجلس میدانند.
استدلال مخالفان چیست؟
استدلال هم دارند. میگویند ادعای این طرح ترجیح منافع جمع بر فرد است. اما با اجرای این طرح منافع گروه های فشار جای منافع فرد را می گیرد که چه بسا خطرناک‌تر باشد. معتقدند تا زمانی که همه امور در رسانه ها حیثیتی است امکان بحث های کارشناسی نیست. معتقدند کارشناسی طرح ها یک کار است و مدیریت افکار عمومی کار دیگری و نماینده ضرورت ندارد مدیریت رسانه بلد باشد. معتقدند حتا دولت میتواند از این طریق با لابی های رسانه ای تصمیم مجلس را منحرف سازد.
در نهایت معتقدند پوپولیسم باعث می شود تصمیمات مهم مجلس تسلیم هیجانات رسانه ای شود. می گویند مکانیزمی برای فهم نظر مردم وجود ندارد و چه بسا هرکس صدایش بلندتر بود به غلط صدای مردم تلقی شود.
آیا استدلال‌شان غلط است؟
حرف دقیقتر اینست که مرز میان پوپولیسم و مردم سالاری یک موی باریک است. پوپولیسم روی هیجان سوار می شود و مردم سالاری روی عقلانیت مردم. شفافیت آرا باید منتهی به مردم سالاری شود نه پوپولیسم.
آیا این شبهات یعنی طرفداری از رانت و فساد و پنهان کاری؟ یعنی غیرانقلابی گری؟
آیا این حرف هاغلط است؟ خیر. اتفاقا دقیق و درست است. همه این عوارض وجود دارد. نگرانی ها نیز وارد است.
پس چرا از شفافیت آرا دفاع می کنیم؟
مساله مهمتری وجود دارد که باید این عوارض را پذیرفت و عبور کرد؛ آنهم تغییر سبک حکمرانی در کشور است. مدل بهینه حکمرانی در کشور و منطبق با مردم سالاری دینی باید به سمت اقناع عمومی و اجماع کارشناسی پیش رود. تصمیمات در بالاترین سطح کارشناسی و کارآمدی بدون اعتماد مردم محکوم به شکست است. مردم باید ابتدا اقناع و بعد هم ترغیب شوند. سخت است اما باید تمرین کرد. اساسا مردم سالاری و رشد تربیتی جامعه در همین فراز و نشیب هاست.
با این روش فقط کارآمدی بالا نمی رود بلکه ساختار منطبق بر مشارکت مردم ارتقا می یابد وجامعه رشد می کند. پس باید عوارض آن را تحمل کرد.
لذا نه تنها مجلس که همه نهادها از جمله شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت و دیگر شوراهای عالی هم باید شفاف شوند و البته گام اول مجلس است.
حالا چرا حیثیتی نیست؟
دقت کنیم که شفافیت آرا هدف نیست وسیله است. وسیله رسیدن به کارآمدی؟ بله و بالاتر. رسیدن به مردم سالاری.
اما بین مردم سالاری با پوپلیسم فرق است. پوپولیسم بر جهل سوار است و مردم سالاری بر علم. شفافیت آرا را حیثیتی کنیم نه به کارآمدی می رسیم و نه به مردم سالاری.
برای رسیدن به مردمسالاری از طریق شفافیت آرا و ارتقای سرمایه اجتماعی باید اشکالات و عوارض طرح کم شود و بهترین راه اینست که حرف مخالفان شنیده شود و برای نقدهای شان تدبیر شود.
انتهای پیام/
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
