به گزارش خبرگزاری فارس از داراب، صنایع دستی به عنوان یکی از عناصر اثرگذار در زیست بوم و دربردارنده ارزشهای غنی و میراثی هر منطقه است که در جذب و رونق‌بخشی به گردشگری تاثیر محوری خود را دارد.
تولید و عرضه صنایع دستی علاوه بر توجه به المان‌های مورد نظر در جوامع بومی، در رونق بخشی به اقتصاد منطقه نیز تاثیرگذار است و می‌تواند درآمدزایی مستمری را برای شهر یا روستای صاحب اثر به دنبال داشته باشد که در این میان توجه به ابتکارات و ایده‌های خلاق هموارکننده مسیر است.
در این مجال به صنایع دستی بومی شهرستان داراب و تاثیر آن در رونق‌بخشی به گردشگری روستامحور می‌پردازیم.
۲۰ رشته از صنایع دستی داراب دارای کد رشته هستند
مطابق تایید وزارت میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری، ۳۵۰ رشته صنایع دستی دارای کد رشته بوده و در این مجموعه به رسمیت شناخته می‌شوند که از این تعداد، ۲۰ رشته صنایع دستی بومی شهرستان داراب هستند.
گلیم‌بافی، حصیربافی، بافت پوشاک سنتی و... که خاستگاه آنها در نوایگان، لایزنگان، مروارید و بخش فورگ است به عنوان بخشی از صنایع دستی اصلی داراب و نمادهای بومی این منطقه به شمار می‌روند.
صنایع دستی داراب که متاثر از آداب و سنن بومی جوامع محلی و اقلیم منطقه است، با توجه به گذر زمان، تغییر شرایط اجتماعی و فرهنگ محلی، تغییر کاربردی داشته و نیازهای روز جامعه هدف را در بر گرفته است.
به گفته رئیس اداره میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری داراب، در حال حاضر حدود سه هزار نفر در شهرستان داراب در حیطه صنایع دستی فعالیت دارند که از این تعداد ۸۰۰ نفر کارت صنایع دستی و مدرک آموزشی یک رشته هنری را به خود اختصاص داده‌‌اند.
داوود مرادی در گفتگو با خبرنگار فارس با اشاره به مزایای کارت صنایع دستی می‌گوید: هنرمندان در قبال دریافت این کارت، یارانه‌ای دریافت می‌کردند که هزینه بیمه را برای آنها کاهش می‌داد اما اخیراً این یارانه پرداخت نمی‌شود هر چند در بیمه عشایری و روستایی هنوز این مزیت برقرار است.
وی ادامه می‌دهد: همچنین از دیگر مزایا می‌توان به تأسیس کارگاه، برپایی دوره‌های آموزشی، حضور در نمایشگاه‌های ملی و بین المللی، اعطای نشان ملی و دریافت وام و تسهیلات اشاره کرد.
تاثیر و تاثر متقابل اقلیم و صنایع دستی
مرادی با اشاره به صنایع‌دستی بومی شهرستان داراب می‌گوید: گلیم‌بافی، قالی‌بافی، حصیربافی، پوشاک سنتی و... بخشی از هنرهای بومی شاخص در داراب است که متولی قالی‌بافی طی یک دهه اخیر، مجموعه صنعت و معدن بوده و از حوزه میراث فرهنگی خارج شده است.
رئیس اداره میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری داراب بیان می‌کند: گلیم‌بافی به ویژه گلیم شری از هنرهای بومی داراب است که در گذشته با استفاده از برش زدن لباسهای کهنه به صورت نواری، الیافی تهیه کرده و با آن گلیم می بافتند همچنین گلیم‌بافی با طرح مرینوس که خاستگاه آن سیرجان و کرمان است و به گلیم پیچ معروف بوده، در داراب نیز بافته می‌شود.
وی خاطرنشان می‌کند: حصیربافی نیز یکی از هنرهای بومی فورگ است و با توجه به اقلیم منطقه، با استفاده از طناب، برگ نخل و... ظروف و وسایل تزیینی ساخته می‌شود که در گذر زمان، تغییر کاربردی داده و اکنون بیشتر به عنوان وسایل زینتی و تزئینی در قالب هفت‌سین، پوشش گلدان، سبد و... تولید می‌شود و متقاضی بسیاری دارد.
مرادی می‌گوید: از هنرهایی نظیر مکرومه‌بافی نیز جهت استفاده در تزئینات جهیزیه استقبال می‌شود همچنین پوشاک سنتی با قلاب دو میل و... از دیگر تولیدات مورد توجه است.
وی بیان می‌کند: شاخص‌هایی که برای ارزیابی یک هنر بومی مدنظر وزارت میراث فرهنگی است، طبیعی و بومی بودن متریال و الیافی است که در آن هنر-صنعت به کار گرفته می‌شود.
مرادی می‌افزاید: تعداد و کیفیت فعالیت هنرمندان منطقه نیز از موارد دیگری است که در ارزیابی در نظر گرفته می‌شود.
رئیس اداره میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری داراب اظهار می‌دارد: اصل هنر پربرجا است اما ممکن است در طول زمان تغییراتی کرده باشد، هر چند تولیدات بومی به واسطه پیشینه تاریخی، در آیین‌هایی مورد استفاده قرار گرفته که بیشتر ریشه در زادبوم منطقه دارد.
وی با اشاره به اینکه تا پیش از دوران کرونا بازارچه‌های هفتگی در خانه سوخکیان برگزار می‌شد، ادامه می دهد: امسال نیز در دهه فجر، نمایشگاهی درون سازمانی با رعایت پروتکل‌ها برگزار شد که آثار عروسک‌سازی، معرق، منبت، پوشاک سنتی، نقاشی روی سفال و... در این نمایشگاه به نمایش درآمد همچنین کارگاه‌های صنایع دستی روزهای زوج در خانه سوخکیان مستقر هستند.
ابزار بومی، در جذب گردشگران مکمل یکدیگر هستند
مرادی با اشاره به تاثیر صنایع‌دستی بومی در رونق گردشگری روستامحور می‌گوید: ابزار بومی مکمل یکدیگر بوده و به همین دلیل مجموعه صنایع دستی و گردشگری در چارت اداری، طی سال‌های قبل ادغام شده است.
وی می‌گوید: بافت روستا، جاذبه‌های طبیعی، سوغات محلی و صنایع بومی در اصل یک پکیج منسجم را تشکیل می‌دهند چرا که جاذبه‌های هر منطقه، نماد آن روستا است.
مرادی اضافه می‌کند: گلیم و فرش دستبافت روستایی، هدیه ماندگاری است که مورد توجه گردشگران به ویژه تورهای خارجی قرار می‌گیرد البته محصولات کشاورزی و خوراک‌های بومی نیز مورد توجه است اما هنرهای دستی نظیر گلیم و فرش ماندگاری بالایی دارد.
مرادی متذکر می‌شود: به صنعتگران هنرمند توصیه می‌کنیم انتظار استقبال عمومی گسترده را از نمایشگاه‌ها نداشته باشند چرا که مخاطب آنها باید سرچشمه‌ای از هنر و قریحه داشته باشد تا در نمایشگاه‌های صنایع دستی حضور یابد و آثار آنها را خریداری کند.
وی با اشاره به شیوه‌های معرفی صنایع دستی بومی داراب به سایر نقاط کشور می‌گوید: علاوه بر برپایی نمایشگاه‌ها و عرضه تولیدات در آنجا، اهدای صنایع بومی داراب به مسئولان ملی که در شهرستان حضور می‌یابند، معرفی بهتر جاذبه‌های بومی شهرستان را به دنبال دارد.
این مسئول خاطرنشان می‌کند: جهت پرداختن به نمادهای بومی در المان شهری، پیشنهادها و تعاملاتی با شهرداری داشتیم و انتظارات خود در حیطه گردشگری را طی جلساتی در شورای شهر مطرح کرده‌ایم.
مرادی با اشاره به وضعیت هنرمندان خسارت‌دیده از کرونا گفت: اسامی حدود ۳۰۰ نفر از هنرمندان آسیب‌دیده را به اداره‌کل میراث فرهنگی استان ارسال کردیم و هنرمندان پس از مراجعه به سامانه کارا، مشخصات خود را ثبت کرده که تعدادی از آنها مبلغ ۶ میلیون تومان جهت جبران ضرر و زیان ناشی از شیوع کرونا، دریافت کرده‌اند.
وی تصریح می‌کند: هنرمند صنایع‌دستی هنوز به خودباوری نرسیده و به عنوان یک شغل مستقل به هنر خود نگاه نمی کند تا از آن درآمدزایی مستمری داشته باشد البته افرادی هم در داراب داریم که کارگاه فعالی دارند یا هنر آنها در سطح کشور مطرح است اما تعدادشان اندک می‌باشد.
تاثیر تولیدات بومی روستا در جذب گردشگران
صغری اسدی هنرمندی است از خطه فورگ که با گفتگو کردیم.
وی که در زمینه هنر بومی حصیربافی فعالیت می‌کند، در یکی از روستاهای فورگ، کارگاهی تأسیس کرده و ۸ نفر تحت نظارت او به این کار اشتغال دارند.
اسدی با اشاره به گردشگری روستامحور می‌گوید: تولیدات بومی در جذب گردشگران و توجه به جاذبه‌های گردشگری روستا تاثیر خاص خود را دارند و تا قبل از شیوع کرونا، شاهد حضور گردشگران در منطقه بودیم که اکنون به دلیل وضعیت فعلی این میزان کاهش یافته است.
وی با اشاره به صدور و فروش تولیدات کارگاه خود به کشورهای حاشیه خلیج فارس می‌گوید: به دلیل شرایط فعلی، سفارش‌ها کمتر شده و خسارت‌هایی را از این شرایط متحمل شده‌ایم و حمایت خاصی نیز صورت نگرفته است.
این بانوی هنرمند با اشاره به فعالیتهای آموزشی خود بیان می‌کند: به خاطر شرایط هنر حصیربافی، آموزش به صورت خصوصی و در قالب کلاس‌های تک نفره برگزار می‌شود و در هر دوره، حداکثر ۱۰ نفر تحت آموزش قرار می‌گیرند البته میزان استقبال عمومی از تولیدات ما نیز مناسب است.
اسدی با اشاره به اقلیم و آب و هوای منطقه و تاثیر آن در هنر حصیربافی خاطرنشان می‌کند: با توجه به هوای شرجی و گرمای تابستان در بخش فورگ، حصیربافی یکی از هنرهایی است که می‌تواند در تطابق زندگی مردم با اقلیم موثر باشد.
به گزارش فارس، توجه به صنایع دستی به عنوان هنری بومی و حمایت از هنرمندان این عرصه که بی‌ادعا و پرتلاش به اجرای ایده‌های خود می پردازند، ضرورتی است که می‌تواند رونق‌بخش گردشگری منطقه و اقتصاد جوامع محلی باشد.
در شرایط کنونی که اغلب مشاغل متاثر از شیوع کرونا دچار رکود شده‌اند، هنرمندان صنایع دستی نیز بیش از گذشته، شایسته حمایت و پشتیبانی مادی و معنوی هستند.
انتهای پیام/س
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
