در سالهای اخیر با رونق گرفتن این بازار و ایجاد فرصتهای عالی برای سرمایهگذاری در این بازار، افراد به یک باره وارد بورس شدند و در این باره اطلاعات خوبی کسب کردند. این روزها کمتر کسی پیدا میشود که از بورس هیچ اطلاعی نداشته باشد یا به گوشش خبرهایی از بورس نرسیده باشد. با این حال بازار بورس یکی از بهترین بسترهای سرمایهگذاری در ایران است که تمام افراد تا حدودی نسبت به آن آشنایی دارند. در این مطلب به بررسی مزایا و روشهای سرمایه گذاری در بورس میپردازیم.
تاریخچه سرمایه گذاری در بورس
برای این که همه چیز درباره بورس را بدانیم، باید ابتدا تاریخچه آن را بررسی کنیم. در سالهای دور زمانی که تجار و بازرگانان اروپایی در معاملات و خریدوفروشهای خود با ضرر و زیان مواجه شدند به این فکر افتادند که برای عدم تداوم این شرایط یک راه حل مناسب را کشف کنند. راه حل به زبان ساده به این شکل بود که این تاجران با رایزنیهایی که داشتند افراد و سرمایهگذارهای دیگری را در اموال و معاملات خود شریک میکردند که در صورت بروز هر ضرر و زیانی همه شرکای مال به اندازه شراکتشان ضرر و سود را تجربه کنند. به مرور تداوم همین فرآیند در امور تاجران و بازرگانان اروپایی منجر به پیدایش بورس و رواج سرمایه گذاری در بورس شد.
همه چیز درباره بورس و تاریخچه پیدایش آن
با توجه به مختصر تاریخچهای که از پیدایش و شکلگیری بورس اشاره کردیم، این فرآیند همچنان ادامه داشت تا این که در اغلب داد و ستدها و امور مالی و اقتصادی این فرهنگ تزریق شد و تمامی حوزههای اقتصادی و معاملاتی به نوعی نیاز به شرکا و سرمایههای بیشتری داشتند. برای سازماندهی و نظم دادن به این امور کم کم افراد احساس کردند ساز و کاری لازم است که این امور را مدیریت و نظارت کند. به همین منظور اولین مرکز بورس در قرن 17 میلادی در هلند شکل گرفت. پیدایش بورس در ایران نیز به سالهای 1345 و 1346 مربوط میشود. در حال حاضر و با پیشرفتهایی که شکل گرفته، بورس به یکی از بسترهای ایدهآل برای سرمایهگذاری تبدیل شده است و تمامی افراد با هر سن و مدرک تحصیلی قادر هستند سرمایه خود را در این بازار تزریق کنند و نیازی به مراجعه حضوری به ارگان یا سازمان خاصی نیست.
تعریف بورس چیست؟
قبل از سرمایهگذاری در هر بازاری، باید به تمامی جوانب آن را بشناسیم و بسنجیم. گام اول این است که بدانیم بورس چیست و چه ویژگیهایی دارد. بورس در حقیقت به عنوان یک بازار شناخته میشود که در آن داراییهای مختلفی مورد معامله قرار میگیرد. در این میان برخی از افراد به عنوان فروشنده و برخی دیگر نیز در نقش خریدار در معاملات سهام وارد بازار شده و معاملات خود را مدیریت میکنند.
سرمایه گذاری در بورس نیز مانند سایر بازارها مزایایی دارد که از جمله آنها میتوان به مدیریت انتقال ریسک، شفافیت بازار، کشف قیمت، ایجاد بازار رقابتی و مهمتر از همه جمعآوری سرمایه و پساندازهای اندک برای تامین سرمایه فعالیتهای اقتصادی اشاره کرد. برای آغاز سرمایه گذاری در بورس مقدماتی لازم است. باید با ثبت نام در سامانه سجام برای دریافت کد بورسی اقدام کنید. همچنین با ثبت نام در یک کارگزاری، امکان دسترسی به سامانه معاملاتی برایتان فراهم خواهد شد. با مراجعه به سامانه آگاه اکسپرس میتوانید به صورت همزمان ثبت نام سجام و کارگزاری را انجام دهید و از خدمات جامع و متنوع کارگزاری آگاه بهرهمند شوید. در نظر داشته باشید که خود بورس دارای شاخههای مختلفی است که در ادامه به آنها میپردازیم.
انواع بازار بورس
در ایران بازار بورس به 4 بخش تقسیم شده است که در هرکدام از آنها به فعالیتهای خاصی انجام میشود. این 4 بخش عبارتاند از:
بورس اوراق بهادار
فرابورس
بورس کالا
بورس انرژی
این نکته را در نظر داشته باشید که در سایر کشورها بازار بورس ارز هم وجود دارد که در آن ارزهای خارجی مورد معامله قرارگرفته و افراد به خریدوفروش آن مشغول میشوند. در ایران بورس ارز ایجاد نشده است. در ادامه به بررسی 4 بخش معرفیشده در بازار بورس ایران خواهیم پرداخت.
بورس اوراق بهادار تهران: سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار نسبت به بخشهای دیگر طرفداران بیشتری دارد. در این بخش اوراق بهادار سهام شرکتهای بورسی و سایر اوراق بهادار نظیر اوراق مشارکت، مورد خریدوفروش قرار میگیرند و میتوان بهصورت قطعی گفت که در ایران تمرکز بیشتر سرمایهگذاران مختص به این بخش است. رفتهرفته با پیشرفتهتر شدن سیستمها و وضع قوانین مشخص و شفاف در بازار بورس معاملات در این بخش سادهتر و بهتر شد. به این شکل که هر شخص با اقدام بهمنظور دریافت کد بورسی و با استفاده از مطالب آموزشی یا کلاسهای آموزشی قادر به شروع معاملات سهام در این بازار خواهد بود.
فرابورس: برای شناخت فرابورس لازم است بدانید، سهام شرکتهایی که به هر دلیل نتوانستند به بازار بورس اوراق بهادار راه پیدا کنند، در قرابورس مورد معامله قرار میگیرند. میتوان به این شکل تعریف کرد که قوانین ثبت یک شرکت در فرابورس بهمراتب نسبت به بورس اوراق بهادار سادهتر است. در ایران شروع فعالیت فرابورس به سال 1388 برمیگردد.
بورس کالا: در این بخش همانطور که از نامش پیدا است، افراد میتوانند سهام کالاهای مختلف را بخرند. در مجموع بورس کالا بهعنوان بستری برای عرضهکنندگان محصول در نظر گرفته شده است که میتوانند محصول خود را بعد از بررسی کارشناسی و قیمتگذاری توسط کارشناسان بورس کالا، به فروش برسانند. محصولاتی که در این بازار به فروش میرسد معمولاً محصولات خام نظیر فلزات، گندم، پنبه، زیره، زعفران و ... است. با افزایش آگاهی عمومی جامعه، سرمایه گذاری در بورس کالا و بازار آتی به تدریج جایگاه خود را پیدا میکند و میتواند سرمایههای بیشتری را جذب کند.
بورس انرژی: بورس انرژی نیز بهعنوان بورس کالایی شناخته میشود که در این بخش امکان معاملات حاملهای انرژی و اوراق بهادار در همین راستا فراهم شده است. تاریخ شروع فعالیت بورس انرژی در ایران مربوط به سال 1391 است که بهعنوان چهارمین بورس کشور برای عرضه محصولات نفتی و مشتقات آن و ... شکل گرفت. در نظر داشته باشید که بورس انرژی دارای دو بازار فعال فیزیکی و مشتقه است که ویژگیهای این دو بازار ممکن است با هم تفاوتهایی داشته باشند. تفاوت مهم این دو بازار این است که در بازار فیزیکی کالاها مورد معامله قرار میگیرند ولی در بازار مشتقه، اوراق مبتنی بر کالا معامله میشوند.
در این مطلب سعی کردیم به صورت کامل بیان کنیم که بورس چیست و مزایای سرمایه گذاری در بورس کدامند. همچنین مختصری به تاریخچه پیدایش بورس در جهان و ایران پرداختیم. نکته بسیار مهم و اساسی بهمنظور شروع معاملات در بورس و تزریق سرمایهتان به این بازار این است که نباید در غالب یک شخص مبتدی و غیرحرفهای و یا حتی بدون هیچ اطلاعات نسبت به بورس، عمل کنید. با این که اخبار متعددی از سودهای فراوان و جذابیت بورس به گوش شما میرسد، امکان ضرر و زیان نیز وجود دارد. قبل از هر چیز باید به افزایش سطح دانش و آگاهی خود در این زمینه بپردازید.