پشت پرده کریدور گاز جنوبی؛ توافقی مبهم دست‌اندازهایی آشکار

به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس در بیشکک، چندی قبل «قربانقلی بردی محمداف» رئیس جمهور ترکمنستان با همتای آذربایجانی خود «الهام علی اف» دیدار کرد. این دیدار غیر منتظره، کمتر از یک روز قبل از عزیمت وی به باکو اعلام شد.

قاعدتا، در مورد دیدارهای خارجی رئیس جمهور ترکمنستان از قبل اطلاع رسانی می‌شود، اگر چه صحبت در مورد "قوانین" در رسانه‌های رسمی ترکمنستان غیرممکن است.

5 روز قبل از سفر، خبرگزاری آذربایجانی "ترند" گزارش داد وزارت امور خارجه آمریکا از پروژه «کریدور گاز جنوبی» خط لوله انتقال گاز از آذربایجان به اروپا پشتیبانی کرده است.

«ناتان رَیخ» متخصص دیپلماسی انرژی در دفتر منابع انرژی وزارت انرژی آمریکا گفت: ما باید به یاد داشته باشیم که کریدور گاز جنوبی همچنان می‌تواند گسترش بیابد. اگر در آذربایجان، آسیای مرکزی، عراق یا سایر کشورهای منطقه منابع اضافی گاز طبیعی توسعه بیابد، می‌توان آنها را نیز در این مسیر به بازارهای اروپا صادر کرد.

یکی از اصلی ترین «منابع اضافی گاز طبیعی» ترکمنستان است که سالها در تلاش است تا برای ساخت خط لوله گاز ترانس خزر لابی و از طریق آذربایجان تأمین سوخت به اروپا را آغاز کند. لیست رسمی توافق‌نامه‌های همکاری که در پایان مذاکرات بین علی‌اف و بردی محمداف منعقد شد، چشمگیر به نظر نمی‌رسد و به طور مستقیم در جلسه بررسی موضوع ساخت و سازهای فرا دریای خزر اعلام نشده است.

با این حال همان طور که خبرگزاری دولتی ترکمنستان نقل می‌کند: در زمینه همکاری بین المللی انرژی، ترکمنستان و آذربایجان از ایجاد یک سیستم متعادل و چند متغیره برای تأمین انرژی به بازارهای اروپا حمایت می‌کنند که مبتنی بر تنوع مسیرها، طرح‌های شفاف عملکرد آنها، ضمانت اطمینان و امنیت، در نظر گرفتن منافع چند جانبه است.

به عبارت دیگر، پشت درهای بسته، که مسائل بسیار مهمی در دست بررسی است، طرفین به احتمال زیاد، در مورد نیاز ترکمنستان برای پیوستن به پروژه کریدور گاز جنوبی از طریق خط لوله گاز ترانس خزر که ایمنی پروژه را در نظر می‌گیرد، بحث و تفاهم کردند و آن یک مانع در ساخت خطوط لوله در امتداد کف دریای خزر است. لازم به یادآوری است که اجرای چنین پروژه‌ای، طبق کنوانسیون خزر مصوب سال 2018 ، تنها پس از اطمینان از هر 5 کشور دارای دسترسی به دریا، ایمنی محیطی آن امکان پذیر است.
هنوز معلوم نیست که «عشق آباد» و « باکو» به چه توافقی رسیدند و آنان یا شرکای غربی‌شان که از این پروژه حمایت کرده‌اند و در پاسخ به رضایت آنها برای اجرای آن، چه پیشنهاداتی را می‌توانند به روسیه و ایران ارائه دهند، مبهم است.

در همین حال، درآمد اضافی برای ترکمنستان که اقتصاد آن چند سال است به دلیل بحران مالی رو به کاهش است، اکنون به شدت مورد نیاز است. وضعیت مالی اسفناک در آینده نزدیک می‌تواند با اپیدمی ویروس کرونا که طبق اطمینان مقامات رسمی، در ترکمنستان وجود ندارد، ویران شود.

متناقض به نظر می‌رسد، اما حتی اگر واقعاً ویروس کرونا در کشور وجود نداشته باشد، خریدار اصلی سوخت آبی ترکمنستان، چین است که در 5 مارس اعلام کرد واردات گاز طبیعی به دلیل انتشار ویروس  کووید-19در سراسر کشور کاهش داشت. مشخص نیست که میزان مصرف سوخت چقدر کاهش می‌یابد و چه مدت چین ادامه دارد.

دومین ضربه در یک دوره کوتاه به ترکمنستان و همچنین به تمام کشورهای تولید کننده نفت و گاز به طور غیرمستقیم از سوی روسیه وارد شد. این کشور در 7 مارس به منظور جلوگیری از افت قیمت انرژی و قطع تولید نفت از انعقاد قرارداد با اوپک خودداری کرد. همانطور که انتظار می‌رفت، منجر به این شد که قیمت هر بشکه نفت 25 درصد کاهش یابد. قیمت گاز با کمی تأخیر، پویایی تغییرات در قیمت نفت را تکرار می‌کند.

بدیهی است که در چنین شرایطی، ترکمنستان نیاز به اقدامات فوری برای تثبیت وضعیت نابسامان اقتصادی دارد. در اینجا گزینه‌های زیادی وجود ندارد؛ حداقل در برخی بندهای مذاکره با همسایگان و کشورهای بالقوه ترانزیت گاز ترکمنستان که « محمد مراد امان اف »رئیس شرکت تاپی، در اسلام آباد و بردی محمداف در باکو سعی کردند این کار را انجام دهند. 

انتهای پیام/ح