از چه زمانی «استقلال» برای ایرانیان معنا پیدا کرد؟

خبرگزاری فارس ـ گروه فرهنگ عمومی: ۲۹ اسفند در تقویم جمهوری اسلامی ایران به عنوان روز ملی صنعت نفت نامگذاری شده است تا برگ زرینی از افتخارآفرینی ایرانیان در دوره سیاه طاغوت را یادآور شود، اما آیا این اقدام، نخستین تلاش ایرانیان در دوره معاصر به منظور جلوگیری از نفوذ سلطه و وابستگی به غرب بوده است؟

وابستگی ایران به کشورهای بیگانه از چه زمانی آغاز شد؟

ایرانیان در دوران مختلف فراز و نشیب‌هایی را طی کردند و با وجود اهمیت استقلال، به دلیل نفوذ خارجی‌ها در امور داخلی ایران در دوره‌های گذشته، کشورمان همواره دستخوش غارت بیگانگان بوده و کسی هم جرأت اعتراض نداشت. اقدامات و حتی مهمترین برنامه‌های کشور توسط کشورهای بیگانه یا دست نشانده آنها اتخاذ می‌شد و کسی سخنی از استقلال نمی‌آورد، مبادا که به اعتقاد خودشان «پیشرفت» متوقف شود، اما از چه زمانی وابستگی ایران به سایر کشورها افزایش یافت و مردم متوجه اهمیت استقلال و جلوگیری از نفوذ سلطه شدند؟

وابستگی ایران از دوران قاجار به تدریج آغاز شد واین وابستگی در دوران پادشاهان قاجار به ویژه ناصرالدین شاه با تداوم دلبستگی به غرب و عمل به تصمیم بیگانگان که عمده آنها امتیازدهی به خارجی‌ها بود، قوت گرفت.

آغاز بیداری ایرانیان برای مستقل شدن

آغاز بیداری ایرانیان برای مقابله با سلطه و رسیدن به استقلال را می‌توان با کشته شدن ناصرالدین شاه به دست میرزا رضا کرمانی همراه دانست که در آزاد کردن ملت ایران از قید بندگی اهمیت مهمی داشت. چرا که در دوران ۵۰ ساله سلطنت ناصرالدین شاه، دیواری از استبداد و بیدادگری دور مملکت کشیده شد و مداخله بیگانگان در امور ایران، بیش از پیش افزایش یافت؛ تا جایی که ناصرالدین شاه با اقداماتی همچون قتل امیرکبیر، اعطای امتیاز تنباکو و لغو آن با حکم تحریم تنباکوی میرزای شیرازی، اعطای امتیاز به دولت‌های انگلیس و روسیه و افزایش نفوذ آنها در امور کشور، جدایی قطعی هرات، سرخس، نواحی اطراف رود جیحون و بخشی از سیستان و بلوچستان از ایران و همچنین مسافرت‌‏های پرهزینه و خوشگذرانی‌‏های پرخرج، مردم را کلافه کرده بود و مردم قتل او را گامی به سوی آزادی و رهایی از وابستگی به بیگانگان می‌دانستند.

وقتی نظر بیگانگان بر مردم ایران ارجح بود

این اقدام زمینه‌ساز انقلاب مشروطه شد و در برهه‌ای با نهضت مشروطه وابستگی به بیگانگان تا حدی کاهش پیدا کرد و مردم به فکر استقلال افتادند. اما در دوره پهلوی ورق برگشت و دوباره وابستگی به بیگانگان به اوج خود رسید و هر چه می‌گذشت نفوذ خارجی‌ها در ایران با شیوه‌های مختلف ظهور و بروز کرد. این وابستگی آنقدر زیاد شده بود که در هر تصمیم و اقدامی، نظر خارجی‌ها بر مردم اولویت داشت و افراد تحت امر بیگانگان در رأس امور قرار گرفتند.

مردم آن دوران با مشاهده نفوذ و سلطه غرب آگاه‌تر از گذشته بودند و گاهی هم اقداماتی علیه استبداد داشتند. یکی از مهم‌ترین اقدامات ایرانیان در آن دوران علیه سلطه و نفوذ بیگانگان، ملی شدن صنعت نفت بود. آن هم در دورانی که کشورهای دیگر با روش‌های مختلف و به بهانه توسعه ایران، اموال و ثروت ملی را به غارت می‌بردند.

ملی شدن صنعت نفت و تلاش ایرانیان برای جلوگیری از نفوذ کشورهای بیگانه

صنعت ملی شدن نفت با طرحی از سوی محمد مصدق، نماینده دوره چهاردهم مجلس شورای ملی به تصویب رسید و مجلس به دولت اجازه داد که برای فروش نفت و نحوه استخراج معادن، گفت‌وگو کرده و نتیجه را به اطلاع مجلس شورای ملی برساند که در نهایت از تصویب این قانون تا اجرای ملی شدن صنعت نفت، بیگانگان برای سلطه بر منابع خدادادی ایران از هیچ توطئه‌ای فروگذاری نکردند. اما پرچمداران مبارزه برای استقلال کشور تلاش کردند تا بتوانند با ملی شدن صنعت نفت از وابستگی به بیگانگان کاسته و به استقلال کشور کمک کنند.

با این اقدام، دوباره ایرانیان توان خود را برای جلوگیری از نفوذ کشورهای دیگر نشان دادند و با وجود مخالفت‌هایی از سوی دست نشانده‌های کشورهای بیگانه، صنعت نفت ملی شد و پس از نخست‌وزیری مصدق اجرای قانون ملی شدن صنعت نفت در سرلوحه برنامه دولت قرار گرفت. با تصویب این قانون شرکت سابق نفت ایران و انگلیس خلع ید و صنعت نفت ایران در عمل ملی اعلام شد.

بیداری مردم ایران در آن زمان متجلی شد و کم‌کم در عرصه‌های مختلف مردم علیه وابستگی و تصمیم شاه اقداماتی انجام دادند و حتی تظاهرات‌هایی داشتند که زمینه‌ساز شکل‌گیری انقلاب اسلامی بود.

وقتی «استقلال» معنا پیدا کرد

با پیروزی انقلاب اسلامی، امام خمینی (ره) خط بطلانی بر وابستگی ملت ایران به کشورهای دیگر کشیدند و مردم علیه دیکتاتوری و حکومت خودکامه که بر کشور حاکم بود، ایستادند و با شعار «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» به سوی استقلال و پیشرفت به دور از وابستگی حرکت کردند؛ تا جایی که رهبر معظم انقلاب فرمودند: «یک جامعه‌ی ایستای راکد، زیر فشار، استعدادهای خفته، بدون اجازه‌ی هیچ تحرکی در دریای عمیق استعدادهای ملی ما، با حرکت انقلابی دگرگون شد». (۲۵/۲/۸۶)

از آن دوران تاکنون موتور حرکت استقلال و پیشرفت بدون وابستگی به بیگانگان می‌چرخد و هر سال با وجود تحریم‌ها بر سرعت آن افزوده می‌شود و حتی اعمال تحریم‌های سخت و مداخله کشورهای غربی به ویژه آمریکا و انگلیس نتوانسته ایرانیان را در راه استقلال  و جلوگیری از سلطه از پای بیفکند.

ناامیدی غرب از نفوذ اقتصادی و سرمایه‌گذاری برای خدشه‌دار کردن استقلال فرهنگی

البته پس از پیروزی انقلاب اسلامی که نفوذ و سلطه غرب در امور سیاسی و اقتصادی متوقف شد و بیگانگان دیدند که نمی‌توانند در عرصه اقتصادی ایران را به خود وابسته کنند، سرمایه‌گذاری کردند تا در حوزه فرهنگی بر مردم نفوذ کنند و فرهنگ مصرف گرایی را برای فروش محصولات خود ترویج دهند. چرا که به فرموده امام خمینی (ره) «فرهنگ، اساس استقلال و ملیت یک ملت است» (۲۹/ ۱/ ۵۸) و «اگر در فرهنگ وابستگی داشته باشیم در اساس مسائل وابستگی پیدا می کنیم» (۱۱/ ۸ /۵۸).

بر همین اساس، همواره دنیای استکبار به کشورهای جهان سوم القا کردند که شما هیچ کاری بدون الگوگیری و وابستگی به غرب و سایر جهانیان نمی‌توانید انجام دهید. برای این مقصود هم با هر وسیله‌ای اقدام کرده و تبلیغاتی کاذب داشتند تا به نوعی مردم را غرب‌زده کرده و با تقویت وابستگی، تفکر استقلال طلبی را از آنها دور کنند. اما رهبر معظم انقلاب اسلامی فرمودند: «فرهنگ ما، فرهنگ الهی است؛ این فرهنگ، استقلال ما را تضمین و تأمین می‌کند، آزادی ما را هم تأمین می‌کند. آن کسانی که به نام آزادی، ولنگاری را در جامعه ترویج می‌کنند، آزاد نیستند، اینها اسیر دست‌بسته‌ی فرهنگ غربی‌اند». (۱۷/۱۲/۹۶)

همانطور که مقام معظم رهبری معتقدند که «مبارزه برای استقلال فرهنگی، از همه‌ انواع استقلال‌ها سخت‌تر است». (۱۵/۲/۷۲) باید در این زمینه برنامه‌ریزی مدونی صورت گیرد تا جوانان در دام ولنگاری فرهنگی که از سوی غرب القا و تبلیغ می‌شود، نیفتند چرا که جمهوری اسلامی، از اول نشان داد که زیر بار فرهنگ مبتذل و فاسد غربی نخواهد رفت و وابستگی به غرب در هر زمینه‌ای را بی‌معنا می‌داند.

انتهای پیام/