ماجرای ورود «میدون» به صادرات/ «مانع زدایی» چگونه اتفاق می افتد؟/ تحریم درها را نبسته است

خبرگزاری فارس-مریم فیروزفر: این روزها مسابقه های تلویزیونی گوی سبقت را از هر برنامه دیگری در این رسانه گرفته است. مسابقه هایی که هر کدام در ژانری متفاوت از دیگری به روی آنتن می روند و دغدغه های متفاوتی دارند. از کودک شو تا اعجوبه ها و سیم آخر و عصر جدید تا میدون.

«میدون» عنوان برنامه ای است که برای اولین بار به کارآفرینی به طور جدی نگاه کرده و در مدتی که روی آنتن شبکه سه است توانسته سطح خود را ارتقا دهد. از پیدا کردن کارآفرین های نمونه و حمایتشان و آموزش و نحوه تولید و کسب و کار گرفته تا ورود به حوزه صادرات همه و همه در مسابقه میدون دیده می شود.

محمد امین حاج کاظمیان داور و صادر کننده نمونه کشوری، سید میثم لاجوردی جانشین تهیه کننده و عضو هیئت مدیره میدون و شتاب دهنده این برنامه، ابوالفضل باقری نماینده شرکت سوری، آقاهادی از عوامل مسابقه میدون هستند که در میزگردی مهمان خبرگزاری فارس شدند.

 

** مسابقه «میدون» برنامه خاصی است که علاوه بر اینکه وجه سرگرمی را حفظ کرده، توانسته به مخاطبان خود راهکار نیز ارائه دهد و به همین خاطر مخاطبانش حساب ویژه ای روی این برنامه باز کرده اند. با توجه به اینکه شعار امسال بحث تولید و مانع زدایی است، در برنامه میدون تا به حال چه کارهایی انجام دادید؟

لاجوردی: مجموعه میدون از سال ۹۷ کار خود را به صورت عمومی آغاز کرد و این دهه دهه اقتصادی برای کشورمان بود و مسائل اقتصادی و اشتغال زایی در صدر اخبار کشور بود. رصدی که برنامه میدون در فضای کسب و کار داشت باعث شد نیازمندی هایی که برای توسعه و راه اندازی کسب و کارها وجود دارد را بررسی کند. مطابق با نیازها و مدل هایی که در دنیا کار شده برای ایجاد تسهیل گری برای کسب و کار و تامین این زنجیره مطالعه کردیم و به راهکارهایی رسیدیم. مجموعه این راهکارها در سامانه میدون مستقر شد و بحث های آموزشی، مشاوره ای، پیگیری مشکلات تولید و ... از مجموعه خدماتی است که در سامانه میدون ارائه می شود.

همزمان با انجام این فعالیت ها نیازی هست که باید به فضای رسانه ای ورود می کردیم و با صداوسیما وارد تعامل شدیم و با برنامه های مختلفی شروع کردیم. در برنامه های پایش، حرف حساب، جشنواره کارآفرینی سیما تعدادی کارآفرین می آوردیم و از کسب و کارشان می گفتند و مردم نیز استقبال خوبی کردند. خیلی از سرمایه گذارها و افرادی بودند که با این کارآفرین ها ارتباط می گرفتند و کارآفرین ها تجربیاتشان را در حوزه کسب و کار و برای ترویج این کار در اختیار مردم قرار می دادند. بودند سرمایه گذارهایی که برای توسعه همان کسب و کار وارد مشارکت می شدند. کم کم این مجموعه بزرگتر شد و بخش هایی هم به آن اضافه شد تا در نهایت سال ۹۸ و با همکاری که با شبکه سه اتفاق افتاد یک برنامه مستقل شدیم با هدف حمایت از کارآفرینی و ترویج فرهنگ کارآفرینی را شروع کردیم.                       

لاجوردی: فصل اول این برنامه با رویکرد سرگرمی آمد تا به فضای خشک کسب و کار الصاق شود و کارآفرین ها بیایند و کسب و کارهایشان را توضیح دهند. در فصل دو نیز تخصصی تر و از منظرهای مختلف این کسب و کارها ارزیابی می شد و داورها نیز از بُعد صادرات کسب و کارها را بررسی می کردند. همین باعث می شد تا ما فرهنگ کسب و کار و کارآفرینی را از طریق رسانه به مردم ارائه دهیم. به طبع آن افرادی که به ما مراجعه می کردند رها نمی شدند یعنی ما در ادامه میدون بحث شتاب زدگی را مطرح کردیم که بتواند این افراد را پشتیبانی کند حال ممکن بود فرد تولید کننده بوده و در بازاریابی اش دچار مشکل باشد و با استفاده از ظرفیت های مردمی که به ما مراجعه می کردند و الگوی شتاب دهنده میدان بتوایم این خدمات را ارائه دهیم. حالا به صورت ویژه بحث صادرات هم یکی از خدماتی بود که اخیرا در بخش شتاب دهنده میدان فعال شد.

 

** به فضای خشک اقتصادی اشاره کردید. طراحی اولیه شما به همین شکل صورت گرفت؟ یعنی به این شکل که داوری اتفاق بیفتد و کارآفرین ها بیایند یا اینکه این برنامه از شما شکل گرفت و خودتان ایده پردازی اش کردید؟ یا نه اصلا این برنامه هم مثل برنامه های دیگر مدل های قبلی امتحان شده داشته است؟

لاجوردی: در دنیا این مدل ها برای معرفی کسب و کارها وجود داشته است اما خب نگاه ما نگاه ترویحی بود. اما در دنیا با نگاه های سرمایه داری به این موضوع نگاه شده است و چند سرمایه گذار می آمدند و طبق فراخوانی که داده می شد می خواستند کسب و کارهای خوب را شناسایی یا روی آنها سرمایه گذاری کنند. مدلی که در برنامه میدون به آن سمت رفتیم شاید نیم نگاهی به برنامه های موفق خارجی داشت اما سعی شد بومی سازی شود و نمونه اش در انتخاب داورها دیده می شود که بتوانیم از حوزه های مختلف، یک کسب و کار را تحلیل کنیم و آن را در کار رسانه ای که دارد انجام می شود به منسه ظهور بگذاریم و از ابعاد مختلف کسب و کار به چالش کشیده شود تا افرادی که می خواهند آن کسب و کار را ایجاد کنند، جنبه آموزشی برای آنها هم وجود داشته باشد که بتوانند با استفاده از تحلیل های صورت گرفته شده با چشم باز به حوزه مورد نظرشان ورود کنند. این نکته ای بود که در برنامه میدون به طور ویژه به آن پرداخته شده بود. همچنین از ظرفیت سرمایه گذارها و صندوق هایی که وجود داشت هم استفاده شد تا بتوانند این کسب و کارها را به عنوان جایزه بعد از موفقیت در رقابت، به عنوان ظرفیت استفاده کرده و کسب و کارشان را  توسعه دهند.

** افرادی که دارای یک کسب و کاری هستند و کارآفرین نامیده می شوند راحت به این مسابقه آمدند؟

لاجوردی: نحوه ورود به برنامه میدون فرایند خیلی پیچیده ای ندارد. به این صورت است که با توجه به فراخوان، کسب و کارها در درگاهی که در سامانه میدون قرار دادیم ثبت نام می کنند. طبیعتا فیلترهایی داریم برای کسب و کارهایی که درآنها نوآوری وجود دارد و از مرحله ایده به مفهوم کسب و کار رسیده باشد و محصولی تولید شده و فروشی داشته باشد. این کسب و کارهای می آیند و در آنتن تلویزیون حضور می یابند. به اصطلاح کسب و کارهایی به برنامه می آیند که از آب و گل درآمده است. البته ممکن است چالش هایی در حوزه فروش و بازاریابی شان داشته باشند اما بعد از عبور از فیلترها و اعتبارسنجی وارد مسابقه شده و تحت داوری داوران قرار می گیرند.

** شما در اصل به ایده ای که تبدیل به کار شده باشد می پردازید؟

لاجوردی: بله. یعنی صرفا به ایده خام نمی پردازیم. حالا در برنامه هایی که میدون برای توسعه برنامه هایش دارد به ایده های خام هم می پردازیم. برنامه ای مختص ایده ها و کسانی که ایده ای دارند اما به مرحله کسب و کار نرسیده است هم ممکن است مخاطب خودشان را داشته باشند و در برنامه هایمان هست که برنامه ای مختص این گروه تولید کنیم.

** برخی اوقات ایده هایی هستند که به دلیل نبود پشتوانه مالی به هدر می روند.

لاجوردی: اینها در ذهن ما هست و برایشان برنامه ریزی می کنیم تا بتوانیم مختص ایده ها چنین برنامه ای تولید کنیم.

 

** افرادی که در برنامه شرکت می کنند فقط از طریق فراخوان می آیند؟ یا باید شرایط دیگری هم داشته باشند؟

لاجوردی: نه، به صورت عمومی اعلام شده و بعضا ممکن است معرفی هم شده باشند و همه به درگاه عمومی می روند و بعد از اعتبارسنجی  وارد مرحله شرکت در مسابقه می شوند.

** شیوه کسب و کارشان هم در انتخابشان دخیل است؟

لاجوردی: نه به صورت عمومی. برنامه دیگری در تلویزیون بود که صرفا دانش بنیان ها را آورده بود اما ما با دید کسب و جلو رفتیم. ممکن است شما در برنامه ای پرورش خر دیده و در برنامه دیگر تکنولوژی پهباد ببینی. ما کسب و کاری به این موضوع نگاه کردیم و قیدی از این بابت ندارم که بگویند فقط بحث های فناورانه را می آورند. برنامه میدون برنامه عمومی است.

** یا اینکه کسب و کار عجیبی را در برنامه بیاورید و مخاطب شما این انتظار را نداشته باشد که چنین کسب و کاری ببیند.

لاجوردی: طبیعتا کسب و کارهایی که نوآوری دارند و مطابق با نیازهای جامعه و مردم باشند در اولویت ما هستند و امتیازهای بیشتری برای ورود دارند تا اینکه کسب و کارهایی باشد که خیلی روتینو رایج است. اما این نیست که بگوییم صرفا باید در حیطه خاصی باشد.

**شما به عنوان داور این مسابقه فکر می کنید افرادی که به برنامه میدون می آیند مسیری را آمده اند که خودتان یک روزی رفتید تا الان به کارآفرینی رسیدید؟  به نظر شما این افراد مسیر را درست گذرانده اند؟ و راستی آزمایی ها و ایده هایشان همه درست است؟ و ملاک های شما برای اینکه کار خوبی راه افتاده باشد چیست؟

 حاج کاظمیان: اتفاقی که در برنامه میدون افتاد شاید برای خود من جذاب بود که من را به جمع این خانواده کشاند این بود که بسیاری از کسب و کارها فرصت دیده شدن و حضور در فضای بزرگتر را می توانستند برای خودشان تعریف کنند. در تکمیل صحبت های برادر عزیزم باید بگویم در سفر تجاری سازی یک ایده بسیاری از عزیزانی که وارد مسابقه بزرگ میدون می شوند یک دنیا چالش دارند که به هر حال یا آموزشش را ندیدند یا حتی بررسی های لازم برای اینکه بتوانند مشکلات خودشان را حل کنند تا به حال برایشان امکان پذیر نبوده است. اینها به عرصه میدان می آیند و عمدتا مشکلشان بازار و متاسفانه ورود به بازار است. به هر حال هر ایده ای باید به خلق ثروت تبدیل شود و این عزیزان متاسفانه با این چالش ها دست به گریبان هستند. حضور من به عنوان داوردور دوم میدون این بود که گفتیم اگر می گوییم ایده به تجاری سازی، حالا بگوییم تجاری سازی به جهانی شدن. اینکه ما بتوانیم بازارهای بزرگتری از بازارهایی که در داخل کشور متصور هستیم را به عنوان راهکارهای جدیدی برای ایده ها ببینیم و شاید امروز که بحثمان میدون صادرات هست،‌ما یک دنیا ایده داریم که شاید این ایده ها در کشور خودمان آنچنان جواب ندهد. اما وقتی اینها را مورد ارزیابی قرار می دهیم می بینیم که در حوزه کسب و کار بین الملل بسیار جذاب هستند و همین اتفاق های مهم می تواند  به ارز آوری برسد و در ادامه هم رفاه اجتماعی و هم بحث اشتغال زایی کشور را با توجه به شعار سال و هم اتفاق هایی که در طی این سالها باید می افتاده  منجر شود.

 

من خودم برنامه میدون را از این جهت موفق می دانم چون شاید تنها برنامه ای است که فعلا مختص کارآفرینی فرصت دیده شدن را برای عزیزانمان ایجاد می کند. اما حس می کنم اگر قرار است این اتفاق بیشتر از قبل مثمر ثمر باشد باید فرصت بیشتری به آن داده شود و باید کمک کنیم چه خبرگزاری ها و چه صداوسیما بیایند و در تبلیغات صحیح این اتفاق بزرگ سهیم شوند و به کمک خانواده بزرگ میدون بیایند.

** وقتی صحبت از صادرات می شود همه ما به پتروشیمی، گاز و نفت فکر می کنیم در حالی که میدون این کار را انجام نمی دهد. شما فکر می کنید در حوزه مشاغل کوچک هم  می توان صادرات انجام داد؟

حاج کاظمیان: بله اصلا تمرکز ما صادرات غیرنفتی است.نگاه ما صادرات غیرنفتی است شاید ان شاء الله در ادامه مسیرمان بحث حوزه خدمات است. ما از لحاظ تکنولوژی و دانش در کشور کم نداریم و در بحث صادرات خدمات فنی و مهندسی هم می توانیم اتفاق های بزرگی را رقم بزنیم. در این ایام عزیزانی که شاهد ای برنامه بودند مدام سعی کردیم ایده هایی به عزیزان دهیم حالا من در بخش صادرات سعی کردم بگویم این کالای تو قابلیت صادرات دارد و نگاهشان را تغییر دادیم  و برخی از این عزیزان سعی  کردند بعد از برنامه ارتباط شان را با داوران برنامه و خانواده میدون ادامه دهند تا بتوانند وارد کسب و کارهای صادراتی بشوند. نیاز اصلی ما برای ورود به حوزه صادرات و آنچه کشور ما سال های سال است با آن دست به گریبان است، این است که ما دانش صادرات نداریم. کسب و کار را راه اندازی می کنیم بدون اینکه توجهی داشته باشیم که خود صادرات یک دانش است و باید عزیزان ما دانش صادرات را داشته باشند که حالا این یک اصل است.

** بحثی درباره صادرات وجود دارد و آن هم این است که فکر می کنند باید کالای بزرگی باشد که بتوانیم صادر کنیم. این در گام نخست است شاید بعدها به این مرحله برسیم. فرد کسب و کاری دارد که خیلی بزرگ نیست و فکر می کند اگر بخواهد آن را صادر کند فرایندی که برای صادرات باید طی کند آنقدر خسته اش می کند که ترجیح می دهد به سمتش نرود. این موضوع ها هنوز وجود دارد؟

حاج کاظمیان: فراتر از دانش صادرات آنچه که یک کارآفرین باید به آن توجه داشته باشد استراتژی تامین و تحویل است. ما به چه مدل هایی می توانیم کالاهای خودمان را تحویل دهیم از یک بسته کوچک که می شود هوایی ارسال شود تا کالایی که به صورت ریلی تریلی و ... جا به جا شود. هرکدام از اینها می تواند بخشی از تعریف یک کالا و خدمات صادراتی را تعریف کند. از کوچکترین اتفاق مثل تولید نرم افزار تا صادرات زعفران. آنقدرها هم سخت نیست اما واقعیت این است کالایی که به عنوان کالای صادراتی روی آن دست می گذاریم باید کمدیتی باشد و قابلیت تامین در حجم را برایش تعریف کنیم. عزیزان ما در خانواده میدون می آیند روی بحث توانمندسازی بانوان و ظرفیت هایی که بانوان دارند و سرپرست خانوار هستند متمرکز می شوندو با خلق شرکت مدیریت صادرات می توانیم این ظرفیت ها را  کنار هم بیاوریم و استانداردسازی کالا و ورود به بازارهای صادراتی.

 

** یعنی هر کدام می توانند یک نقطه باشند اما در نهایت تجمیع می شوند.

حاج کاظمیان: بله، تجمیع توانمندسازی ها الان یکی از ابزارهای ورود به حوزه صادرات است.

لاجوردی: یکی از هدف هایی که میدون داشت تسهیل سازی کند برای رفع نیازهایی که برای کسب و کارها هست به خصوص  اسمی ها یا کسب و کارهای خرد و متوسط. شاید خیلی از تولید کننده هایی که با ما مواجه می شوند، صرفا روی حوزه تولید تمرکز داشتند و نسبت به بازاریابی شان چه داخلی و چه خارجی نه تجربه و نه دانشی دارند. یکی از کارهایی که مجموعه میدون انجام می دهد در بخش مشاوره و برگزاری کارگاه هایی است که این موارد را به صورت تئوری توسط افراد مختلف و با سابقه ای که در حوزه مشاوره مثل آقای حاج کاظمیان هستند آموزش می دهد.

به طور ویژه در بحث میدون صادرات، ما داریم زمینه را فراهم می کنیم در بخش هزینه ها به تولید کننده ها کمک کنیم. شاید هزینه هایی که یک تولید کننده خُرد می خواهد خودش صادرات انجام دهد برایش زیاد باشد. او می خواهد در نمایشگاه شرکت کند، تاجرها را بشناسد و بازار را بشناسد و فرهنگ مصرفشان را بررسی کند. ما سعی کردیم توسط میدون صادرات بخشی از این امور را تسهیل کنیم و با توجه به  زیر ساختی که در آنجا ایجاد می کنیم باعث شده هزینه های تولید کننده ها کمتر شود.

اتفاقی که الان دارد در بخش میدون صادرات در کشور سوریه رخ می دهد به عنوان اولین کشوری که به آنجا رفتیم و پایگاه زدیم همین است. یعنی ما آمدیم و در کشور سوریه یک شو رومی را در نظر گرفتیم و شرکت کننده ها را بررسی کردیم که کدام یک از آنها تولیداتشان مناسب توزیع در سوریه هست و از نظر گمرکی و قوانین مشکلی ندارد می توانند آنجا بیایند و در آن نمایشگاه شرکت کنند. اینطور هم نیست که به صورت یک هفتگی نمایشگاهی در آنجا باشد و این عزیزان بیایند و غرفه ای بزنند و بعد از آن هم بروند. آنجا از قبل بررسی شده و بازارش ارزیابی شده و تجار دعوت شدند و می آیند و در آنجا نمونه محصول را می بینند و وارد فضای مذاکره ای می شوند و در بازه زمانی منطقی و با هزینه کم زیرساخت هایی برایشان به صورت نمایشگاه  های دائمی فراهم کردیم که به صورت شرکتی که نوپا هست این امکان وجود داشته باشد بتواند محصولات خودش را در کشورهای دیگر عرضه کند. با اینکه تا به حال تمرکزش روی تولید بوده اما میدون این فضا را مهیا می کند که بتوانند در بازارهای بین المللی هم حضور داشته باشند.

** آقای آقاهادی شما بفرمائید که در بین کشورهای همسایه ایران چرا سوریه را انتخاب کردید؟

آقاهادی: بحث میدون صادرات فقط مختص به سوریه نیست که بخواهیم تمرکزمان را روی سوریه بگذاریم. سوریه فقط گام اول ما است و دلیلش این است که هر کشوری بازارش یک فرصت طلایی دارد و الان فرصت بازار طلایی سوریه است. برای مثال کشورهای گرجستان در سال ۹۱ و عراق در سال ۹۳ و بعد عمان در سال 95 فرصت طلایی پیدا کردند. هرچند سالی که جلو می رویم یک سری کشورها در اطراف ما فرصت طلایی در بازارشان پیدا می کنند که شروع به توسعه و زیرساخت می کنند اما متاسفانه ما از آنها غافلیم و بقیه همسایه ها از جمله ترکیه می آید و با زیرساخت و لوجستیکی که دارد و از طرفی چین می آید و چند کشور قوی در منطقه می آیند و بازارها را احاطه می کنند و دیگر ما سهمی از آن بازارها نداریم. کما اینکه الان در خیلی از کشورهای اطراف هر سال سهم بازارمان افت می کند به این خاطر که ما زیرساخت درستی ایجاد نکردیم. به جهت تجربه تلخی که بنده به شخصه در کشورهای مختلف داشتم و دیده بودم که رقبای بین المللی می آیند و بازار را از ما می گیرند ما گفتیم این دفعه این خطا را نکنیم و آمدیم و با دوستان میدون صحبت کردیم و گفتیم با هم افزایی که می توانیم داشته باشیم جهت درستی را با هم بگیریم هم از سمت رسانه و هم از سمت اجرا و هم از سمت کشور مقصد یک قابلیت و زیرساختی را می توانیم بنا کنیم که بتوانیم در این بستر مناسب با هم همکاری کنیم و بتوانیم این دفعه تجربه موفقی را برای کشورمان رقم بزنیم. حالا این دیگر حمایت دوستان است دوستان رسانه ای دارند زحمت می کشند و بنده به عنوان حلقه واسط در این بین دارم این بستر را بیشتر جلو می برم  و از سمت خودم و این دو قسمت گم شده تامین کننده در کشور و بازار مصرف در کشور،‌ هدف را به هم متصل می کنم اما با جهت گیری و استراتژی درستی که شناخت بازار روی آن دارد. چون حدود دو سال در بازار سوریه وقت گذاشتم و اطلاعات خوبی داشتم درباره اینکه به چه شکل باید ورود کنیم به این کشورتاموفقیت آمیز باشد. با همکاری آقای باقری توانستیم شناخت بیشتری پیدا کنیم و این بستر را ایجاد کنیم. ذیل این جریان دیدیم ساختار میدون این طور هست که از پایه آموزش تا اینکه بخواهیم محصول نهایی را به کشور مقصد برسانیم امکانش را داریم که بتوانیم از این خدمات بهره ببریم و این چرخه را کامل کنیم. الان کیسی داریم که در همین برنامه میدون در این شو روم حاضر شدند کسی بوده که اول در دوره آموزش صادرات به سوریه شرکت کرده و در ادامه از ما مشاوره گرفته، محصولش را آماده کرده و قابلیت اولیه را داشته است. الان آمده آنجا و غرفه زده و برای آن خدمات و آن کار خدماتی که در آن شو روم اجرا شده باعث شده که برای محصولشان مشتری پیدا شود. یعنی یک نفری که تولید کننده خرد در کشور نه فقط در تهران است و در ارومیه هست صفر تا صد این فرایند را طی کردند و به موفقیت رسیدند.

 

پس این بازار اول فرصت طلایی اش است و دوم رقبا که فعلا ترکیه نداریم اونجا به صورت رسمی و به صورت غیر رسمی داریم. پس ما می توانیم یک کار رسمی بلند مدت انجام دهیم و امکانات زیرساختی است که در حال حاضر فعلا در سوریه داریم. تنها کشوری است که می توانیم حمایت درستی چه از سمت دولتش و چه از سمت ملتش داشته باشیم الان فقط سوریه است در اطراف ما که می تواند این گارانتی را به ما بدهد که از نظر امنیت و تضمین سرمایه و بُعد خیلی از مسائل اولیه چون پایه اصلی کشور صنعتی است بهترین فرصت را برای ما ایجاد کرده است. مجموع این منطق ها ما را به سمت سوریه برده است که امروز درباره سوریه صحبت کنیم. حالا ممکن است در آینده کشورهای دیگری را مدنظر داشته باشیم. کما اینکه الان در استراتژی هایمان این وجود دارد که هر شش ماه مشابه همین طرح ها را در یک کشور جدید پیاده کنیم.

وظیفه ما ایجاد بستر برای این جریان است. ما مثل یک خط تولید هستیم از اول یک تولید کننده در هر درجه ای مشخص و درجه بندی می شود و اگر نیاز به آموزش، مشاوره،‌ خدمات بازرگانی داشته باشد ما او را راهنمایی می کنیم و در خط تولید تکمیل می شوند و وارد فضای شو روم دائمی ما در سوریه می شوند و در آنجا از طریق آقای باقری، مدیریت می شوند و کارشان جلو می رود تا به مقصود نهایی که فروش هست نزدیکش کنند. حالا فرایند فروش و تولید است.

** آقای باقری شما هم درباره این فرایند بفرمائید.

باقری: مردم سوریه و دولت سوریه دنبال تولید است و کشوری است که از قبل از جنگ خیلی از جنس هایش را خودش تولید می کرد و در حین مدت زمان ۱۰ ساله جنگ همچنان کارخانه ها باز بودند و الان هم که به فروشگاهشان بروید می بینید که بیشتر اجناسشان تولید داخلی است. در سوریه حدود  پنج شهرک صنعتی بزرگ داریم که شهرک صنعتی شیخ نجار در حلب بزرگترین شهرک صنعتی خاور میانه است و بیشتر مواد غذایی در آنجا تولید می شود. در زمان جنگ ترکیه خیلی تلاش کرده بود که این شهرک صنعتی را از بین ببرد یا آسیب جدی به آن وارد کند تا بازارش را در دست بگیرد. باز الان چهار سال است که حلب به کار صنعتی که انجام می داده برگشته است. ما با کمک بچه های میدون صادرات و میدون صحبتی با دوستان داشتیم و آنهم این بود که ما هم در بحث واردات در سوریه ورود کنیم و هم در بحث تولید فعال باشیم. سوریه قبل از جنگ در اتحادیه عرب بوده و الان وارد شده در اتحادیه عرب و از طرفی تحریم ها کشور ما را اذیت می کند و نمی توانیم ارسال کنیم،‌سوریه کشوری است که می توانیم در آنجا تولید داشته باشیم که هم بازگشت سرمایه برای سوریه دارد و هم برای ما.

 

کاری که ما الان با بچه های میدون و میدون صادرات شروع کردیم و نمایشگاهی که در سوریه زدیم هم بحث واردات اجناس است. البته مشکلاتی هم داشتیم در این چهارسالی که در سوریه دفتر اقتصادی شروع به فعالیت کردند یکسری مشکلات بوده است که تجار ایرانی در سوریه نمی توانستند موفق شوند و ما عیب کار را در آوردیم. مشکل پرداخت داشتند و کشور سوریه پرداخت ال سی نداشتند و یکی از مشکلات اصلی واردات صادرات همین بود. مشکل بعدی مشکل اقامت تجار ایرانی در سوریه بود که در مدت زمان کوتاهی به سوریه می آمدند و در همین زمان کوتاه باعث می شد آن معامله شکل نگیرد. نمونه کالای درستی وارد سوریه نمی شد و دوستان می خواستند بیشتر به صورت کاتالوگی و فضای مجازی کار کنند. همه این اتفاق ها باعث می شد هیچ وقت کاری که می خواستند انجام نشود. بزرگترین مشکلی که باعث شد تجار ایرانی در سوریه موفق نباشند مشاوره غلط بود. مشاوره غلطی که به تجار ایرانی از بازار سوریه می دادند. ما خواستیم اینها را برطرف کنیم یعنی همین نمایشگاهی که با دوستان میدون و میدون صادرات شروع کردیم در اصل نواقص کار کردن در سوریه را درآوردیم و کم کم شروع به حل کردنش کردیم. مشکل پرداخت ال سی تا حد قابل قبولی حل شده است. برای اقامت تجار هم گفتیم مرکز ایرانی در سوریه زدیم که دائمی است و غیر از روز جمعه که تعطیل هست در سایر روزها هستیم و پاسخگو هستیم. در بحث تولید و واردات آماده به کار کردن هستیم و در صحبتی که در این چند روزیکه به ایران آمدیم با دوستان میدون انجام دادیم بحث کشاورزی دامپروری و صنعتی است و داریم موضع بندی می کنیم در همین ساختمانی که به نام ساختمان مرکزی تولیدات ایرانی در اختیار گرفتیم و ان شاء الله می خواهیم در همه قسمت ها می خواهیم مشغول به کار شویم.

** در حوزه صادرات بحث مهمی وجود دارد و آن هم تحریم است. با توجه به شرایط موجود ما می توانیم به صادرات فکر کنیم؟ یا اینکه مشمول تحریم خواهیم شد؟ خیلی از کارآفرین ها فکر می کنند که اصلا سراغ صادرات نرویم و بازار داخل را داشته باشیم بهتر است.

حاج کاظمیان: من از اصحاب رسانه می خواهم که یکبار برای همیشه این مطلب را شفاف کنند. اینکه تحریم درها را نبسته و تنها تعاملات مالی بین المللی را اندکی سخت کرده است. ما ایرانی ها بسیار باهوشیم و ضمن اینکه در دنیای امروز تولید تامین فروش و ورود به بازارهای جهانی بدون مرز شده است یعنی شما به عنوان یک شرکت کارآفرین می توانی کالای خود را در بازارهای دیگر تولید کنید با برندینگ مشخص چه ایرانی چه غیر ایرانی وارد حوزه های صادراتی شوید.  اگر یک کارآفرین ایرانی چالش مالی داشته باشد ما نمی توانیم پولمان را بگیریم! نه راهکارهای زیادی وجود دارد راهکارهایی که بعضا اصحاب رسانه می گویند در حد حرف است، خیر! تمام خوبان روزگار از ملیت های مختلف می توانند کار مالی شما را در دنیا انجام دهند. قرار نیست اگر من تولید کننده ایرانی هستم با نام شرکت ایرانی ام فقط کار کنم بلکه دوره اینها گذشته است. شما می توانید در دنیا یک برندی را بخرید که در کشورهای مختلف تولید شده است یکی از این اتفاق ها می تواند کالای ایرانی باشد به مدل های مختلف در عرصه بین الملل. پس تحریم اصلا در را نبسته و کالاها مرتب صادر می شوند و طوری است که محدودیت کانتینر برای صادرات داریم و این یکی از چالش های ما است. می خواهم در همینجا از عزیزان میدون قدردانی کنم. اینها می توانستند کارآفرین ها را رها کنند و بگویند در تلویزیون دیده شدی اما این کار را نکردند و گفتند ما برای بعدشان هم برنامه داریم. اکثر کارآفرین ها در مسیر تجاری سازی مشکل دارند و اینها گفتند ما دستتان را می گیریم و با ارزیابی که می کنیم شما را برای ورود به بازار کار آماده می کنیم.

 

با زحماتی که عزیزان ما در بحث مدافعان حرم داشتند و چه خون هایی ریخته نشد و ما به عنوان تکمیل کننده آن اتفاق می گوییم بیاییم و از ظرفیت بازار سوریه به درستی استفاده کنیم. صرفا نگاه نکنیم که بازار سوریه می تواند بازار بزرگ مصرف کالاهای ایرانی باشد. می تواند باشد اما فراتر از آن و از فرصت ترانزیت کشور می توانیم استفاده کنیم و کالاهای خودمان را با زمان کمتر و هزینه کمتر می توانیم به مدیترانه برسانیم و از بندر لازقیه به دنیا صادر کنیم. نکته بعدی اینکه می توانیم سرمایه گذاری های مشترکی در آنجا انجام دهیم. مردم سوریه به مردم ایران علاقه مندند و ما می توانیم سرمایه گذاری مشترک را در سوریه تعریف کنیم. اینها وظیفه دولت ها بوده است و این جوان ها گفتند می خواهیم گام ابتدایی را برداریم و ان شا الله خدا کمکشان کند و اصحاب رسانه کاری کنند تا امید در دلشان جوانه بزند. همه می گویند ما تحریم هستیم و مرزها بسته است و نمی شود و می گویند مگر می شود وارد حوزه های صادراتی شد؟ بله می شود!

** انگار بحث تولید در ایران رها شده است و تولید کننده ها همه آنچه دارند را در گرو تحریم می بینند.

حاج کاظمیان: چون دانشش را ندارند. بچه های میدون بحث ترویج علم صادرات و تسهیل آن را در دستور کارشان قرار دادند. یعنی وقتی ما می گوییم ورود به حوزه صادرات فقط این نیست که بعد از ورورد رهایشان کنیم بحث حمل و نقل و تعاملات مالی شان را در سال ۱۴۰۰ در میدون صادرات خواهیم دید.

**اوضاع شرکت کننده ها را در بخش میدون صادرات چطور دیدید؟ انگیزه و رمق کافی را داشتند؟

حاج کاظمیان: باید رمق و انگیزه را ایجاد کنیم. من به عنوان پویش ملی صادرات می گویم چون واقعا تلاش می کنیم که این دو را ایجاد کنیم. وقتی شما بتوانید با یک کیلوگرم صادرات زعفران به راحتی ۵۰۰ دلار سود درآمد ارزی داشته باشید. خب یک کارمند چقدر باید در یک ماه بدود و زحمت بکشد تا ماهی ۱۰۰ الی ۳۰۰ دلار درآمد داشته باشد؟ در حالیکه با ایجاد انگیزه که باید از سمت ماهم باشد کاری کنیم تا جوان ایرانی فکر نکند با خروج از کشور و ورود به حوزه های کارآفرینی در امریکا که آخرسر هم می شوند کارمند خوب و ارشد! ما فرصت هایی در کشورمان داریم چون همیشه ترسیدیم و تابوی تحریم داریم. اما عزیزان میدون می گویند می شود و این را به این شکل به نمایش می گذارند.

** صادرات زعفران رقم بالایی نمی شود و هر فردی می تواند صادر کند. اما واقعا همه مردم می توانند بسته های کوچک را هم صادر کنند؟

حاج کاظمیان: کشور ما نیاز به صادرات دارد و من نیز چهار سال است صادرات را آموزش می دهم. کار صادرات انجام می دهم. دانشی دانش است که ما را یا به ارزآوری برساند یا به ممانعت از خروج ارز. شما پزشکی را در نظر بگیرید که من را بی بهره می کند از یک پزشک هندی تا مهندس و کارآفرین مان که دارد یک کالایی را به بازارهای صادراتی منتقل کرده و ارز وارد کشور می کند. تا کی می خواهیم بگوییم ارز نفتی؟ من خداراشاکرم که شرایط صادرات ارز نفتی مان با محدودیت و چالش هایی  مواجه می شود. اینکه بدون نفت هم می شود زندگی کرد. من در گروه اتاق فکر میدون صادرات آموزش صفر تا صد صادرات را شروع کردیم و امیدواریم انجام شود. نام میدون را برای این میدون به صورت عامیانه گذاشتیم.

** شاید خیلی از مردم ما نمی دانند آنچه که دارند قابلیت صادرات  را دارد.

حاج کاظمیان: بله برخی ها پتانسیل موجود را نمی شناسند و توانمندی هایشان را نمی دانند و اینکه مسیری برای صادرات پیدا نمی کنند.

لاجوردی: و اگر انفرادی بخواهند عمل کنند آنقدر موانعی سر راهشان هست که خسته می شوند.

** الان همین زعفران را باید با همان قیمتی که خریده هزینه کند تا بتواند به خارج از کشور برساند و وقتی به آنجا رفت به کجا بدهد؟

لاجوردی: حالا اگر مجموعه ای باشند که بتوانند خدمات صادراتی را از تحقیقات بازار گرفته تا حمل و نقل و  آشنایی با قوانین گمرک و ... انجام دهند خوب است. حالا این دانش باید به صورت عمومی و با زبان ساده منتقل شود اما ممکن است فراگیری اش سخت باشد. ما فردی را می شناسیم که کسب و کار دارد و تولید می کند و موفق هست و سنی حدود ۶۰ سال دارد و محصولی که تولید می کند مزیت رقابتی به نسبت محصولات خارجی در کشور دارد. اما همین فرد شاید دیگر حتی آموزش پذیر هم نباشد اما با مراجعه به مجموعه های اینچنینی که خدمات صادرات می دهند می تواند کارش راحت تر شود و روی تولیدش تمرکز بیشتری بگذارد.

 

** الان فردی می خواهد وارد بخش میدون صادرات شود و کالایی را به سوریه صادر کند. توضیح می دهید فرایندش به چه صورت است و گام هایش چطور است؟

آقاهادی: به صورت معمول ما چند راه دسترسی داریم که از طریق صفحه میدون صادرات می توانند به راحتی ما را پیدا کنند یا از طریق سایت میدون درخواست هایشان را ثبت کنند تا پیگیری کنیم. بعد از این مرحله فرد یا سابقه صادرات داشته یا شرکتی است که زمینه اش را دارد و مشخصاتی دارد یا صرفا یک انسان توانمند است. در لایو هایی که در ایام نوروز داشتیم و حتی پست هایمان یک سری پیام دادند که ما هیج سابقه صادرات نداریم و فقط علاقه مندیم. ما به این افراد گفتیم مستندهایی که درباره بازار سوریه هست را ببینید. وظیفه ما فقط این نیست که به فکر منافع خودمان باشیم. فضای میدون و میدون صادرات به این شکل هست که بستری را مهیا می کند تا همه افرادی که علاقه مند هستند اگر توانمندی بالقوه دارند تبدیل به بالفعل شود و بتوانند از آن بهره برداری کنند‌. حتی گفتیم مستندهای برنامه ثریا را نگاه کنید و با فضای سوریه آشنا شوید. یا لینک پویش ملی صادرات را برایشان می فرستیم تا آموزش های اولیه و کوتاهی را فراگیرند. اگر نه ما هر ماه آموزش صادرات به صورت حضوری برگزار می کنیم و به آنجا مراجعه کنید. اگر نخواستند می گوییم دوره مشاوره داریم که طی آن راهنمایی شان می کنیم تا بتوانند به بلوغ لازم برسند و از شروع کار که اطلاعات اولیه است تا مرحله نهایی که فرم دسته بندی فرد مناسب بازار آن کشور باشد و طراحی کاتالوگ و ... در کنارشان هستیم و کمکشان می کنیم و به جمع بندی می رسانیم. در طول این مدتی که ما راهنمایی شان می کنیم محصولشان را از طریق آقای باقری در بازار کار چک می کنیم و شرایط محصول را بررسی کرده تا ببینیم ممانعت ورود، زمینه تولید، دارند یا نه و مشتری بازارشان چه نوع مشتری است؟ بی تو بی، بی تو سی، بی تو جی همه باید مشخص شود.

همچنین به او می گوییم با چنین مشخصاتی باید وارد شوید بعد به نسبت آن برایش برنامه ریزی می کنیم تا چطور در فضای شو روم قرار بگیرند و در چه زمانی قرار بگیرند و وقتی به این فضا آمدند خودشان را به صورت میدانی چند روزی به بازار سوریه ببرند و ما بازار سوریه را به صورت میدانی به آنها نشان می دهیم. آنجا آقای باقری کارمندی را از سمت مجموعه در اختیارشان قرار می دهد تا غرفه شان را در این مدت اداره کند و در طول سه ماه برایشان فرایند بازاریابی اصلی با چند مشتری شکل می گیرد که خدای نکرده بعدا نخواهند درگیر انحصار یک نفر شوند و معضل دیگری داشته باشند و یکسری افراد خاص در آنجا مونوپول ما شوند و بتوانند دست ما را کوتاه کنند. ما خودمان با استراتژی مشخصی در بازار پخش می کنیم و این فرایند صفر تا صد طراحی شده است. راه ورود اولیه اش سامانه میدون و صفحه میدون اکسپورت که از این طریق می توانند ما را پیدا کنند و از آنجا ارتباطشان را شروع کنند.

**اما فردی که می خواهد صادرات انجام دهد باید فرایند تولید را گذرانده باشد.

حاج کاظمیان: تعاریف در بازارهای بین الملل با آنچه ما مدنظر داریم فرق می کند. بین تولید و تامین فرق است. شما می توانید یک تولید کننده باشید و ورود به بازارهای صادراتی را هیچ زمانی تجربه نکرده باشید اما من می توانم خودم را در بازارهای جهانی به عنوان تامین کننده مطرح کنم و از شما های تولیدکننده خریداری کنم یا اصلا تولید نداشته باشم من می شوند تامین کننده از فرق است بین تولید و تامین.

این موضوع بسیار مهمی است و اگر آن را صحیح درک کردیم آن موقع است که میگوییم برای ورود به بازارهای صادراتی پیش نیاز آن تولید کننده بودن نیست اولین پیش نیاز آن این است که شرکت مدیریت صادرات طراحی کنم. پس عزیزان و جوانان ما باید به کمک تولیدکننده ها بیایند ما یک دنیا ظرفیت‌های تولیدی در کشور داریم که می‌گویند من بازار داخلی دارم چرا باید وارد بازار صادراتی شوم؟ اما خب می بینیم که ظرفیت خالی دارد حداقل شیفت دوم اش خالی است. کشور سوریه کشور خاصی است و اینها مثل ما ایرانی‌ها هستند و آنها تعصب خاصی روی استفاده از محصولات خودشان دارند مخصوصاً پوشاک و صنایع غذایی باید از همین ظرفیت اینها استفاده کرد و برندهای واحد تعریف کرد یعنی باید اینها را تهییج کنیم تا ما ایرانی ها با شما برادران سوری بتوانیم اتفاق‌های جدیدی را رقم بزنیم تا به حوزه های صادراتی ورود کنیم فقط نگاهمان این نباشد که یک کالایی در بازار سوریه به فروش برود بلکه می‌توانیم همین اتفاق را بگوییم یک بخشی اش را تولیدکننده های ما به عنوان کار مکمل انجام دهند و بخش عمده ای از آن در بازار سوریه رفته و به عنوان کار تکمیلی انجام شود.

 

** تا به حال چطور بوده؟ فکر کنم این دوره صادرات از سال گذشته آغاز شده است.

آقاهادی: بله از اسفند ماه شروع شده است.

** در این دوره چه کار کردید؟

آقاهادی: بعد از جنگ که دفتر اقتصادی سوریه مشغول به کار شدند با دوستان و تجار سوری که صحبت می کردیم بیشتر درخواست مواد اولیه از ما داشتند و می گفتند مواد اولیه ایرانی ها خیلی خوب است. می گفتیم اینها جنس های خوبی دارد، می گفتند نه و وقتی دلیل مشکل را می پرسیدم می گفتند ما در بازار سوریه جنس ایرانی داریم اما خب جنس درجه یک نیست. بعد وقتی پرس و جو کردیم متوجه شدیم تجار سوری به ایران می آمدند و برای مثال کارخانه سایپا در سوریه کار می کند و قطعاتی که تجار سوری برای آنها از ایران می آوردند مثل قطعه درجه دو و سه و چهار خیلی خوب نبود و وقتی به دست مردم سوریه می رسید آنها می گفتند جنس ایرانی از نظر کیفی از جنس چینی هم پایین تر است و ما تمایلی به خریدش نداریم.

بعد از آن چند نفر از دوستان که وارد تجارت سوریه شدند به بحث سرامیک ورود کردند و الان به بازار سوریه بروید در هر مغازه ای سرامیک ایرانی را می بینید که البته بد توزیع شده است. بعد از آن یکی از دوستان ما نمایندگی اش را به سوریه برد و مشغول به کار شد و طی یکسال نزدیک به ۹۰۰ کانتینر بار ایرانی سرامیک فروخت و از آن روزی که جنس ایرانی درجه یک به سوریه رفته همه به دنبال جنس ایرانی هستند. آنها سرامیک ایتالیایی داشتند و حتی خودشان دو کارخانه سرامیک داشتند اما خب جنس شان درجه دو و سه است. اما سرامیک های ایرانی هم قیمت سرامیک های تولیدی سوریه است اما جنس درجه یکی دارد و هزینه اش هم پایین تر است و به همین دلیل همه به سرامیک ایرانی روی آوردند.

ما در این دو سه ماهه که کار را شروع کردیم بیشتر تمرکزمان روی اجرای کار بود و اساس کار می نوشتیم. کارمان کار جدیدی بود و در تمام دنیا نمایشگاه ها برگزار می شوند و شرکت کننده ها به آنجا رفته و غرفه هایی را در دست می‌گیرند و تحویل می گیرند و خودشان شروع به پرزنت کردن کارشان می کنند. کار ما یک حالت دیگر است به این خاطر که ما در این چند ساله که دفتر اقتصادی تاسیس شده و تعداد تجار ایرانی زیادی وارد سوریه شده به خاطر مشاوره اشتباه، خواستیم اول مشکلات پیش آمده را حل کنیم و به همین خاطر ابتدا نکاتی را نوشتیم و گفتیم تاجر ایرانی وقتی به میدون صادرات رفت و طلب کرد که به سوریه رفته و شروع به کار کند، ما قبل از ورودش به سوریه آنالیزی درباره کارش به او می دهیم. برای مثال من دارم جنسی را در ایران تولید می کنم حالا می خواهم همان را به سوریه برای صادرات بیاورم.

 ما به تولید کننده می گوییم قیمت جنس تولیدی اش چقدر است، چند کارخانه در سوریه همان کالا را تولید می کنند و درباره ممنوعیت ورود جنس ها صحبت می کنیم و درباره نیاز مردم به این کالا و اینکه با وضعیت الان دلار سوریه آیا وزارت اقتصاد به ما اجازه ثبت سفارش برای واردات را می دهد یا نه؟ یا اگر وارداتش خوب نبود در بحث تولید به او آنالیزی می دهیم. آنالیزی کلی به فرد می دهیم و او می آید و در میدون صادرات آنها را می بیند و بر اساس آنالیز تصمیم می گیرد بیاید یا نیاید.

 

ما فیلتری گذاشته نه برای اینکه نیایند برای اینکه هزینه اضافی پرداخت نشود متاسفانه آماری که خودمان می دانیم مشاوره های غلط باعث شده تا الان در حوزه یک سال ۹۰۰ شرکت ایرانی در سوریه تاسیس شود و اتاق بازرگانی شان اعلام کند از این ۹۰۰ شرکت فقط پنج تای آنها فعال هستند. فکر می کنید مقصر چه کسی است؟ همان مشاور غلط!

برای مثال من جنسی داشتم و در بازار سوریه وارد شدن اصلاً آن جنس هم ممنوع بوده و قبل از اینکه متوجه بشوم آن جنسی یا کالا در این کشور ممنوع است شرکتی را برای آن ثبت کردم همین ثبت شرکت هزینه داشته و این هزینه ها جمع شده و هزینه های میلیون دلاری را رقم زده است. اما ما در میدون صادرات می گوییم آنهایی که قصد کار کردن و صادرات را دارید در ابتدای راه شرکت ثبت نکنید. بلکه بیایید در روالی که ما می گوییم کار کنید ما به شما آنالیز می دهیم و شما از شرکت من‌استفاده کن. من به جای اینکه تو را بفرستم به بازار سوریه و بگویم شرکت طراح خود ثبت کن وکیل ترا خودت پیدا کن و کارمند است را خودت پیدا کن اجا به جای آن پکیج‌کامل تهیه کردیم که در اختیار این عزیزان قرار می دهیم که شامل بحث های حمل و نقل ترخیص های گمرکی حقوقی و مالی و غرفه دار هست. در ادامه راحت برایشان کالاها را می فروشیم و بازاریابی هم انجام می دهیم. برای مثال ۱۵۰ بازاریاب در داخل سوریه جمع کردیم و این افراد الان دارند بازار سوریه را می‌چرخانند و کار توزیع را هم همین ها انجام می دهند الان روسیه آمده به خاطر تحریمی که به اسم تحریم قیصر توسط آمریکا انجام شده است در بازار سوریه ورود نکرده است. چین آمد ورود کند اما به خاطر مشکلی که با آمریکا داشت برگشت. ترکیه و عربستان سعودی با سوریه کار می کنند اما با مافیای سوریه. مردم علاقه ای ندارند از ترکیه و سعودی جنسی بخرند یعنی الان بازار آماده آماده برای جنس ایرانی است. خیلی دوستان به ما می‌گویند می خواهیم این جنس از ایران وارد شود به سوریه اما بیشتر بحثش بحث تولید است. یک سری کارخانه ها بوده که از زمان جنگ به صورت سوله باقی مانده و حالا نصفش از بین رفته است و نیاز به تعمیر دارد. جالب است که همه شان به ما می گویند یک نفر از ایران هست که ما با او مشارکت کنیم؟

بین همین شرکت کننده هایی که الان داریم و حدود ۱۵ غرفه نیز آماده شده، شرکتی داشتیم که میوه خشک تولید می کرد و در سوریه غرفه ای از ما گرفته و به جای اینکه میوه خشک را بفروشیم دو نفر آمدند و گفتند ما خط تولید میوه خشک را می خواهیم. یا بحث پلیمری که بود برخی گفتند خط تولیدش را می توانید برای ما آماده کنید؟ سوری ها قبل از جنگ به همه این را فهماندند که ما اول و آخر به سمت تولید می رویم و واردات مان را کم می کنیم. ما باید بیشار وقتمان را روی تولیدات بگذاریم. واردات را انجام می دهیم اما باید به فکر تولیدات باشیم.

برنامه امسالمان این است که حداقل ۳۰ یا ۴۰ تولیدی کوچک در سوریه راه بیندازیم. یا صحبتی با دولت سوریه کردیم مبنی بر اینکه زمینی صنعتی را به مدت ۴۹ سال از آنها بگیریم و آنجا را شهرک صنعتی ایرانی ها کنیم با جنس ملی سوریه. چه اشکالی دارد؟ آنجا می توانیم به همه کشورها صادر کنیم و کشور سوریه و مردمشان این را می خواهند. می خواهند اولا نیازشان تامین شود و بعد اینکه بتوانند ارز وارد کشورشان کنند.

لاجوردی: سرمایه گذارهای ایرانی هم‌مایل به این داستان هستند. همین ماجرای میوه خشکی که می گویند بازار داخلی از میوه خشک اشباع شده است اما در سوریه بازارش کاملا بکر است و در بازارشان اصلا میوه خشکی وجود ندارد. وقتی محصول را دیدند با قیمتی که آنجا عرضه می شد واقعا رقابتی بود و آن سرمایه گذار می گفت من دستگاه های میوه خشکم را به اینجا می آورم تا تولیدش کنیم. در سوریه مواد اولیه اش موجود بود و دستگاه خشک کردنش را ندارند و همین باعث شده سرمایه گذارها تمایل داشته باشند خط تولیدشان را به آنجا ببرند.

 

باقری: منطقه طرطوس منطقه ساحلی و نزدیک به شهر لاذقیه است و در آنجا دوستانی بودند که پرورش میوه های استوایی می دادند و می گفت دستگاه میوه خشک را می خواهم برای خشک کردن میوه های استوایی. میوه خشکی که آقای لاجوردی می گویند بیشتر میوه خشکی است که در سوریه است منتهی به این شکلی که ما در بازار داریم نیست و بیشترشان از ترکیه می آیند. اگر بخواهیم دشمنان سوریه را درجه بندی کنیم اول ترکیه و بعد عربستان را نام می بریم و خود مردمشان هم این را می گویند. یعنی بیشتر از اینکه بخواهند با اسرائیل برای منطقه جولان بد باشند با این دو کشور بد هستند اما عجیب است واردات جنس در این دو کشور بیشتر از ایران است.

** خب ایران صادرات بسیار اندکی دارد و شاید مسیر صادرات اشتباه است. اگر کاری دارد صورت می گیرد کاملا فردی است و در حوزه برنامه ریزی دولتی چنین اتفاقی نمی افتد.

حاج کاظمیان: دلیل حضور امروز ما چیست؟ اینکه بگوییم شعار سال در ادامه اش مانع زدایی ها است. بچه های میدون در بخش خصوصی و دلی جلو آمدند. واقعا صادر کننده های ما دلی کار می کنند و صادرات امروز عبادت است. کشور ما کشور کشاورزی است و اگر صادرات نباشد اغلب کالاهای کشاورزی روی دست باغدارهای ما می ماند. شما فکر نکنید کالایی که دارد صادر می شود کالایی است که ما مصرف می کنیم، اغلبش اینطور نیست.پسته ای که صادر می شود پسته ای نیست که شما بخورید. ما ایرانی ها نمی خوریم. خرمایی که صادر می شود سالی ۴۰۰ هزار تن مضافتی است و مابقی انواع خرماهایی است که نخیلاتش هست و  بالغ بر یک میلیون و صد هزار تُن خرما داشتیم که خوراک دام می شده است یعنی مصرف صنعتی می شده است. یا انگور ما مگر چقدر در کشور تازه خوری می شود؟ و مصرف کل کشمش ما در سال چقدر است؟ صدهزار تن. ما بالغ بر ۳۰۰ هزار تن تولید کشمش داریم. خب برای اینها باید چه اتفاقی بیفتد؟ یا انجیر و کالاهای دیگر. می خواهم این را بگویم اگر حقیقتا بخش خصوصی ایستاده هیچ حمایتی نیست. اگر اولویک تصمیم ساز اقتصادی ما توسعه رفاه اجتماعی باشد فقط صادرات و ارز آوری مهم است و اصلا راهکار دیگری نداریم. 

**یعنی می فرمائید در بحث تولید، مانع زدایی اتفاق افتاده است؟

حاج کاظمیان: قرار است اتفاق بیفتد. چون که تازه شعارش مطرح شده است. حالا باید ببینیم واقعا چنین اتفاقی می افتد؟ بانک مرکزی و وزارت صمت ما بزرگترین مانع ها هستند.

بهترین اتفاق ها در دنیا می تواند در ایران بیفتد اگر نظام بانکی وام های کم بهره در اختیار کارآفرین ها بگذارد مثل تمام دنیا آن زمان است که می بینید چه اتفاقی در کشور رخ می دهد. ما منابع مالی نداریم و از امکانات خودمان استفاده می کنیم. کدام کارآفرین در دنیا از منابع مالی خودش استفاده می کند؟ همه چیز از بانک ها استقراض می شود، اما اینجا چنین موضوعی تعریف نمی شود. ما در میدون نیامدیم که نقد  کنیم.

 

** شما راه های مانع زدایی را به مردم یاد دادید و اینکه چه مسیری را می توانند در تولید و صادرات داشته باشند که کارشان درست پیش برود. اینکه به گفته شما از میان ۸۰۰ شرکت فقط تعداد کمی از آنها فعال است یعنی این که مسیر را اشتباه رفته و هزینه ای هم روی دست خودش و کشورش گذاشته است. یعنی میدون این کارامدی را برای مخاطبش داشته که مسیر درست را به او نشان دهد.

حاج کاظمیان: بله درست است آفرین.

لاجوردی: ما برنامه‌ای داریم تحت عنوان میدون مردم که بحث پیگیری مشکلات تولید و رفع موانع تولید است که با محوریت نماینده های مجلس به سراغ کسب و کارهایی می رویم که در بحث مجوز ها و تعاملات شان با سازمان ها به مشکل خوردند و آن را از طریق رسانه و مسئولین پیگیری می کنیم تا بتوانیم آنها را رفع کنیم برای مثال زمین کشاورزی بوده و کشت و صنعتی برپا کرده بود و سازمان برق به او انشعاب برق نداده و مجبور شده از همسایه اش با خواهش برق بگیرد تا واحد تولیدی اش را راه اندازی کند. در این پیگیری هایی که کرده ایم خیلی راحت توانستیم این مشکل را حل کنیم. یا فردی شش سال بود به مجوز بود و نمی دانست چه کار کند و با تعاملی که داشتیم پیگیری کردیم و حل شد. یا بحث مشکل مجوز آب بوده و خیلی سخت گیرانه مجوزها را نمی دادند و بعد که بررسی کردیم و استاد و مدارک ارائه دادیم با سازمان آب صحبت کردیم و مجوزش را گرفتیم. در همان ستاد پیگیری مشکلات تولیدی که در برنامه میدون داریم مردم فیلم هایی در حوزه کسب و کار از سراسر کشور برای ما می فرستند اگر احیاناً مانی یا مشکلی باشد میدون این جایگاه را پیدا کرده که در ارتباط با مسئولین آن را پیگیری کرده و تا مرحله حلش نیز آن را پیش می برد. حالا میدون مردم بعد از ایام نوروز از شبکه سه پخش می شود. میدون این زمینه را برای مردم فراهم کرده که در بخش مانع زدایی فعالیت کند که الحمدالله شعار سال هم همین است. مردم هم می‌توانند اگر در حوزه تولید به مشکلی برخورد کنند با مراجعه به سایت و سامانه میدون درخواست خود را ثبت کنند و آن را برایشان پیگیری می‌کنیم و تا محل شان می‌رویم و کارشناس های ما آنها را اعتبارسنجی اولیه می‌کنند و اگر حق با آنها باشد پیگیری کرده تا حل شود و کسب و کارشان شکل بگیرد.

** از اول برنامه تا الان افرادی که به میدون مراجعه کردند چه سرنوشتی داشتند؟

لاجوردی: خیلی متفاوت است. افرادی را داشتیم که قبلا سنتی کار کرده و پیش ما آموزش دیده و بعد از دوره آموزشی ما و راهنمایی مشاورین ما، از فردی که ما معرفی کردیم دستگاه خشک کردن میوه را به صورت صنعتی گرفته و سرپرست های خانوار را استخدام کرده و به آن شخص فروخته و الان شده مشاور و مدرس ما و این کار را ترویج می دهد. حالا اینها مثال های موردی است اما روزهایی هم بوده که در ستاد پیگیری مشکلات تولیدی مردم در دفتر بودیم و آقایی با لباس‌کردی آمد و شروع کرد به پخش کردن شیرینی بین بچه ها وقتی از او پرسیدیم شما چه کسی هستی متوجه شدیم او همان فردی است که دو سال مشکلی در ثبت برندش داشته و بچه های میدون مشکلش را برطرف کردند. افرادی که به برنامه مراجعه می‌کنند کسب و کارشان به دو بخش تقسیم می شود قبل از حضور در برنامه میدون و بعد از آن. به واسطه اینکه مراجعات به سمت شان زیاد می شود. همچنین کمک هایی که قبل از ورود به برنامه برایشان آماده می کنیم و بیزینس پلنی برایشان می نویسیم و به آنها مشاوره می دهیم و برخی هایشان  نمی دانند که بحث مالی کسب و کارشان به چه نحو هست و مشاورین ما با آنها آموزش می دهند و این در برنامه کسب و کاریشان برایشان مدون می شود و نظرهای داورها و چالش هایی که برایشان ایجاد می شود را بعد از برنامه در همین شتاب دهنده تکمیل می‌کنند.

یکی از بحث‌هایی که خیلی الان مطرح است بحث دیجیتال مارکتینگ است و مشکلاتی که کسب و کارها در این حوزه دارند. آنها از خدمات شتاب دهنده در این حوزه استفاده می کنند و سایت هایشان را به روز می کنند، اپلیکیشن می زنند،  صفحات مجازی شان را درست می کنند و ... که در آیتم بعد میدون در برنامه میدون آنها را نشان دادیم. برای مثال برخی هایشان می‌گویند ما قبلاً یک شیفت کار می کردیم اما الان سه شیفت کار می‌کنیم یا از افزایش میزان سفارش و استخدام نیروهایشان برایمان می گویند.

 

** در صدمین قسمت برنامه میدون ۱۶۷۴ نفر اشتغال زایی داشتید.

حشمتی: قبل از مسابقه میدون ما  ۳۰۰ شرکت کننده ای که داشتیم ۱۶۷۴ نفر اشتغال زایی داشتند و در رویدادهای سرمایه گذاری که داشتیم ۱۸۷ میلیارد تومان سرمایه گذاری مجموعه انجام شده از طریق صندوق های دولتی و سرمایه گذاری خصوصی که در رویدادها شرکت می کنند. حدود ۴۲۸ شعبه داشتیم که بعد از برنامه ایجاد شده است.

** برنامه میدون تا کجا کنار تولید کننده ها و شرکت کننده ها می ماند؟

لاجوردی: از شروع که طرح آموزش و کسب و کار باشد تا مشاوره و فراینده محصول گرفته تا اینکه برسد به محصول نهایی و صادراتش.

** اگر فردی بخواهد تولیدش را صادر کند تا چه زمانی از او حمایت می کنید؟ تا پیدا کردن بازار همراهش هستید و دیگر رها می شود؟

لاجوردی: نه. ما برایشان مشاوره های حقوقی گذاشتیم، در بستن قرارداد، حمل بار و ترخیص کالا کمک شان کرده و در کنارشان هستیم تا اتفاق ناخوشایندی برایشان نیفتد که شرکتی ثبت کنند و بعد ببینند که نتوانستند بارشان را به گمرک بیاورند و فاسد شود.

باقری: قراردادهایی که با شرکت هایی که به آن جا می آیند می‌بندیم سه ماهه است اما طی ۳ تا ۵ سال کارشان را انجام می دهند و حمایتشان می کنیم. البته تا زمانی که تولیدشان فروش برود این روال ادامه دارد و اینطور نیست که بعد از سه ماه که کار ایشان در غرفه به پایان رسید با هم خداحافظی کنیم ما در همان ساختمان بخشی را در نظر گرفتیم برای افرادی که حالا به هر دلیلی هزینه پرداخت اجاره غرفه را ندارند و آن را به صورت رایگان در اختیارشان قرار می دهیم و هزینه اش را از جای دیگری تامین می کنیم.

حاج کاظمیان: این موضوعی که می‌فرمایید کاملاً بستگی به خود کارآفرین دارد. کارآفرین ایده را به برنامه می آورد و مورد ارزیابی قرار می‌گیرد داور ها مطالبی را منتقل می کنند. ممکن است فردی بگوید من همین دیده شدن برایم کافی است و به هدفم رسیدم اما برخی به نکته هایی که داور ها می گویند توجه می کنند و معتقدند که کسب و کارشان با این نکته ها ممکن است تغییر کند و بالغ تر شود آنهایی که با میدون همراهی می کنند و میدان را رها نمی کنند می توانند ان شاء الله تا صادرات جلو بروند اما اگر طرف خودش رها کرد قطعاً دیگر ما مسئولیتی در قبال شان نداریم.

** اگر نکته ای مانده بفرمائید.

لاجوردی: ما تسهیلاتی را با کمک صندوق کارآفرینی امید مهیا کردیم که حالا در مجموعه میدون در بحث تسهیلات به کارآفرین ها کمک می‌کردند. در بحث صادرات هم این تسهیلات را با مذاکره هایی که داشتیم فراهم کردیم. صندوق امید برای تولید کننده های خوبی که محصولات خوبی را تولید کردند و نیاز به نقدینگی برای حضور در نمایشگاه دارند شرایط خاصی در نظر گرفته و در اختیارشان قرار می دهد و باید یک سری شرایط و ضوابط را داشته باشند آنها می توانند با مراجعه به بچه های میدون صادرات درخواست شان را بدهند اگر شرایطش را داشته باشند میتوانند در نمایشگاه سوریه شرکت کنند.

** کشورهای هدف بعدی تان مشخص شدند؟

لاجوردی: تقریبا و داریم مطالعه و بررسی می کنیم و به وقتش اعلام می کنیم.

** یکی از شرکت کننده هایتان دستگاهی اختراع کرده بود که از نشت گاز جلوگیری می کرد. اختراعات این افراد پیگیری می شود؟

حاج کاظمیان: بسیاری از این افراد اگر به مطالبی که داور ها می گویند گوش بدهند خیلی ها هم به کمک شان می آیند. اما اینکه صرفاً بگویند من که دیده شدم و سکه هایم را گرفتم و ... در همان حد هم باقی می ماند. درست مثل ورزشکاری که می‌تواند در رشته ای در سطح محلی برنده شود یا اینکه در محدوده منطقه ای، شهری و ... شرکت کند. یادم است رقم بالایی برای سفارش تولید این اختراع برای شهرستان ها هم به او پیشنهاد شد.

آقاهادی: این مجموعه هایی که این شکلی شرکت می کنند خواست خودشان است و اینکه طرف پیگیر کارش باشد  یا نه.

 

حاج کاظمیان: وقتی ما ایده پرداز اسنپ را تشویق می کنیم دیگر فرصت فکر کردن را از جوان های ایرانی می گیریم و تولید را از بین می بریم. در حالیکه باور کنید کافی است اینها با آموزش های نوین بازاریابی بین المللی و صادرات آشنا شوند تا ببینند چه کارهای ساده ای دارد اتفاق می افتد. همین الان کالاهایی صادر می شود که شاید خود من کمتر به آنها توجه کرده باشم. فقط کافی است دانشش را بیاموزیم تا کم کم ببیند کمک کدام تولید کننده می تواند راهش را هموار کند.

انتهای پیام/