اخبار فارس من افکار سنجی دانشکده انتشارات توانا فارس نوجوان

فرهنگ  /  قرآن و فعالیت های دینی

شرح جزء ۵ قرآن| قوانین طلاق/ حقوق پدر و مادر در قرآن

خداوند در آیه ۳۵ سوره مبارکه نساء به موضوع طلاق، شرایط آن و شرایط کسی که می‌خواهد در این زمینه قضاوت کند می‌پردازد.

شرح جزء ۵ قرآن| قوانین طلاق/ حقوق پدر و مادر در قرآن

خبرگزاری فارس- گروه قرآن و فعالیت‌های دینی: در ادامه انتشار شرح آیات منتخب قرآن و در پنجمین روز از ماه مبارک رمضان شرح و تفسیر آیات منتخب جزء‌ پنجم قرآن کریم بر اساس تفسیر نور به همراه توضیحات حجت‌الاسلام محسن قرائتی تقدیم می‌شود.

آیه ۳۵ سوره مبارکه نساء

«وَ إِنْ خِفْتُمْ شِقاقَ بَینِهِما فَابْعَثُوا حَکَماً مِنْ أَهْلِهِ وَ حَکَماً مِنْ أَهْلِها إِنْ یرِیدا إِصْلاحاً یوَفِّقِ اللَّهُ بَینَهُما إِنَّ اللَّهَ کانَ عَلِیماً خَبِیراً» و اگر از (ناسازگارى و) جدایى میان آن دو (زن و شوهر) بیم داشتید، پس داورى از خانواده‏ى شوهر، و داورى از خانواده‏ى زن برگزینید (تا به اختلاف آن دو رسیدگى کنند) اگر این دو بناى اصلاح داشته باشند خداوند میان آن دو را به توافق مى‏رساند، زیرا خداوند، (از نیات همه) با خبر و آگاه است. (۳۵ نساء)

 

شرح آیه ۳۵ سوره نساء توسط حجت‌الاسلام قرائتی

شرایط قاضی و داور

این آیه، براى رفع اختلاف میان زن و شوهر و پیشگیرى از وقوع طلاق، یک دادگاه خانوادگى را با امتیازات زیر مطرح مى‏‌کند.

داوران، از هردو فامیل باشند تا سوز، تعهّد وخیرخواهى بیشترى داشته ‏باشند.
این دادگاه، نیاز به بودجه ندارد.
رسیدگى به اختلافات در این دادگاه، سریع، بدون تراکم پرونده ومشکلات کارِ ادارى است.
اسرار دادگاه به غریبه‏‌ها نمى‏‌رسد و مسائل اختلافى در میان خودشان مى‏‌ماند.
چون داوران از خود فامیلند، مورد اعتماد طرفین هستند.

براى حل همه مشکلات، انتخاب داور جایز است. امام باقر علیه‌السلام در پاسخ اعتراضى که به پذیرش حکمیت در صفّین براى حضرت على علیه السلام بود این آیه را تلاوت فرمودند.[۱]

از امام صادق علیه السلام درباره‏ فَابْعَثُوا حَکَماً ... سؤال شد، حضرت فرمود: حَکمین نمى‌‏توانند به طلاق و جدایى حکم کنند، مگر آنکه از طرفین اجازه داشته باشند.[۲]

۲۳ پیام از آیه ۳۵ سوره نساء درباره طلاق

۱- علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد. نگرانى از شقاق و جدایى کافى است تا اقدام به گزینش داوران شود. «إِنْ خِفْتُمْ»
۲- قبل از نگرانى از شقاق، در زندگى مردم دخالت نکنیم. «وَ إِنْ خِفْتُمْ»
۳- طلاق و جدایى، سزاوار ترس و نگرانى است. «خِفْتُمْ شِقاقَ»
۴- زن و شوهر، یک روح در دو پیکرند. کلمه «شِقاقَ» در جایى بکار مى‌‏رود که یک حقیقت به دو قسمت تقسیم شود.
۵- اقدام براى اصلاح میان زن و شوهر باید سریع باشد. حرف «فاء» در جمله «فَابْعَثُوا» براى تسریع است.
۶- جامعه در برابر اختلافات خانواده‌‏ها، مسئولیت دارد. «وَ إِنْ خِفْتُمْ ... فَابْعَثُوا»
۷- بستگان، در رفع اختلاف خانوادگى، مسئولیت بیشترى دارند. «مِنْ أَهْلِهِ ... مِنْ أَهْلِها»
۸- زن و مرد در انتخاب داور، حقّ یکسان دارند. «حَکَماً مِنْ أَهْلِهِ وَ حَکَماً مِنْ أَهْلِها»
۹- در جامعه به افرادى اعتماد کنیم و داورى آنان را بپذیریم. «فَابْعَثُوا حَکَماً ...»
۱۰- مشکلات مردم را با کمک خود مردم حل کنیم. «فَابْعَثُوا حَکَماً مِنْ أَهْلِهِ»
۱۱- از آشتى دادن ناامید و مأیوس و نسبت به آن بى‏‌تفاوت نباشیم. «فَابْعَثُوا»
۱۲- بیش از نگرانى، موج ایجاد نکنیم، یک داور براى هر یک کافى است. «حَکَماً مِنْ أَهْلِهِ وَ حَکَماً مِنْ أَهْلِها»
۱۳- اسلام به مسائل شورایى و کدخدا منشى توجّه دارد. «حَکَماً مِنْ أَهْلِهِ وَ ... أَهْلِها»
۱۴- همه مسائل را به قاضى و دادگاه نکشانید، خودتان درون‏ گروهى حل کنید. «فَابْعَثُوا حَکَماً مِنْ أَهْلِهِ»
۱۵- هرجا سخن از حقّ و حقوق است، طرفین باید حضور داشته باشند. «حَکَماً مِنْ أَهْلِهِ وَ حَکَماً مِنْ أَهْلِها»
۱۶- باید زن و شوهر، داورى داوران انتخاب شده را بپذیرند. (لازمه انتخاب داور، اطاعت از حکم اوست.)
۱۷- در انتخاب داور باید به آگاهى، رازدارى و اصلاح‏ طلبى آنان توجّه کرد. «إِنْ یرِیدا إِصْلاحاً»
۱۸- هر جا حسن نیت و بناى اصلاح باشد، توفیق الهى هم سرازیر مى‌‏شود. «إِنْ یرِیدا إِصْلاحاً یوَفِّقِ اللَّهُ بَینَهُما»
۱۹- دل‌ها بدست خداست. «یوَفِّقِ اللَّهُ بَینَهُما»
۲۰- به عقل و تدبیر خود مغرور نشوید، توفیق را از خداوند بدانید. «یوَفِّقِ اللَّهُ»
۲۱- طرح قرآن براى اصلاح خانواده برخاسته از علم و حکمت الهى است. «عَلِیماً خَبِیراً»
۲۲- باید حسن نیت داشت، چرا که خداوند، به انگیزه‏‌هاى همه آگاه است. «إِنَّ اللَّهَ کانَ عَلِیماً خَبِیراً»

آیه ۳۶ سوره مبارکه نساء

«وَ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ لا تُشْرِکُوا بِهِ شَیئاً وَ بِالْوالِدَینِ إِحْساناً وَ بِذِی الْقُرْبى‏ وَ الْیتامى‏ وَ الْمَساکِینِ وَ الْجارِ ذِی الْقُرْبى‏ وَ الْجارِ الْجُنُبِ وَ الصَّاحِبِ بِالْجَنْبِ وَ ابْنِ السَّبِیلِ وَ ما مَلَکَتْ أَیمانُکُمْ إِنَّ اللَّهَ لا یحِبُّ مَنْ کانَ مُخْتالًا فَخُوراً» و خدا را بپرستید و هیچ چیز را شریک او قرار ندهید و به پدر و مادر نیکى کنید و به بستگان و یتیمان و بینوایان و همسایه نزدیک و همسایه دور و یار هم‏نشین و در راه مانده و زیردستان و بردگانتان (نیز نیکى کنید.) همانا خداوند، هر که را متکبّر و فخر فروش باشد، دوست نمى‏‌دارد. (۳۶ نساء)

 

شرح آیه ۳۶ سوره نساء توسط حجت‌الاسلام قرائتی

حقوق والدین، آشنایان، یتیمان، مسکینان، همسایگان و...

این آیه، از حقّ خدا «وَ اعْبُدُوا اللَّهَ» تا حقّ بردگان «مَلَکَتْ أَیمانُکُمْ» را بیان کرده و این نشانه‏ جامعیت اسلام است.

«الْجارِ ذِی الْقُرْبى‏ وَ الْجارِ الْجُنُبِ»، شامل همسایه‏ فامیل و غیر فامیل، هم عقیده و غیر هم عقیده نیز مى‏‌شود. به گفته‏ روایات تا چهل خانه از هر طرف، همسایه‏‌اند.[۳] یعنى در مناطق کوچک، همه همسایه‌‏اند.

«الصَّاحِبِ بِالْجَنْبِ»، شامل رفقاى دائمى یا موقّت، رفقاى سفر، یا آنان که به امید نفعى سراغ انسان مى‏‌آیند، مى‏‌شود.

«ابْنِ السَّبِیلِ»، ممکن است در وطن خود متمکن باشد و ما شناختى از او و بستگانش نداشته باشیم، فقط بدانیم که درمانده‏ در سفر و فرزند راه است که باید مورد حمایت مالى قرار گیرد.

«مختال»، کسى است که در دنیاى خیال، خود را بزرگ مى‌‏پندارد و تکبر مى‏‌کند. اگر به اسب هم «خیل» مى‌‏گویند چون متکبّرانه راه مى‌‏رود.

احسان به پدر و مادر هیچ شرایطی ندارد

احسان به پدر و مادر، شامل محبّت، خدمت، کمک مالى، علمى، عاطفى و مشورت با آنان مى‏‌شود. شرط احسان به والدین خوب بودن آنان نیست، ولى اطاعت از والدین در صورتى است که آنان به امرى بر خلاف رضاى خدا فرمان ندهند. امام صادق علیه السلام فرمودند: پیامبر صلى الله علیه و آله و على علیه السلام پدران این امّت هستند.‌زیرا در قرآن آمده است: «اعْبُدُوا اللَّهَ‏ ... وَ بِالْوالِدَینِ إِحْساناً»[۴]

پیام‏‌هایی از آیه ۳۶ سوره مبارکه نساء

۱- تنها عبادت خدا کافى نیست، دورى از هرگونه شرک و ریا لازم است. «وَ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ لا تُشْرِکُوا ...»
۲- نیکى به پدر و مادر، در کنار بندگى خدا و توحید مطرح است. «وَ اعْبُدُوا اللَّهَ ... وَ بِالْوالِدَینِ إِحْساناً»
۳- خداپرست واقعى باید نسبت به بستگان، محرومان و همسایگان خود، متعهّد و مسئول باشد. «اعْبُدُوا اللَّهَ ... بِذِی الْقُرْبى‏ وَ الْیتامى‏»
۴- همسایگان دور نیز بر انسان حقّ دارند. «الْجارِ الْجُنُبِ»
۵- در احسان کردن به اولویت‌‏ها توجّه کنید. نام والدین قبل از بستگان و نام آنان قبل از یتیمان آمده است.
۶- بى‏‌توجّهى به والدین و بستگان و یتیمان و محرومان جامعه، نشانه تکبّر و فخر فروشى است. «إِنَّ اللَّهَ لا یحِبُّ مَنْ کانَ مُخْتالًا فَخُوراً»
۷- احسان، باید همراه با تواضع باشد. در ابتداى آیه سفارش به احسان شد و در پایان از تکبّر نهى شد. «لا یحِبُّ مَنْ کانَ مُخْتالًا فَخُوراً»

پی‌نوشت

[۱]. تفسیر نورالثقلین و احتجاج طبرسى، ج ۲، ص ۵۸۹
[۲]. کافى، ج ۶، ص ۱۴۶
[۳]. وسائل‌الشیعه، ج ۱۲، ص ۱۳۱
[۴]. تفسیر عیّاشى، ج ۱، ص ۲۴۱.

انتهای پیام/

این مطلب را برای صفحه اول پیشنهاد کنید
نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط خبرگزاری فارس در وب سایت منتشر خواهد شد پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد
Captcha
لطفا پیام خود را وارد نمایید.
پیام شما با موفقیت ثبت گردید.
لطفا کد اعتبارسنجی را صحیح وارد نمایید.
مشکلی پیش آمده است. لطفا دوباره تلاش نمایید.

پر بازدید ها

    پر بحث ترین ها

      بیشترین اشتراک

        اخبار گردشگری globe
        اخبار کسب و کار تریبون
        همراه اول