به گزارش خبرنگار قرآن و فعالیت‌های دینی خبرگزاری فارس، همایش «روزه در ادیان» توسط گروه پژوهشی پویافکر با حضور اردشیر خورشیدیان، رئیس انجمن موبدان ایران، کشیش گریگوریس نرسسیانس، مشاور مذهبی روابط عمومی خلیفه‌گری ارامنه، آرش آبایی محقق و دین‌پژوه کلیمی و یحیی صباغچی رئیس گروه پژوهشی پویافکر برگزار شد.
روزه در همه ادیان وجود دارد
در ابتدای این همایش اردشیر خورشیدیان رئیس انجمن موبدان ایران و رهبر زرتشتیان ایران با اشاره به مفهوم روزه گفت: روزه در تعریف علمی یعنی سخت گرفتن نیازها و خواسته‌های طبیعی، جسمی، معنوی، عاطفی و روانی انسان با هدف درک مشکلات نیازمندان. در واقع حقیقت ادیان یکی و تعریف علمی روزه در همه ادیان یکسان است.
وی افزود: دین یک دانش است و مثل همه دانش‌های دیگر یک سری علوم پایه دارد که همیشه ثابت و جهان‌شمول است. روزه در همه ادیان وجود دارد، ممکن است مذاهب مختلف مثل هم روزه نگیرند اما هدف رسیدن به خداست.
زرتشتیان ۴۸ روز در سال روزه می‌گیرند
خورشیدیان در مورد حد و حدود روزه در دین زرتشت گفت: در دین زرتشت، حد و حدود روزه به‌اندازه‌ای است که ما را بیدار و هوشیار کند و بیمارمان نکند. یعنی به‌گونه‌ای که زیانی وارد نشود اما سختی را درک کنیم و بفهمیم. ما در دین زرتشت چهار روز در هر ماه گوشت نمی‌خوریم. در روز بهمن یعنی نیک‌منشی، ما نباید ببُریم و نباید گوشت و مواد گوشتی بخوریم. در روز گوش که روز روان هست،. روز ماه و روز رام. در این روزها گوشت نمی‌خوریم. سخت هم هست، ولی یک نوع روزه است.
وی ادامه داد: به این ترتیب ما در کل سال در ۴ فصل، ۴۸ روز را روزه‌داریم. هر دو ماه یک‌بار هم ۵ روز داریم و این سی روز که گاه بار دادن هست، باید بار بدهیم به دیگران؛ چه بار معنوی و چه مادی و بتوانیم جهان رو به‌سوی پیشرفت ببریم که این هم نوعی روزه است. روزه در دین زرتشت از ۱۵ سالگی بر دختران و پسران که به تکامل فکری می‌رسند واجب می‌شود.
مسیحیان و ۱۶۷ روز، روزه در سال
کشیش گریگوریس نرسسیانس، مشاور مذهبی روابط عمومی خلیفه‌گری ارامنه با بیان اینکه روزه اولین فریضه است که از طرف خدا به انسان داده شده است، اظهار داشت: در کتاب مقدس می‌بینیم که خدا دستور روزه را در باغ بهشت دادند و فرمودند از همه درختان می‌توانید استفاده کنید جز درخت دانستن نیک و بد. روزه اولین حکم است که در دین مسیحیت صادر شد.
وی افزود: ما ۱۶۷ روز در طی سال روزه داریم که روزه گرفتن در همه این ۱۶۷ روز واجب است. ما ۵ عید بزرگ داریم و قبل از هر عید، ۵ روز یا یک هفته روزه می‌گیریم. یکی از این روزه‌ها که قبل از عید پاک است، ۵۰ روز هست در طی ۷ هفته. روزه‌های هفتگی داریم که روزه کامل است. یعنی ۲۴ ساعت یک بار روزه را باز می‌کنند. از ظهر تا ظهر روز بعد. تقریباً ۲۴ یا ۲۵ ساعت می‌شود و فقط غذای گیاهی باید مصرف شود؛ یعنی روزه فقط با مواد غذایی گیاهی باز می‌شود.
نرسسیانس ابراز داشت: همچنین روزه روزانه داریم؛ ۴ شنبه و جمعه هر هفته از صبح از طلوع تا غروب چیزی نمی‌خوریم. روز ۴ شنبه به یاد خیانت به عیسی و جمعه به یاد شکنجه‌های حضرت عیسی و در همه این روزه‌های هفتگی و ماهانه روزه‌ها به طور کامل گرفته می‌شود.
وی ادامه داد: روزه‌های هفتگی و روزانه امساک از خوردن و آشامیدن به طور کامل است. ما روزهای دیگری هم داریم. به عنوان مثال در همان ۵۰ روز قبل از عید پاک، صبح صبحانه خورده می‌شود و ساعت ۵ یا شش بعدازظهر هم شام و دوباره همان غذاهای گیاهی استفاده می‌شود.
مشاور مذهبی روابط عمومی خلیفه‌گری ارامنه بیان داشت: در کاتولیک خوردن ماهی در طول روزه ایرادی ندارد اما در ارتودکس گوشت مصرف نمی‌شود حتی در افطار. دستور از طرف عیسی (ع) است که وقتی کسی روزه می‌گیرد نباید روزه‌اش را عیان کند. پس نمی‌بینیم که چه کسی روزه هست یا نیست. کسانی که بیمار هستند و داروهای خاصی مصرف می‌کنند و یا زنانی که شیرده یا باردار هستند از روزه گرفتن منع می‌شوند. همچنین کودکان وقتی غسل تعمید می‌گیرند، مکلف می‌شوند به روزه گرفتن، اما به این صورت نیست که روزه کامل را بگیرند.
یهودی‌ها هم روزه می‌گیرند؟
در ادامه آرش آبایی محقق و دین پژوه کلیمی به بررسی روزه در دین یهود پرداخت و گفت: روزه یکی از موارد سه‌گانه دین یهود است و جزء راه‌های متعارف نزدیکی به خداوند به‌حساب می‌آید. سه راه توصیه شده برای نزدیکی انسان به خداوند در دین یهود صوم (روزه)، قول (منظور نماز و نیایش) و مأمون (بخش از دارایی یا صدقه) است.
وی ادامه داد: آنچه در تورات (کتاب مقدس) آمده، خود حضرت موسی (ع) برای گرفتن تورات و ۱۰ فرمان بر فراز کوه سینا می‌رود و می‌گوید من نه چیزی خورد و نه چیزی آشامیدم که به‌نوعی نشانه تمرکز و توجه در قبال امر مهمی هست. از همین جا دستوری در تورات صادر می‌شود که در دهمین روز از ماه هفتم عبری جان‌های خود را رنج دهید. رنج دادن جان یا روزه هست به معنای امساک از خوردن و آشامیدن که کفاره گناهان شده و طی مراسمی گناهان بخشوده می‌شود. این تنها روزی هست که به طور اصلی و مستقیم در تورات فرمان داده شده یعنی فلسفه این روزه توبه و بخشش گناهان هست.
سنگین‌ترین روزه یهودیان
مدرس علوم دینی یهود اظهار داشت: به طور کلی یهود شش روزه واجب دارد، با فلسفه‌های متفاوت: یک؛ توبه و کفاره گناهان هست، چهار مورد به نوعی روزه‌های سوگواری هستند و ششمی هم یادبود واقعه‌ای که در آن یک کرامت و معجزه‌ای از سوی خداوند برای یهودیان آن زمان رخ‌داده است. در تقویم عبری این شش روز که البته پشت سر هم نیست، جزو روزه‌های واجب است.
وی افزود: در نخوردن و نیاشامیدن احکام روزه یهودیت شبیه به احکام مسلمان‌هاست. غیر از دو روزه، باقی روزه‌ها در طول زمان روزه‌داری شبیه زمان‌بندی مسلمان‌هاست، از سحر یا سپیده‌دم تا غروب آفتاب (برای احتیاط یک ربع، نیم ساعتی هم به این ساعات اضافه می‌شود). چون در دین یهود تعداد روزهای سحر تا غروب کم است. در دو روزه دیگر که «روزه کیپور» هست، روزه از غروب امروز تا غروب روز بعد هست. در این ۲ مورد علاوه بر اینکه خوردن و آشامیدن ممنوع هست، انجام کار شغلی و امور روزمره ممنوع هست و تمام‌روز به عبادت و نمازهای خاص سپری می‌شود.
یهودیان در روز سه نوبت نماز واجب دارند
آبایی ابراز داشت: سن تکلیف در یهودیت برای دختر ۱۲ سال و برای پسر ۱۳ سال است. یهودیان در روز سه نوبت نماز واجب دارند. روزه کیپور سنگین‌ترین و واجب‌ترین روزهای است که در تورات صراحتاً گفته شده و روزهای است که معافیت‌های خیلی کمتری دارد. روزه کیپور و روزه توبه و کفاره گناهان جایگاه مهمی دارد و تقریباً می‌توان گفت که صد درصد یهودیان و کلیمیان ایران آن را رعایت می‌کنند.
وی گفت: ما مفاهیم مشترک ادیان توحیدی را وسیله نشان دادن نزدیکی به یکدیگر قرار می‌دهیم (به خصوص در ایران). یکی روزه ماه رمضان که همه ما به شکلی روزه می‌گیریم. دیگری در ماه شعبان هست که به آمدن منجی موعود می‌پردازیم. در موارد دیگری چون وحی، نیکی در ادیان یا منع خشونت در ادیان، علیرغم اینکه اسامی متفاوت و تفاوت‌هایی در برخی آئین‌ها ممکن هست باهم داشته باشیم. اما گوهر اصلی و اساس ادیان دارای مشترکات و موارد یکسانی هستند که می‌توانند آن اختلاف‌نظرها را پوشش دهد.
از بُعد اجتماعی روزه غافل نشویم
یحیی صباغچی رئیس گروه پژوهشی پویافکر با اشاره به بعد اجتماعی روزه بیان داشت: در قرآن کریم آمده: «ای کسانی که ایمان آورده‌اید بر شما روزه مقرر شد کما اینکه که بر کسانی که پیش از شما بودند مقرر شد، باشد که اهل تقوا شوید». بعد اجتماعی روزه جنبه‌ای هست که مغفول واقع‌شده است و ضرورت دارد که حتماً به آن توجه شود.
وی ادامه داد: از پیامبر اکرم (ص) پیش از ورود به ماه رمضان نقل هست که: و به گرسنگی و تشنگی خود در این ماه گرسنگی و تشنگی روز قیامت را یاد کنید و بر فقیران مسکینان خود صدقه دهید. از امام عسکری (ع) نقل هست در جواب این سؤال که چرا خداوند روزه را واجب کرده است فرموده‌اند: تا غنی حال گرسنگی را بچشد و به فقیر احسان کند.
صباغچی با تأکید بر اینکه روزه باید یک فرهنگی را با خودش همراه کند و به سایر انسان‌ها هم ثمره برساند، ابراز داشت: روزه ماه رمضان تقویت‌کننده کمک اجتماعی هست، به منظور رسیدگی به انسان‌های فقیر و گرسنه به نحوی که آن میزان غذای کمتر یک نفر باید تبدیل شود به سیری یک نفر دیگر. طبق آمارهای برنامه جهانی غذا و سازمان ملل متحد؛ ۶۶ میلیون کودک در کلاس‌های مدارس ابتدایی در کشورهای در حال توسعه گرسنه شرکت می‌کنند.
وی افزود: سالانه ۲.۳ میلیارد دلار (که در مقیاس جهانی عدد بالایی نیست) برای رسیدگی به این کودکان نیاز هست. حدود ۷۹۵ میلیون نفر در جهان یعنی یک‌نهم از جمعیت کل دنیا غذای کافی برای یک زندگی فعال و سالم در اختیار ندارند. تغذیه نامناسب سالانه موجب حدود نیمی از مرگ‌ها در کودکان زیر پنج سال می‌شود، یعنی ۱.۳ میلیون کودک (حدود ۸۵۰۰ کودک در یک شبانه‌روز) به خاطر گرسنگی از دنیا می‌روند.
عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی شریف اظهار داشت: از همین زاویه یک آمار دیگری که در سال ۲۰۱۹ منتشر شد، این است که بر اثر بیماری ایدز و مالاریا روزانه به‌طور میانگین ۳۰۰۰ نفر از دنیا می‌روند و در یک سال اخیر براثر بیماری کرونا روزانه به طور میانگین ۸۰۰۰ نفر به کام مرگ کشانده شده‌اند.
وی گفت: روزانه ۲۵ هزار نفر در سراسر دنیا فقط به خاطر گرسنگی و سوءتغذیه به کام مرگ کشانده می‌شوند. انصافاً آمارهای بسیار رقت‌باری هست، خارج از تحمل و تصور ماست. دیدن حتی فقط یک انسان با این اوضاع بسیار آزاردهنده است. این آمار به این معناست که در همین یک ساعتی که کنار هم هستیم بیش از ۱۰۰۰ نفر بر اثر سوءتغذیه از دنیا رفتند.
صباغچی تصرح کرد: پیروان ادیانی که امروز از روزه در ادیان آن‌ها صحبت شد، در دنیا حدود ۴ میلیارد نفر را تشکیل می‌دهند که بیش از نیمی از جمعیت دنیا است و اگر فرهنگ اجتماعی روزه که رسیدگی به فقرا و ضعفا است، در بین کسانی که پایبند به روزه هستند، بهتر درک شود، احتمالاً دنیای خیلی بهتری خواهیم داشت.
انتهای پیام/
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
