به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، در شرایطی که به دلیل مسائلی نظیر تحریم و کاهش ارزآوری ناشی از سخت تر شدن فروش نفت و به تبع آن عدم تحقق بودجه های مصوب عمرانی، اثرگذاری نوسانات اقتصادی و اثرگذاری افزایش نرخ تورم بر قیمت مصالح ساختمانی و تجهیزات صنعتی، با افزایش تعداد پروژه های عمرانی نیمه تمام مواجه شدهایم، به کار گیری راهکارهای به روز و جهانی برای مساله تامین مالی خارج از محدوده سیستم بانکی در کشور حائز اهمیت شده است.
یکی از این راهکارها، تشکیل شرکت های سهامی عام پروژه محور است که می تواند تامین مالی بانک محور در کشور را اصلاح کند و با تامین وسیع و کاربردی منابع مالی مورد نیاز برای انجام پروژه های زیربنایی، بستر توسعه اقتصادی کشور را فراهم کند.
* بازار سرمایه جولانگاه نوسانگیران شده است
بازار سرمایه در اغلب کشورهای دنیا محلی برای تامین منابع مورد نیاز در جهت اجرای پروژه های زیربنایی است که می تواند با ابزارهای متنوع مالی همچون شرکت های سهامی عام پروژه محور، هم به هدایت نقدینگی خرد موجود در جامعه بپردازد تا به بازارهای غیرمولد رسوخ نکند و هم می تواند منابع مالی مورد نیاز برای تکمیل پروژه های زیربنایی را فراهم کند.
بر خلاف روال موجود که اغلب کشورهای در حال توسعه و کشورهای توسعه یافته در این زمینه پیش گرفتهاند، بازار سرمایه در کشور ما به جولان گاه سفتهبازان و نوسانگیران تبدیل شده است و علاوه بر آنکه کارکرد تامین مالی برای پروژههای مولد را ندارد، خود به بخشی غیر مفید برای اقتصاد کشور تبدیل شده است، به طوری که هر از گاهی تغییرات و نوسانات این بازار موجب می شود تا حاکمیت برای جلوگیری از متضرر شدن بیش از حد مردم، با اعطای مبالغ و تسهیلات نامتعارف، به حیات مصنوعی و پایداری غیرواقعی این بازار کمک کند.
این در حالی است که هم اکنون پروژه های با ارزش افزوده بالا در کشور وجود دارند که متقاضی و تشنه جذب سرمایههای مردمی هستند اما نمیتوانند طی فرآیند درست سرمایهگذاری از طریق بازار سرمایه تامین مالی شوند.
* بسترسازی سرمایهگذاری مردم در بازار اولیه بورس فراهم نشد
از سوی دیگر مردم که به نیت سودآوری و حفظ ارزش سرمایه خود وارد بازار ثانویه بورس شدهاند، دچار بازی نوسانگیران بزرگ بازار شده و حتی اصل سرمایه خود را از دست داده اند، حال آنکه دولت می توانست با ایجاد بستر مناسب سرمایهگذاری مردم در بازار اولیه، هم مشکل تامین مالی پروژههای زیربنایی را مرتفع کند و هم از سرمایه های مردمی در برابر نوسانگیران و سفته بازان قدرتمند و سرمایه دار بازار ثانویه بورس محافظت کند.
میزان اعتبار لازم برای تکمیل پروژههای نیمه تمام عمرانی در کشور به گفته کارشناسان بالغ بر 1000 هزار میلیارد تومان تخمین زده شده است که در صورت تحقق کامل بودجه عمرانی مصوب سالانه و اضافه نشدن پروژهای جدید، تکمیل این پروژه ها به زمانی بیش از یک دهه نیاز دارد.
این در حالی است که اقتصاد کشور برای شکوفا شدن و مقاوم شدن در برابر تهدیدات خارجی، به تکمیل هر چه سریعتر این پروژه ها و احداث و بهرهبرداری از پروژههای جدید وابستگی جدی دارد.
از سوی دیگر، غول بزرگ نقدینگی 3000 هزار میلیارد تومانی موجود در جامعه که بنا بر اعلام رسمی بانک مرکزی، در سال گذشته، به صورت میانگین هر ماه 74 هزار میلیارد تومان به رقم آن افزوده شده است، خود به ایجاد ناپایداری اقتصادی و افزایش نرخ تورم دامن زده است.
* «نبود نقدینگی در پروژه های عمرانی» و «عدم هدایت نقدینگی» 2 مشکل بزرگ اقتصاد ایران
در همین رابطه، محمدجواد شاهجویی، کارشناس اقتصاد حمل و نقل، در گفتوگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس میگوید: ما هنوز در کشور نتوانستهایم مسیر درستی برای هدایت نقدینگی ایجاد کنیم و از سوی دیگر از کشور از کمبود منابع مالی برای تکمیل طرحهای نیمه تمام عمرانی رنج می برد.
به گفته وی، در واقع و در یک تصویر کلی، هم مشکلات ناشی از عدم هدایت نقدینگی بلای جان اقتصاد ایران شده است و هم مشکلات ناشی از نبود نقدینگی در پروژه های عمرانی به نوعی آفت امروز اقتصاد کشور است.
این کارشناس اقتصاد حمل و نقل تأکید کرد: تاسیس شرکتهای سهامی عام پروژه میتواند مکانیزمی ایجاد کند که هر دو مشکل به صورت همزمان بر طرف شده و اتفاقا به فرصتی بزرگ برای اقتصاد کشور تبدیل شوند.
* «شرکت سهامی عام پروژه» راهکار تکمیل راهآهن چابهار-سرخس
شاهجویی با ذکر مثالی برای تببین اهمیت تاسیس شرکت سهامی عام پروژه، توضیح داد: پروژه خطآهن چابهار به سرخس چندین سال است که معطل سرمایهگذاری خارجی و یا تامین سرمایه از داخل کشور است، تا جایی که با توجه به اهمیت بسیار بالای اقتصادی، امنیتی و ژئوپولتیکی این پروژه، بنا به دستور مقام معظم رهبری مقرر شد که تکمیل بخشی از آن، یعنی مسیر ریلی چابهار به زاهدان با تامین اعتبار از صندوق توسعه ملی انجام شود. با این وجود و با توجه به اهمیت بسیار بالای این پروژه، مبلغ مورد نیاز برای تکمیل این پروژه که قریب به 12 هزار میلیارد تومان است، می توانست بدون نیاز به سرمایه گذاری خارجی و یا برداشت از صندوق توسعه ملی، فقط با 0.4 درصد از نقدینگی موجود در جامعه و به واسطه تاسیس شرکت سرمایه گذاری پروژه محور طی سال های اخیر افتتاح شود، در حالی که میزان عدم النفع ناشی از تکمیل دیرهنگام این پروژه تاکنون بیش از مبلغ مورد نیاز برای ساخت آن بوده است.
وی ادامه داد: فرض کنید پروژه راهآهن چابهار-سرخس که یک پروژه با مزایای متعدد اقتصادی، امنیتی و توسعهای است، با بخشی از سرمایه مردمی و با استفاده از ابزار مترقی شرکت سهامی عام پروژه و در فضای شفاف بازار سرمایه تامین مالی میشد و بعد از تکمیل به بهره برداری می رسید؛ این اتفاق می توانست علاوه بر کمک به کشور برای عبور از شرایط سخت تحریمی، موجبات سودآوری مولد برای مردم، آن هم در فضایی مثبت برای اقتصاد را ایجاد کند.
این کارشناس اقتصاد حمل و نقل افزود: اما متاسفانه اهمال برای استفاده از این ظرفیت مهم موجب شده است که نه تنها این پروژه تا این لحظه به بهره برداری نرسد، بلکه نقدینگیای که می توانست به سمت این پروژه هدایت شود، به سمت بازارهای مخرب و سوداگرانه همچون مسکن، خودرو، طلا و یا اخیرا بازار رمزارزها جهتگیری کند که خود این موضوع مشکلات عدیده ای برای کشور ایجاد کرده است.
انتهای پیام/