اخبار فارس من افکار سنجی دانشکده انتشارات توانا فارس نوجوان

تعلیم و تربیت  /  پنجره تربیت

مربی زیرک در پهنه سکوهای آموزشی

وقتی مربی در نقش یک تسهیلگر زیرک ظاهر می شود، و با آرامش و زیرکی بچه ها را درگیر یادگیری می کند، به جای بچه ها جواب نمی دهند، و اجازه می دهد که بچه ها خودشان مسئله را حل کنند، شاگردان در کلاس فعال می شوند. اردوان مجیدی.

مربی زیرک در پهنه سکوهای آموزشی

از مجموعه یادداشتهای ریشه یابی مشکلات تحول تعلیم و تربیت – بخش سی و سوم

 

اردوان مجیدی

در سلسله یادداشتهائی، به ریشه یابی و کالبد شکافی مشکلات ماهوی نظام تعلیم و تربیت و ارائه راه‌حل‌های ممکن پرداخته بودیم. پس از یک تاخیر چند ماهه، این سی و سومین بخش از این یادداشتها است.

پس از اشاره ای به ابعاد پارادایم جدید تعلیم و تربیت، به چند شالوده و سازوکار محوری که باید در سکوهای تعلیم و تربیت[1]، که امروز نقش مهمی را در میدان تعلیم  و تربیت ایفا می کنند، اشاره کردیم. در یادداشت قبلی (سی و دوم) به مدیریت مدیریت فعالیتها و کارهایی که شاگرد باید در تعامل با مربی و شاگردان دیگر در پهنه سکوها انجام دهد به عنوان اولین شالوده پرداخته بودیم.

در این یادداشت و چند یادداشت بعدی، به عملکرد زیرکانه مربی در کلاس درس می پردازیم، و به استفاده از بافت جدید تعلیم و تربیت، در یک تدریس زیرکانه اشاره می کنیم. ابتدا در این یادداشت سعی می کنیم فضای زیرکی مربی را مجسم کنیم، و در یادداشتهای بعدی، سازوکارهائی برای آن ارائه می کنیم.

آرام  اما زیرک  

یک روز در سالن مدرسه نشسته بودم و در فضای باز کلاسها، به فعالیت کلاسها نگاه می کردم. مدرسه ما آن موقع کلاسهایش در و دیوار جلوئی نداشت، و همه به یک سالن باز می شد[2].

 


 در یکی از کلاسها، یکی از مربیان با صرف انرژی خیلی زیاد مشغول درس دادن یک بخش از کتاب درسی به شاگردان بود. همه اش حرف می زد. با تمام بدنش، مشغول تلاش بود. شاگردان اما هاج و واج او را نگاه می کردند. گهگاه از شاگردان سوال می کردد، و شاگردان با سختی و به زحمت جوابی می دادند.

در کلاس مربی زیرک، بچه ها با شوق در تکاپو هستند.

 

در کلاس دیگر مربی‌ای پشت میزش لم داده بود و چای می خورد. همانطور که لیوان چای در دستش بود، گهگاه نکته ای می گفت. بچه ها بالا و پائین می پریدند و بعضا توی محیط کلاس تا میز معلم می آمدند، تا از او فرصت بگیرند که مطالب خودشان را به او بگویند. او با هوشمندی، نکته ای دیگر می گفت و همه را به تکاپو می انداخت. بچه هایش با شوق درگیر انجام کارهای واگذار شده بودند.

با اینکه در مدرسه ما خوردن و آشامیدن مثلا چای سر کلاس برای مربی و شاگردان آزاد بود و وسائل آن هم مهیا بود، مربی اول بعد از یک ساعت، انگار زهوارش در رفته باشد، خودش را به آبدارخانه می رساند که نفسی تازه کند و حنجره اش استراحتی کند. همیشه در جمع معلمان و کادر مدرسه اعلام می کرد که خیلی زحمت می کشد. واقعا هم همینطور بود. اما همیشه هم از یادگرفتن بچه ها و شرایط کاری گلایه داشت، و اینکه وقتی ساعت رسمی مدرسه تمام می شود، دیگر انرژی هیچ کاری ندارد و تازه شب هم باید برود و مطالب درس فردا را آماده کند، وگرنه فردا نمی دانست که سر کلاس باید چکار بکند!

مربی زیرک، گاه اصلا نتیجه گیری را کاملا به شاگردان واگذار می کند. 


اما مربی دوم، با آرامش به همه کارهایش، در زمینه های مختلف در مدرسه می رسید و بعضا تا ساعتها بعد از ساعت رسمی مدرسه در مدرسه مشغول به کار بود. اما همیشه آمادگی داشت که مطالب هر درسی را که پیش بیاید، با بچه‌ها درگیر شود. حتی وقتی مسئله کاملا جدیدی مطرح می شد، همانجا کمی روی آن فکر می کرد، از بچه‌ها نظر می خواست، اگر لازم بود با بچه ها در منابع دنبال جوابش می گشت، و آخر هم گاه نظر خودش را می گفت، و گاه اصلا نتیجه گیری را کاملا به شاگردان واگذار می کرد. 

 

شما در مورد این مربی ها چطور فکر می کنید؟

از مربی زیرک تا شاگردان فعال

به نظر شما وقتی مربی به جای بچه ها فکر می کند، مسئله حل می کند، حرف توی دهن بچه ها می گذارد، تمام جزئیات کار را از قبل پیش بینی کرده و مرحله به مرحله طبق برنامه و مطالب کتاب درسی، جلو می رود، و به همه چیز و همه شاگردان توجه دارد و همه مطالب را به آنها گوشزد می کند، بهتر عمل می کند؟

وقتی مربی به جای بچه ها فکر می کند، بهتر عمل می کند؟ یا وقتی فقط در نقش یک راهنمای زیرک ظاهر می شود، و با زیرکی بچه ها را درگیر یادگیری می کند؟

 

یا وقتی فقط در نقش یک راهنمای زیرک ظاهر می شود، و با زیرکی بچه ها را درگیر یادگیری می کند؟ مطالب را بر اساس شرایط پیش آمده با آرامش تحلیل می کند، و از میزان درگیر شدن بچه ها و صحبتهایشان، برای تعیین مسیر بعدی بحث استفاده می کند. از اینکه اعلام کند ”من هم نمی دانم“ یا ”باید ببینیم چه جور می شود“، ترسی ندارد.

وقتی معلم همه چیز را از قبل پیش بینی کرده، و خودش مسئله را جای بچه ها حل می کند، تمام جزئیات را توضیح می دهد، همیشه در حال سخنرانی است. وقتی معلم اینجوری خیلی فعال شد، بچه ها منفعل می شوند!

زیرکی، حتی در تدریس کرونائی

حتی در شرایط تدریس کرونائی هم، معلمانی هستند که دائما مشغول صحبت هستند و بچه ها شنونده‌اند. بچه ها باید فیلمها یا صوتهای ضبط شده معلم را ببینند، و گوش دهند، و مو به مو مباحث آن را یادگرفته یا دستورات گفته شده را انجام دهند.

به جای آن معلمینی هستند که محتوای آموزشی متنوعی را در اختیار بچه ها می گذارند، که بچه ها به انتخاب خودشان بخشی از آنها یا همه آنها را ببینند، و از آن برداشت خود را بکنند. یا اینکه مربی فقط طرح مطلب کرده و شاگردان خودشان باید به سراغ منابع در دسترسشان بروند، و با کنکاش، در آن مورد اطلاعاتی را پیدا کنند، و یافته های خودشان را به معلم و شاگردان دیگر ارائه کنند. این معلمان، فقط گهگاه کاری تعریف می کنند، و این بچه ها هستند که در خانه دائما در حال تکاپو هستند که کاری را آماده کنند، و مطلبی را ضبط کنند و در کلاس بفرستند.

 

با معلمان زیرک، این بچه ها هستند که در خانه دائما در حال تکاپو هستند!

مربی زیرک، اولا خودش به جای بچه ها تلاش نمی کند؛ بلکه جای تلاش برای بچه ها را باز می کند. به آنها میدان می دهد، و فضائی را فراهم می کند که با شوق و علاقه درونی تلاش کنند. مربی زیرک در ذهن بچه ها چالش ایجاد می کند، آنها را درگیر می کند، و آنها را به تکاپو می اندازد. مربی زیرک، سر بزنگاه، با طرح تک نکته هائی، بچه ها را به حرکت وادار می کند؛ و در مواقع ضروری، با رساندن بچه ها به چیزی که تصور آن را هم نمی کردند، بچه ها را شگفت زده می کند.

ابعاد ماجرای تدریس و استادی زیرکانه، مفصل است. شما در این مورد چگونه فکر می کنید؟  

*****

در یادداشتهای بعدی، به ابعادی از این تدریس زیرکانه خواهیم پرداخت. بخصوص خواهیم دید که چگونه با بهره بردن از بسترهای سکوهای آموزشی ایجاد شده، می توان زیرکانه شاگردان را در کلاس فعال کرد. ان شاء الله. الحمد لله رب العالمین.

 

 

 

[1] - Platforms – بسترهای رایانه ای که فعالیت آموزشی را تمهید می کنند. ”شاد“ نمونه ای از این سکوها است.

[2] - مدرسه حکمت بابلسر، در مدت 8 سال فعالیت خود به عنوان یک مدرسه پژوهشی، یک رویکرد مدرسه ای را پایه ریزی کرد، که به جرات می توان گفت، تاثیرگذاری زیادی در باور کردن تحول نظام تعلیم و تربیت، و جهت دادن به آن داشته است. در مورد مدرسه حکمت و رویکرد آن می توانید بهhttp://www.maktabe-hekmat.ir  و منابع مرتبط آن نگاه کنید.

انتهای پیام/

از شما صاحبنظر گرامی در حوزه تعلیم و تربیت هم دعوت می کنیم، از نویسندگان، ممیزان و اعضای هیئت تحریریه پنجره تربیت باشید. برای ارسال مطالب و عضویت در هیئت تحریریه، از طریق ایمیل FarsPanjarehTarbiat@gmail.com مکاتبه فرمائید.

این مطلب را برای صفحه اول پیشنهاد کنید
نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط خبرگزاری فارس در وب سایت منتشر خواهد شد پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد
Captcha
لطفا پیام خود را وارد نمایید.
پیام شما با موفقیت ثبت گردید.
لطفا کد اعتبارسنجی را صحیح وارد نمایید.
مشکلی پیش آمده است. لطفا دوباره تلاش نمایید.

پر بازدید ها

    پر بحث ترین ها

      بیشترین اشتراک

        اخبار گردشگری globe
        اخبار کسب و کار تریبون
        همراه اول