خبرگزاری فارس- گروه حج و زیارت و وقف: موقوفه خوردین یکی از املاک آستان قدس رضوی در تهران است که به دلیل قرار گرفتن در موقعیت مناسب طی سال‌های اخیر مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفته و با حاشیه‌هایی همراه بوده است.
این موقوفه باغی است که واقف آن را وقف حرم نورانی امام رضا (ع) کرده است و بیش از یک قرن است که این وقف انجام شده است، البته این موقوفه از ابتدا در اختیار آستان قدس رضوی نبوده و ۲۵ سال است مالکیت آن به آستان قدس واگذار شده و عواید آن صرف نیت واقف می‌شود.
روستایی که یکی از گران‌ترین محله‌های تهران شد
روستای خوردین یکی از روستاهای نزدیک به تهران بوده که قدمتش به دوره ناصرالدین شاه قاجار باز می‌گردد و اکنون در بخشی از این روستا محله شهرک غرب واقع شده است و شاید بسیاری از ساکنان این منطقه اطلاع ندارند که این منطقه گران قیمت در قدیم روستایی با نام خوردین بوده است.
نمایی از باغ خوردین در دل تهران
این روستا ابتدا جزئی از املاک مستوفی‌الممالک دولتمرد در عصر قاجار بوده است که با نیات مختلف از جمله حرم امام رضا (ع) وقف شده است. در سال ۱۳۷۸، ۵ هکتار از این روستا که از موقوفات مستوفی الممالک است، به آستان قدس رضوی واگذار شد تا نیت واقف به درستی اجرا شود.
به دلیل موقعیت عالی این موقوفه ۵ هکتاری، چند سال قبل مجوز احداث برج مسکونی و تجاری در آن، از شهرداری تهران اخذ شد اما این مجوز وارد فاز اجرا نشد تا اینکه قرار شد در بخشی از این موقوفه اردوگاهی برای دانش‌آموزان احداث شود و این اردوگاه احداث و با عنوان پردیس تربیتی توانا به بهره‌برداری رسید.
با شیوع کرونا و تعطیلی فعالیت‌های آموزشی حضوری صحبت درباره ساخت‌وساز در این ملک دوباره آغاز شد تا جایی که یکی از رسانه‌ها با انتشار سندی خبر از ساخت برج در باغ موقوفه خوردین داد، اما ظاهراً این مجوز همان مجوز قدیمی بود و اتفاقی جدیدی رخ نداد.
اجرای برنامه‌های دانش‌آموزی در باغ خوردین
شایعاتی که این روز‌ها دوباره به گوش می‌رسد
اما این روز‌ها دوباره زمزمه‌هایی مبنی بر احداث برج در موقوفه خوردین به گوش می‌رسد و برای روشن شدن موضوع به سراغ سعید جعفری مدیر عامل سازمان موقوفات آستان قدس رضوی در تهران رفتیم و درباره این موقوفه، موقعیت آن، نیت واقف، کاربری و ... با او به گفت‌وگو نشستیم.
در ابتدا درباره موقوفه خوردین سابقه آن و نیت واقف بفرمایید.
منطقه خوردین و باغ این منطقه، یکی از پلاک‌های وقفی به نام حضرت رضا (ع) است که سابقه آن مربوط به سال ۱۲۷۴ هجری قمری است و هم اکنون آستان قدس رضوی سند رسمی بخشی این موقوفه را نیز دریافت کرده است.
نیت واقف خوردین، درآمدزایی برای هزینه کرد در حرم امام رضا (ع) است
تأکید تولیت آستان قدس رضوی بر اجرای دقیق نیت واقفان در همه موقوفات از جمله موقوفه خوردین، استفاده از درآمدهای حاصل از آن، برای تأمین هزینه‌های مورد نیاز در حرم مطهر رضوی از جمله تأمین روشنایی بوده و خادمان حضرت در آستان قدس رضوی همواره تلاش کرده‌اند این نیت به طور کامل و دقیق اجرا شود
تأکید حجت‌الاسلام مروی تولیت آستان قدس رضوی و رئیس بنیاد بهره‌وری موقوفات، بر اجرای دقیق نیت واقفان در همه موقوفات است و نیت واقف در موقوفه خوردین، استفاده از درآمدهای حاصل از آن، برای تأمین هزینه‌های مورد نیاز در حرم مطهر رضوی از جمله تأمین روشنایی بوده و خادمان حضرت در آستان قدس رضوی همواره تلاش کرده‌اند این نیت به طور کامل و دقیق اجرا شود. نکته قابل توجه این است که حتی در دوره قبل از انقلاب که خوردین یک منطقه روستایی بوده نیز، ساکنان آن بخشی از درآمدهای خود را به عنوان حق موقوفه پرداخت می‌کردند تا به نیت واقف عمل شود.
دریافت اجاره موقوفه از مجموعه‌های مستقر در باغ خوردین
بخشی از موقوفه خوردین به عنوان اردوگاه تربیتی فعال است، دیگر بخش‌های موقوفه در چه زمینه‌هایی بهره‌برداری می‌شود و آیا عوایدی دارد؟
به جز پردیس توانا هم‌اکنون بخشی از موقوفه در اختیار مستأجران است که حقوق موقوفه را پرداخت می‌کنند، همچنین در مورد بخشی از باغ خوردین که در اختیار خود آستان قدس رضوی قرار دارد، ضوابط و مقررات وقف به طور کامل در آن رعایت می‌شود.
در حال حاضر بخش‌های میانی و جنوبی باغ خوردین در اختیار مجموعه‌های اداری آستان قدس رضوی است که آنها نیز همانند سایر مستأجران موقوفات به حساب می‌آیند و مکلف به پرداخت حق اجاره هستند. اجاره‌های دریافتی نیز به صورت کاملاً شفاف به حساب آستان قدس واریز می‌شود تا در راستای عمل به نیت واقف و برای تأمین هزینه‌های حرم مطهر استفاده شود.
برنامه‌ریزی برای فعالیت فرهنگی، تربیتی کودکان و نوجوانان در مکانی مناسب
درباره پردیس توانا توضیح دهید و اینکه در شرایط کنونی که برنامه‌های آموزشی تعطیل است چه برنامه‌هایی دارد؟
با توجه به شرایط کرونایی کشور و همچنین تعطیلی مراکز آموزشی در سراسر کشور طی شانزده ماه اخیر، توفیقات مورد انتظار از پردیس تربیتی توانا حاصل نشد
با تصمیم و تفاهمی که در سال ۹۸ اتخاذ شد، بخشی از قسمت شمالی باغ خوردین در اختیار مجموعه «توانا» قرار گرفت تا از این فضا برای انجام برخی مأموریت‌ها با رویکرد معرفی الگوی اردوهای فرهنگی و تربیتی در حوزه کودکان و نوجوانان استفاده شود، اما با توجه به شرایط کرونایی کشور و همچنین تعطیلی مراکز آموزشی در سراسر کشور طی شانزده ماه اخیر، توفیقات مورد انتظار حاصل نشد.
نکته مهم‌تر این که با توجه به نیت واقف، آستان قدس رضوی مسئولیت شرعی دارد که از این موقوفه بهترین بهره‌وری ممکن را داشته باشد و درآمد حاصل از آن را برای عمل به نیت واقف اختصاص دهد، اما استفاده از فضای این موقوفه به شکل فعلی بهره‌وری لازم را ندارد و به نوعی موجب معطل ماندن بخشی از موقوفه شده است. از سویی دیگر کارشناسان فرهنگی معتقد هستند، فضای مورد اشاره، کاربرد اردوگاهی ندارد و در تفاهم با مجموعه «توانا» نیز بحث الگوسازی فعالیت‌های اردویی فرهنگی، تربیتی مطرح بوده، بر همین اساس پس از ارزیابی ۳ ساله فعالیت‌های صورت گرفته، برای تحقق اهداف اولیه و ایجاد فضایی بهتر در نقطه‌ای مناسب جهت بهره‌برداری کودکان و نوجوانان، با بازنگری در برخی از تصمیمات اولیه، برنامه‌ریزی خوبی صورت گرفته است.
حضور گروه‌های دانش‌آموزی در پردیس توانا واقع در باغ خوردین
دستور تولیت آستان قدس رضوی برای ایجاد بستر خدمت‌رسانی بیشتر در جنوب شهر تهران
پس با این توضیح پردیس توانا باید به مکانی دیگر منتقل شود، در این زمینه آیا تصمیمی اتخاذ شده است؟
تولیت آستان قدس رضوی تأکید فراوانی برای ایجاد بستر خدمت‌رسانی بیشتر در حاشیه شهر تهران، دارند و در این راستا دستور مؤکد داده‌اند، آستان قدس رضوی برای ایجاد یک مجموعه مناسب فرهنگی در تهران برنامه‌ریزی کند که مقدمات این کار در حال انجام است و رایزنی‌هایی با مسئولان ذیریط انجام شده است.
تولیت آستان قدس رضوی تأکید فراوانی برای ایجاد بستر خدمت‌رسانی بیشتر در حاشیه شهر تهران، دارند و در این راستا دستور مؤکد داده‌اند، آستان قدس رضوی برای ایجاد یک مجموعه مناسب فرهنگی در تهران برنامه‌ریزی کند که مقدمات احداث اردوگاه ۱۵ هکتاری در جنوب تهران در حال انجام است
در حال حاضر به دنبال تأمین فضایی به مساحت حداقل ۱۵ هکتار در مناطق حاشیه جنوب شهر تهران هستیم تا به عنوان یک مجموعه تخصصی فرهنگی، تربیتی در اختیار دانش‌آموزان، کودکان و نوجوانان دارای اولویت، از جمله مخاطبان پردیس توانا قرار بگیرد و چتر حمایتی امام رضا (ع) را روی سر آنها بگسترانیم.
نمایندگی سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس در تهران فعال می‌شود
در این راستا یک تصمیم راهبردی برای توسعه فعالیت‌های علمی و فرهنگی آستان قدس اتخاذ شده و طبق هماهنگی‌های صورت گرفته، نمایندگی سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی در باغ خوردین تهران مستقر خواهد شد تا بتوانیم با همکاری این سازمان، فعالیت‌های این حوزه را گسترش دهیم و افراد بیشتری از برنامه‌های این سازمان بهره‌مند سازیم.
نمایی دیگر از اردوگاه دانش‌آموزی باغ خوردین
آستان قدس رضوی موقوفه خوردین را احیا کرده است
باغ خوردین همان‌طور که از نامش پیداست باغ موقوفه است، در حال حاضر کاربری آن به چه صورت است و آیا این باغ هنوز کاربری سابق را دارد یا کاربری آن تغییر کرده است؟
باغ خوردین از ابتدا در اختیار آستان قدس رضوی نبوده و در ۲۵ سال گذشته این موقوفه در اختیار آستان قدس قرار گرفته است، اما در این ۲۵ سال آنچه اتفاق افتاده احیای این باغ بوده و نه تنها درختی در آن قطع نشده بلکه از همین فضای موجود برای بهره‌وری مناسب و درآمدزایی به خوبی استفاده شده است.
همچنین در این دو سال تأکید تولیت آستان قدس رضوی این بوده که هر گونه برنامه‌ریزی برای بهره‌وری مناسب از این موقوفه، باید به گونه‌ای باشد که اولاً به نفع مردم و در راه خدمت‌رسانی باشد و ثانیاً همه ضوابط و مقررات مدیریت شهری در آن رعایت شود.
تغییر کاربری باغ خوردین شایعه است و تا امروز برنامه‌ای برای این کار نداریم
صحبتی که امروز مطرح است موضوع تغییر کاربری باغ خوردین و ساخت و ساز در آن است، آیا این صحبت‌ها صحت دارد؟
تا به امروز به هیچ وجه برنامه‌ای برای تغییر کاربری باغ خوردین و قطع درختان آن مطرح نیست و سخنانی که در این زمینه مطرح می‌شود شایعه است
نگاه ما حفظ موقوفه بر اساس نیت واقف و رعایت ضوابط و مقررات شهری است و تا به امروز به هیچ وجه برنامه‌ای برای تغییر کاربری باغ خوردین و قطع درختان آن مطرح نیست و سخنانی که در این زمینه مطرح می‌شود شایعه است، البته عده‌ای با ایجاد چنین شایعاتی مقاصد دیگری دارند.
همچنین ما در راه بهره‌ور شدن موقوفات و خدمت بیشتر دستگاه امام رضا (ع) به مردم و زائران، به حواشی توجهی نداریم و از هرگونه نظر و پیشنهادی که منجر به توسعه خدمت شود، استقبال می‌کنیم.
نمایی از حضور دانش‌آموزان در اردوگاه تربیتی توانا واقع در موقوفه باغ خوردین
به گزارش فارس باغ خوردین به عنوان نمادی از زیبایی‌های شهر تهران این روز‌ها میزبان درختان تنومندی است که عمر برخی از آنها به صد‌ها سال می‌رسد و نگرانی دوست‌داران محیط زیست و سبب شده اماکن با ارزشی مانند این موقوفه مورد توجه باشند. همچنین موضوع حفظ موقوفات از دیگر موضوعاتی است که می‌تواند در ترویج فرهنگ وقف بسیار مؤثر باشد و مردم با دیدن حفظ چنین اماکنی با خیال راحت‌تر اموالشان را برای امور خیر وقف می‌کنند تا به عنوان خیری ماندگار توشه آخرتشان باشد.
انتهای پیام/
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
