اخبار فارس من افکار سنجی دانشکده انتشارات توانا فارس نوجوان

استانها  /  لرستان

غدیر و امامت در قرآن

ابراهیم بارانی بیرانوند پژوهشگر لرستانی در یادداشتی به تشریح برخی از ابعاد غدیر و امامت از منظر قرآن پرداخته است.

غدیر و امامت در قرآن

خبرگزاری فارس لرستان_ ابراهیم بارانی بیرانوند؛ بشر برای سعادت و تعالی خود به سه اصل مهم نیازمند است:

۱. قانون زندگی 

۲. قاضی و مفسر قانون 

۳. مجری قانون 

لذا در جوامع متمدن کنونی، نظام‌های حکومتی بر پایه سه قوای: مقننه، قضائیه و اجرائیه اداره می شوند. برای اینکه اداره جوامع بشری به نحو احسن صورت گیرد و سعادت دنیوی و اخروی آنها تامین شود، باید به قوانین فوق بشری روی آورد، لذا خداوند کتب آسمانی را به عنوان قانون الهی توسط رسولانش به مردم ابلاغ فرمود.

از منظر امام رضا(ع) قرآن کتابی است که "فیه تبیان کل شئ" بوده و همه کلیات و احتیاجات مردم در آن وجود دارد. اما بنا به دلایلی، تاویل و تفسیر و بیان همه جزئیات آن توسط پیامبر(ص) میسر نگردید، لذا این امر مهم به امام معصوم(ع) واگذار شد؛ پس با نصب امیرالمومنین علی علیه السّلام به امامت، دو کارمهم به ایشان و امامان معصوم بعد از او واگذار گردید: یکی امر خلافت و جانشینی پیامبر(ص) در امر حکومت و دیگری تفسیر و تاویل و آموزش قرآن کریم؛ بنابر این چنانچه امام معصوم، معلم و مجری و عامل به احکام و دستورات قرآن باشد، در آن صورت دین اسلام کامل می گ‌گردد و به همین علت است که پیامبر اسلام (ص) در روایت معروف ثقلین، بر لزوم توجه مسلمین به قرآن و عترت تاکید فرموده‌اند.

بدینوسیله در واقعه بسیار مهم غدیر، به دستور خداوند و توسط پیامبر اکرم(ص)، امامت در نسل حضرت ابراهیم خلیل الله "ع" جریان پیدا کرد و تا قیامت در خاندان اهل بیت(ع) باقی ماند. لذا در یوم الله غدیر بود که با نصب امام حق به امامت مسلمین، دین اسلام کامل شد؛ چراکه امام خلیفه الهی و حجت و گواه او بر خلق و واسطه فیضش بر موجودات می‌باشد، علم او کامل و ولایت او از نوع ولایت معنوی و ولایت کلی الهی است. امام تجلی اسم اعظم و مسلط بر نظام هستی و آگاه بر آن است. اما به علت جهل مردم و عدم درک و شناختِ جایگاه رفیع امامت وفریبکاری دیگران، در ماجرای سقیفه، انتخاب جاهلان جای انتخاب خدا و رسول را گرفت و جریان جانشینی پیامبر به انحراف کشیده شد و تاحد ریاست حکومت دنیوی که فقط یک شان از شئون امامت است، تنزل پیدا کرد.

بنابراین به دلیل اهمیت و ضرورت تداوم رسالت توسط ائمه اطهار(ع)، خداوند در واقعه غدیر به پیامبرش دستور داد تا امر امامت امیر المومنین(ع)را ابلاغ کند. پس از آنکه ابلاغ انجام شد، خدا فرمود حالا دین شمارا کامل کردم و نعمتم را بر شما تمام و اسلام را به عنوان کاملترین و بهترین دین برگزیدم (مائده/3و67). 

یعنی با نصب امام معصوم(ع)به امامت امت وجانشینی پیامبر(ص)،دین اسلام هم کامل گردید.

امامت و اکمال دین

بنابراین خداوند در روز غدیر به پیامبر گرامی اسلام (ص) امر کرد تا حضرت علی (ع) را به عنوان جانشین و امام مسلمین بعد از خودش معرفی کند و فرمود: «یا أَیُّهَا الرَّسولُ بَلِّغ ما أُنزِلَ إِلَیکَ مِن رَبِّکَ ۖ وَإِن لَم تَفعَل فَما بَلَّغتَ رِسالَتَهُ ۚ وَاللَّهُ یَعصِمُکَ مِنَ النّاسِ ۗ إِنَّ اللَّهَ لا یَهدِی القَومَ الکافِرینَ» (ای پیامبر! آنچه از طرف پروردگارت بر تو نازل شده است، کاملاً (به مردم) برسان! و اگر نکنی، رسالت او را انجام نداده‌ای! خداوند تو را از (خطرات احتمالی) مردم، نگاه می‌دارد؛ و خداوند، جمعیّت کافران (لجوج) را هدایت نمی‌کند.» (مائده/67).

همه علمای شیعه و تعداد زیادی از علمای سنّی (از جمله آنها: حاکم نیشابوری در شواهد التنزیل، سیوطی در الدرالمنثور، فخر رازی در تفسیر کبیر و رشید رضا در المنار و ...) تصریح دارند که این آیه که به نام «آیه تبلیغ» معروف شده، در شان علی بن ابیطالب(ع) نازل گردیده است.

پیامبر گرامی اسلام(ص) بلافاصله پس از نزول این آیه، بدین امر و دستور و تاکید صریح خداوند عمل کردند و در حضور حدود صد هزار نفر (جمعیت حاضر را نود تا صدوبیست هزار نفر نقل کرده‌اند) حضرت علی(ع) را جانشین و امام مسلمین بعد از خود معرفی فرمودند. بعد از اینکه امامت معصوم اعلام گردید خداوند، در آیه دیگری اعلام کرد حالا دیگر دین شما کامل شده و من هم نعمتم را بر شما تمام و اسلام را دین برتر انتخاب کردم.

در این خصوص امام رضا(ع)می فرماید خداوند عزّوجلّ پیغمبر خویش را قبض روح نفرمود مگر اینکه در آیه «الْیَوْمَ یَئِسَ الَّذینَ کَفَرُوا مِنْ دینِکُمْ فَلا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِ الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتی‏ وَ رَضیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دیناً» (مائده/3) (امروز کسانى که کافر شده‌اند از ضربه زدن به دین شما ناامید گشته‌اند. پس از آنان نترسید و از من بترسید. امروز دینتان را براى شما کامل ساختم و نعمتم را بر شما تمام کردم و اسلام را آیین شما پسندیدم.)؛ می‌فرمایند:« موضوع امامت از کمال دین است و پیغمبر(ص)از دنیا نرفت تا آنکه نشانه های دین را برای امتش بیان فرمود و راه هدایت ایشان را روشن و آنهارا بر شاه راه حق وا داشت و علی(ع) را به عنوان امام و پیشوا منصوب فرمود و همه احتیاجات امت را بیان کرد.پس هر کسی گمان کند که خدای عزّوجلّ دینش را کامل نکرده، پس قرآن را رد کرده و هرکس قرآن را رد کند کافر است» (کلینی، ابی جعفر محمد ابن یعقوب، اصول کافی، ج1، کتاب الحجه، باب نادر: جامع فی فصل الامام و صفاته، حدیث شماره518 ،ص 284 ).

زیرا خدا در آیه مذکور به صراحت می فرماید (پس از نصب امامت) دین کامل گردید. هر کس منکر اکمال دین شود در واقع قرآن را انکار کرده است.

در تفسیر این آیه مباحث فراوانی در اهمیت ولایت امام معصوم و انسان کامل نهفته است که به فرصت دیگر محول می کنیم، اما در این قسمت اشاره کوتاهی خواهیم داشت درمورد معنی انسان کامل.

انسان کامل

در زبان عربی «تمام» و «کمال» نزدیک به هم هستند. ولی عین هم نیستند. زیرا «تمام» در جهت افقی و «کمال» در جهت عمودی حرکت می کند. پس اگر چیزی در جهت افقی حرکت کند و به نهایت خود برسد و یا تمام اجزایش کامل شده می گویند تمام شده، مثل ساختمانی که با کامل شدن همه لوازمش برای استفاده آماده شده و به اتمام رسیده شده باشد و یا جنینی که با اتمام مراحل جسمانی و تشکیل اعضا و جوارحش متولد می‌شود اما انسان کاملی نیست، زیرا بعد از استقرار عقل و روح، تازه مراحل کمال او شروع شده و با رشد عقلانی و روحانی به تدریج انسانی کامل و کاملتر می شود تا به نهایت ترقی وکمال و عروج و حد اعلای انسانیت رسیده وبالاتر و کاملتر از او انسان دیگری نیست، لذا این انسان را «انسان کامل» می‌نامند. اولین بار«انسان کامل» در قرن هفت هجری و توسط ابن عربی به کار رفت.

قرآن در رابطه با روز غدیر و در همین آیه مذکور (مائده/3) از طرفی می‌فرماید امروز دین شمارا کامل کردم و از طرفی می‌گوید امروز نعمت خود را بر شما به حد اتمام رساندم. بعد بلافاصله می‌فرماید امروز اسلام را به عنوان یک دین برای شما پسندیدم. این بدان معنی نیست که اسلام همان اسلام سابق است ولی خدا نظرش عوض شده، بلکه بدین معنی است که پس از نصب امامت امام معصوم(ع)، اسلام به حد تمام و کمال رسید،که همان دین مورد رضایت خداوند است. (اصول کافی، همان، صص 283-290)

علمای شیعه و سنی اتفاق نظر دارند که آیه اکمال دین (مائده/3) در روز غدیر و در مورد نصب امامت حضرت علی(ع) توسط پیامبر(ص)نازل شده است. لذا در «غایة المرام» و در باب 39، شش حدیث از اهل سنت در تائید این مطلب نقل شده و حتی در بیشتر آنها این روایت پیامبر(ص)هم آمده است که فرمودند: «الله اکبرُ علی اکمالِ الدّین و تمامِ النِّعمةِ و رِضَا الرَّبِّ بِرِسالتی و الوِلایَةِ لِعَلیٍّ»(همان ،ص 284).

چند آیه دیگر در منزلت امام علی (ع)

امام خمینی(ره) آیات زیادی را نقل فرموده اند که در شان امامت حضرت علی بن ابیطالب(ع)و ائمه اطهار(ع) نازل شده وحتی به موارد فراوانی از اسناد معتبر علمای اهل سنت هم اشاره نموده‌اند مبنی بر اینکه آنها هم صحت انتصاب آیه اکمال دین و حتی آیات دیگر را به امامت ائمه اطهار(ع) تائید کرده اند.از جمله موارد ذیل:

آیه ولایت:«إِنَّمَا وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِینَ ءَامَنُواْ الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلَوةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکَوةَ وَ هُمْ رَاکِعُون» (مائده/55). بیست و چهار حدیث از اهل سنت نقل شده که گفته اند این آیه در مورد علی ابن ابی طالب(ع) است.

آیه اعتصام به حبل الله:«وَ اعْتَصِمُواْ بِحبْلِ اللَّهِ جَمِیعًا وَ لَا تَفَرَّقُوا» (آل عمران/103) چهار حدیث از علمای بزرگ اهل سنت نقل شده که منظور از حبل الله علی ابن‌ابی‌طالب(ع)است.

آیه صادقین:«یَأَیهُّا الَّذِینَ ءَامَنُواْ اتَّقُواْ اللَّهَ وَ کُونُواْ مَعَ الصَّادِقِین» (توبه/119) علمای سنی در هفت حدیث این آیه را در مورد علی(ع) ذکر کرده‌اند.

سوال از ولایت:«وَ قِفُوهُمْ إِنهَّم مَّسئُولُون» (صافات/24) علمای اهل سنت در هشت حدیث گفته اند روز قیامت مردم را نگه می‌دارند و از آنان در مورد علی ابن ابیطالب(ع)سوال می‌کنند.

جعل امامت ابراهیم(ع): «إِنىّ‏ِ جَاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِمَامًا قَالَ وَ مِن ذُرِّیَّتىِ قَالَ لَا یَنَالُ عَهْدِى الظَّالِمِین» (بقره/124) دو حدیث از اهل سنت نقل شده است که پیامبر(ص)این آیه را در مورد خود و علی(ع)صادق دانسته‌اند.

آیه اهل ذکر: «فَسئَلُواْ أَهْلَ الذِّکْرِ إِن کُنتُمْ لَا تَعْلَمُون» (نحل/43) علمای سنی در سه حدیث گفته اند منظور از اهل ذکر در این آیه،علی ابن ابیطالب(ع)است.

آیه: «وَارْکَعُواْمَعَ الرَّاکِعِین»(بقره/43) بزرگان اهل سنّت در چهار حدیث گفته اند این آیه در مورد پیامبر(ص) و علی(ع) است.

آیه:«إِنَّمَا أَنتَ مُنذِرٌ وَ لِکلُ‏ِّ قَوْمٍ هَاد» (رعد/7) هفت حدیث از اهل سنت نقل شده که گفته اند «منذر» پیامبر(ص)و «هاد» علی ابن ابی‌طالب(ع)است.

 

آیات فراوان دیگری از طریق اهل سنت در مورد حضرت امیرالمومنین علی(ع) و اولاد او وارد شده است. از جمله اینکه سید هاشم بحرانی در کتاب: «غایة المرام» یکصد و چهل آیه از قرآن مجید آورده و نوشته است شیعه و سنی آنها را در مورد امام علی(ع) دانسته‌اند.

( امام خمینی(ره)، کشف الاسرار، صص 136 تا 140)

والسُلام علی عبادالله الصالحین

انتهای پیام/

این مطلب را برای صفحه اول پیشنهاد کنید
نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط خبرگزاری فارس در وب سایت منتشر خواهد شد پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد
Captcha
لطفا پیام خود را وارد نمایید.
پیام شما با موفقیت ثبت گردید.
لطفا کد اعتبارسنجی را صحیح وارد نمایید.
مشکلی پیش آمده است. لطفا دوباره تلاش نمایید.

پر بازدید ها

    پر بحث ترین ها

      بیشترین اشتراک

        اخبار گردشگری globe
        اخبار کسب و کار تریبون
        همراه اول