خبرگزاری فارس - اردبیل| مریم نیازی: واحد هنر تجسمی از اصلیترین واحدهای حوزه هنری است که حدود هفت زیر مجموعه عکس، گرافیک، طراحی، نقاشی، حجم و مجسمهسازی، نگارگری، خوشنویسی و کاریکاتور را پوشش میدهد؛ بر این اساس، تلاش میکنیم برای همه این زیرگروهها بودجه محدود خود را طوری تقسیم کنیم که به همه برنامههای مد نظر برسیم. این بخشی از صحبتهای «حسین آزاد» است؛ مسؤول واحد هنرهای تجسمی حوزه هنری استان اردبیل که فوق لیسانس گرافیک از دانشکده هنر و معماری تهران مرکز دارد و در دانشگاه علمی کاربردی تدریس هنر میکند.
آثار وی در کتاب سال گرافیک ایران در سالهای ۱۳۸۶، ۱۳۹۲ و ۱۳۹۳ به چاپ رسیده و علاوه بر برگزاری نمایشگاههای متعدد گروهی در رشتههای گرافیک، نقاشی و هنر مفهومی، مقامهای مختلفی را نیز در سطح ملی و استانی در این حوزه کسب کرده است.
آزاد معتقد است دوره کنونی به عصر رسانه و ارتباطات جمعی معروف است که مزیتها و معایبی نیز دارد، اما برای «هنر» این فضا آمده است تا به برقراری ارتباط بیشتر مخاطبان با هنر و تولیدات هنری کمک کند.
به گفته وی اگر مخاطب احساس کند که یک اثر هنری با زندگی و فرهنگ او و جامعهاش قرابت و تناسب دارد، حتماً به سمت آن اثر کشیده خواهد شد به این شرط که تحقیق و پژوهشی جدی از سوی هنرمند و تولیدکننده اثر در میان باشد و علاوه بر اشراف کامل بر کنشها، فرهنگ و آیین و رسوم مردم خود، با تیزهوشی و دقت تمام از این دادههای تحقیقاتی در تولید اثر بهره کامل را ببرد؛ به این ترتیب مخاطب نیز ضمن ارزشگذاری به هنر و هنرمند، سواد بصری خویش را تقویت میکند تا به تجزیه و تحلیل بهتری دست یابد.
نرمند تأثیرگذار، هنرمندی است که اهل تفکر و دارای اندیشه باشد
در تعریفی که مسؤول واحد هنرهای تجسمی حوزه هنری استان اردبیل به دست میدهد، هنر انقلاب، هنری پیشرو بوده و هنرمند تأثیرگذار، هنرمندی است که اهل تفکر و دارای اندیشه باشد؛ بر این اساس، هنرمندان بنا به درکی که از اطراف خود دارند به اتفاقات پیرامونی خود واکنش نشان میدهند. هنرمندان باید با دقت نظر و در زمان مناسب مسائلی را که در دست فراموشی است با خلق اثر هنری تأثیرگذار به جامعه ارائه کنند، از این رو مهمترین مؤلفه هنر انقلاب که بر عهده هنرمند انقلابی است؛ هدایت، ایدهپردازی و انتقال پیامهای درست، لازم، بهجا و بهموقع است.
این گفتار صمیمی سبب شد تا با آزاد وارد صحبت درباره کم و کیف فعالیتهای واحد تجسمی حوزه هنری استان در دروان شیوع و همهگیری کرونا شویم. آنچه در ادامه میخوانید، ماحصل این گفتوگو است:
فارس: کدام گروه تجسمی فعالتر از دیگر زیر گروهها است؟
آزاد: اردبیل به واسطه فعالیت هنرمندان کاریکاتوریست که اغلب از نیروهای کشفشده حوزه هنری هستند، یکی از مهدهای کارتونی و کاریکاتوری ملی و بینالمللی است؛ یعنی کاریکاتور اردبیل به سبب حضور پررنگ افرادی مثل مرحوم شهرام رضایی، رسول حاجیزاده، قاسم لطفی، سهراب خیری، محسن دمندان، فیضالله بهتری، خانمها: هاشمینژاد، قلیپور، یحیوی، عظیمی و .... یکی از شاخصترینهای کاریکاتور ایران محسوب میشود و رتبه خاص کشوری در این حوزه داریم.
با این وجود گاهی کملطفیهایی را شاهدیم. چنانچه در دیداری که با معاون راهبری استانهای حوزه هنری کشور داشتیم، آقای حاجیزاده، برنده ۹۰ جایزه ملی و بینالمللی در کاریکاتور و تکواندو، از رنج هنرمندان گفت و اینکه «این جماعت از سوی هیچ ارگانی حمایتی نمیشوند» و تأکید کرد که «یک دست صدا ندارد.» او با گلهمندی از اینکه هیچ هنرمندی در مسند مسؤولیتها جایگاهی ندارد، اظهار کرد: «۲۷ سال است به صورت حرفهای کار هنری میکنم؛ مؤسس خانه کاریکاتور استان و انجمن کاریکاتور ارشاد هستم، اما اگر ورزش را ادامه میدادم، وضعیتم بسیار بهتر از اینها بود.
این کاریکاتوریست در موضوع هولوکاست و در پاسخ به کاریکاتور توهینآمیز علیه حضرت رسول(ع) آثاری را تولید کرده است.
در بحث نقاشی و گرافیک نیز اغلب حرفی برای گفتن داشتهایم و به واسطه نیروهای جوانی که در این بخش فعالیت میکنند، در این حوزه جایگاه ممتازی داریم.
خوشنویسی نیز از گلهای سرسبد این حوزه است و به واسطه تلاش سه استاد تمام کشوری که داریم (آقایان: صفر گالشی، صابر صفایی و ناصر صادقی) خوشنویسی استان اردبیل جایگاه ممتاز و بیبدیلی یافته و در هر جشنوارهای سهمی در بین برندگان داریم. البته در نگارگری هم به واسطه حضور آقای سیدی و شهرام عبداللهی یا خانمها بهاری و سلطانزاده، جایگاه داریم.
بخش دیگری که اخیراً نمود بیشتری یافته، حوزه حجم و مجسمه است و از اساتید بنام این حوزه میتوان بهنام آخربین را نام برد؛ هنرمند مجسمهسازی که تا اکسپوی برزیل دعوت شده است.
نادر محمدی نیز مجسمهسازی است که تندیس سردار سلیمانی را کار کرده و در آیندهای نزدیک از این اثر رونمایی خواهد شد؛ همچنین آقایان عبدی و حسین عباسیپور که از نیروهای جوان هستند و چند سردیس برای مشاهیر استان از جمله سردیس مرحوم شهرام رضایی کار کردهاند و در عمارت شهرداری محفوظ است. البته این هنرمندان با همت والا و هزینههای شخص خود به این مرحله رسیدهاند.
فارس: یعنی هیچ حمایتی از سوی هیچ ارگانی نشده است؟
آزاد: عیار کار در پیکرتراشی، چه به لحاظ پرداخت آناتومیک و چه از نظر مواد و متریال، قابل دفاع است، اما پیش از این حمایتی از سوی ارگانها شاهد نبودهایم، از جمله اینکه اثر آقای آخربین با نام «طلوع خورشید» که شهرداری مشهد آن را خریداری کرد و برای جانمایی و نصب هم از وی دعوت کرد اما اردبیل قدمی برنداشت!! این در حالی است که حجمهای کار شده در میدانهای ما (مثل باکری، مادر، خاتمالنبیین، ایثار و...) را نیروهای غیربومی اردبیل کار کردهاند.
تندیس ۱۷ متری سردار شهید قاسم سلیمانی، نخستین کاری است که هنرمندان اردبیلی کار میکنند و کار شاخصی هم از آب در آمده است. پیشتر در این حوزه کاری انجام نشده بود و تولیدی هم نداشتیم اما اکنون کارهای قابل عرضهای را شاهدیم که دوستان ما شانه به شانه اساتید مرکز پیش میبرند.
فارس: کدام ارگان یا نهادی بهتر بود در این زمینه وارد عمل شود و پا پیش بگذارد؟
آزاد: متولی فضاسازی شهری، شهرداری و مشخصاً سازمان فرهنگی، هنری و اجتماعی این ارگان است. اِلِمان شهری اردبیل، چه به لحاظ رنگبندی و چه به لحاظ بافتهای به کار گرفته شده یا حتی ساختمانسازی، از سیاست ویژه و واحدی پیروی نمیکند؛ بنابراین لازم است تیم حاذقی به کار گرفته شود تا روی همه این سازهها همفکری کنند و امید میرود اتفاق مثبتی در این حیطه بیفتد. چرا که در بین هنرمندان و اساتید دانشگاهی قطعاً ایدههای بهتر و قابل عرضه و اجراتری وجود دارد؛ از جمله کاشی معرق روگذرها یا نقاشیهای دیواری و ... که ارزش افزوده زمانی دارند، گرچه محافظتی از این آثار صورت نمیپذیرد در حالی که باید مثل درختان پلاکگذاری و ثبت شوند.
فارس: آیا حوزه هنری میتواند وارد این حیطه شود؟
آزاد: نقد اصلی را باید متوجه این نکته دانست که برداشتها فصلی است و سیاستها به شکل کلی طراحی نمیشوند در حالی که گرافیک محیط و مهندسی مناظر اهمیت بسزایی دارد؛ با این وجود، در حدود و اختیارات و سرفصلهایی که به ما ارائه کردهاند چنین موردی تعریف نشده است. شاید در بحث نقاشی دیواری یا طراحی المان شهری بشود چنین کاری کرد اما نمیتوانیم سیاست تعریف کنیم یا حتی مطالبهگر و منتقد باشیم؛ اداره ارشاد، متولیان هنر عمومی، انجمن هنرهای تجسمی و... میتوانند وارد این حوزه شوند.
شاید بتوان با نشستهای تخصصی یا برگزاری برنامههای مشارکتی تولید اثر، کارهایی را صورت داد که نشان دهد هنر چگونه میتواند در زیباسازی شهری نقشآفرینی کند، اما اختیاری در بحث دخالت اجرایی نداریم زیرا نهاد غیر دولتی و حاکمیتی هستیم. گرچه اولویت ما دفاع مقدس، انقلاب و سبک زندگی است اما نمیتوانیم به طور کامل وارد بحث هنر عمومی شویم و یکی از عواقب چنین موضوعی این میشود که هنرمند دارای مقام و جایزه بینالمللی، از سر بیکاری و ناچاری یا شهر را ترک میکند یا به خرده کارهایی مثل طراحی داخلی منازل روی میآورد.
فارس: اساس فعالیتهای حوزه هنری بر چه اصلی است؟
آزاد: کشف و پرورش استعدادهای جوان از اولویتهای حوزه هنری است که به واسطه کلاسهای آموزشی اتفاق میافتد و با توجه به اینکه رویکرد فعلی، باشگاهمحور شده است، هم کشف و پرورش نیروی انسانی و هم تولید آثار فاخر، در باشگاهها و زیر نظر اساتید و متخصصان هر حوزه انجام میشود؛ به این ترتیب، از شکل درونگروهی فاصله گرفته و طبق برنامههای ارائه شده پیش میروند.
بر این اساس و با توجه به فعالیتهای باشگاهی، سرپرست باشگاهها در گام نخست باید آموزش را مد نظر داشته باشند گرچه کشف و پرورش استعداد و نیروهای جدید چند سالی است بنا به دلایلی اعم از؛ تغییر ذائقه فرهنگی خانوادهها، مسائل اقتصادی، مسائل انگیزشی و ... دچار نوسان شده است، اما بر اساس سر فصل باشگاهها باید همین سیاست را پیش گیرند.
فارس: حوزه هنری استان اردبیل چه برنامههای شاخصی را برای واحد تجسمی در سال جاری تدوین کرده یا به اجرا رسانده است؟
آزاد: فصل کاری، توریستی بودن در گرمسالی یا فصل سرما و .... از جمله عوامل مؤثر در کارها است که سبب میشوند برنامهریزیها به شکل ۶ ماهه اول و دوم تدوین شوند؛ اما با این وجود، بخشی از فعالیتها شکل «واکنش سریع» دارند، به خصوص در بخش کاریکاتور، گرافیک، خوشنویسی و عکس که هنرمندان به تناسب موضوعات و اتفاقات روز و اقتضای زمانی همچون بیآبی، کرونا، اعیاد، مناسبتهایی چون هفته دفاع مقدس و ... آثاری را تولید میکنند.
فارس: آیا پاندمی کرونا تأثیری بر عملکردهای این حوزه داشته است؟
آزاد: پیشتر، اغلب برنامهها حضوری و فیزیکی بود، چه در برگزاری نمایشگاهها و چه ورکشاپها؛ اما از سال ۹۹ که درگیر کرونا شدهایم تغییر رویکرد داشتیم و کارها و حتی نشستهای بین استانی یا ارتباط با مرکز را یا در فضای مجازی یا به شکل محدود به نحوی پیش بردهایم. اما معضلی که در بیشتر ارگانها و بهویژه مراکز فرهنگی وجود دارد، نبود پدافند غیرعامل است که کرونا باعث شد درک کنیم در این بخش ضعف داریم.
در اوایل شیوع کرونا چون از فضای فیزیکی وارد فضای مجازی شدیم حدود ۶ ماهه اول سال ۹۹ به صورت تجربهمحور کار کردیم، حتی مرکز هم تعریفی در اینباره نداشت؛ کجدار و مریز پیش رفتیم و در نیمه دوم سال تصمیم گرفتیم رویکردهای متفاوتی داشته باشیم. از جمله راهاندازی صندوق اعتباری هنر و ارائه کارت هنر، از جمله اتفاقاتی بود که در همین بازه روی داد.
به تدریج فعالیتها در قالب افتاد و ارتباطات هنری گسترش یافت؛ تجربهای که در سایه کرونا کسب کردیم و شاید در رخدادهای مشابه بتوانیم بهتر عمل کنیم یا نسل آینده بتواند از این تجربیات و درسها بهره ببرد.
فارس: سال ۱۴۰۰ چگونه گذشت و تا پایان سال چه اتفاقاتی رقم خواهد خورد ؟
آزاد: در سال ۱۴۰۰ دو هنرواره ملی برگزار کردیم؛ هنرواره ملی «طراحی پوستر نماز» که برای اولین بار روی داد و در ابتدا قرار بود منطقهای باشد اما به سبب استقبال خوبی که اتفاق افتاد، به شکل کشوری برگزار کردیم و اخیراً نیز اختتامیه، اهدای جوایز و ارسال گواهی آن انجام شد.
دومین هنرواره ملی، هنرواره «ایران دل» است که در رشته خوشنویسی زیر نظر ناصر صادقی به عنوان دبیر هنری انجام شد و در مرحله دریافت آثار هستیم؛ البته یک مرحله انتخاب و بازبینی را از سر گذرانده و حدود ۷۵ اثر برای داوری نهایی در سطح ملی انتخاب شدهاند.
ورکشاپ «سوادآموزی از دریچه هنر» در چهار رشته تجسمی و نیز مشارکت در گرامیداشت مرحوم پناهی، رئیس وقت نهضت سوادآموزی، انجام شد که نمایشگاه آن را برگزار خواهیم کرد.
علاوه بر رویداد ملی نمایشگاهی برای غدیر، در اردیبهشت ماه نیز به مناسبت روز جهانی گرافیک، آثار تمام اساتید برتر گرافیک کشور در کنار جوانان استانی و کشوری در «دورهمی لوگوتایپها» گردآوری شدند که نمایشگاه داشت و اهدای لوح هم انجام شد.
چنان که گفتم برنامهها به شکل ۶ ماهه تدوین و تنظیم میشوند؛ بر این اساس، ورکشاپی برای هفته دفاع مقدس طراحی کردهایم، همچنین ورکشاپ «سوز حسینی» برای رشته طراحی و نقاشی در نظر داریم که سالهای گذشته هم برگزار میشد؛ علاوه بر اینها، همیشه برنامههای روتین و مرتبی (مثل دهه مبارک فجر) داریم که هر سال برگزار میشود و تغییری در جدول زمان برگزاری ندارند مگر در نوع و شکل برنامهها که هنوز تصمیم نهایی در این باره اتخاذ نشده است.
انتهای پیام/۳۴۶۳/