به گزارش خبرنگار رسانه خبرگزاری فارس، چهارمین نشست از بیست نشست تخصصی مجازی دانشکده علوم اجتماعی، ارتباطات و رسانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی درسال ۱۴۰۰ دوشنبه ۲۴ آبان ماه برگزار شد.
در این نشست فرشاد مهدی پور معاون مطبوعاتی وزارت ارشاد اسلامی، اکبر نصراللهی رئیس دانشکده علوم اجتماعی، ارتباطات و رسانه و محمدحسین ساعی رئیس دانشگاه سوره حضور داشتند و هر کدام درباره موضوع بازآرایی رسانه ها صحبت کردند.
* ساعی: باید ببینیم که مشکل رسانه‌ای ما چیست؟
«محمد حسین ساعی» رئیس دانشگاه سوره، در ابتدای صحبت های خود گفت: برای تحلیل وضعیت امروز رسانه ها باید از جایگاه تاریخی مان مطمئن شویم. در عصر امروزی روشن فکر با انسان دانشمند تفاوت هایی دارد و آنهم اینکه دانشمند اطلاعات زیادی دارد و فعالیت‌هایش مبتنی بر پژوهش است اما روشن فکر مصلح اجتماعی است.
وی در ادامه نیز با اشاره به مهم‌ترین ابزار مدرنیته گفت: مهم ترین ابزاری که مدرنیته در اختیار روشن فکران گذاشته ابزارهایی است که رسانه‌ها و صنعت چاپ در اختیار آنها قرار داده بودند.
ساعی همچنین افزود: باید ببینیم که مشکل رسانه‌ای ما چیست و چرا رسانه‌های ما که آزادی بخش هستند، امروز این ظرفیت را ندارند. همچنین کارل پوپر می‌گوید ما باید به سانسور متوسل شویم به این دلیل که دموکراسی به خطر می‌افتد. یکی از مبانی دموکراسی، قدرت های بی‌مهار هستند و امروز رسانه‌ها به عنوان قدرت های بی مهار شناخته می شوند و اینکه رسانه‌ها می‌توانند از همه انتقاد کنند ولی نسبت به آنها انتقادی نمی‌شود و همین طور می شود که رسانه ها هم می‌توانند خدمت کرده و هم خیانت کنند.
وی در ادامه صحبت های خود نیز بیان داشت: ما امروز مدعی جریانی به نام خبرنگاری شهروندی هستیم و خبرنگاران شهروندی در تمنای کلیک و بازدید، حاضر هستند هر محتوایی را منتشر کنند و به همین دلیل نوعی اقتصاد سیاسی اشتباه در پشت رسانه‌ها اتفاق می‌افتد.
ساعی با بیان یادآوری شبکه های اجتماعی در سال های گذشته گفت: در سال‌های گذشته شبکه های اجتماعی به عنوان تهدیدی علیه دموکراسی در جلد نشریات بزرگ جهان القا شده و یک حالت تهدیدی داشته است. بسیاری از نخبگان معتقدند فضای عمومی رسانه های فارسی زبان در خدمت منافع عمومی مردم نیست و برخی اوقات اشکال را به رسانه ارجاع می‌دهیم و تا اقتصاد سیاسی بازآرایی نشود، رسانه‌ها در خدمت مردم قرار نخواهند گرفت.
* مهدی پور: برنامه هایی برای تقویت بیمه تکمیلی خبرنگاران داریم
«فرشاد مهدی‌پور» معاون امور مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در ادامه این نشست نیز گفت: به این دلیل که عنوان این جلسه بازآرایی رسانه ای است من نیز تلاش می کنم چارچوبی از لوازم این بازآرایی را به بحث بگذارم و این را بگویم که باید برای این بازآرایی چه کنیم. باید این بازسازی در حزه رسانه انجام شود و این را هم در نظر داشته باشید که مفهوم بازسازی معمولا بعد از ویرانی مطرح می شود و اگر خاطرتان باشد حضرت امام خمینی (ره) در سال ۶۷ سیاست هایی ابلاغ کردند که در آن از بازسازی هم نام بردند.
وی ادامه داد: در بازآرایی رسانه ای باید مقدماتی طی کنیم. اولین مقدمه این است که ما آمایش رسانه ای داشته باشیم. آمایش فرهنگی، آمایش رسانه‌ای، پراکندگی جغرافیایی، ترکیب سنی، تولیدات محتوایی، توزیع محتوایی، تولیدکننده و مصرف‌کننده، نیروی انسانی کار و تربیت نیروی آکادمیک حوزه رسانه از جمله موضوعاتی است که باید مورد توجه قرار بگیرد.
وی ادامه داد: ما باید آمایش رسانه ای داشته باشیم و وضعیت آمایشی به ما می گوید که در دوره های تحصیلی سهم اصلی آموزش دوره های روزنامه نگاری مربوط به دوره کارشناسی ارشد است. ۱۶۵۸ ظرفیت مربوط به روزنامه نگاری داشتیم که ۳۸۰ شامل کارشناسی، ۱۱۳۸ کارشناسی ارشد و ۱۴۰ دکترا است و دوره کارشناسی که دوره مهارت و بخش قابل توجهی از تربیت نیرو به عنوان اصلی ترین بازیگر حوزه رسانه در کشور محسوب می‌شود، مهجور مانده است و دوره دکترا برای ایده پردازی است و همین می شود که تعداد زیادی صندلی خالی در دوره کارشناسی داریم و این به این معنی است که دچار مشکل هستیم. پس الزام اول آمایش سرزمینی رسانه است اما وقتی آموزش نیروی انسانی را بررسی می کنیم و تعداد کارشناسی هایمان محدود است می بینیم که کارشناسی ارشد تعداد زیادی دانشگاه در سطح کشور دارد.
وی ادامه داد: الزام دوم این است که بازآرایی در تمام محورها صورت بگیرد و اینگونه نباشد که بازآرایی در حوزه نیروی انسانی انجام شده و در حوزه قوانین و آیین‌نامه‌ها انجام نشود. امروز در فضای رسانه‌ای کشور تعدادی از قوانین و مقررات برای رسانه‌ها به صورت مستقیم وجود دارد که نمونه آن قانون مطبوعات است و بعضی از قوانین نیز از جمله قانون تبلیغات تجاری وجود دارد که مربوط به قبل از سال ۱۳۵۹ بوده است. آیین نامه اجرایی قانون مطبوعات به عنوان بازوی عملی ما نقش‌آفرینی می‌کند و ادبیاتی در آن به کار رفته است که مربوط به ما قبل دوره تولید فضای سایبر و فراگیر شدن فضای مجازی است و اصلاحاتی باید در آن صورت گیرد و ما باید پیگیری کنیم که این اتفاق بیفتد.
مهدی پور در ادامه بیان داشت: در کشور قاعده و قانون مشخصی برای برخورد با اخبار جعلی و فیک‌نیوزها نداریم که البته این فقط مشکل ما نیست و اتحادیه اروپا نیز همین مشکل را دارد و قانون گذاری در این حوزه مشکلات زیادی دارد. شاید به جای قانون گذاری در مجلس باید به سمت مقرره نویسی های شوراهای عالی و دولت حرکت کنیم.
معاون مطبوعاتی وزارت ارشاد گفت: ما مجوز بیش از ۱۳ هزار رسانه را صادر کردیم ولی باید ببینیم چه تعداد رسانه قوی در کشور وجود دارد که در سپهر منطقه‌ای و جهانی حضور داشته باشند. بازآرایی باید در همه محورها شکل بگیرد و نمی شود در ساختار باشد و در راهبرد نباشد. بازآرایی یک سری شرایط دارد و باید همه آنها را در نظر گرفت و باید در آن مفاهمه خبرگانی و نخبگانی شکل بگیرد و باید به صورت عمومی آن را شکل دهیم. در کنار این باید رویکردمان مشارکتی باشد و باید رویکردمان با زاویه دید افقی باشد و هم عمودی باشد و باید از رویکرد عقلایی پشتیبانی کنیم.
وی در ادامه عنوان داشت: بازآرایی در سه سطح باید انجام شود. سطح اول مدیران و مسئولان، اپراتور و سیاست گذاران هستند. نخستین هدف از بازآرایی رسانه‌ای مرجعیت‌یابی یا مرجعیت‌سازی رسانه‌ای است. عده ای معتقدند ما مرجعیت رسانه ای را از دست داده‌ایم و عده‌ای می گویند این مرجعیت تضعیف شده است و باید برای تقویت مرجعیت رسانه ای تلاش کنیم. بازآرایی رسانه ای یکی از وظایف و مأموریت اصلی ماست که باید به این مهم دست پیدا کنیم.
مهدی پور ادامه داد: سطح بعدی مربوط به خبرنگاران و فعالان و تولیدکنندگان محتوا است. سامانه ای که غرب در دهه های گذشته در جنگ سرد به کار برد، همان قدرت و طرح علیه جمهوری اسلامی به کار گرفته شد و محاصره تبلیغاتی شدیدی را به وجود آورد. بنابراین هدف از این بازآرایی می تواند شکستن یا محاصره تبلیغاتی باشد. دومین موضوع تاب آوری اجتماعی است. ما به شدت زیر بمباران عملیات رسانه ای هستیم و مردم به شدت مصرف‌کننده محتوا هستند و باید این تاب‌آوری را افزایش دهیم.
مهدی پور با بیان موضوع بعدی در این زمینه گفت: موضوع بعدی قوی کردن و توانمند کردن رسانه ها به عنوان ذی نفعان اصلی است. هدف بعدی خروج از محاصره تبلیغاتی است که در اینجا هدف بازدارندگی است. موفقیت در جریان سازی و حرکت دادن رسانه ها به سمت روزنامه نگاری تراز می تواند جزو اهداف ما در بازآرایی رسانه ای باشد.
مهدی پور در بخش دیگری از این نشست به سوال های خبرنگاران و دانشجویان حوزه رسانه پرداخت.
وی در پاسخ به این سوال که اعتبار یک رسانه و منبع آن به بزرگ شدن در سطح بین المللی از مطالب و به ویژه مصاحبه ها است. الان مقامات خارجی زیادی به ایران می آیند و خبرنگاران هم به برنامه هایشان می روند اما مصاحبه اختصاصی با رسانه خاصی ندیدیم و وزارت ارشاد باید به رسانه ها کمک کند تا بتوانند مصاحبه های اختصاصی ترتیب دهد شما در این باره برنامه هایی دارید؟ گفت: این موضوع یکی از موضوعات قابل بحثی است که در گذشته هم شاهدش بودیم و در دو دهه قبل که من کار خبری می کردم در همکاری رسانه ها با وزارت امور خارجه این اتفاق می افتاد و خودم با مقامات خارجی که به ایران می آمدند مصاحبه می گرفتم و امیدوارم با پیگیری هایی که خواهیم داشت چنین اتفاقی مهیا شود اما باید ملاحظات دیپلماتیک را در این جریان لحاظ کرد.
وی درباره اینکه آیا برای صدور مجوز یک رسانه نباید الزاماتی نظیر مکان فیزیکی نیروی انسانی متخصص و تجهیزات مورد نیاز در نظر گرفته شود؟ گفت: این الزامات را قانون باید تائید کند و قانون در برخی موارد اشاره هایی دارد و یا سکوت کرده و ما ارتباط بین رسانه های تخصصی با تخصص افراد را می سنجیم و این ارتباط باید برقرار باشد و اگر در حوزه تخصصی فردی بخواهد مجوز بگیرد حتما باید تخصصش را داشته باشد.
مهدی پور در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه در ارتباط با ساماندهی مجدد بانک سمان (اداره امور خبرنگاران) تدابیری دارید؟ چرا که در دولت یازدهم و دوازدهم این سامانه بسته و سوابق خبرنگاران به طور کامل پاک شد. پیرو فعالیت این سامانه در دولت نهم و دهم، شرایطی از جمله بیمه سوابق نیز برای خبرنگاران در حال انجام بود که پس از بسته شدن سامانه، درخواست‌هایی از این دست برای خبرنگاران نیز نادیده گرفته شد، گفت: بحث خبرنگاران در دستور کار ما است اما در نظر بگیرید که موضوع بیمه جزو لوازمی است که قانون بر رسانه دار و صاحب امتیاز رسانه است و جزو وظایفی است که رسانه دار باید انجام دهد و وزارت فرهنگ و ارشاد در شرایطی این کار را انجام می دهد که اول رسانه دار انجامش دهد و کنترل این بخش با سازمان تامین اجتماعی و بخش هایی از آن با اداره های دیگر است و موضوع بیمه خبرنگاران در آنجا تامین می شود. خدماتی از ناحیه صندوق هنر در این زمینه به عنوان بیمه های تکمیلی داده می شود که امیدواریم بتوانیم در این دوره آن را تقویت کنیم.
* نصراللهی: بازآرایی رسانه‌ای، ضرورت فوری و انکار ناپذیر برای خروج از محاصره تبلیغاتی است
«اکبر نصراللهی» در چهارمین نشست از سلسه نشست‌های تخصصی دوشنبه های سوهانک با موضوع بازآرایی رسانه‌ای، ضرورت و بایسته‌ها گفت: وضع رسانه‌های داخلی باوجود تعدد و کثرت خوب نیست و این رسانه ها نه تنها در گفتمان سازی و ارائه تصویر واقعی کشور به جهانیان ناتوان هستند بلکه حتی در مقابل تعرض رسانه ای رقبا و دشمنان بازدارنده هم نیستند.
نویسنده کتاب مدیریت پوشش اخبار بحران تصریح کرد درک ناکافی از آرایش جدید رسانه ای و تحولات کیفی ، مشکل ساختار و محتوا، استفاده ناکافی از مزیت نسبی ، عقب ماندن محسوس از فضای مجازی در موضوعات راهبردی، تاخیر در استارت و تعجیل در استاپ ، رشد کمی و عقب ماندگی کیفی، مرکز و شهرت محوری به جای مسئله و مردم محوری، ناتوان در طرح مخاطرات و بحران های نظام و ارائه راه حل ، وابستگی‌های مالی و سیاسی ، غلبه نگاه سیاسی در تاسیس و اداره رسانه ها، بحران اعتماد، مخاطب، تیراژ، غفلت از موضوعات راهبردی ، طرح مشکل به جای حل آن، کنترل رسانه ها به جای هدایت و مدیریت و توانمند سازی آنها، غفلت از تحلیل محوری، امیدآفرینی کاذب، غیبت و غفلت درحوزه رسانه های تخصصی مثل کودکان و جوانان از جمله مشکلات موجود رسانه ای است .
رئیس دانشکده علوم اجتماعی، ارتباطات و رسانه افزود انباشت چالش ها و مسائل رسانه ای و ادامه وضع موجود موجب شده است : رسانه ها بازدارنده نباشند وجریان تحریف مسلط و کشور در محاصره تبلیغاتی و تحرکات تبلیغاتی دشمنان بیش از تحرکات سیاسی و امنیتی و سرمایه اجتماعی در شاخص های نظیر امید، نشاط، اعتماد و رضایت رو به کاهش باشد.
نصراللهی گفت: مفروض ما در اتخاذ بازآرایی رسانه ای ، اعتراض و نقد وضع موجود رسانه ها و رسیدن به اهدافی مثل داشتن رسانه ای با روایت اول و پیوست رسانه ای در موضوعات مورد نیاز مردم ، با تاب آوری بالا، بازدارنده، جریان ساز، چابک و قوی و در تراز انقلاب اسلامی است .
رئیس دانشکده علوم اجتماعی، ارتباطات و رسانه دانشگاه آزاد تهران مرکز با تاکید بر این که بازسازی رسانه‌ای باید همه جانبه، فوریتی، عقلایی، مشارکتی و افقی باشد، افزود: این بازسازی باید در ساختارها، رویکردها و راهبردها ، محتوا، آیین نامه ها و قوانین اتفاق بیفتد.
نصراللهی ادامه داد: تغییرات باید از مسئولان آغاز شود تا بتوانند از ظرفیت همه رسانه‌ها استفاده و با در نظر داشتن چشم‌اندازهای کلی شرایط لازم را برای اقدام انقلابی را مهیا کنند. همچنین هم افزایی و جریان سازی، تکرار موضوعات مهم و تمرکز بر آنها، ارتقای سواد رسانه ای مسئولان و رسانه‌ها و توجه به مطبوعات استانی از جمله مواردی است که باید در بازآرایی رسانه‌ای مورد توجه قرار گیرد. دیدن و شنیدن همه و دادن فرصت به همه یکی از موضوعات مهم است. باید از ظرفیت افرادی که حتی مخالف ما هستند، اما دغدغه دین و کشور را دارند نیز استفاده شود.
انتهای پیام/
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
