مهدی مطهر تهیه‌کننده سینمای مستند که با تهیه سه مستند در پانزدهمین جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت حضور دارد، درباره مستند «ننه مخمل» که به موضوع زنان الگو در ایران می‌پردازد، به خبرنگار سینمایی خبرگزاری فارس گفت: این مستند ماحصل مجموعه‌ای سه چهار قسمتی است که قرار بود درباره بانوانی در سراسر ایران بسازیم که لزوماً زن تحصیلکرده و شاغل به معنای اداری و مرسوم آن تعریف نمی‌شود و با تعاریف رایج ما از موفقیت زنان در عرصه‌های اجتماعی فرق دارد.
وی ادامه داد: زنان در تاریخ ما نقش مهمی داشته‌اند اما نقش زنان ایرانی معمولا در حاشیه و در لایه‌های نهان به تصویر کشیده شده است. به ویژه این نقش در بافت‌های کمتر شهری شده جامعه همواره مغفول مانده است.
مدیر خانه مستند افزود: اما اکنون اهمیت نقش زنان به ویژه در بعد اقتصادی در این فضاها اهمیت بیشتری دارد. ما تلاش کردیم نقش کنشگرانه زنان را در این فضاها در «ننه مخمل» به تصویر بکشیم. در اینجا ننه مخمل اگرچه یک فرد کارآفرین نبود اما کسی است که معامله و ارزش‌های اقتصادی را می‌شناسد و با وجود کهنسال بودن به آینده بسیار امیدوار است و برای آن برنامه‌ریزی مالی دارد. او قوی است و برای حقوقش استیفا می‌کند. به مادرش نقدهایی دارد به جهت این که برای آن ها دستاورد مالی به جا نگذاشته است.
این تهیه کننده درباره مخاطبان «ننه مخمل» توضیح داد: به نظرم این فیلم برای پخش از تلویزیون مناسب است و صرفاً خوشامد جشنواره‌ها نخواهد بود. برای زنان شهری نیز می‌تواند الهام‌بخش باشد. نگاه کارگردان به آن نیز تولیدی نیست و برای ساخت آن وقت گذاشته است. می‌توانیم بگوییم در سال‌های اخیر که در جشنواره‌های مستند یک ژانر پیرزن‌ها ایجاد شده است که ننه مخمل تمایزاتی با آن‌ها دارد.
* در سینمای مستند فقط ۲۰ تهیه‌کننده به معنای تخصصی داریم
مطهر در پاسخ به این که تهیه کنندگی در سینمای مستند چه مولفه‌هایی دارد، عنوان کرد: ما چند مدل هدایت در عرصه تولید داریم؛ کاپیتانی، داوری و مربیگری اما در تهیه‌کنندگی مستند هر سه حالت را گاهی باید تجربه کرد و در مقاطع مختلف هر یک از مسئولیت‌ها را برعهده گرفت. شاید در سینمای مستند ۲۰ تهیه‌کننده به معنای تخصصی آن داشته باشیم. زیرا ۷۰ درصد پروژه‌های مستند را معمولا خود کارگردانان تهیه هم می‌کنند. زیرا این تصور نادرست وجود دارد که تهیه کننده فقط کسی است که به اصطلاح بالاسر کار حضور دارد و قرار است صرفا پول توزیع کند. مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی نیز عمدتاً تهیه کنندگی آثارش را به خود کارگردانان می‌سپارد.
وی ادامه داد: اگرچه سینما صنعتی شده است اما هنوز بازگشت مالی فیلم‌های سینمایی داستانی نیز تضمین شده نیست چه برسد به سینمای مستند که وضعیت مالی‌اش «اظهر من الشمس» است. پروژه‌ها عمدتاً به صورت حمایتی و رانتی پیش می‌روند. بنابراین تهیه کنندگی مستند اساساً یک مقوله فرهنگی است و نمی‌توان با چرتکه آن را سنجید. باید خروجی تولیدش را در جامعه جست‌وجو کرد که آیا هدف مستند محقق شده است یا نه. فضای مستند امروز محدود شده است به پخش تلویزیونی یا نهایتا جشنواره‌ها. در جشنواره‌ها نیز اساساً جایزهها معطوف به عوامل فنی است. در فیلم کوتاه و نیمه‌بلند نیز جایزه به کارگردان داده می‌شود و صرفاً به تهیه کنندگی مستند بلند یک جایزه می‌تواند تعلق بگیرد و این خود انگیزه را برای تهیه کنندگان مستند به صورت تخصصی کم می‌کند.
مدیر خانه مستند ادامه داد: البته در حال حاضر پلتفرم‌ها شرایط را برای این گونه سینمایی بهتر کرده‌اند. هنر و تجربه نیز خود امکانی است که حداقل جریان سازی خبری می‌کند. «وی او دی»ها نیز با همه انتقاداتی که به آن‌ها وارد است، موثر عمل کرده‌اند. مثلا یک مستند نظیر «مهین» در وی او دی‌ها پربیننده‌ترین اثر بوده و به دنبال این موفقیت تنها به صورت انحصاری در یکی از پلتفرم‌ها پخش نشده است. این به صاحبان سرمایه و تهیه‌کنندگان سینمای مستند انگیزه‌ای برای ادامه فعالیت در این فضا می‌بخشد.
* حذف ۸ چهره انقلابی به بهانه «مک فارلین»
مطهر که با فیلم مستند نیمه بلند «از ریاضت تا سیاست» در بخش شهید آوینی جشنواره سینماحقیقت نیز حضور دارد، درباره این اثر توضیح داد: ما ۵ فیلم تولیدی جدید داشته‌ایم که در آن ها با فیلمسازان مختلفی از یک فیلمساز اهل تهران و فیلم اولی گرفته همکاری کرده‌ایم تا با کارگردانی که تجربه چندمین همکاری‌اش را با خانه مستند پشت سر می‌گذارد. ضمن اینکه مضامین این آثار نیز متنوع بوده اند. از فیلم مطالبه‌گر گرفته تا یک اثر محیط زیستی و فیلمی درباره تاریخ سیاسی و درباره زنان. این برای دفتر تولید مستند یک دستاورد بوده است.
وی افزود: در حال حاضر طیف گسترده‌ای از همکاران ما تجربه اول همکاری‌شان را با خانه مستند پیش می‌برند و کارشان هم مقبول جشنواره‌ها می شود. «از ریاضت تا سیاست» تجربه اول فیلمسازی امین عباسی است. طرح این مستند درباره ابراهیم اسرافیلیان از پایه‌گذاران انقلاب فرهنگی در ایران بود اما هرچه پیش رفتیم دیدیم اگرچه این سوژه به لحاظ علمی بسیار جذاب و فردی فرهیخته است اما سابقه سیاسی مغفول مانده‌ای نیز دارد که حیف است پرداختن به زندگی او را صرفاً به حوزه علمی معطوف کنیم و حالا فیلم حاشیه‌هایی به معنای مثبت دارد و می‌توان برای آن اکران گذاشت و به بهانه این مستند پرونده چند موضوع را باز کرد.
مطهر افزود: ما ۸ چهره انقلابی را در مجلس داشتیم که درباره قصه مک فارلین و معامله با آمریکا از مسئولان وقت سوال کرده‌اند و روزنامه‌های چپ نیز به طرزی وقیحانه به آن‌ها در آن دوران پرداختند. آنقدر هتاکی کرده و آن‌ها را متهم به ضدانقلاب بودن کردند تا از از سپهر جمهوری اسلامی حذف شوند. از اسرافیلیان و فهیم کرمانی و محمد خامنه‌ای گرفته تا سیدجلال الدین فارسی و... که همگی افراد کار درستی بوده‌اند و به خاطر امام خمینی(ره) و انقلاب بحث‌ها را رسانه‌ای نکرده‌اند و می‌توان به بهانه این مستند به آن‌ها پرداخت.
انتهای پیام/
