شیراز; شهر مهر و مدارا میان ادیان و تمدن‌ها

به گزارش خبرنگار فارس از شیراز، کوچه ۳۹ بلوار کریم خان زند شیراز، کوچه ای است به ظاهر به طول یک کیلومتر و در باطن به ابعاد تاریخ، کوچه ای که نه فقط در ایران که در جهان بی نظیر است.

گذر ادیان، کوچه نوبهار، کوی ادیان یا کوچه سینما آریانا، اسامی مختلفی است که این کوچه به این نام ها شناخته می شود.

آغاز سال نو میلادی و عید کریسمس، بهانه خوبی بود که در قالب یک گزارش، هم سال نو میلادی را به هم وطنان و هم شهری های مسیحی تبریک بگوییم و هم مروری داشته باشیم به فرهنگ شیراز و تاریخ پر افتخار مردمانی از جنس مهر و مدارا و معرفی گذر ادیان در شهر راز که به دلیل وجود مکان های مذهبی- تاریخی ادیان مختلف در این کوچه، به این نام و نماد صلح شهرت یافته‌است.

کوچه‌ای با سه بنای مذهبی

در ابتدای این کوچه از طرف بلوار کریم‌خان زند آتشکده زرتشتیان قرار دارد و در انتهای آن مسجد خیرات واقع شده‌است و در داخل کوچه کلیسای شمعون غیور از آثار ملی ایران، کنیسه ربیع‌زاده و کلیسای مسیحی‌های شیراز قرار گرفته‌است.

این کوچه پتانسیل خوبی دارد که به عنوان نقطه هدف گردشگری معرفی شود و به عنوان یک ظرفیت مناسب گردشگری فرهنگی مذهبی و چگونگی ایجاد تعامل میان ادیان، در دنیا از آن استفاده و به جهان معرفی کرد.

آتشکده زرتشتیان با قدمت ۱۰۰ ساله، در ابتدای این کوچه از طرف بلوار زند، نمایان است و وقتی آهسته قدم بر می داریم کنیسه ربیع‌زاده مربوط به کلیمیان شیراز به چشم می خورد که ۷۰ ساله است و سپس کلیسای شمعون غیور که در لیست آثار ملی کشور ثبت شده، خود را نشان می دهد.

کلیسای مسیحی‌های شیراز با ۱۰۰ سال سن، هنوز هم جایگاه مناسک مذهبی و اعیاد همشهری های مسیحی به شمار می آید و مسجد خیرات که ۸۰ سال است، جایگاه عبادت بندگان خدا شده و در انتهای این کوچه به سمت خیابان خیام واقع شده.

رابطه قدیمی صلح و دوستی با علم و فرهنگ

در این کوچه همچنین اثر ثبت شده ملی دیگری هم وجود دارد به نام باغ مینو و سینما آریانا دیگر مرکز فرهنگی  موجود در این منطقه است.

چند مدرسه هم زینت بخش این کوچه شده تا با زبان بی زبانی بازگو کند که صلح و دوستی همواره قرین و همنشین علم و فرهنگ بوده و هست.

چند سالی است که شهرداری اقدام به سنگ فرش کردن این کوچه کرده است و زیبایی و اصالت آن چندین برابر شده است.

با ورود به هر کدام از مراکز فرهنگی و مذهبی واقع در کوی ادیان شیراز، با دنیایی از هنر و سلیقه و اصالت ایرانی، مواجه می شویم اما در این گزارش به مناسبت آغاز سال نو میلادی، به تشریح بنای زیبای کلیسای شمعون غیور، می پردازیم.

شاید شما هم جزو آن دسته از افراد کنجکاوی باشید که به محض عبور از یک کلیسا، دل‌تان بخواهد سری به آن زده و به داخل کلیسا راه پیدا کنید.

چرا که از نظر گردشگران اهل دل، یکی از جذاب‌ترین مکان‌هایی که می‌توان از آن بازدید کرد، بازدید از محل عبادت اقوام مختلف است.

کلیساهای جذاب در ایران کم نیستند اما کلیسای شمعون غیور دارای ویژگی های خاصی است.

این کلیسا نام خود را از حواری حضرت عیسی(ع) گرفته است و طرح زیبا و ایرانی آن چشم نواز است.

این کلیسا توسط نورمن شارپ انگلیسی بنا شده و ساخت آن در سال ۱۳۱۷ به پایان رسیده، شارپ که استاد دانشکده ادبیات و علوم دانشگاه شیراز بود و به تدریس خطوط و زبان های ایران باستان مشغول بود، نویسنده نخستین کتابی است که در مورد خط میخی تالیف و به چاپ رسیده.

این کلیسا محلی برای عبادت مسیحیان و ارامنه انگلیسی زبان است، بنابراین ورود افراد مسلمان فارسی زبان، به داخل این کلیسا برای بازدید امکان پذیر نیست.

با این وجود شناختن معماری و نمای داخلی این کلیسا خالی از لطف نیست.

معماری اصیل و قدیمی جای  تجملات پر زرق و برق را گرفته است 

ورودی بنای این کلیسا با نمای سنگی خودنمایی می کند و با ورود به سالن اصلی کلیسا در سمت راست حوض کوچک غسل تعمید و طرف چپ لوح یادبود نورمن شارپ واقع شده است و در امتداد راهروها به صورت طاق به فضای اصلی و محراب مرکزی منتهی می شود.

در انتهای راهروی اصلی سالن کلیسا با پلان صلیبی شکل و گنبد آجری قرار دارد که برای اجرای داخلی گنبد از تزئینات کاشی کاری استفاده گردیده است و پنجره‌های کوچک و بزرگی که در این قسمت قرار دارد، با پیروی از ادامه طراحی گنبدی شکل دیوارها و سقف، با شیشه‌های رنگی طراحی شده است که زیبایی کلیسا را بیشتر و چشم‌گیرتر کرده است و این پنجره‌های رنگی، شکل و شمایل خانه‌های قدیمی شیراز را دارد و حتی در سقف به جای استفاده از دریچه هوا، از همین پنجره‌های زیبا استفاده شده است.

در اینجا خبری از زرق برق و تجملات نیست و لوسترها و چراغ‌های ساده، با طراحی قدیمی و معماری اصیل بنا، جلوه دیگری به آن بخشیده است و بر روی دیوارها هم اشعاری با خط زیبا نوشته شده است.

پوشش خارجی گنبد فلزی بوده و در ساق گنبد از کاشی استفاده گردیده است.

تزئینات درونی سالن با استفاده از قطعات کاشی نگینی در قالب طرح های گره، بیانگر همان شیوه تزئینات معماری ایرانی است که هرچند ساده اما با وقار و زیبا اجرا گردیده است.

استفاده از پوشش گنبدی از ویژگی های مهم این بنا است و ساخت بنا توسط یک معمار فرنگی با عناصر سنتی ایران، آن هم بدون دخل و تصرف در روح ایرانی اثر، از ویژگی های اصلی بنای کلیسای شمعون است.

به دلیل وجود این ویژگی ها در معماری بنا و طراحی داخلی، کلیسای شمعون غیور درسال 1386 با شماره ثبت 21835 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

شیراز، کوی تمدن ها!

درک متقابل دینی و اعتقادی و آشنایی ادیان و مذاهب از وضعیت یکدیگر و همدلی پیروان ادیان نسبت به مقدسات یکدیگر، ضرورتی است که در شهر شیراز، از دیر باز مورد احترام بوده است.

این شهر و کشور همیشه سرزمین صلح و سازش و سازگاری بوده و اقوام مختلفی از ادیان و مذاهب با صلح و دوستی و هم‌اندیشی، تنوع دینی، گفت‌وگوی ادیان و همزیستی مسالمت آمیز اقوام مختلف، در کنار یکدیگر زندگی کرده‌اند.

در مقابل، تمام شبکه‌های ماهواره‌ای که برای ایجاد فتنه بین ادیان و فرهنگ های مختلف، فعالیت می‌کنند و هیچ شبکه‌ای را برای ایجاد گفت وگو میان ادیان و مذاهب مشاهده نمی‌کنیم، اما مشکل از اختلافات میان ادیان نیست، بلکه مشکل از سیاست‌های نظام‌های فاسد و مستبدی است که دست به ایجاد فتنه و شر و اختلاف می‌ زنند.

باید ببینیم از کدام رخنه‌ها توانسته‌اند وارد شوند و تروریسم و تجزیه را میان امت ها و ملت ها ایجاد کنند.

آنها نفرت را میان ما رواج می دهند تا تندروی و نژادپرستی و کینه‌توزی را رواج دهند!

از آنجا که طیف غالب در کشور ما، مسلمان هستند، نقش علمای دینی و سیاستمداران در پذیرش اقلیت ها در جامعه پر رنگ است.

یادمان نرفته که در خاطره تاریخی این شهر، روحانی برجسته شهر و امام جمعه و نماینده ولی فقیه، در جشن کریسمس، در کلیسا و مراسم هم شهری های ارمنی، حاضر می شد و با احترام و محبت آغاز سال نو را به آنها تبریک می گفت.

هنوز هم فیلم های حضور مرحوم آیت الله محی الدین حائری شیرازی، در کلیسای ارامنه، موجود است، که به پیوست این گزارش کلیپ کوتاهی را مشاهده می کنید.

تقریب مذاهب راه رسیدن به تفاهم و یک دلی 

هرگاه چند نفر، چند گروه یا چند مذهب با هم جمع شوند و اشتراکات خود را مشخص کنند و نقاط همسو را نیز مطرح کنند راه رسیدن به تفاهم هموارتر می شود.

خداوند در آیه ای از قران به اهل کتاب خطاب می کند که به مشترکات اعتقادی بین خود و مسلمانان توجه کنند تا به وحدت نظر برسند. (آیه ۶۴ سوره آل عمران: ای اهل کتاب بیایید از کلمه حقی که میان ما و شما یکسان است، پیروی کنیم و آن اینکه به جز خدای یکتا را نپرستیم و چیزی با او شریک قرار ندهیم و برخی را به جای خدا به ربوبیت نگیریم)

اصول و مقرراتی زمینه ساز رسیدن به زندگی مسالمت آمیز بین پیروان ادیان مختلف است و هم زیستی مسالمت آمیز بین پیروان ادیان مختلف، می تواند نویدبخش زندگی سالم و به دور از تجاوز نسبت به حقوق آنها باشد.

گفت وگو و تعامل پیروان ادیان با هم، باید روشمند و قاعده محور باشد و اصولی در آن رعایت شود که این اصول و روشها شامل: گفت وگو بر محور مشترکات، مجادله احسن، رعایت عدالت، احترام به پیمانها و قراردادها، احسان و تألیف قلوب است که گذشتگان ما خیلی خوب از پس آن برآمده اند.

اهتمام پیامبر اسلام به رابطه دوستانه و مسالمت آمیز با دیگر ادیان نشان میدهد که آن حضرت همواره از جنگ، خون ریزی و منازعه های بی مورد گریزان بوده و منطق گفت وگو را بر هر امر دیگری مقدم می دانست.

همه ما به چشم دیدیم که در عراق و سوریه، همزیستی مسالمت آمیز بین ادیان مختلف، با ظهور داعش ضربه خورد.

گروه تروریستی تکفیری داعش بر هر منطقه ای که مسلط می شد، ادیان و مذاهب خارج از آنچه به ظاهر به آن معتقد بود را مورد آزار و اذیت قرار می داد، آنها را می کشت و یا به بردگی می گرفت.

نفاق، نزاع و جنگ چیزیست که دشمنان دین می خواهند

نمونه این اتفاقات ناخوشایند را باید در تخریب کلیساهای مسیحیان در مناطق مورد تسلط داعش دید و یا کشتار ایزدی ها و به بردگی گرفتن و فروش زنان و دختران آنها، در صورتی که در کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا مانند ایران، مصر، سوریه و لبنان، جمعیت های مختلف از آیین ها و مذاهب گوناگون سالهای طولانی در کنار یکدیگر به صورت مسالمت آمیز زندگی کرده اند.

ما بدون پذیرش آزادی طرف مقابل و دادن حق اختیار به دیگران در حق انتخاب دین نمی‌توانیم از تنوع‌گرایی حمایت کنیم و جز با تقویت نظام‌های مختلف برای جلوگیری از طمع‌ورزی دشمنان چنین کاری رخ نخواهد داد.

امیدوارم وضعیت امروز جامعه جهانی و دشمنی دشمنان، سبب شود تا همگی با یکدیگر تعامل و تفاهمی سازنده بیش از گذشته برقرار کنیم و از قدرت مشترکات دینی و برای افزایش حس برادری و تقویت احترام متقابل استفاده کنیم و دنیایمان را تبدیل به بهشت سازیم.

اشاعه صلح و دوستی در شهر اصیل و متمدن شیراز

البته از اهمیت ابزارهای جدید رسانه‌ای در تربیت نسل جدید و شکل دهی دیدگاه‌های صحیح و استفاده تکنولوژی دیجیتال در جلوگیری از فعالیت‌های جریان‌های مخرب، نباید غافل شد.

شیراز، مهد علم و ادب، شهر حافظ و سعدی، شهر شعر و شعور و مرکز صلح و مدارا میان ادیان و مذاهب بوده و هست و خواهد بود و ما با هشیاری باید بستری ایجاد کنیم تا زمینه ایجاد دشمنی و نفاق بین مردم به بهانه اختلاف در دین و مذهب و عقیده، توسط بدخواهان فراهم نشود و این صلح و مدارا و دوستی و محبت را به اسم مکتب شیراز و فرهنگ اصیل شیراز به همه جهان اشاعه دهیم.

انتهای پیام/ ج/ ق