استاد پراستناد دنیا: مهاجرت خط قرمز من است/ در هجمه تحریم‌ها جهان باور نداشت که ایران پیشرفت کند

به گزارش خبرگزاری فارس از شیراز، بعد از انتشار خبر مسرت بخش معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی شیراز، مبنی بر اینکه طبق نتایج جدید رتبه‌بندی دانشمندان، دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی برتر دنیا مربوط به ماه مِی سال ۲۰۲۱ میلادی، در نظام رتبه‌بندی ESI، نام یونس قاسمی، در زمره یک درصد دانشمندان پُر استناد جهان قرار گرفته است، با روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، هماهنگ کردم و از این استاد وقت مصاحبه اختصاصی گرفتم.

یونس قاسمی، استاد تمام گروه بیوتکنولوژی دارویی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی شیراز و رئیس مرکز تحقیقات دارویی این دانشگاه است و معاونت پژوهشی و فناوری دانشگاه و رئیس دانشکده علوم و فن‌آوری‌های نوین دانشگاه علوم پزشکی شیراز را در رزومه کاری خود دارد همچنین صاحب بیش از 360 مقاله علمی پژهشی در سطح جهان است.

مبنای رتبه بندی بین المللی طلایه‌داران دانش ESI هم که قاسمی را به عنوان دانشمند پراستناد جهان اعلام نموده است، گردآوری و واکاوی اطلاعات یک درصد دانشمندان و پژوهشگرانی می‌باشند که در یک بازده 10 ساله دارای بیشترین استنادها در پایگاه علمی Web Of Science است.

وقت مصاحبه فرا رسید و بعد از سلام و احوالپرسی و تشکر از قاسمی درخواست کردم که خود را بیشتر معرفی کند.

- یونس قاسمی هستم، متولد سال ۱۳۵۱ در روستای کوه سبز مرودشت و تحصیلات خود را از مقطع ابتدایی تا دیپلم در شهر زرقان گذراندم و در سال ۱۳۷۰ به دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی شیراز راه پیدا کردم و دوران تخصص وPh.D  را در دانشگاه علوم پزشکی تهران و فرصت مطالعاتی را در دانشگاه کوئینزلند استرالیا سپری کردم، در سال ۱۳۸۲ عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز شدم و مراحل ترفیع و ارتقای علمی را در دانشگاه سپری کرده و در سال ۱۳۹۰ به درجه استاد تمامی دانشگاه دست یافتم و با صراحت می گویم هر چیزی که دارم، اگر بشود نام موفقیت را بر آن نهاد، به برکت دعای مادر است.

قاسمی با اشاره به اینکه در زمینه ورزش هم فعالیت حرفه ای داشته و دارد، گفت: از نوجوانی در رشته کشتی کار می‌کردم و در رقابت‌های استانی و کشوری حائز مقام شده‌ام و آخرین مسابقه‌ای که در آن به عنوان مربی و سرپرست شرکت داشتم، آخرین دوره المپیاد دانشجویان علوم پزشکی کشور در سال ۱۳۹۷ در تبریز بود که تیم کشتی علوم پزشکی شیراز در ۷ وزن از ۱۰ وزن صاحب مدال و قهرمان کشور شد.

کارهای بزرگ نیاز به صبوری و تلاش دارد

قاسمی درباره فرایندهای دانشگاهی و تغییر و تحول‌های آن هم توضیحاتی را به شرح زیر بیان نمود: هم اکنون دانشگاه‌ها در کل دنیا، به سه نسل تقسیم بندی می شوند، دانشگاه های سنتی با ساختار آشنا و آموزش محور، نسل اول به شمار می آیند و در دانشگاه های نسل دوم پژوهش محور که در ایران از اوایل دهه 80 بیشتر مورد تاکید قرار گرفت و روند پژوهشی و با برونداد مقاله‌ای پرداخته می‌شود و دانشگاه‌های نسل سوم که فناور محور هستند و در آنها همراه با شرکت‌های دانش‌بنیان و مراکز رشد و شتاب‌دهنده‌ها، فعالیت‌هایی برای رفع نیاز کشورها و تولید ثروت از علم، انجام می‌گیرد که در کشور ما نوپا محسوب می‌شود، اما باید تاکید کرد که زیربنای دانشگاه‌های نسل سوم و فناورمحور را دانشگاه‌های سنتی آموزش محور و دانشگاه‌های نسل دوم و پژوهش محور، شکل می دهد و وجود آنها الزامی است و بدون وجود دانشگاه نسل اول و دوم قابل و قوی، انتظار به وجود آمدن دانشگاه نسل سوم شایسته‌ای را نمی توان داشت.

به دانشجویانم تاکید می‌کنم که کشور را ترک نکنند

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز در جواب این سوال که آیا برای شما شرایط مهاجرت فراهم است؟ گفت: قطعا افرادی که از نظر پژوهشی شاخص می‌شوند  و جایگاه علمی، پژوهشی، فناوری و نمایه شدن در سایت‌های علمی دنیا را کسب می‌نمایند، از طرف دانشگاه‌های جهان دعوت به همکاری می‌شوند و شرایط مهاجرت علمی برایشان فراهم می گردد اما من روی این موضوع تعصب خاصی دارم که در کشور و سرزمینم بمانم و خدمت کنم و این موضوع را حتی به دانشجویانم تاکید و بارها منتقل کرده ام که در کشور مانده و صحنه را خالی نکنند. 

قاسمی ادامه داد: در واقع با مهاجرت، کشور مقصد صاحب فرد و اندیشه می‌شود و کشور ما او را از دست می‌دهد و از سرمایه اصلی کشور که سرمایه‌های انسانی است، کاسته می‌شود.

وی در مورد موضوع مهاجرت نخبگان و تحصیل کرده ها، به 2 موضوع مهم اشاره کرد: من بسیار خوشحال شدم که مهاجرت نخبگان به دغدغه رهبر انقلاب تبدیل شده و ایشان در صحبت‌های اخیرشان گفتند: "من در دفاع از جامعه نخبگان، تا نفس دارم، ذره ای کوتاه نخواهم آمد" و امیدوارم که این موضوع دغدغه مسئولین هم بشود و کشور با رهنمودهای رهبری و حضور همین جوانان پرانرژی و با استعداد و اساتید دلسوز، بتواند با حمایت و هزینه برای زیرساخت‌های لازم، مسیر فناوری و خلق ثروت را بپیماید و از وابستگی به نفت، رهایی یابد.

قاسمی موضوعی را که مدنظر داشت به صورت یک پیشنهاد مطرح نمود: در کل دنیا مرتب استعدادیابی در بین دانشجویان و اساتید انجام می‌شود و استعدادهای برتر شناسایی می‌شوند، در کشور ما هم استعدادها باید شناسایی و تقویت شوند، چه دانشجو و چه استاد را باید بشناسیم و آنها را دریابیم و از استعدادهای خدادادی آنها استفاده کنیم و شرایط را طوری فراهم‌ کنیم که هر کدام از آنها دست چند نفر دیگر را هم‌ بگیرند و همدیگر را یاری دهند.

قوانین دست و پاگیر جلوی رشد استعدادها را می‌گیرد

عضو هیات علمی گروه بیوتکنولوژی دارویی بر تجدیدنظر و حذف قوانین دست و پاگیر که جلوی رشد استعدادها را می‌گیرد، تاکید نمود و گفت: سالانه هزاران دانشجوی Ph.D در کشور فارغ‌التحصیل می‌شوند و بیشتر آنها علیرغم هزینه‌هایی که کشور برای آنها متحمل شده و نداشتن موقعیت شغلی مناسب، از کشور خارج می شوند.

 وی ادامه داد: این دانشجویان در دوره دستیاری و Ph.D  به واسطه درسهای سنگین و الزام در پژوهش و نوشتن مقاله و... فرصت کافی برای پرداختن به فناوری و پژوهش‌های تولیدمحور را ندارند و بعد از آن هم حتی با داشتن ایده و انگیزه، امکانات و شرایط دانشگاه برای جذبشان فراهم نیست و نبودن شغل و درآمد هم، دلیل مضاعفی می‌گردد تا این فارغ‌التحصیلان پرانرژی، به مهاجرت فکر کنند و از کشور خارج گردند. 

قاسمی در بیان راهکار خود برای حفظ این نیروها گفت: اگر وزارت بهداشت و وزارت علوم  دوره های  فناورمحوری مثل پستاک(پسا دکترا) را با تعداد زیاد تعریف کند و هر کدام از این فارغ‌التحصیلان شاخص بتوانند با دریافت مقرری ادامه‌ دهنده راه پژوهش باشند، در زمان خیلی کوتاهی ثمره آن دیده می شود و شاهد یک جهش عظیم در تولید و فناوری و ثروت در دانشگا‌ها می شویم و از آمار مهاجرت نخبگانمان هم بسیار کاسته می شود و اتفاقات بزرگ و خوبی خواهد افتاد! دولتمردان باید بدانند که این کار، هزینه نیست بلکه یک سرمایه گذاری بسیار پرسود است چرا که این نیروها باید بمانند و کشور را نجات دهند و قدرشان هم دانسته شود; این طرح در حال حاضر برای تعداد اندک و دوره‌های یک ساله تعریف شده که زیاد کارگشا نیست.

از قاسمی خواستم کمی درباره رشته بیوتکنولوژی دارویی صحبت کند، وی در پاسخ گفت: بیوتکنولوژی دارویی به طور خلاصه یعنی استفاده از موجودات و سیستم‌های زنده مانند باکتری‌ها، مخمرها، قارچ‌ها، ویروس ها و سلول های حیوانی،... و یا اجزا آنها مثل آنزیم ها در جهت تولید داروهای بیولوژیک و بیوتکنولوژی.

وی ادامه داد: رشته بیوتکنولوژی به همراه سایر علوم جدید مثل علم نانو، انفورماتیک و نورو ساینز علوم اعصاب در جهان مورد توجه ویژه قرار گرفته است و با کمک علم بیوتکنولوژی امروزه تولید داروهای نسل جدید، انواع داروهای نوترکیب پروتئینی، انواع واکسن ها و  آنتی بادی‌های منو کلونال امکان پذیر شده و بازار بسیار بزرگی را به خود اختصاص داده است و ارزش افزوده زیادی ایجاد نموده و در دنیا قابل رقابت با عرصه هایی مثل بازارهای نفت و اسلحه و خودرو شده است.

دوست دارم به روستای محل تولدم برگردم

استاد تمام دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی شیراز با بیان این که این علم و تولید داروهای نو ترکیب بسیار پرهزینه هست، ادامه داد: تولید داروهای نو ترکیب پروتئینی، بسیار علم گران قیمتی است که در کشور ما خوشبختانه زود به آن پرداخته شد و قدم‌های بزرگی برداشته شده و در مواردی ما توانسته‌ایم در دنیا بدرخشیم و قاطعانه می گویم که در این زمینه در کشور اقدامات خوبی انجام شده و ما می‌توانیم پا به پای دنیا پیش برویم، اما نیاز به سرمایه‌گذاری و امکانات بیشتری هست.

وی ادامه داد: متاسفانه ورود به حیطه تولید به خصوص در بخش سلامت، بسیار سخت است و به همین دلیل است که در استان فارس شرکت های تولیدی فناورمحور در بخش سلامت نداریم و یا خیلی کم و محدود هستند در صورتی که، حمایت و همراهی بخش‌های مختلف باعث می‌شود که کسانی که دغدغه تولید دارند دلگرم شوند و بمانند تا اقدامات‌ شایسته‌ای انجام دهند.

از قاسمی خواستم که از فعالیت های فناورانه خود نیز سخن بگوید، وی در پاسخ گفت: سال ها است که شرکت دانش بنیانی را تاسیس و امیدواری هایی را با انگیزه‌ در شرکت دانش بنیان ایجاد کرده ایم، قدم های کوچکی در زمینه فناوری، تبدیل ایده ها و پژوهش های کاربردی به سمت محصول داشته‌ایم و در آینده نزدیک خبرهای خوبی در این زمینه خواهیم داشت.

کشور نیاز به تلاش و تعصب دارد تا وضعیت بهتر شود

قاسمی گفت: لازم‌ می‌دانم از حضور استاندار فارس که فردی علمی و فرصتی استثنایی برای استان است، ابراز خوشحالی نمایم.

وی ادامه داد: ایمانیه مایه خیر و برکت در استان است و با دید علمی به مسائل می نگرد و پیش‌زمینه‌‌ها و زیرساخت‌هایی در دورهٔ مدیریت خود ایجاد کرد و در آینده نزدیک شاهد تولید محصولات فناورانه‌ای خواهیم بود و من از ایشان درخواست می کنم که حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان، برداشتن موانع تولید و کمک به بخش های تولیدی را مورد توجه جدی در استان فارس قرار دهد.

انتهای پیام/س/ص