به گزارش خبرنگار حوزه اندیشه خبرگزاری فارس، بیست‌وششمین قسمت از فصل شانزدهم برنامه «زاویه» با موضوع «توافق هسته‌ای و ارتباط آن با پیشرفت اقتصادی» با حضور مجید شاکری کارشناس اقتصادی چهارشنبه شب ۴ اسفند از شبکه چهار سیما پخش شد.
شاکری در ابتدای این قسمت از برنامه «زاویه» گفت: ایران امروز به واردات محصولاتی نیاز دارد که روابط خارجه سهم مهمی در آن خواهد داشت. یکی از آنها دانه‌های روغنی است که به دلایل کمبود آب به یکی از واردکنندگان آن تبدیل شده‌ایم و تحریم‌ها در نوع واردات و کم و کیف آن موثر است. یکی از ویژگی‌های تحریم که در سال‌های اخیر ایران، بسیار مورد استفاده قرار گرفت این است که معافیت و روش‌های دور زدن آن را نیز به ما می‌فروختند، در نتیجه رفتار ما را به خوبی کنترل می‌کردند چرا که در نهایت، اهداف تحریمی آنها همین کنترل موردنظر بود.
شاکری ادامه داد: ورود درآمدهای نفتی به اقتصاد ایران، یکی دیگر از مباحث مهمی است که باید به آن بپردازیم. درآمدهای نفتی در ایجاد تراز اقتصادی و درآمدهای ارزی، بسیار اهمیت دارد و در همه کانال‌های اقتصادی تاثیرگذار خواهد بود. یک کشور نمی‌تواند همزمان هم حساب سرمایه‌اش را باز نگه دارد و هم سیاست‌های پولی مستقلی داشته باشد و هم نرخ ارز خود را ثابت نکند؛ به این ترتیب هیچ‌گاه نمی‌تواند از میان این سه گزینه یکی را نداشته باشد.
شاکری با بیان اینکه نفت تنها موضوع ما در پیشرفت اقتصادی نیست، گفت: ارز و شبکه‌های ارزی یک کشور در کنترل بازار و حفظ سرمایه و ثروت، اهمیت بسیاری دارد که روابط خارجه در مدیریت آن نقش مهمی دارد.
درهم‌تنیدگی تحریم‌ها
وی افزود: از سال ۹۸ به بعد تحریم‌های علیه ایران، دیگر جنبه اقتصادی صرف نداشت چرا که آمریکا با اعمال تحریم‌های جدید و شیوه‌های متغیر آن، تلاش کرد تا سیاست‌های کنترلی خود روی چین و روسیه را نیز اجرا کند، به این ترتیب اهمیت خودکفایی در ایران را نیز تحت تاثیر قرار می‌داد. متاسفانه پرونده ما در پاسخ به تحریم‌های آمریکا با پرونده دیگر کشورها مثل چین و روسیه ادغام شده است و ناکامی ما در سیاست خارجه در مورد تحریم‌ها، نتیجه این پیچیدگی است.
درک صحیحی از تحریم‌ها نداریم
شاکری در ادامه گفت: هیچ مسئله‌ای در حوزه انتظارات اقتصادی امکان دوام یا ایجاد تغییر پایدار در متغیرهای اقتصادی را ندارد مگر اینکه امری در جهان واقع با آن همراه باشد. از طرفی هم ما طی ۱۰ سال گذشته هیچ‌کاری برای مقابله با تحریم‌ها نکرده‌ایم چرا که هنوز نه جامعه ایرانی و نه مسئولان و نه کارشناسان اقتصادی نپذیرفته‌اند که تحریم یک سوال اقتصادی است نه یک سوال امنیتی و سیاسی و تا زمانی‌که ما ماهیت وجودی تحریم را درک نکنیم نمی‌توانیم پاسخ درست و مستقیم اقتصادی به آن بدهیم.
وی با بیان اینکه مذاکره روش تغییر رفتار طرفین است، گفت: هنگامی که یکی از طرفین ابزاری دارد که توان کارکرد موردنظر را داراست پس مذاکره با آن بی‌نتیجه خواهد بود. ما زمانی می‌توانیم مذاکره موفقیت‌آمیز داشته باشیم که بدانیم چه کاری می‌خواهیم انجام دهیم و بفهمیم که باید پاسخ شفاف و مستقیم به آن بدهیم. مذاکره درست زمانی است که ما هم دست پُر داشته باشیم و روش‌های گوناگونی در دور زدن تحریم‌ها و در تأمین نیازهایی که تحریم‌ها مانع آنها شده‌اند، موفق شده باشیم؛ به این ترتیب در چنین شرایطی می‌توانیم پای مذاکره بشینیم در غیر این‌صورت طرف مقابل همواره از موضع قدرت برخورد و اقدام می‌کند و اصلا نیازی به توافق ندارد.
وی ادامه داد: جهان بعد از سال ۲۰۰۸ رویکرد جدیدی در سیاست‌های خارجه و اقتصادی آمریکا با روسیه، چین و خلیج فارس رونمایی کرد که ما آن را نادیده گرفتیم و در نتیجه مدام شگفت‌زده از رویدادهای حاصل از آن شدیم. اگر نقش خود را در جهان و خلیج فارس درست درک کنیم و در حوزه بین‌الملل جایگاهی را تعریف کنیم می‌توانیم با تحریم‌ها و امثال آن به خصوص در سازمان ملل مقابله کنیم.
ما باید حساب سرمایه بسته داشته باشیم
شاکری در مورد برجام گفت: یکی از مشکلات برجام این بود که در حالی‌که نقش قبلی خود در جهان را از دست داده‌ایم و درخواست‌های جهانی قبلی ما دیگر مورد استفاده و کاربردی نیست، همچنان روی آنها متمرکز شدیم. چرخ‌های برجام با سیاست‌های خارجه و اقتصادی جدید آمریکا عملاً از اواخر دوره ریاست جمهوری اوباما کم‌کم از کار افتاد و ما عملاً با نادانی از نیازها و درخواست‌های خود در ابعاد بین‌المللی روی عملی پوچ سرمایه‌گذاری کردیم. برجام همانند بادکنکی سوراخ شده بود که هرچه درون آن بدمیم ثمره‌ای نخواهد داشت پس باید در مذاکره‌های خود درخواست‌های به‌روزی داشته باشیم.
شاکری با بیان اینکه با توجه به مشکلات اقتصادی ایران، ما باید حساب سرمایه بسته داشته باشیم در حالی که تلاش می‌کنیم حساب سرمایه باز را برپا کنیم، گفت: متاسفانه هیچ سند چشم‌اندازی در ایران نداریم که راه اقتصادی را برای ما مشخص و جهت دهد. تنها سندی که بود سند ۲۵ ساله است که تا ۱۴۰۳ به اتمام می‌رسد این سند نیز به گونه‌ای تنظیم شده است که متکی به افراد باشد و با تغییر آنها دچار تغییرات شود. به این ترتیب ما چشم‌انداز و هدف بروز و مشخصی برای مقابله با تحریم‌ها و اجرای سیاست‌های اقتصادی مورد نیاز نداریم.
اجرای درخواست‌های ما در اولویت باید باشد
وی افزود: بیش از ۱۰ سال است که برای لغو تحریم‌ها با آمریکایی‌ها مذاکره می‌کنیم اما لغو تحریم‌ها مدنظر نیست بلکه باید اجرای درخواست ما هدف و موضوع مورد بحث باشد. مذاکره بر سر لغو تحریم‌ها به معنای مذاکره بر سرهیچ و پوچ است. ما باید روی نتیجه و خواسته خود مذاکره کنیم نه فرایند و چگونگی رفع تحریم‌ها اما متاسفانه ما روی بندها و تبصره‌های تحریم‌ها و چگونگی اجرای تحریم‌ها مذاکره می‌کنیم. باید خواسته نهایی خود را روی میز مذاکره بگذاریم اما عملاً معلوم نیست چه خواسته‌ای داریم و مثلاً اگر تحریم‌ها لغو شود چه می‌خواهیم کنیم و چه برنامه‌ای بدون وجود تحریم‌ها خواهیم داشت. اصلاً نمی‌دانیم چه خواسته‌ای داریم به این ترتیب در برجام یا هر مذاکره دیگر نامعلوم پیش می‌رویم.
برای داشتن اقتصادی شکوفا باید بیشتر به آینده بیندیشیم
وی افزود: رفع تحریم و انتفاع با یک فاصله بسیار، دو موضوع متفاوت است که ما در برجام آنها را تفکیک نکردیم و نمی‌کنیم در حالی‌که رفع تحریم یک موضوع جداگانه و انتفاع ما از روابط بین‌الملل موضوع دیگری است که اهمیت بیشتری هم دارد. به این ترتیب اگر مذاکره کنونی ما بر سر احیای برجام ۲۰۰۸ باشد، هیچ دستاوردی محسوب نمی‌شود. پس باید ترتیب دیگری را در توافق و مذاکرات جدید در نظر بگیریم که البته شاید اینگونه باشد.
شاکری در پایان با اشاره به اینکه برای داشتن اقتصادی شکوفا باید بیشتر به آینده بیندیشیم، گفت: حکمرانی چیزی نیست جز داشتن تصویری از آینده و پرداختن به اهالی امروز که امید است ایران عزیزمان در آینده روشن به زودی همه این مشکلات را پشت سر بگذارد و به خواسته‌های واقعی و سازنده در حوزه اقتصادی دست پیدا کند.
انتهای پیام/
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
