گروه زندگی - نفیسه خانلری: برای نسل پدرو مادرهای ما و شاید دهه شصتیها و پنجاهیها سفر به شهر قم و زیارت حضرت معصومه (س) تقریباً یک اتفاق عادی بود. هرازچندگاه پدرو مادرها برای اینکه حال و هوای خانواده را عوض کنند، باروبندیلشان را میبستند و راهی شهر قم میشدند. خیلیها حتی ماشین شخصی نداشتند، بااینحال بچههای قد و نیم قد خود را سوار اتوبوس میکردند و به زیارت حضرت معصومه (س) میرفتند. همت بالایی داشتند که شاید ما در برابرشان کم بیاوریم. متأسفانه خیلی از بچههایمان باوجود دو سال خانهنشینی در دوران کرونا ممکن است تابهحال به زیارت حضرت معصومه (س) نرفته باشند و ندانند شهر قم در همسایگی ماست! چقدر خوب است که ما هم مثل پدر و مادرهایمان همت کنیم و با ترتیب سفری یکروزه، شیرینی این سفر زیارتی را به بچههایمان بچشانیم.
سفر یک روزه را سخت نگیرید
سفری به خارج از شهر آنقدرها هم که فکر میکنیم، سخت نیست، حتی اگر حدود دو ساعت راه در پیش داشته باشیم. درگذشته خیلی از مسجدها و هیئتها، هر هفته کاروانشان را به سمت قم راهی میکردند و پیر و جوان و حتی بچههای کوچک برای سفری به خارج از شهر کاملاً آماده بودند. ما هم بهتر است سخت نگیریم و گاهی زیارت حضرت معصومه (س) را در برنامه خود قرار دهیم. برای چنین سفری نیاز نیست هزینه زیادی متحمل شویم. اگر نمیخواهیم از غذای رستوران استفاده کنیم، میتوانیم همهچیز را از خانه همراهمان ببریم، مخصوصاً الآن که هوا نسبتاً خنک است و نگرانی چندانی بابت خراب شدن غذایمان نداریم. یک فلاسک چای و یک کلمن آبخنک، یک وعدهغذای حاضری و کمی تنقلات برای بچهها، همه در یک سبد سفری جا میشوند و بااینکه جای زیادی نمیگیرند، اما هزینه ما را حسابی کاهش میدهند. نکته دیگری هم وجود دارد؛ اگر حجابتان چادر است که هیچ، اما اگر چادری نیستید حتماً با خود چادر ببرید تا هنگام ورود به حرم مطهر، برای امانت گرفتن چادر معطل نشوید.
حضور زائران از هر دیاری با لهجه و زبانهای متفاوت
نکات بهداشتی را رعایت کنید؛ کرونا تمام نشده!
متأسفانه باکم شدن تب کرونا، خیلیها فکر میکنند که این بیماری تمامشده و میتوانند تمام نکات بهداشتی را کنار بگذارند اما کرونا هنوز هم وجود دارد و نباید از این موضوع غافل شد، بهخصوص اینکه قصد داریم به مکانی زیارتی با جمعیتی بالا برویم و عدم رعایت نکات بهداشتی میتواند ریسک بیماری را بالا ببرد، پس حتماً ماسک بزنید و ماسک اضافه همراهتان داشته باشید. اگر یادتان باشد، زیارتگاهها یکی از اماکنی بودند که در ابتدای فراگیری کرونا با هجمهای از منتقدان روبهرو شدند و آنهایی که اعتقادات مذهبی چندانی نداشتند نیز این موضوع را دستمایه بازیهای خودشان قراردادند، پس نگذاریم که با رفتار اشتباه ما، بار دیگر چنین فرصتی در اختیار فرصتطلبان قرارگرفته و عقاید مذهبیمان زیر سؤال برود. به گفته عالمان دین، نیاز نیست در میان شمار بالای جمعیت، خود را به ضریح برسانیم و بوسهای برای ضریح بزنیم، زیرا این کار اصلاً از واجبات زیارت نیست. میتوانیم خود را به مقابل ضریح برسانیم و با خواندن زیارتنامه و نماز زیارت، ارادتمان را به حضرت نشان دهیم. دراینبین، حواسمان باشد که در بین شلوغیها، موجب آزار زائران دیگر نشویم و از اجر زیارت خود نکاهیم.
زیارت اولیها را دریابید
اینکه خیلی از بچههای زیارت اولی، حضرت معصومه (س) را بهخوبی نشناسند و آداب زیارت را ندانند کاملاً طبیعی است. بههرحال آنها در سنی نیستند که با جزییات آشنا باشند، بهخصوص اینکه در ایام کرونا، بسیاری از سفرها ازجمله سفرهای زیارتی را تعطیل کرده بودیم و بچهها عملاً از فضای زیارت دورماندهاند. با این تفاسیر، ممکن است فرزندانتان هنگام ورود به حرم مطهر، از ادای احترام شما سر درنیاورند و برایشان جای سؤال باشد که چه چیزی را زمزمه میکنید. پس یادتان باشد که حتماً آداب ورود به حرم همچون وضو گرفتن، سلام دادن به معصوم، اذن دخول و خواندن زیارتنامه را برای آنها توضیح دهید و البته از آنها بخواهید که قبل از همه برای ظهور آقا صاحبالزمان (عج)، شفای بیماران و سلامت خانواده دعا کنند و سپس اگر حاجتی دارند از خدا بخواهند. قطعاً بچهها به سبب روح پاکشان، واسطه خوبی برای حاجتروایی هستند. اگر دیدید بچهها در انجام آداب زیارت دچار اشتباه میشوند، آنها را سرزنش نکنید و با ملایمت برایشان توضیح دهید تا غرورشان نشکند و همهچیز را بهخوبی یاد بگیرند. یکی دیگر از نکاتی که باید به بچهها یادآوری کنید، برخورد محترمانه با دیگر زائران و البته زائران غیر ایرانی است. بههرحال همه زائران، مهمان حضرت معصومه (س) هستند و باید حرمتشان حفظ شود. به زائران غیر ایرانی به چشم غریبه نگاه نکنیم و با آنها مهربان باشیم.
تفکر! این بانو مقام شفاعت دارد
امام صادق (ع) میفرمایند:" شیعیان با شفاعت حضرت معصومه (س) به بهشت وارد میشوند." این حدیث بهخودیخود بیانگر مقام والای حضرت معصومه (س) ملقب به کریمه اهلبیت (ع) است. یکی از دو بانویی که دارای زیارتنامه مأثور (زیارتنامهای که توسط معصومین نوشتهشده) هستند و مقام شفاعت دارند. شخصیت حضرت معصومه (س) از ابعاد مختلفی همچون محبت به امام رضا (ع)، هوش و ذکاوت و تلاش ایشان برای توسعه و تبلیغ دین اسلام قابلتکریم است. ایشان وابستگی خاصی به برادرشان امام رضا (ع) داشتهاند و به همین سبب نیز تصمیم میگیرند به ایران سفر کنند. حضرت معصومه (س) آنقدر باذکاوت بودهاند که در هنگام مهاجرت به ایران به تبلیغ تشیع فکر میکرده و از مسیرهایی عبور میکنند که برادرشان اجازه عبور از آن مکانها را نداشتهاند. یکی از نکاتی که لازم است حتماً به آن توجه داشته باشیم و برای بچهها بازگو کنیم، پاکدامنی و عصمت حضرت بوده که منجر به برگزیدن لقب معصومه برای ایشان شده است. در توضیح برای فرزندانتان بهخصوص دخترخانمها حتماً این نکته را نیز یادآوری کنید که حضرت معصومه (س) همان بانویی است که روز دختر را به برکت ولادتشان جشن میگیریم و دخترهایمان را تکریم میکنیم.
صبورانه با بچهها راه بیایید
وقتی به زیارت میرویم، دلمان میخواهد فارغ از تمام دغدغههای روزمره، با خودمان خلوت کنیم و از برکات زیارت بهرهمند شویم، اما قطعاً زیارت با خانواده، تعهداتی را برای ما ایجاد میکند که نباید از آن غافل شویم. اگر کودکتان بازیگوشی میکند و نمیگذارد شما یکدل سیر زیارت کنید، لطفاً از کوره درنروید و برخورد تندی با کودکتان نداشته باشید. بههرحال ورود به فضایی جدید و متفاوت برای بچهها تازگی دارد و رفتار هیجانی و دویدن آنها در حیاط حرم اصلاً کار عجیبی نیست، پس صبور باشید. سعی کنید ضمن هماهنگی با همسر و دیگر اعضای خانواده، زمان را مدیریت کنید و بهنوبت برای زیارت بروید. همچنین حواستان باشد که فرزندتان در شلوغیها گم نشود، اما اگر چنین اتفاقی افتاد، آرامش خود را حفظ کنید و از خادمان کمک بگیرید. ضمناً ساعت غذا خوردن و میان وعده بچهها را فراموش نکنید و کمی خوراکی همراهتان داشته باشید، زیرا در غیر این صورت، گرسنگی و کلافگی بچهها، شمارا مجبور به یک زیارت عجولانه میکند.
گشتی در بازارچههای اطراف حرم بزنید
بعد از چند ساعت حضور در حرم مطهر، گشتوگذاری در بازارچهها و مغازههای اطراف، خالی از لطف نیست. حتی اگر قصد خرید هم ندارید، حتماً گشتی در اطراف حرم بزنید تا بافت تاریخی این اماکن که نشان از معماری زیبا و هنرمندی ایرانیان کهن دارد را از نزدیک ببینید. شهر قم دارای اماکن تاریخی و دیدنی بسیاری است که قطعاً برای بازدید از تمام آنها باید وقت زیادی گذاشت اما بههرحال گشتی در خیابانهای منتهی به حرم هم میتواند تا حدی گویای قدمت این شهر 8 هزارساله باشد. همچنین ازآنجاییکه بازارهای هر شهری میتواند سنتها و سبک زندگی مردم آنجا را به نمایش بگذارد، با دقت به مغازهها نگاه کنید و حتی اگر سؤالی دارید از مغازهداران بپرسید. آنها بسیار خوشبرخورد هستند و قطعاً از کمک به شما خوشحال میشوند. اگر قصد خرید دارید، مغازههای اطراف حرم گزینه خوبی هستند و قیمتهای مناسبی دارند. اگر هم نمیخواهید چیزی بخرید، حتماً حواستان باشد که میتوان با یک سوغاتی هرچند کوچک، این سفر زیارتی را در ذهن بچهها ماندگار کرد. نمیگوییم خرج روی دست خانواده بگذارید اما حتی اگر شده، یک مهر و جانماز برای فرزندانتان بخرید تا هر وقت چشمشان به آن افتاد، از دور سلامی به حضرت معصومه (س) بدهند و یاد آن سفر برایشان زنده شود.
قبر قطب الدین راوندی وقتی پس از 800 سال، قصد بازسازی صحن را داشتهاند، با پیکر سالم این عارف مواجه میشوند.
به زیارت عالمان بزرگ بروید
قطعاً عالمان بزرگی در حرم مطهر حضرت معصومه (س) دفن شدهاند که همه ما معمولاً بیتفاوت از کنار آنها میگذریم، اما آنها حقی بر گردن شیعیان دارند و خوب است سراغ آنها را از خادمان حرم بگیریم و فاتحهای برایشان بخوانیم. علامه قطبالدین راوندی یکی از همین عالمان بزرگوار است که بیش از ۵۰ جلد کتاب با موضوعاتی همچون علم تفسیر، فقه، حدیث، فلسفه، کلام و... به یادگار گذاشته است. قبر او در حیاط اصلی حرم واقعشده و قدمتی در حدود 870 سال دارد. نکته قابلتوجه در مورد قطبالدین راوندی این است که وقتی پس از 800 سال، قصد بازسازی صحن را داشتهاند، با پیکر سالم این عارف مواجه میشوند. اما یکی دیگر از قبوری که میتوانید برای زیارت به آنجا بروید، آرامگاه آیتالله سید شهابالدین مرعشی نجفی است که در بخش ورودی کتابخانه این مرجع تقلید معاصر واقعشده است. البته این مکان در فضای بیرونی حرم واقعشده و سر زدن به آنجا، جذابیتهای خاصی دارد. بهخصوص اینکه کتابخانه آیتالله سید شهابالدین مرعشی نجفی، بهعنوان بزرگترین کتابخانه نسخههای خطی ایران و سومین مجموعه نسخههای خطی جهان اسلام محسوب میشود.
کتابخانه آیتالله سید شهابالدین مرعشی نجفی، بهعنوان بزرگترین کتابخانه نسخههای خطی ایران و سومین مجموعه نسخههای خطی جهان اسلام است.
گذری در تاریخ؛ خانه امام (ره) و مسجد سلماسی
با خروج از حرم و ورود به خیابان ارم بهراحتی میتوانید به خانه امام در محله یخچال قاضی برسید. چنددقیقهای پیادهروی دارد، اما بازدید از این خانه قدیمی که بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده، حتماً برایتان جالب خواهد بود. خانهای ساده و در محلهای محروم که محل سکونت بنیانگذار انقلاب در بازه زمانی 1335 تا 1342 بوده و نشان از ساده زیستی امام داشته است. این خانه، وقایع تاریخی و سیاسی بسیار مهمی را به خود دیده که از مهمترین آن میتوان به سخنرانی امام علیه لایحه انجمنهای ایالتی و ولایتی و کاپیتولاسیون اشاره کرد. قطعاً بازدید از این خانه باصفا با آن معماری زیبا، نهتنها برای شما بلکه برای نوجوانهای خانه شما نیز میتواند جذاب باشد و تفاوت نوع زندگی نسلهای گذشته با نسل امروز را بیشازپیش برایشان نمایان کند. در حوالی خانه امام، مسجدی به نام مسجد سلماسی قرار دارد که بهنوبه خود بسیار زیباست. این مسجد مشهور قدیمی، در دورانی محل تدریس و سخنرانی حضرت امام بوده و از آثار ملی ایران نیز به شمار میرود. اگر درب این مسجد باز بود حتماً سری به آنجا بزنید و حتی اگر شد از آبانبار مشهور آن دیدن کنید و با سبک معماری فوقالعاده آن آشنا شوید. در این آبانبار، کتیبهای وجود دارد که به خط نستعلیق است و روی آن، علاوه بر تاریخ ساخت و نام سازنده، اشعاری در وصف امام حسین (ع) حکشده است. این بازدیدهای تاریخی، حتی اگر ساعتی وقت شمارا بگیرد، حتماً ارزشش را دارد، چون شمارا به دورانی میبرد که با زمانه ما فرق زیادی داشته است.
خانه تاریخی امام خمینی (ره )در دوران پیش از انقلاب که در محلهای محروم قرارداشته است
همانطور که گفتیم، برای دیدن اماکن دیدنی و آثار تاریخی قم، یک روز، زمان کمی است و اگر بهغیراز زیارت حضرت معصومه، برنامه بازدید از بسیاری اماکن دیگر را هم دارید، حتماً باید با برنامهریزی متفاوتی راهی سفر شوید. یا باید شبی در هتلها و مهمانپذیرهای شهر قم اقامت کنید و یا باید در هریک از سفرهای بعدی، چند گزینه را برای بازدید مدنظر قرار دهید. اماکنی همچون مقبرههای گنبد سبز قم، کوه خضر نبی، کاروانسرای دیر گچین قم، پارک ملی کویر، خانه ملاصدرا، قلعه قمرود، موزه صنایعدستی (خانه یزدان پناه)، دریاچه حوض سلطان، خانه حاج علیخان زند، حمام حاج عسگر خان و چندین مکان دیگر هستند که قطعاً ارزش دیدن دارند. بهخصوص اینکه برای رسیدن به آنها، نیاز به سفری چندساعته نیست و دسترسی به آنها از مبدأ تهران، نسبتاً آسان است.
انتهای پیام/