گروه سیاسی خبرگزاری فارس: کمتر از یکسال است که دولت سیزدهم عهده دار مذاکرات احیای برجام است و همچنان طبق رویه دولت قبل، این مذاکرات در دولت جدید به وزارت امور خارجه سپرده شده است.
اگرچه مذاکرات هسته ای در ماه های اخیر ادامه داشته اما هنوز توافقی حاصل نشده و همین موضوع این سوال را در اذهان عمومی ایجادکرده که چرا دولت جدید نتوانسته با طرف مقابل به توافق برسد؟ که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان این اتفاق به دلیل مقاومت سرسختانه امریکا برای دادن تضمین برای انجام به تعهدات خود است. از سویی گفته می شود امریکا حاضر نشده برای این توافق امتیازی به ایران بدهد که در همین رابطه گفتگویی با مهدی خانعلی زاده کارشناس مسائل بین الملل انجام داده ایم که در ادامه آمده است:
در روزهای اخیر شاهد انتشار گسترده یک فیلم قدیمی از آقای ظریف درباره مذاکرات بودیم، نظر شما درباره این فیلم چیست؟
خانعلی زاده: ابتدا در مورد محتوای صحبت های آقای ظریف که خطاب به منتقدان برجام بیان می‌کنند اگر ۲ صفحه یا یک صفحه توانستند به توافق برسند به آن ها تعظیم خواهم کرد، باید یادآور شوم که موضوع توافق این نیست که به هر قیمتی توافق صورت بگیرد بلکه تیم مذاکره کننده جدید به دنبال توافق خوب است نه توافق بد. یعنی اتفاقی که اکنون در مذاکرات در حال وقوع است جلوگیری از اتفاقات بدی است که در مذاکرات برجام صورت گرفته شد. همان اتفاقاتی که آقای ظریف بیان کردند که متن پیش نویس را نخوانده‌ام و اطلاعی از پاورقی برجام نداشته‌ام یا متوجه کلمه تعلیق یا suspend نبودم دوباره پیش نیاید پس این وسواس تیم جدید مذاکره کننده برای این است که در آینده چنین اتفاقاتی رقم نخورد.
به نظر شما علت منتشر شدن این فیلم چیست؟
خانعلی زاده: علت انتشار فیلم آقای ظریف درباره مذاکرات این است که حامیان جریان مقابل به دنبال سفید شویی از آقای ظریف و تیم مذاکره کننده دولت قبل هستند. یعنی اینکه افرادی در حال تلاش اند که ناکامی خود را در تامین یک توافق پایدار و منطبق با منافع ملی که اکنون تیم فعلی در حال رقم زدن آن است را با چنین موضوعاتی جبران کنند. از این رو دست به چنین ادعاهایی می زنند تا ناکامی خود را پنهان کنند.
* انتشار فیلم ظریف برای سفید کردن اشتباهات دولت قبل درباره مذاکرات است
ایستادگی تیم مذاکره کننده جدید کار را به جایی رسانده است که شاهد هستیم طرف اروپایی و حتی طرف آمریکایی تا حد زیادی توانسته اند خواسته های اقتصادی ایران را بپذیرند. یعنی منطق خواسته های اقتصادی ایران را تا حدودی قبول کردند. پس اگر چنین نتیجه ای اتفاق بیفتد و منجر به شکل گیری یک توافق خوب برای ایران شود قطعاً کسانی که نتوانسته اند این شرایط را رقم بزنند آسیب خواهند دید.
از این رو تمام فرآیندهایی که اکنون در شبکه های اجتماعی در حال اتفاق افتادن است به نظر بنده یک پروژه برای سفید شویی و تمیز جلوه دادن تیم سابق مذاکرات هسته‌ای است تا با این کار تلاش برای پاک کردن اشتباهات تیم قبلی و همچنین مانع از تامین منافع ملی شوند.
* دولت روحانی در مذاکرات به دنبال مسائل اقتصادی نبود
چرا توافق در دولت قبل محقق شد و ولی در این دولت هنوز به ثمر نرسیده است؟
خانعلی زاده: یک جمله ای را آقای ظریف بیان کرده است که با یک جستجوی ساده می توان صحت و سقم آن را یافت. آقای ظریف تاکید داشته که اساساً هدف برجام برای دولت قبل، اقتصاد نبوده است بلکه دولت قبل به دنبال ساماندهی رابطه با آمریکا بوده است. در صورتی که تیم فعلی بیان دارد که این موضوع اصالت ندارد که هر توافقی صورت بگیرد زیرا توافقی برای منافع ملی و مردم مهم است که منجر به دستاورد اقتصادی و رفع تحریم‌ها برای کشور شود.
این دولت به دنبال چه چیزی در مذاکرات است؟
خانعلی زاده: یکی از محورهایی که جلوی انتفاع اقتصادی ایران را می‌گیرد و اجازه نداده است که هنوز توافق به سرانجام برسد نبود تضامین است. این تضامین بدین صورت است که طرف مقابل مخصوصاً طرف آمریکایی باید یک تضمینی بدهد که چه در دولت بعدی و چه در این دولت زمینه برای فعالیت اقتصادی طرف های اروپایی و همچنین خارجی در حوزه های مختلف با ایران فراهم شود که این موارد در زمان برجام وجود نداشت. یعنی تضمینی وجود داشت! اما همواره تیم قبلی بیان می‌کرد که امضای جان کری تضمین است که تضمین نبود، اما اکنون تیم مذاکره کننده جدید در حال صحبت کردن است برای اینکه طرف آمریکایی را مجاب کند تا تضامینی بدهد حتی اگر این تضامین فقط در دوره دولت بایدن باشد. یعنی اقتصاد ایران دوسال مطمئن باشد که آسیبی از ناحیه توافق هسته‌ای و برجام به آن وارد نمی شود. این مورد همان تفاوتی است که در فرآیند توافق برجام و احیای برجام وجود دارد.
برخی ها معتقدند که آقای ظریف می تواند گره فعلی مذاکرات را حل کند و باید دولت از این فرد استفاده کند نظر شما چیست؟
خانعلی زاده: این مورد شوخی خنده داری است چون امروز قطعاً مسیر و روند دیپلماسی کشور رو به جلو است و چیزی تحت عنوان عقب‌گرد وجود ندارد. ضمن اینکه اگر بخواهیم در قالب و راهکارهای آقای ظریف پرونده هسته‌ای ایران را پیش ببریم یعنی اگر قرار است متنی خوانده نشود و هیچ انتفاع اقتصادی برای ایران فراهم نشود و همچنین اگر قرار است آسیب های دوران برجام دوباره تکرار شود و حتی بدتر از آن اصلا نیازی به حضور ایشان نیست بلکه اگر هم یک کودک خردسال برود با آن رویه قطعا بن بست به اصطلاح دوستان شکسته خواهد شد. ضمن اینکه اکنون بن بستی در میز مذاکرات وجود ندارد چون بن بست یعنی اینکه در ادامه امکان ادامه دادن وجود نداشته باشد.
* اگر در مذاکرات طبق رویه آقای ظریف پیش برود چیزی عاید کشور نمی شود
امروز در مذاکرات هسته‌ای مسئله‌ای که وجود دارد حرف حقوقی، فنی و قانونی طرف ایرانی است که حتی با همراهی و استقبال طرف اروپایی و روسیه و چین روبرو شده است. یعنی هیچ موقع مشاهده نمی کنید که طرف اروپایی بیان کند که ایران خواسته های فرا برجامی دارد.
عکس این موضوع، نگاه سیاسی گروه E3 یعنی فرانسه، آلمان و انگلیس و همچنین آمریکا زمینه را فراهم کرده است آنها تا لحظه آخر این امتیاز انتفاع قطعی اقتصادی ایران از برجام را ندهند. بنابراین روند مذاکرات در حال پیشرفت است ولی باید منجر به کسب امتیاز اقتصادی برای ایران شود. اگر این اتفاق بیافتد توافق عملی خواهد شد و اگر نشود برهم خوردن مذاکرات و ادامه مذاکرات بن بست نیست بلکه بن بست اصلی رسیدن به توافقی است که منافع ایران را تامین نکند مثل اتفاقی که در سال ۲۰۱۵ در انعقاد برجام برای ایران افتاد که هیچ چیز عاید ایران نشد.
همین افراد بیان می کنند که اگر مذاکرات به ثمر ننشیند دوباره پرونده ایران به شورای امنیت ارسال می شود و پرونده PMD دوباره مطرح می شود؟
خانعلی زاده: اولاً در دولت قبل یک دروغ گفته شد که پرونده PMD ( ابعاد نظامی پرونده هسته ای) ایران بسته شده است که اصلا چنین اتفاقی رخ نداد بلکه پرونده PMD در زمان دولت آقای روحانی و همچنین در زمان وزارت آقای ظریف باز بود و ماند که این اتفاقی بود افتاد. دوما اگرهم بازگشتی به شورای امنیت و باز شدن پرونده ایران باشد به دلیل ساز و کار بسیار بد و مخربی به نام مکانیسم ماشه است که در خود برجام دیده شده است که دوستان تیم مذاکره کننده قبلی این موضوع را تایید و آن را امضا کردند.
اگر مکانیسم ماشه وجود نداشت به راحتی این موضوع اتفاق نمی افتاد از این رو شرایط اکنون به گونه ای است که طرف مقابل توانایی استفاده از مکانیسم ماشه را فعلا به دلیل قدرت مذاکراتی ایران ندارد، اما اگر نهایتاً فضا به جایی برسد که کل مذاکرات به بن‌بست برسد و انجام نشود احتمال دارد طرف مقابل از این مکانیسم ماشه که یادگار مخرب فعالیت های آقای ظریف است علیه منافع ملی ایران استفاده کند.
با توجه به گفته شما اگر آمریکا وارد برجام شود به راحتی می تواند از مکانیسم ماشه استفاده کند برای این اتفاق تیم مذاکره کننده چه تدبیری اندیشیده است؟
خانعلی زاده: اکنون نیز این امکان وجود دارد که طرف های درون برجام از مکانیسم ماشه استفاده کند. یعنی برای آن که آمریکا بخواهد از این مکانیسم استفاده کند نیازی به حضور مجدد در برجام ندارد بلکه می تواند از طریق شرکای اروپایی خود این اتفاق را رقم بزند.
بنابراین اساساً مطرح کردن این موضوع که اگر آمریکا برگردد ابزاری به نام مکانیسم ماشه در اختیار آن است محلی از اعراب ندارد چون در حال حاضر نیز که بیرون برجام قرار دارد می تواند از این مکانیسم استفاده کند. ضمن اینکه شرایط سیاست داخلی آمریکا بدین گونه است که نشان می‌دهد دولت بایدن به دلیل ضعف درونی که در دولت و اداره کردن کشور دارد فعلاً توانایی فعالیت های بزرگ در حوزه سیاست خارجی را ندارد.
انتهای پیام/ ت 35
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
