انتقال پاسخ و ملاحظات ایران به اتحادیه اروپا/ توپ در زمین آمریکاست

به گزارش خبرنگار گروه سیاست خارجی خبرگزاری فارس، پنجشنبه ۱۳ مرداد ماه بعد از پیشنهادی که «جوزپ بورل» مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اخیرا روی میز گذاشت، دور جدید مذاکرات رفع تحریم‌ها بعد از حدود پنج ماه وقفه‌ از ۲۰ اسفند ماه سال گذشته و بعد از دو روز مذاکره‌ای که در دوحه انجام شد، مجددا در وین از سر گرفته شد. چهارم مرداد ماه جوزپ بورل در یادداشتی در فایننشال تایمز از پیشنهادی جدید خبر داد و نوشت: «بعد از ۱۵ ماه مذاکرات فشرده و سازنده در وین و تعاملات بی‌شمار با طرف‌های برجام و آمریکا من به این جمع‌بندی رسیده‌ام که فضای برای مصالحه‌های مهم اضافی به پایان رسیده است. من اکنون روی میز متنی گذاشته‌ام که در آن، رفع تحریم‌ها و گام‌های هسته‌ای برای احیای برجام به تفصیل شرح داده شده‌ است.این متن، بهترین توافقی است که من به عنوان تسهیل‌کننده مذاکرات آن را ممکن می‌بینم. توافق بی‌نقصی نیست، اما در آن به همه عناصر ضروری پرداخته شده و در بردارنده مصالحه‌های سخت حاصل‌شده توسط همه طرف‌ها است.»

در همین راستا «علی باقری» مذاکره کننده ارشد جمهوری اسلامی ایران روز پنجشنبه در رأس هیأتی به وین سفر کرد. «ناصر کنعانی» سخنگوی وزارت امور خارجه یک روز قبل (چهارشنبه ۱۲ مرداد ماه) از ایده‌هایی خبر داد که ایران در همان هفته به طرف مقابل ارائه کرده و گفت: در این دور از گفت‌وگوها که به روال قبل با هماهنگ کنندگی اتحادیه اروپا برگزار خواهد شد، در خصوص ایده‌های مطرح‌ شده از سوی طرف‌ها از جمله ایده‌های ارائه شده از سوی جمهوری اسلامی ایران که هفته جاری به طرف مقابل ارائه شد، بحث و تبادل نظر صورت خواهد گرفت. وی بار دیگر عزم و اراده ایران برای دستیابی به یک توافق پایدار و ضامن حقوق و پاسدار منافع ملت را مورد تأکید قرار داد و ابراز امیدواری کرد که طرف‌های مقابل نیز با اتخاذ تصمیمات لازم و تمرکز جدی بر حل مسائل باقیمانده، شرایط را برای پیشبرد موثر گفت‌وگوها فراهم کنند.

«علی باقری» مذاکره کننده ارشد ایران نیز چهارشنبه شب ۱۲ مرداد ماه در توئیتی درباره سفرش به وین نوشت: برای پیشبرد مذاکرات عازم وین هستیم. مسؤولیت بر عهده آنهایی است که توافق را نقض کرده و در فاصله گرفتن از میراث منحوس گذشته ناکام مانده‌اند. آمریکا باید قدردان فرصتی باشد که با سخاوتمندی اعضای برجام فراهم شده است. توپ در زمین آنهاست تا از خود پختگی نشان داده و مسؤولانه عمل کنند.

«انریکه مورا» هماهنگ کننده گفت‌وگوها و معاون «جوزپ بورل» مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز روز چهارشنبه عازم وین شد و در پیامی توئیتری نوشت: «در راه سفر به وین هستم تا بازگشت به اجرای کامل برجام بر اساس متنی که هماهنگ‌کننده بیستم جولای روی میز گذاشت را به بحث بگذارم.

علاوه بر این «رابرت مالی» نماینده ویژه آمریکا در امور ایران نیز به پایتخت اتریش رفت. رابرت مالی قبل از عزیمت به وین در توئیتر نوشت: «آماده سفر به وین برای گفت‌وگو بر مبنای متن جوزپ بورل هستم. انتظاراتمان محدود است اما ایالات متحده از تلاش‌های اتحادیه اروپا استقبال می‌کند و آماده انجام تلاش‌های مبتنی بر حسن نیت برای رسیدن به توافق است. در مدت کوتاهی مشخص خواهد شد که ایران هم همین آمادگی را دارد یا خیر.»

نمایندگان روسیه و چین هم در وین حضور داشتند و در غیاب مذاکره‌کنندگان ارشد سه کشور اروپایی، کارشناسان آن‌ها گفت‌وگوها را دنبال کردند. در همین زمینه مذاکرات در سطوح مختلف برگزار و مذاکرات بین ایران و آمریکا هم به صورت غیرمستقیم و با واسطه مورا انجام شد و در نهایت روز دوشنبه ۱۷ مرداد ماه و بعد از پنج روز اعلام شد که هیأت‌ها برای مشورت به پایتخت‌ها باز می‌گردند.

البته «انریکه مورا» هماهنگ کننده گفت‌وگوها یکشنبه شب ۱۶ مرداد ماه در اظهاراتی با بیان اینکه مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین پیشرفت داشته گفت که بزودی این گفت‌وگوها پایان می‌یابد. وی با بیان این‌که «کاملاً» درباره پیشرفت مذاکرات خوش‌بین هستم، اضافه کرد: «پیش می‌رویم و انتظار دارم مذاکرات را بزودی ببندیم.» از سوی دیگر، میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین هم گفت: «۵ دقیقه یا ۵ ثانیه با خط پایان فاصله داریم. مذاکرات به ویژه برای ایرانی‌ها و آمریکایی‌ها حساس است. نمی‌توانم ضمانت کنم، اما برداشت‌ موجود این است که گفت‌وگوها در مسیر درست پیش می‌رود.»

قبل از بازگشت هیأت‌ها و اعلام پایان مذاکرات روزنامه وال استریت ژورنال مدعی شد که متن نهایی توافق در وین ظرف چند ساعت آینده آماده می‌شود که در همین خصوص یک مقام وزارت امور خارجه این ادعا را تایید نکرد و گفت: با توجه به ادامه بحث‌ها درباره چند موضوع مهم باقی‌مانده، هنوز در مرحله‌ای قرار نداریم که از نهایی شدن متن توافق در وین سخن بگوییم. همچنان معتقدیم در صورتی که تصمیمات مناسب طرف مقابل اتخاذ شود، می‌توان به سرعت مذاکرات را جمع‌بندی کرد، اما هنوز در این مرحله قرار نداریم.

از سوی دیگر، یک مقام ارشد وزارت خارجه ایران در اظهاراتی از ارائه چند ایده از سوی انریکه مورا در روز دوشنبه ۱۷ مرداد ماه درباره برخی موضوعات باقیمانده به طرف‌ها خبر داد و گفت که ایران پاسخ و ملاحظات اولیه خود را منتقل کرده، اما نیازمند بررسی جامع است و نظرات و ملاحظات تکمیلی خود را به مورا و سایر طرف‌ها منتقل خواهد کرد.

وی افزود: در ۴ روز گذشته مذاکرات فشرده‌ای در خصوص چند موضوع باقی‌مانده برای اطمینان از تامین ملاحظات و‌ نگرانی‌های کشورمان برگزار شد. در جریان این گفت‌وگوها ما مواضع خود را با طرف‌های مقابل به اشتراک گذاشتیم و در برخی موضوعات نیز پیشرفت‌های نسبی حاصل شد. بدون تردید اصل اساسی برای ما حراست از حقوق و تأمین منافع ملت ایران است. احقاق این حقوق و تامین منافع و تضمین اجرای پایدار تعهدات طرف مقابل و جلوگیری از تکرار رفتارهای غیرقانونی آمریکا دغدغه جدی تیم مذاکره‌کننده است. (اینجا بخوانید)

قبل از بازگشت هیأت‌ها به پایتخت‌ها اعلام شد که رایزنی‌ها و تماس‌ها با هماهنگ کننده و طرف‌های دیگر ادامه خواهد داشت. میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین نیز روز دوشنبه ۱۷ مرداد ماه در توئیتر نوشت: «هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپا «متن نهایی» پیش‌نویس توافق احیای برجام را توزیع کرد. شرکت‌کنندگان در گفت‌وگوهای وین اکنون باید تصمیم بگیرند این پیش‌نویس مورد پذیرش آنها هست یا خیر. چنانچه مخالفتی وجود نداشته باشد توافق هسته‌ای احیا خواهد شد.» (اینجا بخوانید)

البته اولیانوف یک روز بعد در توئیتی دیگر نوشت: «تصمیمات در پایتخت‌های طرف‌های برجام گرفته می‌شود. آن‌ها تصمیم می‌گیرند».

* توافق نهایی باید تأمین‌ کننده حقوق و منافع ملت ایران باشد

عصر دوشنبه نیز حسین امیرعبداللهیان و جوزپ بورل مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تلفنی گفت‌وگو کردند و امیرعبداللهیان خطاب به بورل گفت که توافق نهایی باید تأمین‌ کننده حقوق و منافع ملت ایران باشد و رفع پایدار و موثر تحریم‌ها را تضمین کند. بورل هم اظهار داشت :معتقدم در دور اخیر گفت‌وگوهای وین، پیشرفت نسبی حاصل شده است. ارزیابی من از این مرحله مذاکرات مثبت است. ما به‌عنوان هماهنگ کننده به تلاش های خود برای نزدیک‌تر کردن دیدگاه‌ها  تا رسیدن به نتیجه خوب برای همه طرف‌ها ادامه خواهیم داد. امیرعبداللهیان هم ابراز امیدواری کرد که با واقع‌بینی و اجتناب از اتخاذ مواضع غیرسازنده، به خصوص از سوی آمریکا، مسیر دستیابی به توافق هموار شود.

۱۹ مرداد ماه نیز امیرعبداللهیان در گفت‌وگوی تلفنی به همتای ترکیه‌ای گفت: پیام خود را از طریق اروپایی‌ها به آمریکا منتقل کرده‌ایم و امیدواریم طرف آمریکایی با نگاه واقع بینانه و عملگرایانه و پذیرش خواسته‌های برحق و قانونی ایران، زمینه را برای توافق درباره متن نهایی فراهم کند. امیرعبداللهیان همچنین همان روز با همتای عمانی تلفنی گفت‌وگو کرد و وزیر امور خارجه عمان در این گفت‌وگو به نقش سازنده ایران در مذاکرات رفع تحریم‌ها اشاره کرد و موفقیت مذاکرات را به نفع همه طرف‌ها خواند.

۲۰ مرداد ماه نیز «ایوان نِچایف» معاون سخنگوی وزارت خارجه روسیه در نشستی خبری با بیان اینکه پیش‌نویس ارائه شده توسط اتحادیه اروپا برای احیای برجام و توافق در مذاکرات وین هنوز در دست بررسی است؛ تاکید کرد: درخواست غرب برای تصویب آن در اسرع وقت، هنوز زودهنگام است.

در این میان عصر چهارشنبه ۱۹ مرداد ماه وزارت دادگستری آمریکا در بیانیه‌ای مدعی شد که یک تبعه ایرانی عضو سپاه پاسداران را به تلاش برای ترور «جان بولتون»، مشاور امنیت ملی اسبق کاخ سفید متهم کرده است.وزارت دادگستری آمریکا مدعی شده متهم که ۴۵ سال سن دارد قصد داشته با پرداخت ۳۰۰ هزار دلار افرادی را برای انجام این قتل اجیر کند. در این بیانیه ادعا شد انگیزه این فرد احتمالاً گرفتن انتقام بابت ترور سردار «قاسم سلیمانی»، فرمانده سابق نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بوده است. (جزییات بیشتر)  علاوه بر این، وبگاه خبری «آکسیوس» مدعی شد که وزارت دادگستری آمریکا به «مایک پامپئو» وزیر خارجه سابق این کشور گفته بود که او دومین هدف توطئه‌ ادعایی مطرح شده از سوی این وزارتخانه، بعد از جان بولتون مشاور  امنیت ملی اسبق کاخ سفید بوده است.

این ادعای بی اساس با واکنش ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران روبرو شد و در واکنش به داستان سرایی جدید مقامات قضایی آمریکا، نسبت به هرگونه اقدام علیه اتباع ایرانی به بهانه این اتهامات مضحک هشدار داد‌. (بیشتر بخوانید)

از سوی دیگر «رابرت مالی» نماینده دولت آمریکا در امور ایران ۲۲ مرداد ماه در گفت‌وگویی و در پاسخ به سوآلی مبنی بر اینکه آیا بر سر رفع تحریم‌های ایران توافقی حاصل شده یا خیر گفت: «توافقی نشده، چون تا بر سر همه چیز توافق نشود بر سر هیچ چیز توافق نشده است. یک متن وجود دارد. فهم مشخصی از اینکه هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپا چه نظری دارد وجود دارد.» (بیشتر بخوانید)

* حتما زمینه برای توافق وجود دارد، مشروط بر اینکه خطوط قرمز ایران رعایت و منافع اصلی کشور ناشی از برجام تضمین شود

ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه روز دوشنبه  ۲۴ مرداد ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران با بیان این‌که پیشرفت‌های نسبی در مذاکرات اخیر در وین حاصل شد، گفت: ولی این پیشرفت‌ها به صورت کامل تامین‌کننده مطالبات قانونی ایران نبود و انتظارات دیگری از طرف مقابل داشتیم که معتقد بودیم باید تامین شود... ماحصل گفت‌وگوها این بود که هماهنگ کننده اتحادیه اروپا به عنوان میانجی گفت‌وگوها از ماحصل گفت‌وگوهای قبلی در وین و دوحه و گفت‌وگوهای اخیر جمع بندی جدیدی را به طرف‌های مذاکره کننده ارائه کرد. این مسائل نیاز به مشورت‌های بیشتری داشت. قرار شد تیم‌ها به پایتخت‌ها برگردند. گفت‌وگوهای تکمیلی در پایتخت‌ها انجام و مبتنی بر آن نظرات تکمیلی به طرح نهایی و جدید جوزپ بورل ارائه شود. مشوررت‌های جدی در عالیترین سطوح در تهران انجام شد و در حال انجام است. ما در مرحله پیشرفت قرار داریم اما این‌که بگوییم به توافق نزدیک هستیم و این دور از گفت‌وگوها می‌تواند به توافق منتهی شود، معطوف به انتظارات برحق ایران از طرف مقابل و مشخصا طرف آمریکایی است. معتقدیم حتما زمینه برای توافق وجود دارد، مشروط بر اینکه خطوط قرمز ایران رعایت و منافع اصلی کشور ناشی از برجام تضمین شود و در صورتی چنین اتفاقی رخ دهد حتما زمینه برای امضای توافق در آینده بسیار نزدیک وجود دارد و امیدواریم در سایه واقع بینی که امیدواریم در طرف مقابل شکل بگیرد، این رخداد بزودی شکل بگیرد.

* شاید در شروع پایان توافق هستیم

حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه نیز روز دوشنبه ۲۴ مرداد ماه در نشستی در جمع خبرنگاران درباره مذاکرات اخیر در وین با بیان این‌که در مذاکرات اخیر وین پیشرفت‌هایی را داشتیم، گفت: الان در نقطه‌ای هستیم که شاید در شروع پایان توافق هستیم، ولی اینکه شروع پایان توافق چقدر می‌‌تواند زمان ببرد، دقیقا بستگی به طرف آمریکایی دارد. آنچه بین ما و سه کشور اروپایی و چین و روسیه باید انجام می‌شده، انجام شده است. آنچه بین ما و آمریکا باید انجام شود، موضوع اساسی لغو تحریم‌هاست. 

وی افزود: الان به صورت مشخص درباره سه موضوع با آمریکا در حال تبادل پیام هستیم. به صراحت به آمریکا گفتیم اگر نظرات ما روی این سه موضوع که نظرات منطقی است، تامین شود آمادگی داریم وارد مرحله اعلام توافق بشویم و نشست جمع بندی را با حضور وزرای خارجه در وین برگزار کنیم و مراحل بعدی را براساس جدول زمانبندی و توافقی که داریم، پیش ببریم.

وزیر خارجه با بیان این‌که جمع بندی نهایی خود را به طرف مقابل ندادیم، عنوان کرد: تا ۱۲ امشب آخرین جمع بندی خود را راجع به مسائل باقیمانده بین ما به صورت مکتوب به هماهنگ کننده اتحادیه اروپا ارائه می‌دهیم و باید ببینیم چه بازخوردی می‌بینیم و واکنش آمریکا چه خواهد بود. اگر واکنش آمریکا با واقع بینی و انعطاف همراه باشد، در نقطه توافق خواهیم بود و اگر آمریکا به تکرار مصیبت‌های داخلی خود بپردازد و بخواهد امتیاز بگیرد و انعطاف نشان ندهد، باید بیشتر گفت‌وگو کنیم و طرف‌هایی که تلاش می‌کنند که دیدگاه‌ها را به هم نزدیک کنند، آمریکایی‌ها را به دیدگاه‌های منطقی ما نزدیک‌تر کنند. (بیشتر بخوانید)

عصر دیروز نیز اخباری منتشر شد از نشست شورای عالی امنیت ملی با حضور آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی که در آن نشست علی باقری مذاکره کننده ارشد ایران ضمن تشریح روند دور اخیر گفت‌وگوها در وین، توضیحاتی در باره محتوای ایده‌های طرح شده توسط «انریکه مورا» ارائه کرد. در این خصوص نورنیوز به نقل از باقری نوشت: «بر اساس راهبردهای تعیین شده، پایان دادن به ادعاهای سیاسی مرتبط با مسائل پادمانی و ایجاد ضمانت‌های لازم برای اطمینان‌یابی از پایداری انتفاع اقتصادی ایران از توافق، محور گفت‌وگوهای هیأت مذاکره‌کننده در وین بوده است. جلسات متعدد کارشناسی برای بررسی ایده‌های مذکور از بدو بازگشت هیأت به تهران برگزار شد و جمع‌بندی نظرات کارشناسی درحال تدوین نهایی است.

ساعات آغازین امروز (سه شنبه) ۲۵ مرداد ماه خبرهایی منتشر شد مبنی بر این‌که بورل جمع بندی ایران را دریافت کرده است. در همین زمینه یک منبع مطلع اعلام کرد که روز دوشنبه پاسخ و ملاحظات جمهوری اسلامی ایران درباره ایده‌های مورا، به اتحادیه اروپا ارسال شده است.

سخنگوی اتحادیه اروپا هم در این باره گفت: «ما پاسخ ایران را شب گذشته دریافت کردیم، در حال بررسی آن هستیم و با دیگر طرف‌های برجام و ایالات متحده در مسیر پیش‌رو رایزنی می‌کنیم».

گفتنی است این پاسخ و ملاحظات در پی برگزاری جلسات فشرده در سطوح کارشناسی و سطوح تصمیم گیر به منظور بررسی این ایده‌ها به اتحادیه اروپا ارائه شده است.

این منبع مطلع افزود: این پاسخ بر اطمینان از انتفاع پایدار اقتصادی ملت ایران از رفع تحریم‌ها متمرکز است و در آن در مورد چگونگی نهایی کردن چند بند باقی‌مانده، ایده‌ها و ابتکارات عملی ارائه شده است. از نظر جمهوری اسلامی ایران در هیچ‌ یک از موضوعات باقیمانده، بن‌بستی وجود ندارد و چنانچه طرف مقابل برای نهایی کردن متن و دستیابی به توافق، اراده واقعی داشته باشد، می‌توان ظرف چند روز به مرحله اعلام توافق رسید.

در همین خصوص نیز حسین امیرعبداللهیان روز دوشنبه در اظهاراتی تصریح کرد: اگر آمریکا انعطاف نشان دهد در روزهای آینده به نقطه توافق می‌رسیم. آنها از پلان B (طرح جایگزین) صحبت می‌کنند، ما هم پلان B خودمان را داریم.

میخائیل اولیانوف نماینده روسیه به خبرگزاری «اسپوتنیک» پاسخ ایران به اروپایی‌ها را سازنده توصیف کرده و گفت که توپ اکنون در زمین آمریکاست. وی عنوان کرد: ایران پیشنهاد کرده در جریان اصلاح پیش‌نویس احیای توافق، تضمین‌های مربوط به حفظ آن در آینده تقویت شود. این دیپلمات روسیه دیدار قریب‌الوقوع در سطح وزرای خارجه در خصوص توافق را هم بعید ندانسته است.

به گزارش فارس، در حال حاضر این آمریکاست که باید از فرصتی که در اختیار آن قرار داده شده استفاده کند و تصمیم سیاسی خود را اتخاذ کند. همانگونه که مقامات دولت سیزدهم بارها عنوان کرده‌اند خود را معطل توافق نکرده و برنامه‌های اقتصادی و خنثی سازی تحریم‌ها را با جدیت در دستورکار دارند. حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه نیز در این خصوص عنوان کرد که وزارت خارجه متعهد است که ماموریت محوله را به نقطه توافق برساند؛ ولی توافقی عزتمند. البته دولتمردان واشنگتن باید این نکته را آویزه گوش خود کنند که زبان تهدید و زور در مقابل ایران دستاوردی برایشان به همراه نخواهد داشت.

انتهای پیام/