احتمال خروج ارمنستان از سازمان پیمان امنیت جمعی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس در تاشکند به نقل از سنترال آسیا،  «یوری راکس» ستون‌نویس بخش سیاست کشورهای نزدیک خارجی در روزنامه روسی «نیزاویسیمایا گازیتا» در مقاله ای نوشت: ممکن است ارمنستان عضویت خود در سازمان پیمان امنیت جمعی را به تعلیق درآورد.

چندی قبل «نانسی پلوسی» با «آلن سیمونیان» رئیس پارلمان ارمنستان دیدار کرد. هیأت مجلس نمایندگان کنگره آمریکا نیز به ریاست «نانسی پلوسی» رئیس پارلمان این کشور به «ایروان» سفر کرد.

برنامه این سفر شامل گفت‌وگو با مقامات ارشد سیاسی ارمنستان در مورد مسائل امنیتی این جمهوری در قفقاز جنوبی بود. این دیدار در زمان ناامیدی بی‌سابقه ارمنستان از متحدانش در سازمان پیمان امنیت جمعی و همچنین شدید تنش‌های منطقه‌ای انجام شد.

«نانسی پلوسی» گفت به خاک ارمنستان آمده تا بر پایبندی قاطع خود به امنیت، شکوفایی اقتصادی و مدیریت دموکراتیک تأکید کند.

پلوسی اظهار داشت: در دیدار با رهبران دولت، اعضای جامعه مدنی، نمایندگان نیروهای انتظامی ما حمایت قاطع و مستمر آمریکا را به عنوان رئیس مشترک گروه «مینسک» سازمان امنیت و همکاری اروپا و دوست دیرینه ارمنستان در حل و فصل پایدار درگیری‌ها ابراز کردیم.

پیش از سفر این سیاستمدار آمریکایی انتقادات تند نمایندگان بلندپایه ارمنستان از سازمان پیمان امنیت جمعی صورت گرفت. «آلن سیمونیان» رئیس پارلمان و «آرمن گریگونیان» دبیر شورای امنیت در مصاحبه با رسانه‌های مختلف اظهار داشتند که «ایروان» از واکنش سازمان پیمان امنیت جمعی نسبت به اقدامات آذربایجان به شدت ناراضی است.

در این میان به روابط با روسیه نیز اشاره شد - تفاهمنامه‌ای در مورد دوستی و کمک متقابل وجود دارد، ارمنستان حق دارد منتظر اقدامات قابل توجه‌تر شریک باشد و نه فقط اظهارات.

به عقیده «گریگوریان»، «ایروان» پس از حوادث قزاقستان در ژانویه سال جاری میلادی زمانی که ارمنستان از موضوع ورود ساختارهای سازمان پیمان امنیت جمعی به این کشور برای سرکوب اعتراضات ضد دولتی به طور کامل حمایت کرد، حق داشت از سازمان پیمان امنیت جمعی انتظار کمک داشته باشد.

«گریگوریان» تاکید کرد نیروهای آذربایجان در خاک ارمنستان قرار دارند و نبردها در خاک این کشور رخ داده است. اما این کشور از هم پیمانان خود کمک نگرفت و امیدها به سازمان پیمان امنیت جمعی ظاهرا از بین می‌رود.

شاید تندترین نکته در مصاحبه‌های سیمونیان و گریگوریان این بود که آنها دستیابی به آتش‌بس بین آذربایجان و ارمنستان را ثمره تلاش آمریکا و نه روسیه می‌دانند. شاید چنین «اختلافات شدید» بین «ایروان» و «مسکو» قبلا وجود نداشته باشد.

اما مستقیماً مرتبط کردن این سخنان نمایندگان مقامات ارمنستان با سفر «نانسی پلوسی»، به خصوص با نوعی چرخش ژئوپلیتیک درست نیست. با وجود اهداف اعلام شده توسط «پلوسی» از این سفر، نباید فراموش کرد که روز 8 نوامبر در آمریکا انتخابات برگزار می‌شود و آرای رای‌دهندگان ارمنی در برخی ایالت‌ها به طور مثال در «کالیفرنیا» برای سیاستمداران آمریکایی از اهمیت زیادی برخوردار است.

در این میان، «آناتولی سیدوروف» رئیس ستاد مشترک سازمان پیمان امنیت جمعی حتی قبل از ورود به ارمنستان اظهار داشت که هیچ نیروی نظامی به این جمهوری اعزام نخواهد شد.

درست است، وقتی که در ارمنستان حضور داشت، وی سعی کرد بیان خود را ملایم کند و خاطرنشان کرد که سازمان پیمان امنیت جمعی هنوز شمشیر را از غلاف بیرون نیاورده و تلاش می‌کند اوضاع را به صورت مسالمت آمیز حل و فصل کند. اما در این مورد کلمه اول مهمتر از کلمه دوم بود.

کارشناس «آشوت ملیکیان» معتقد است که با وجود ناامیدی از سازمان پیمان امنیت جمعی، ارمنستان از این ائتلاف خارج نخواهد شد. مشکل این نیست که هم پیمان نمی‌خواهد یا نمی‌تواند به تعهدات خود عمل کند، بلکه این است که اگر «ایروان» ابراز نارضایتی کند و اقدامات مشخصی انجام دهد، آن‌ وقت این هم پیمان به راحتی می‌تواند در تلافی آسیب برساند.

ملیکیان به روزنامه روسی «نیزاویسیمایا گازیتا» گفت: بنابراین، من فکر می‌کنم در شرایط فعلی تحرک تند وجود نخواهد داشت. فقط ممکن است سازمان پیمان امنیت جمعی برای ارمنستان که در زمینه‌های دیگر به طور فعال به کار خود ادامه می‌دهد، اهمیتی نداشته باشد.

«بوریس ناواساردیان» یک تحلیلگر مسائل سیاسی نیز با ارزیابی وضعیت، به روزنامه روسی «نیزاویسیمایا گازیتا» گفت: این یک واقعیت است که یک روز عصر دو نماینده عالی رتبه ارمنستان - رئیس مجلس ملی (پارلمان) و دبیر شورای امنیت –از واکنش سازمان پیمان امنیت جمعی به «اقدامات آذربایجان» نارضایتی خود را ابراز داشتند، این نشانه هماهنگی موضع در سطح بالا است.

اما در عین حال، این اظهارات با سخنرانی «نیکول پاشینیان» نخست‌وزیر در سفر به «ولادی وستوک» برای شرکت در نشست اقتصادی شرق، ناسازگار است. وی آن زمان در دیدار با نمایندگان جامعه ارمنی تاکید کرد که هیچ فکری برای خروج از اتحادیه اقتصادی اوراسیا یا سازمان پیمان امنیت جمعی وجود ندارد و انتخاب ژئوپلیتیکی برای ارمنستان نیست.

ناواساردیان به روزنامه روسی «نیزاویسیمایا گازیتا» گفت: در این زمینه تشدید تنش در 13 و 14 سپتامبر برخوردهای را در ارمنستان در قبال امنیت و نگرش خود نسبت به سازمان پیمان امنیت جمعی حتی بیش از جنگ 44 روزه تغییر داد.

این تحلیلگر خاطرنشان کرد که در ارمنستان بی دلیل نیست که این عقیده رایج است که این مأموریت نه تنها بی‌فایده است، بلکه مضر هم است، زیرا مانع از تنظیم نگرش مناسب نسبت به مشکلات از سوی شورای امنیت سازمان ملل می‌شود. همه اینها موضوع خروج ارمنستان از سازمان پیمان امنیت جمعی و حتی تغییر جهت گیری ژئوپلیتیکی را یک مساله روز کرد.

ناواساردیان به تجزیه و تحلیل وضعیت توسط «واردان اوسکانیان» وزیر امور خارجه سابق ارمنستان (1998-2008) توجه کرد که آخرین تشدید تنش‌ها را اجرای «مولفه سایه» در بیانیه سه جانبه (آذربایجان، ارمنستان و روسیه از 9 نوامبر سال 2020 در مورد توقف درگیری‌های نظامی) قلمداد می‌کند.

به عقیده وی، موضوع عضویت ارمنستان در سازمان پیمان امنیت جمعی صرف نظر از اینکه خروج از این سازمان یا ماندن در آن به عنوان یک شرکت کننده غیرفعال، بدون پیوند دادن هیچ طرحی با شرکا، در دستور کار قرار دارد.

پایان پیام/ح