حج خونین سال ۹۴ به روایت قاضی‌عسکر/ سوءمدیریت در حادثه منا بیداد می‌کرد

خبرگزاری فارس از تهران؛ حجت الاسلام سیدعلی قاضی عسکر تولیت آستان مقدس حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) و نماینده پیشین ولی فقیه در امور حج و زیارت که چهار دهه در ارتباط با حج فعالیت داشته و طی سال‌های ۸۸ تا ۹۸ به عنوان بالاترین مقام ایرانی، در راس امور حج کشورمان بود، در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس، خاطرات تلخ حوادث منا و نحوه شهادت حاجیان مهرماه سال ۱۳۹۴ در پی سوء مدیریت سعودی را از زاویه‌ای دیگر و با جزئیات بیشتری تشریح کرد.

حجت الاسلام قاضی عسکر با اشاره به اینکه سال ۱۳۵۹ اولین سفر حج بنده بود، اظهار کرد: به دلیل اینکه دولت عربستان سعودی سرمایه گذاری جدی در حوزه حج انجام نداده است ما همیشه دچار یک سلسله مشکلات در این کشور بودیم مثلا طرح توسعه عمرانی اگر از سال های قبل از انقلاب شروع می شد می توانستند نه تنها سه و نیم میلیون بلکه بیش از ۱۰ میلیون زائر را جذب کنند.

مفتی عربستان اجازه ساختمان سازی در منا را نداد

وی گفت: مرحوم شهرستانی، مهندسی بود که در سال ۱۳۵۴ در یک مناقصه برنده شد که در منا ساختمان سازی کند لذا کارگاه مربوطه را ایجاد کرد و باند هلی کوپتر و مخازن آب ساخته شد اما مفتی عربستان اعلام کرد که در منا نباید ساختمان سازی شود و طرح را متوقف کردند و شرایط به همین شکل ادامه پیدا کرد.

نماینده سابق ولی فقیه در سازمان حج و زیارت با اشاره به مشکلات زائران در عربستان ادامه داد: همه ساله زائران با کمبود امکانات و بی توجهی سعودی ها مواجه بوده اند به عنوان مثال در سال ۱۳۵۹ در مسیر جاده جفیر که رمل بود در حال حرکت بودیم که نامناسب بودن مسیر و نبودن راهنما باعث گم شدن ما شد و در هوای گرم سرگردان بودیم.

کمبود امکانات رفاهی زائران را دچار مشکل می‌کرد

وی با بیان اینکه زائران همواره از کمبود امکانات دچار سختی شدند، عنوان کرد: در منا و عرفات لوله کشی آب وجود نداشت و زائران با دبه آب، نیاز خود را برطرف می کردند همچنین سرویس بهداشتی ها نامناسب بود و امکانات رفاهی برای مردم وجود نداشت و گاها افراد در مسیر منا در بین اتوبوس هایی که درحال تردد بودند گیر کرده و جان می باختند.

حجت الاسلام قاضی عسکر با بیان اینکه سوء مدیریت سعودی ها در همه مسائل مربوط به میزبانی از زائران، ادامه داشت تا اینکه در سال ۹۴ نیز شاهد فاجعه منا بودیم، ابراز کرد: برای رمی جمرات گشایشی ایجاد نکرده بودند و موجب می شد افراد به دلایل ازدحام جمعیت جان خود را از دست دهند، لذا می توان گفت حادثه ای که در سال ۹۴ ایجاد شد ناشی از سوء مدیریت سعودی ها بود و کشوری که پذیرای این حجم از زائران است، نمی تواند اقدامی عمدی انجام دهد که موجب بی اعتباری‌اش در دنیا شود.

حادثه جرثقیل هم ناشی از سوء مدیریت بود

وی تصریح کرد: حادثه جرثقیل مکه هم ناشی از همین سوء مدیریت بود زیرا باید جرثقیل قبل از شروع ایام حج از آن محدوده برداشته می شد اما بی احتیاطی موجب شد تا با بروز طوفان، جرثقیل در مسجدالحرام سقوط کند و تعدادی از حاجیان به شهادت برسند.

تولیت آستان مقدس حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) بیان کرد: معمولا در ساعات ظهر زائری در حرم نداریم و آقای حاتمی از نیروهای بعثه نیز از جهت وظیفه شناسی برای گفت‌وگو رفته بود اما در مکانی قرار گرفته بود که سقوط سنگ بزرگ موجب شهادتش شد که اطلاعات دیگران در این زمینه صحیح نبود و ما توسط هیات اعزامی اطلاعات دقیق داشتیم.

بسته شدن مسیر حرکت باعث فاجعه منا شد

حجت الاسلام قاضی عسکر در رابطه با حادثه منا تشریح کرد: دکتر شجاعی فر که استاد دانشگاه علم و صنعت است با شهید غضنفر رکن آبادی سفیر پیشین ایران در لبنان و فرد دیگری از وزارت امور خارجه باهم برای رمی جمرات در حال حرکت بودند که دچار تراکم جمعیت شدند و در نهایت آقای شجاعی فر نجات یافته و ۲ نفر همراه شهید شدند.

وی افزود: بنده هم به همراه آیت الله بوشهری برای رمی در حال حرکت بودیم که ماموران، در سال ۹۴ مسیر را عوض کرده بودند و زائران را به خیابان سوق العرب هدایت می کردند و ما که طبق تجربه سالهای قبل از مسیر دیگر رفته بودیم، متوجه شدیم این حادثه رخ داده و جمعیت فشرده شده و به دلیل ازدحام، بی‌حال شده و افتاده اند و از همان لحظه فرمایشات رهبری را دنبال کردیم.

این مقام مطلع در امور حج گفت: زمانی که حادثه رخ داد ما نیروهای امدادرسان هلال احمر، سازمان حج و بعثه رهبری را بسیج کردیم اما مشکل این بود که اطراف خیابان بسته بود و نرده کشی بود و متاسفانه سعودی ها راه را باز نکرده بودند تا امدادرسانی به زائران انجام شود لذا بسته بودن خیابان، تراکم جمعیت و گرمی هوا همچنین باز شدن خیابان ۲۰۵ و اضافه شدن زائران آفریقایی موجب روی دادن این اتفاق شد.

 از ۴۵۰ کاروان ۴۰۰ کاروان آسیب ندیدند‌

حجت الاسلام قاضی عسکر ادامه داد: نکته مهمی که وجود دارد بنده در سخنرانی خود خطاب به کاروان ها اعلام کرده بودم روز اول تا قبل از ساعت ۱۰ مراجعه نکنید که برخی کاروان ها انجام دادند اما برخی کاروان ها به دلیل تجربه سال های گذشته گمان می کردند می روند رمی را انجام داده و به کارهای خود می رسند و این موضوع سبب شد که اتفاق رخ دهد و از ۴۵۰ کاروان ۴۰۰ کاروان آسیب ندیدند‌ چون به توصیه ها عمل کرده بودند.

وی با بیان اینکه کشور عربستان تاکنون چنین حادثه ای را تجربه نکرده بود و امکانات اولیه و تدفین برای چندین هزار نفر را پیش بینی نکرده بود، عنوان کرد: اتفاق وحشتناکی که رخ داد به دلیل محدود بودن سردخانه ها برای جنازه ها ناچار شدند از کانتینرها استفاده کنند که صحنه دلخراشی بود نیروهای گروه تفحص هم برای یافتن اجساد ایرانی اعزام شده بودند.

تولیت آستان مقدس حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) ابراز کرد: اشتباه دیگر سعودی ها، دفن تعدادی از جنازه ها بدون اجازه بود که شهید رکن آبادی نیز جزو این شهدا بود و این کار مشکلات زیادی برای شناسایی افراد به وجود آورد.

حجت الاسلام قاضی عسکر افزود: باید جنازه هایی که شناسایی شده بودند به کشور بازگردانده می شد، از طرفی تعداد مفقودین نیز زیاد بود که باید شناسایی می شد و باید به بیمارستان ها نیز برای شناسایی زائران ایرانی سرکشی می کردیم لذا افرادی را بسیج کردیم تا در داخل مکه، منا، جده و طائف بروند مجروحین را شناسایی و منتقل کنند.

در بیمارستان سعودی رسیدگی لازم انجام نمی‌شد

وی با بیان اینکه مجروحان ایرانی را به هلال احمر منتقل کردیم، تصریح کرد: در بیمارستان سعودی رسیدگی لازم انجام نمی شد و موجب فوت زائران مجروح می شد. سوء مدیریت در این حادثه بیداد می کرد که در نهایت کاروان ها راهی ایران شدند جنازه ها منتقل شد اما تعدادی مفقودی داشتیم که با هماهنگی توانستیم افراد را از طریق DNA شناسایی کنیم زیرا از اجساد تصویر گرفته و ناخن هر فرد برای شناسایی حفظ شده بود.

نماینده سابق ولی فقیه در سازمان حج و زیارت بیان کرد: دولت عربستان مجوز داد تا برای شناسایی اجساد قبور شکافته شود که خواهر، برادر و دختر شهید رکن آبادی به همراه جمعی از خانواده مفقودین اعزام شدند و در قبرستان اطراف منا قبور باز شد و از انگشتر شرف الشمس و تصویر شهید رکن آبادی شناسایی و منتقل شد.

حجت الاسلام قاضی عسکر در پایان گفت: پزشکی قانونی عربستان برگه‌ای در اختیار ما قرار نداد که متوجه شویم اعضای اجساد از بدن خارج شده است، البته آنها در ابتدا جنازه شهید رکن آبادی را نمی شناختند که اگر اینگونه بود معطلی پیش نمی‌آمد.

دیه شهدای مسجدالحرام پرداخت شد/ دیه شهدای منا پرداخت نشد

وی خاطرنشان کرد: در قرارداد سال بعد حج قید کردیم که دیه افراد داده شود. پیگیری ها در زمان بنده و پس از آن انجام شد و دیه شهدای مسجدالحرام پرداخت شد اما برای پرداخت دیه شهدای منا روابط سیاسی دو کشور برهم خورد و با وجود پیگیری هایی که انجام دهیم، موفق نشدیم دیه شهدا را دریافت کنیم و قطع شدن روابط مانع شد.

تولیت آستان مقدس حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری که فرمودند نباید حادثه منا فراموش شود، یادآور شد: تمام ابعاد حادثه منا را دقیق بررسی کردیم و ۱۸ جلد کتاب با عنوان «آثار فاجعه منا» در این راستا با جزئیات چاپ شد. با ۸۰۰ نفر از افرادی که در حادثه حضور داشتند مصاحبه کردیم آنها را پیاده و در کتاب آوردیم و بحث حقوقی و بین المللی را مطرح کردیم همچنین تصاویر و بیوگرافی افراد منتشر شده است.

حجت الاسلام قاضی عسکر با اشاره به اینکه این کتاب با نظارت کافی حدود سه سال پیش منتشر و در قم رونمایی شد، افزود: برای حج خونین سال ۶۶ هم این اقدام را انجام دادیم و برای این موضوع هم کتاب ۹ جلدی رحلی آماده و منتشر کردیم که در آرشیو همراه با توضیحات کامل موجود است.

سوء مدیریت کمتر از عمدی بودن نیست

وی در ادامه گفت: دولت سعودی با دریافت هزینه های هنگفت و درآمد نفتی که دارد می تواند شهر زیارتی نمونه در جهان ایجاد کند اما اقدامات شایسته ای در این خصوص انجام نشده و اخیرا اقداماتی مربوط به حمل ونقل انجام دادند که قطار مدینه به مکه راه اندازی شده و برای جلوگیری از آتش سوزی، خیمه های نسوز برپا کرده و کولر گازی نصب کرده اند. مسؤولان سعودی بیشتر از بحث معنویت به فکر مسائل توریستی هستند.

نماینده سابق ولی فقیه در سازمان حج و زیارت در پایان تاکید کرد: ما در تحلیل مسائل مختلف نباید از حد و مرز مسائل شرع خارج شویم و اگر برای بنده ثابت می شد عمدی در فاجعه منا بود حتما اعلام می کردم ولی تمام شواهد نشان از سوء مدیریت سعودی ها دارد اگرچه سوء مدیریت کمتر از عمدی بودن موضوع ندارد.

انتهای پیام/۶۷۰۶۲