خبرگزاری فارس ـ گروه کتاب و ادبیات ـ محمدرضا اسماعیلی: با سپردن مدیریت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به حامد علامتی، این نهاد فرهنگی ۵۷ ساله، روزهای جدیدی را در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی و بعد از چند دوره مدیریت از سیدکمال خرازی، علیرضا زرین، محسن چینی‌فروشان، سیدصادق رضایی تا علیرضا حاجیان‌زاده، فاضل نظری و مهدی علی‌اکبری تجربه خواهد کرد.
فارس در روایت «کانون پس از انقلاب» دوره انتقال به نیروهای فرهنگی انقلاب اسلامی و همچنین دوره مسئولیت علیرضا زرین را مورد بررسی قرار داد، اما سرانجام زرین پس از ۱۳ سال با تمام فراز و نشیب‌هایی که در گزارش‌های قبلی گفته شد (اینجا) و (اینجا) بخوانید، جای خود را به محسن چینی‌فروشان داد. چینی‌فروشان که از سال ۷۱ بر صندلی مدیریت کانون نشست و تا سال ۸۸ باقی ماند، تنها مدیری بود که توانست در سه دولت باقی بماند. در این گزارش سعی کردیم از دوران ۱۸ ساله مدیریت او بر کانون، به طراحی و تولید عروسک‌های دارا و سارا، ساخت و نمایش فیلم پرمخاطب «بچههای آسمان» و سایر تولیدات سینمایی، تأسیس جشنواره‌های قصه‌گویی و پویانمایی، خرید و تجهیز چاپخانه، فعالیتهای پرثمر انتشارات و ... بپردازیم.
محسن چینی‌فروشان
دولت سازندگی و محسن چینی‌فروشان
بعد از پایان جنگ تحمیلی و با سر کار آمدن دولت سازندگی، علیرضا زرین سال‌های اول این دولت را درک کرد، اما بعد از حدود سه سال جای خود را به محسن چینی‌فروشان داد. چینی‌فروشان فارغ‌التحصیل رشته راه و ساختمان بود و فوق لیسانس برنامه‌ریزی فرهنگی داشت که در سال‌های پس از انقلاب اسلامی عهده‌دار مشاغل مختلفی در وزارت آموزش و پرورش به ویژه در حوزه‌های مرتبط با مسائل کودکان و نوجوانان بود؛ البته چینی‌فروشان در سال‌های ابتدایی دوران مدیریت زرین نیز در کانون مسئولیت‌هایی داشت.
احمدرضا احمدی، شاعر و نویسنده
بسیاری رفتند و بعد از مدتی برگشتند!
در سال‌های ابتدایی حضور چینی‌فروشان با توجه به نگاه جدید مدیر وقت، بسیاری از هنرمندان چون احمدرضا احمدی نویسنده و شاعر و بهرام خائف تصویرگر از کانون دور شدند و بعد از چند سال یعنی حدود سال‌های ۷۴ بعد از اینکه مدیران وقت با فضای کانون بیشتر آشنا شدند از هنرمندان دعوت کردند و بازگشتند. با برگشت بسیاری از هنرمندان به کانون، این نهاد فرهنگی به پختگی و اعتلا در ابعاد مختلف فرهنگی و هنری رسید.
میانه دهه ۷۰ خونی تازه در رگ‌های کانون به جریان افتاد
از میانه دهه ۷۰ بر تنها جشنواره کانون که همان جشنواره دو سالانه کتاب کودک و نوجوان بود، جشنواره‌هایی چون عکاسی، هنرهای نمایشی، قصه‌گویی، یک هفته با کانون، پویانمایی، مطبوعات کودک و نوجوان و ... که توانست به فعالیتهای کانون در فضای داخلی و بین‌المللی جانی دوباره ببخشد، افزوده شد.
طوری که برخی از این جشنوارهها چون قصه‌گویی و پویانمایی با قوت به فعالیتهای خود تا به حال ادامه داده‌اند و برخی جشنوارهها نیز بنا به نگاه مدیران وقت منحل شدند؛ همانند جشنواره دوسالانه مطبوعات کودک و نوجوان که در دوران مدیریت فاضل نظری (۱۴۰۰ ـ ۱۳۹۶) منحل شد.
تولیدات سینمایی چینی‌فروشان کمّی بود و نه کیفی
در دوران چینی‌فروشان محصولات سینمایی به لحاظ کمی رشد خوبی داشت، اما به لحاظ کیفی نسبت به محصولات سینمایی در دهه ۶۰ افت پیدا کرد؛ البته فیلم «بچههای آسمان» ساخته مجید مجیدی در دوران چینی‌فروشان با حمایت کانون پرورش فکری موفقیت‌های خوبی را در سطح ملی و جهانی کسب کرد.
تأسیس جشنواره پویانمایی با آثاری که جهانی شد
بخش‌های فیلم کوتاه و مستند نیز تولیدات خود را طبق سال‌های گذشته ادامه می‌دادند. اما در حوزه پویانمایی تولیدات خوبی صورت گرفت؛ از جمله پویانمایی سه قسمتی قصه‌های بازار به کارگردانی عبدالله علیمراد و نویسندگی عبدالله علیمراد، ابراهیم فروزش و وجیه الله مقدم که قسمت اول آن با عنوان «طوطی و بقال»، قسمت دومش با نامِ «ورود به دنیای عروسک‌ها» و قسمت پایانی نیز با عنوان «کوه جواهر» منتشر شد. به دلیل فعالیتهای رو به رشد در بخش پویانمایی، کانون در سال ۷۷ جشنواره بین‌المللی پویانمایی تهران را شروع کرد که هر دو سال در اسفند ماه برگزار می‌شود و امسال نیز باید برگزار شود.
تولیدات سینمایی کانون در دوره‌های مدیریتی زرین و چینی‌فروشان:
| ردیف | فیلم‌های ساخته شده توسط کانون در دوران چینی‌فروشان | کارگردان | فیلم‌های ساخته شده توسط کانون در دوران زرین | کارگردان |
| ۱ | قله دنیا | عزیز‌الله حمیدنژاد | مدرسه‌ای که می‌رفتیم | داریوش مهرجویی |
| ۲ | کمین | حمید خیرالدین | دونده | امیرنادری |
| ۳ | بچههای آسمان | مجید مجیدی | باشو؛ غریبه کوچک | بهرام بیضایی |
| ۴ | مرد کوچک | ابراهیم فروزش | مهمان ناخوانده | نصرت کریمی |
| ۵ | بال‌های سپید | مهدی و ناصر هاشمی | کلید | ابراهیم فروزش |
| ۶ | رویای سبز | حسین محجوب | خانه دوست کجاست؟ | عباس کیارستمی |
| ۷ | بچههای نفت | ابراهیم فروزش | کارآگاه دو | بهروز غریب پور |
| ۸ | آلبوم | رضا حیدرنژاد | زندگی و دیگر هیچ | عباس کیارستمی |
| ۹ | سبز کوچک | غلامرضا رمضانی | خمره | ابراهیم فروزش |
| ۱۰ | هامون و دریا | ابراهیم فروزش | ||
| ۱۱ | ماه بانو | لیلا میرهادی | ||
| ۱۲ | مسیر عشق | بیژن شکرریز | ||
| ۱۳ | کلانتری غیر انتفاعی | یدالله صمدی |
فقط ماشین آلات چاپخانه به فروش رفت
چینی‌فروشان از آذر سال ۷۰ در حالی سکان هدایت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان را بر عهده گرفت که تعداد مراکز کانون در آن سال ۳۲۲ مرکز بود. در سال‌های پایانی مدیریت وی، تعداد مراکز فرهنگی و هنری کانون به ۸۳۰ مرکز رسید و در سال‌های پس از جنگ در ساخت و ساز و ایجاد زیرساخت‌های کانون فعالیتهای قابل اعتنایی از جمله ایجاد چاپخانه برای انتشارات کانون در شهرک غرب صورت گرفت.
البته این چاپخانه در دوران مدیریت فاضل نظری به فروش رسید. این در حالی است که حسین ربانی، مدیر تولید و امیرحسین آزادی وفا معاون توسعه کانون در زمان مدیریت نظری در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس دلیل این فروش را قدیمی بودن ماشین آلات و زیان‌ده بودن چاپخانه به دلیل نحوه واگذاری اشتباه بیان کردند، اما زمین چاپخانه با مالکیت کانون پرورش فکری هنوز در شهرک غرب پابرجاست.
حمیدرضا شاه‌آبادی، نویسنده
دوران مدیریت شاه‌آبادی، انتشارات نظم پیدا کرد
افرادی چون حمید گروگان و محمد میرکیانی، مدیریت انتشارات کانون را در دهه ۷۰ برعهده داشتند و در دهه ۸۰ تا اویل دهه ۹۰ نیز حمیدرضا شاه آبادی مدیر انتشارت کانون بود. افرادی که این دو دهه را در انتشارات کانون به یاد دارند از دوره شاه‌آبادی به خوبی نام می‌برند. آن‌ها می‌گویند، تولیدات کانون در دوره مسئولیت این رمان‌نویس تاریخ‌خوانده به نظم مشخصی رسید که پیش از آن سابقه نداشت. البته در بخش انتشارات، کارویژه‌ای در طول این ۱۸ سال صورت نگرفت و انتشارات، فعالیتهای معمول خود را انجام می‌داد تا سال ۸۸ که طرحی با عنوان «رمان نوجوان امروز» در دوره سیدصادق رضایی و با مسئولیت و مدیریت حمیدرضا شاه‌آبادی و همراهی بیش از ۵۰ تن از نویسندگان سرشناس کودک و نوجوان شکل گرفت.
عکسی از نسل سوم عروسک‌های دارا و سارا که در اختیار خبرگزاری فارس قرار گرفته است
عروسک‌های دارا و سارا، اولین پروژه تولید عروسک ملی
ایده اولیه ساخت یک عروسک ایرانی پس از بازدید از نمایشگاه آلمان در سال ۷۴ شکل گرفت. همین ایده منجر به ساخت عروسک‌های ایرانی به نام دارا و سارا توسط کانون پرورش فکری شد که در سه نسل و با بهبود کیفیت و سبک شدن تولیدش تا سال ۹۵ ادامه یافت. عروسک‌های دارا و سارا از بی‌بدیل‌ترین کارهای کانون در آن بازه زمانی بود؛ هرچند عده‌ای معتقدند که پروژه عروسک‌های دارا و سارا با شکست مواجه شد. البته به گمان برخی دیگر، این گزاره صحیح نیست و سعی داریم که ابعاد مختلف اولین پروژه تولید عروسک ملی را از زبان کسانی که در این پروژه نقش داشتند در گزارش‌های بعدی بیان کنیم.
مهم‌ترین چالش کانون، منابع انسانی است
ضعف در منابع انسانی، یکی از مهم‌ترین مشکلات کانون است که خیلی دیده نمی‌شود و پایه‌های اصلی کانون برای انجام تمام ۶۴ فعالیتهای فرهنگی و هنری کانون مربیان هستند. جذب نیروی جوان و رسمی در کانون مشکلی است که سابقه بعضاً ۳۰ ساله دارد و سعی می‌کنیم در گزارش‌های بعدی نیز به این موضوع به پردازیم.
بزرگ ترین مشکل!
بزرگ‌ترین مشکل برای مواجهه با واقعیت‌های کانون و اتخاذ تصمیم‌ها، نبود سیستم گزارش‌گیری قابل اعتماد و اتکا است که تا به حال نیز این مسئله حل نشده است.
فارس را با پرونده «کانون پس از انقلاب» در روزهای آتی دنبال کنید.
پایان پیام/
